ДАЛИ И КОЛКУ СЕ ОПАСНИ РАДИОБРАНОВИТЕ
I Z33T home page I страници на македонски јазик I
ДАЛИ И КОЛКУ СЕ ОПАСНИ РАДИОБРАНОВИТЕ?
(To read this article in English, press here)
Со години наназад, сведоци сме на разни шпекулации за опасноста од изложеност на радиобранови и микробранови. Често можеме да слушнеме дека зрачењето од базните станици на мобилната телефонија e штетнo, а и WiFi-рутерите кои ги имаме по дома се опасни. Исто така опасни биле и микробрановите печки со кои ја затоплуваме храната по дома...
Неодамна на интернет можевме да прочитаме дека при експериментирање со новата 5G-технологија, имало масовно изумирање на птици и други живи организми во близина на 5G-базните станици.
Денес на интернет секој може да напише секаква глупост, не наведувајќи никаква релевантна научна поткрепа и не цитирајќи никаков научен труд. Оставам на Вас дали да верувате на таквите сејачи на магла и теории на заговор...
Кратко потсетување: Базните станици на мобилната телефонија емитуваат електромагнетни бранови со фреквенција од околу 800 MHz до околу 4 Gz. WiFi-рутерите што ги имаме дома, емитуваат електромагнетни бранови во микробрановото подрачје со фреквенција од околу 2.45 MHz и 5 GHz
Поопширно за основните карактеристики на електромагнетните бранови во чиј состав се радиобрановите и микробрановите, можете да прочитате на овој линк.
Еве неколку факти за електромагнетните бранови:
Радиобрановите, микробрановите, инфрацрвеното зрачење, видливата светлина (која можеме да ја видиме со нашето сетило за вид), ултравиолетовото зрачење, рендген зраците, радиоактивното зрачење и најопасното гама зрачење имаат иста природа, односто сите тие зрачења претставуваат електромагнетни бранови, а меѓусебно се разликуваат само по нивната фреквенција, односно бранова должина.
Колку поголема фреквенција (помала бранова должина) имаат електромагнетните бранови, толку е поголема нивната енергија. Електромагнетните бранови кои имаат поголема бранова должина од 100 nm (100 нанометри) немаат доволна енергија да извршат јонизација на ткивата и се нарекуваат нејонизирачки електромагнетни зрачења.
Во нејонизирачките електромагнетни зрачења спаѓаат радиобрановите, микробрановите, инфрацрвеното зрачење и видливите светлински зраци кои можеме да ги видиме со нашите очи. Нејонизирачките електромагнетни зраци не се опасни затоа што немаат доволно енергија за да извршат јонизација на ткивата. „Најлошо нешто“ што можат да направат нејонизирачките зрачења е да го затоплат ткивото и тоа само ако интензитетот на тоа зрачење е огромен и на многу мало растојание од изворот на нејонизирачкото зрачење. Ова затоплување се користи кај инфрацрвените греалки што ги имаме по дома за да се загрееме.
Од друга страна, опасните јонизирачки зраци почнуваат веќе со ултравиолетовите светлински зраци, па понатаму кон поопасните рендген зраци, уште поопасните радиоактивни зраци и на крајот доаѓаат гама зраците кои имаат најмала бранова должина (највисока фреквенција) и се најопасни...
Човечкиот организам има свои природни механизми со кои може да се справи дури и со опасните јонизирачки зрачења, ако тие се во помали дози. Само големи дози на јонизирачко зрачење примени во краток временски интервал, може трајно да го оштети живото ткиво, па тогаш тие јонизирачки зрачења се навистина опасни.
Инфрацрвените греалки со кои се грееме по дома
емитуваат инфрацрвено електромагнетно зрачење
со многу повисока фреквенција од радиобрановите
и со огромен интензитет, а ги користиме за
благопријатно и безопасно да се загрееме
А сега, малку попластично ќе објаснам дали радиобрановите како дел од електромагнетниот спектар се опасни, споредувајќи ги со други, далеку помоќни извори на електромагнетно зрачење, кои речиси сите ги имаме во своите домови, а тоа се инфрацрвените греалки и електричните светилки.
За да покажам дека радиобрановите и микробрановите кои се емитуваат од Wi-Fi рутерите и мобилните телефони воопшто не се опасни, ќе ги споредам со инфрацрвеното зрачење кое се емитува од инфрацрвените греалки со кои се топлиме по дома, а кои имаат илијадници пати поголема енергија и интензитет од WI-Fi рутерите и мобилните телефони.
Инфрацрвените греалки емитуваат електромагнетно зрачење во инфрацрвеното подрачје од спектарот. Инфрацрвените зраци имаат фреквенција малку помала од видливата светлина, па затоа имаат помала енергија од светлинските зраци кои можеме да ги видиме и кои се насекаде околу нас. Фреквенцијата на инфрацрвените зраци е многу повисока од радиобрановите и микробрановите, па затоа инфрацрвените електромагнетни бранови имаат многу поголема енергија од радиобрановите и микробрановите.
Инфрацрвените греалки кои ги користиме за затоплување на домовите имаат многу голема моќ (2 до 4 kW), а зрачењето дополнително се засилува со рефлектор од позади и никој не се пожалил дека му пречи или бил „озрачен“ и се чувствувал лошо...
Арно ама, многу често можете да слушнете дека „зрачењето од WiFi-рутерите e опасно“, или „зрачењето од базните станици е опасно“ или „зрачењето од радиопредавателите е опасно“, а и микробрановите печки што ги користиме во кујната биле опасни
Таквите тврдења едноставно немаат научна и практична основа, бидејќи освен што фреквенцијата на WiFi-рутерите и радиобрановите е далеку помала од инфрацрвените зраци (со кои пријатно се затоплуваме), моќноста на греалките е многу поголема (2, 3 или 4 kW, наспроти < 0,1W на Wi-Fi-рутерите), а со тоа и интензитетот на зрачењето е многу поголем.
Енергијата на честиците-фотони од електромагнетните бранови е правопропорционална со нивната фреквенција. Електромагнетните бранови со поголема, односно, повисока фреквенција имаат и поголема енергија.
Бидејќи фреквенцијата е помала, радиобрановите и микробрановите имаат многу помала енергија од инфрацрвените зраци на електричната инфрацрвена греалка со која се грееме дома.
Освен тоа, моќноста на еден WiFi-рутер е илјадници пати помала од една инфрацрвена греалка...
Затоа, не им верувајте на разните сензационалистички новинарски написи или на квазинаучници кои сакаат да се „прослават“ со тоа што ќе пласираат докази за „смртоносните радиобранови“.
Постои електромагнетно зрачење кое е навистина опасно, а тоа е јонизирачкото електромагнетно зрачење. На долната слика, графички е прикажан електромагнетниот спектар. На десната страна се прикажани електромагнетните бранови со поголема бранова должина, односно пониска фреквенција, а на левата страна на долнава слика се прикажани електромагнетните бранови со помала бранова должина, осносно повисока фреквенција:
Електромагнетните бранови од десната страна на горнава слика имааг голема бранова должина. Тука спаѓаат радиобрановите, микробрановите, инфрцрвените зраци, видливата светлина и дел од ултравиолетовите зраци. Сите тие се нејонизирачки електромагнетни бранови и немаат енергија да извршат јонизација на ткивата. Колку се оди поналево на горнава слика, толку честиците (фотоните) на електромагнетните бранови имаат поголема енергија.
На крајната лева страна од горнава слика, се сместени опасните јонизирачки електромагнетни бранови. Овие електромагнетни бранови имаат многу висока фреквенција (екстремно мала бранова должина) многу помала од брановата должина на видливата светлина. Опасните јонизирачки електромагнетни бранови почнуваат веќе со ултравиолетовата светлина, па понатаму кон рендген зраците и радиоактивните зраци....
Во следнава табела може да се види дека колку фреквенцијата е повисока, односно колку брановата должина на електромагнетните бранови е помала - толку поголема енергија имаат тие:
(Дополнително објаснување за енергијата на електромагнетното зрачење можете да прочитате на крајот од овој напис).
Затоа, драги мои, бидете си раат... Радиобрановите нема да ви наштетат!
Тие се десетици илјади пати помалку штетни од една инфрацрвена греалка со која се грееме по дома и која ни овозможува пријатна безбедна топлина во ладните зимски денови...
И уште нешто: Друг пат, кога некој ќе Ви говори за тоа колку се опасни радиобрановите и микробрановото зрачење, сетете се на тоа колку летото сакаме да се сончаме!
Сончевото зрачење има моќност од околу 1000 W на м2 хоризонтална површина (за географската положба на Македонија) а неговите зраци се со многу повисока фреквенција (со поголема енергија) од радиобрановите, што ќе рече дека сончевото зрачење е милиони пати „поопасно“ од зрачењето на некоја радиостаница, зрачењето на Wi-Fi-рутерот или пак зрачењето на базните станици од мобилната телефонија...
Сите дома имаме електрични светилки, а некои од нив се со моќност неколку пати поголема од моќноста на базните станици од мобилните мрежи. Светилките емитуваат електромагнетни бранови со многу повисоки фреквенции (со поголема енергија) од електромагнетните бранови на 5Г-мрежите или Wi-Fi-рутерот. Освен тоа, светилките ни се во домот, во непосредна близина над нашите глави. Па никој не се пожалил дека електричните светилки се опасни!
Меѓународната комисија за нејонизирачко зрачење (ICNIRP) издава препораки за безбедно ниво на електромагнетно зрачење врз основа на низа научни истражувања и искуства. Препорачаните максимални вредности на нејонизирачко зрачење се зголемуваат од година во година, бидејќи евидентно е дека за разлика од јонизирачкото зрачење, нејонизирачкото зрачење нема штетно влијание врз здравјето на луѓето. Најштетното нешто што нејонизирачките електромагнетни бранови можат да го направат е малку да го загреат ткивото, доколку имаат многу поголема моќност отколку што се користи во 5G мрежите.
Авторот на овој напис, за потребите на магистерскиот труд, изврши серија научни мерења и испитувања на максималните вредности на електромагнетното зрачење на четириесетина најкритични точки во градот Штип. Заклучокот е дека вредноста на електромагнетното зрачење во ниту еден момент не надминува една десетина од препорачаните максимални вредности од ICNIRP.
За крај:
Можеби ќе наидете на некои истражувања, каде има искази од некои луѓе опфатени со истражувањето кои наведуваат дека чувствуваат дека имаат главоболки или други штетни манифестации кога се наоѓаат на места озрачени со радиобранови или микробранови. За штетноста или не, на нејознизирачкото електромагнетно зрачење има многу шпекулации, тоа е повеќе од јасно. Сепак, освен пријатно затоплување на ткивата во присуство на многу јаки радиобранови, микробранови, инфрацрвени бранови па се до видливата светлина, други практични и мерливи ефекти нема. Доволно е споредбата што секој од нас е изложен на екстремно јаки електромагнетни бранови од инфрацрвените греалки дома и од сонцето надвор, (и се чувствува пријатно), додека радиобрановите во етерот се милиони пати послаби...
Ве уверувам дека ако некој тврди дека има чувство оти радиобрановите негативно влијаат на него, тогаш тоа се должи на неговата свест која везден е изложена на разни новинарски написи за наводната голема штетност од радиобрановите. Во науката тоа е познато како „Nocebo effect“ и се однесува на примери кај кои негативната сугестија кај некои луѓе доведува да тие навистина имаат последици по нивното здравје, па дури се убедени дека чувствуваат болка...
Повеќе за таканаречениот „Nocebo effect“ можете да прочитате на овие линкови: (1) , (2) , (3) , (4) ...
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Дополнително објаснување за енергијата на електромагнетните бранови и способноста за јонизација
1. Електромагнетни бранови и енергија
Електромагнетните бранови имаат квантна природа. Електромагнетното зрачење претставува поток на фотони, односно честички без маса но со енергија која е пропорционална на фреквенцијата на електромагнетните бранови.
Фотоните се честички, односни кванти на електромагнетното зрачење. Тие претставуваат енергетски пакети што ја носат енергијата на електромагнетните бранови.
Електромагнетните бранови имаат различни фреквенции и бранови должини кои се поврзани со енергијата на фотоните преку равенката:
Енергијата на фотоните се изразува во електрон-волти (eV).
Електрон-волт е единица за енергија што често се користи во атомската и квантната физика.
Енергијата на фотоните како носителни на електромагнетното зрачење се пресметана преку горната равенка (E=hf), често се изразува во eV кога станува збор за атомски и молекуларни процеси.
2. Јонизација
Јонизацијата е процес при кој атом или молекула од некоја супстанца (ткиво), останува без еден или повеќе електрони, при што се претвора во јон.
Минималното количество енергија потребна за да се изврши јонизација е наречена јонизациски потенцијал.
Кога фотоните од електромагнетното зрачење имаат доволно енергија (изразена во eV) тие можат да исфрлат електрон од електронската обвивка на јадрото на атомот и на тој начин да предизвикат јонизација.
Електромагнетно зрачење чија бранова должина е помала од 100 нанометри (nm), веќе може да има доволно енергија за да изврши јонизација.
На пример ултравиолетовото (UV) зрачење веќе има доволно висока фреквенција (доволно мала бранова должина), а со тоа и доволно висока енергија (10 до 100 eV) за да предизвикаат јонизација на атоми и молекули.
Рендген зраците имаат уште повисока фреквенција, а со тоа и уште повисока енергија, па можат да јонизираат и подлабоки електронски слоеви.
Гама-зраците имаат највисока фреквенција и највисока енергија со која лесно предизвикуваат јонизација на длабоките електронски слоеви од материјата, односно ткивата.
Во следнава табела може да се види дека колку фреквенцијата е повисока, односно колку брановата должина на електромагнетните бранови е помала - толку поголема енергија имаат тие:
3. Интензитет на електромагнетното зрачење
Интензитетот на електромагнетното зрачење (количеството на енергија што се пренесува во едниница време на единица површина) е поврзан со бројот на фотони што минуваат низ таа површина. Колку поголем број фотони поминат преку некоја површина - толку е поголем интензитетот на електромагнетното зрачење.
Како пример ќе употребам слаба и силна светлина (светлината е дел од електромагнетниот спектар и претставува електромагнетно зрачење).
На пример, слаба светлина има помалку фотони, но секој фотон има исто количество енергија како кај посилна светлина со иста фреквенција.
Посилна светлина има повеќе фотони со истата фреквенција, па велиме дека интензитетот на зрачењето е поголем.
4. Фотоните и спектарот на електромагнетното зрачење
Електромагнетниот спектар (радиобранови, микробранови, инфрацрвени зраци, видлива светлина, УВ-зраци, рендген зраци и гама зраци) може да се подреди преку енергијата на фотоните.
Така на пример:
- Најмала енергија имаат фотоните на радиобрановите
- Повисока енергија имаат фотоните на микробрановите.
- Уште повисока енергија имаат фотоните на инфрацрвените зраци
- Уште повисока енергија имаат фотоните на видливата светлина
- Уште повисока енергија имаат фотоните на ултравиолетовата светлина
- Уште повисока енергија имаат фотоните на рендген зраците
- Највисока енергија имаат фотоните на гама зраците.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Миле Кокотов (2018 година)
Авторот е магистер по технички науки, со искуство од речиси 40 години во РФ-техниката и е Претседател на Радиоаматерскиот сојуз на Македонија
Разгледајте ги и другите написи и проекти на неговата веб-страница
I Z33T home page I страници на македонски јазик I