Sayısal İletişim ve Paket Radyo

Giriş

PR Tanımı ve AX25 Protokolü

Nasıl Başlarım ?

Modülasyon Metotları

PR Özellikleri

PR Uygulamaları

Modemler

Paket Radyo Uygulamaları

AMTOR (Hatasız RTTY)

Amtor, radyo amatörlerinin hatasız RTTY mesajlarını göndermek için geliştirdikleri bir yöntemdir. Otomatik karşılaştırma ve gerekirse mesaj tekrarı sayesinde hatasız iletişim yapılır. Profesyonellerin, özellikle deniz muhaberesinde yıllardır başarı ile kullandıkları SITOR'dan uyarlanmıştır. Prensip olarak teyit almak ve hata düzeltmek esası üzerine kurulan bu yöntemin radyo amatörlüğünde üç çeşit kullanımı vardır.

  1. ARQ (Automatic Request):

    2. Otomatik geri sarma ve kontrol etme yönteminde bilgi doğru alınana kadar otomatik olarak tekrar edilir. Bu yöntem tipik "chirp chirp" tonları ile kolayca tanınabilir. Her "chirp" sesi ile 3 (üç) harf ve bir kontrol işareti yollanılır. Alıcı istasyon üç harfi ve kontrol işaretini (cheksum) kontrol eder. Herhangi bir uyumsuzluk halinde hatalı alındığı karar verir ve son üç harfin tekrarını ister (automatic request). Mesaj doğru alınana kadar bu istek ve tekrarlama olayı devam eder daha sonra bir sonraki üçlü gruba geçilir. 100 baud hız kullanılan Amtor' da saniyede iki tane üçlü blok gönderilir. ARQ düşük güçte ve kötü muhabere şartlarında bile hatasız mesaj alımı sağlar. ARQ sadece iki istasyonun birbirine kilitlenerek kendi aralarında muhabere yapmalarına izin verir. ARQ'da her istasyon kendi çağrı işaretinden türettiği dört harften müteşekkil bir çağrı kodu (selcal) kullanılır. Örneğin TAKB (TA1KB) gibi...

  2. FEC (Forward Error Correction)

    3. Bu yöntemde hata tanıyabilen 7-li kodlama usule ve zaman diversifikasyonu (time diversity) kullanılır. Bu yöntemde her harf belirli bir zaman farkı (time diversity) ile iki defa gönderilir. Alıcı istasyonun bilgisayarı iki gönderimi birbiri ile karşılaştırır ve hata oranını minimuma indirir. Sürekli tekrarlar yapmadığı için daha süratli olan FEC özellikle broadcast tipi yayınlarda ve çok istasyonlu çevrimlerde kullanılır.

  3. SEL-FEC/B (Sective Broadcast):

Bu yöntemde FEC modunda SELCAL'u bilinen bir istasyonu direkt olarak çağırmak mümkündür.

PACTOR

Paket-Radyo + Amtor karışımı bir haberleşme biçimidir.

HF üzerinden bir kere bağlanıldığında, şartlar olumsuz hale gelene dek karşılıklı hem QSO hem de MailBox kullanımı şeklinde haberleşme yapılabilir.

Cihazlarınızı açık bırakıp gittiğinizde sizin üzerinizden veya sizin mailbox' unuz üzerinden birbirinden habersiz kişiler birbirlerine mesaj(lar) bırakıp okuyabiliyorlar...Veya Pactor GATEWAY' lar üzerinden İnternet' e yani Telnet' lere girebilir, dünyanın dört bir yanıyla hem Telnet yapılabilir, hem de SATGATE (Uydular) üzerinden haberleşmeler yapabilir...

İki tür Pactor mevcut... Pactor-1 ve Pactor-2 ....

TCP/IP

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) , internet üzerinde kablolu ağların kullandığı bir protokoldür. ( Telnet Komutları )

Bu sistemde FTP (File Transfer Protocol), SMTP (Simple Mail Transport Protocol), Telnet (Remote Terminal Protocol) ve NNTP (Net News Transfer Protocol) gibi servislerde kullanılabilmektedir.

PAKET RADYO VE INTERNET (AMPR) Telnet Sistemi :

Bu iki sistem (PR ve TCP/IP) birleştirildiğinde oluşan Gateway hizmetine herhangi bir yerden küçük bir telsiz ve PC ile internet kullanılarak e-mail okuyup/gönderilebilir, başka ülkelerdeki digipeater ve BBS sistemlerine bağlanılabilir, ülke içinde RF linklerle ulaşılamayan bölgelere bağlantı kurulabilir, web sayfaları okunabilir...

 

Paket Radyo ile Neler Yapılabilir ?

Paket Radyo' da öncelikle ilk akla gelen uygulama Amatör-Chat olarak adlandırılmakta. Bu şekilde, yine sizin gibi düzeneğe sahip yakın yada yurt içi, sistemlerin durumuna göre yurt dışındaki amatörler ile direk haberleşme yapılabilmekte. Yazışmalar tek kanalda olabileceği gibi birkaç (sayısı sınırsız) operatör bir arada grup-chat yada konferans şeklinde de yapılabilir.

Mail-Box ' lar (BBS) ile dünya çapında mesaj alış-verişi yapılabilir. Sistemlerin Fwd-Link türlerine göre mesajlar, birkaç saniyeden bir haftaya kadar olan sürelerde sahiplerine ulaşır. Buradaki mesaj adreslerinin genelde internet ile bağlantısı olmamakla birlikte telnet kullanımı ile SMTP&POP3 servisleri de açılabilmektedir. Mail-Box sistemleri tüm dünya amatörlerine açık olduğu için oldukça farklı konularda (Uydu haberleşmesinden, teknik haberlere kadar ... vb.) mesajlar içermekte. Bunlardan yararlanmak boş vaktinizin süresine ve yabancı dil bimenize bağlı olarak değişmekte.

Telnet' ler (TCP/IP) ile E-mail haberleşmesinden, web sayfalarında sörfe; Pop-Smtp-Ftp servislerinden, dünyanın diğer ucundaki amatörler ile (canlı) bağlantı kurmaya kadar geniş bir hizmet yelpazesinden yararlanmak mümkün olmakta.

Paket Radyo ile kullanılan hızla doğru orantılı olarak dosya alış-verişi de mümkün olmakta. Mail-Box ' ların da uygun olduğu BINARY, ASCII ve 7PLUS formatlarında olan iletişim sayesinde küçük boyutlu resim, yazı dosyaları gibi arşivler rahatlıkla karşı operatörler ile (Mail-Box ' lar ile tüm dünyayla !) paylaşılabilir.

Uydular ile yerküre üzerinde normal koşullarda ulaşamayacak yerlere ulaşmak mümkün olmakta. Günün belirli zamanlarında ve belirli sürelerde bir çok uydu yardımıyla hem PR hem de APRS gibi diğer modlar çalışılabilmekte. Bilgi için tıklayın...

APRS sistemi ise başlı başına bir uğraşı olmasından dolayı burada yer vermiyorum. Fakat bu iletişim türünün de Paket Radyo alt yapısını ve iletişim protokolünü kullandığını belirtmekte fayda var. Bilgi için tıklayın...

Afet durumlarında gerek minimum donanım (en düşük hızda cpu ve floppy 'ye sahip laptop) ile çalıştırılabilmesi gerekse HF ortamında çalışma yapılabilmesi bakımından oldukça yararlı bir sistem. Öyle ki; herhangi bir afet bölgesinde kurulacak 300 bps lik bir HF sistemi ile tüm ülke çapında karşılıklı yazışma yapılabilir. "Niye konuşmak varken yazışma yapalım ?" diye sorulan sorulara ise şu cevaplar verilebilir.

  • Öncelikle minimum sinyallerde dahi hatasız veri iletişimi mümkün olmakta (PR ' nin en büyük özelliği).
  • İlaç isimleri, ihtiyaç listesi ya da duyuru şeklindeki bilgileri, tek tek harflerini kodlamak yerine birkaç satırda göndermek daha mantıklı olmakta.
  • Yine VHF yada HF ortamlarında yapılan Afet Haberleşmelerinde ÇEVRİM gerekmesi esnasında, sesli haberleşmeye nazaran PAKET RADYO ile KONFERANS modu oldukça kolaylık sağlamaktadır.
  • Ayrıca karşılıklı iletişim kuramayan istasyonlar, birbirlerini aktarıcı olarak kullanabilmekte (routing) bu şekilde - sesli haberleşmede erişilemeyen istasyonlara ara istasyonlar ile "mesaj tekrarı" gibi zaman kaybını ve hata oranın arttıran uygulamalar - ortadan kaldırılabilmektedir.

 

* Son Düzenleme : 29 Şubat 2002

TA2MBD, Sinan ÖZMEN

18 Ocak 2001