300W HF LAMBALI GÜÇ AMPLİFİKATÖRÜ
Baykuş ve Çaylak Çok Bantlı HF Telsizlerimle propagasyon şartları iyi olduğunda çok uzak yerlerle görüşmeme rağmen, 20 Watt çıkış gücü ile gürültünün yüksek olduğu dönemlerde iletişimde sorunlar yaşadım. Dolayısıyla bazı  daha yüksek güçlerle çalışma ihtiyacım doğdu. Anahtarlama FET leri ile yaptığım deneyler bu cihazların yüksek güç ve swr şartlarında arızaya çok yatkın olduğunu gösterdi. Ayrıca aşırı sürmeye karşı çok duyarlılardı. Amplifikatör devresinden çok daha fazla emeğin koruma devrelerine harcanması gerektiği ortaya çıktı.

İbre Lambalı bir yükselteçten yana dönse de, elimdeki imkanlar kısıtlıydı. Lambaların yüksek voltaj transformatörünü sardırmak nispeten pahalıdır. Ev tipi transformatör saranlar içinde 1000 voltluk bir transformatör sarılması tecrübesine sahip olan azdır. Piyasada kısa bir araştırma bu tip trafoların nispeten pahalı olduğunu gösterdi.

Elimde bulunan Anot kapasitesi olabilecek bir varyabıl kondansatörün plaka aralığı 1.5mm civarındaydı. Soğuk uç için MW radyodan sökme 2x470pF kondansatörüm mevcuttu.

İnternetten uzunca bir araştırmadan sonra ulaşabileceğim malzemelerle yapılabilmesi en kolay olan Lineer Amplifikatörün http://dl2kq.de/pa/1-1.htm adresinde yayınlanmış olan proje olduğuna kanaat getirdim.

-Lamba olarak Rus GU50 lambalarına karar kıldım. Bunlar ucuzdur, bol bulunur, her biri 100W verebilir. Yaptığım araştırmada o tarihte bu lambanın eşdeğeri FU50 'nin Çin sitelerinde bolca bulunduğunu görüp, dört adet aldım.(O tarihte Gümrük vergisi yoktu ve kargo çok düşüktü.) Seramik soketlerinden de aldım.

-Bir ara gaza gelip projeye başladım. Önce 1mm Aluminyumdan kutuyu kıvırdım. Ön panelin arkasına Pİ devresini yerleştirdim. Bunların arkasında 4 lambayı üzrerine monte ettiğim lamba rafını yatay olarak yerleştirdim. Montaj rafın arkasında idi. Arka kapağa Bilgisayar fanı yerleştirdim.

-Projedeki gibi lambaları triyot olarak çalıştırmak yerine, Pentod olarak çalıştırmayı amaçladım. Buradaki amaç lambanın kazancını daha yüksek tutmaktı. Anot gerilimi için Şebeke doğrultularak 3'e katladım(930V). 310 volttan uç alıp Transistor - Zener diyotlu bir regulatör ile +250v G2 gerilimi oluşturdum. Ufak bir trafonun sarımını değiştirip G1 gerilimini elde ettim. Göndermede -47v, alımda -120v üretiyordu.

-Pİ devresinin  tasarımını 4 adet paralel lambanın çıkış empedansına göre hesaplayıp yaptım. Anten Analizörle de soğuk ayarını yaptım. Çalıştırdığım zaman 215 Watt verdiğini gördüm. Lambaların içinde bir- iki kere flash oldu, sigortası attı. Ayrıca yüke binince Lamba camlarında mavi lüminans oluyordu (Lambaların uzun yıllar rafta beklemesinden kaynaklı vakum kirlenmesinden kaynaklanıyormuş). Bu lambaların eğitilmesi gerekli imiş. Boşta 1-2 gün sukunet akımında bekletince, lambalar epeyce düzeldi,

-Ancak aldığım güç hala düşüktü. Biraz kurcalayınca G2 akımının yetersiz kaldığını farkettim.

-Esaslı bir tadilat yapmam gerekiyordu. Pİ devresi hariç lambaları söktüm. Yeni kaide ile 3 lambaya düşürdüm. Böylece giriş empedansı 50 ohm civarına geldiğinden giriş swr'si de uygunlaşıyordu. Önerilere uyarak Lambaları dikey yerleştirdim.

-Pentod düzenlemesinden vazgeçip,  Lambaları projedeki gibi triyot olarak çalıştırmaya karar verdim. Şebekeyi 4 'e katlayıp anot beslemesini 1200 volta çıkardım.

-Bu değişikliklerden sonra Amplifikatör gayet güzel çalışmaya başladı. 20 Watt giriş gücü ile 300Watt RMS çıkış gücüne ulaştı. Gayet verimli ve stabil çalışmaya başladı.

Cihazın şeması aşağıdadır.

GU50 tüpleri için şekilde belirtilen değişiklik yapılacaktır.
Şemada anot gerilimi Şebeke gerilimi doğrultulup 4'e katlanarak elde edildiğinden Anot üzerinde nötr hattına göre+600 volt, Katot üzerinde nötr hattına göre -600volt gerilim bulunmaktadır. Şemada kırmızı olarak gösterilen kısımlar şehir şebekesi ile galvanik olarak bağlantılıdır. Amplifikatör girişi RG316  teflon kablo ile sarılan Ferrit trafo ile Şebeke bağlantılı kısımdan DC olarak yalıtıldı. Anotlar 2nF doorknop kondansatör ile DC olarak yalıtılmış olup, Pİ devresinin şasesi yine 2nF 10KV  doorknop kondandansatör -600Volttan yalıtılmıştır. Bu nedenle fiş hangi yönde takılırsa takılsın, cihaz kutusunda şebeke gerilimi mevcut olmayacaktır.

Güvenlik için bazı hususlara özel önem göstermek gerekir:

-Amplifikatör girişinde bulunan Ferrit trafonun izolasyonunun çok iyi olması gerektiğinden özel önem gösterilmeli,


-Çıkışı ve şaseyi şebeke voltajından ayıran kondansatörler(C12 ve C13) yüksek reaktif güçlere dayanabilen doorknop tipi kondansatörler olmalı. Dayanma  Voltajı 10 kv civarında seçilmeli ve kapasitesi 2nF tan daha yüksek olmamalıdır. Televizyon tekniğinde kullanılan yüsek voltaj kondansatörleri burada kullanılamaz. Bu kondansatörler ısı kaynaklarından uzak yerleştirilmeli.

Lambaların Katod-Flaman bariyerinde sızıntı olma ihtimalına binaen T1 flaman Transformatörünün izolasyonu çok iyi olmalıdır.

Burada kullandığım Anot şok bobinini 15mm çapında teflon çubuk üzerine sardım. Değeri 150uH civarındadır. Spektrum analizör ile ölçüldüğünde HF bölgesinde rezonansa sahip olmadığı görüldü.

DİKKAT! BU PROJEDE KULLANILAN GERİLİM 1200 VOLT OLUP, ÖLDÜRÜCÜDÜR!