Ηχος, ο υποκειμενικός;
Η έννοια του ήχου είναι όντως υποκειμενική. Ο καθένας αντιλαμβάνεται τους ήχους διαφορετικά και δέχεται στα αυτιά του διαφορετική ευχαρίστηση από κάποιον άλλον για δεδομένες συχνότητες. Οι λόγοι είναι αρκετοί, αλλά οι πιο βασικοί είναι το σχήμα του αυτιού, η ηλικία, το φύλο και η ακουστική εμπειρία. Πέρα όμως απο την υποκειμενική αντίληψη του ήχου υπάρχει και η αντικειμενικότητα στον ήχο. Όλοι μπορούμε να συμφωνήσουμε σε έννοιες όπως παραμόρφωση, συμπίεση, συχνοτικό εύρος και ηχητική ισορροπία. Η ακουστική εμπειρία-παιδεία ειναι ο σημαντικότερος παράγοντας για την κρίση τον παραπάνω και δυστυχώς -για αυτούς που την διαθέτουν- οι όποιες παραμορφώσεις , ατέλειες και αλλα παρόμοια ενοχλούν πολύ περισσότερο απ' ότι σε αυτούς που δεν τη διαθέτουν.
SSB ήχος
Η συνηθέστερη διαμορφώση που χρησιμοποιούμε εμείς οι ραδιερασιτέχνες για ομιλία είναι η SSB. Αν έπρεπε οπωσδήποτε να κατατάξουμε σε δυο "είδη" τις SSB διαμορφώσεις, τότε θα είχαμε: Την καθαρά τηλεπικοινωνιακή διαμόρφωση με εύρος συχνοτήτων από 300ΗΖ - 2.5ΚΗΖ και την πιο "ποιοτική" Hi-Fi ή όπως αποκαλείται διεθνώς " Lo-Fi SSB audio " διαμόρφωση. Εδώ θα ασχοληθούμε με αυτό το είδος δίνοντας σας πληροφορίες που θα χρησιμοποιήσετε σαν βάση για να βγάλετε στον αέρα τον δικό σας καταπληκτικό ssb ήχο.
|
Από κάτω προς τα πάνω: μικρόφωνο Neumann TLM-103, πομποδέκτης Icom IC-775dsp, προενισχυτής μικροφώνου υψηλής πιστότητας ( ιδιοκατασκευής μου ), equalizer Behringer DSP-1124P και ο συμπιεστής ήχου (compressor) υψηλής πιστότητας ιδιοκατασκευής μου , βασισμένος στον παγκοσμίου φήμης UREI-1176LN . |
Το "στερνοπούλι" της οικογενείας δίχνει έντονο ενδειαφέρον για το χόμπι του μπαμπά. Με τέτοια προίκα λέτε να... |
Τα βασικά...
Μικρόφωνο. Πρώτα απ' όλα επιλέξτε το μικρόφωνο της αρεσκείας σας. Το μεγαλύτερο ποσοστό του ήχου σας εξαρτάται από αυτό. Δυναμικά: Αν έχετε στο δωμάτιο θορύβους από ανεμιστήρες κλπ, η επιλογή του είναι μάλλον υποχρεωτική. Έχουν συνήθως εξαιρετική μεσαία περιοχή και σχετική αναισθησία σε ήχους περιβάλλοντος. Πυκνωτικά: Αν είστε σε ήσυχο χώρο έχει καλώς. Αν όχι ξεχάστε το. Αποδίδουν με μεγάλη ευκολία όλο το ακουστικό φάσμα. Σε σχέση με τα δυναμικά της ίδιας κατηγορίας αποδίδουν περισσότερες "άκρες" αλλά όχι τη ζεστή μεσαία περιοχή των δυναμικών μικροφώνων. Βέβαια υπάρχουν κι εξαιρέσεις αλλά μάλλον θα χρειαστεί να ξεπεράσετε τα 1000 Euro..... Αν μιλάτε κοντά ίσως να χρειαστείτε κι ένα σφουγγάρι. Βάλτε ότι δικόπτες έχει σε θέση OFF κι ετοιμαστείτε.
Προενισχυτής μικροφώνου. Πολλοί θεωρούν ότι δεν είναι απαραίτητο, αλλά αν έχετε σκοπό να αγοράσετε ισοσταθμιστή (equalizer) κλπ, είναι αναγκαίος. Για να δουλέψουν σωστά μέσα στη δυναμική τους περιοχή τα επόμενα κομμάτια της αλυσίδας χρειάζονται στην είσοδό τους σήμα της τάξης 0db, οπότε θα χρειαστείτε για δυναμικό μικρόφωνο 40-50db και για πυκνωτικό 20-30db ενίσχυση. Αν δεν αποφασίσετε να φτιάξετε κάποιον δικό σας , οι προενισχυτές της Behringer είναι καλή και οικονομική επιλογή με καλύτερο το MIC2200. Βάλτε το μικρόφωνο στην είσοδό του (input) , μιλώντας κανονικά στο μικρόφωνο γυρίστε την ενίσχυση ( mic gain ή mic input ) μέχρι το ενδεικτικό λαμπάκι της ένδειξης κορυφών (συνήθως κόκκινο) ν' αρχίζει ν'ανάβει. Αφού βρείτε το σημείο, κάντε ένα κλικ πίσω και μην ξανασχοληθείτε με αυτό. Την επιθυμητή ένταση θα την καθορίζετε μόνο με το ποτενσιόμετρο εξόδου ( out gain ή master ) για να εξασφαλίσετε την καλύτερη δυναμική περιοχή του προενισχυτή σας. Σε περίπτωση που ο προενισχυτής έχει πάνω του ρυθμιστικά τονικότητας κλπ βγάλτε τα εκτός.
Ισοσταθμιστής (equalizer). Υπάρχουν πολλά και αξιόλογα κομμάτια στην αγορά αλλά το Behringer DSP1124P είναι μάλλον μονόδρομος. Δεν είναι ότι καλύτερο, αλλά είναι οικονομικό, έχει μνήμες και ευελιξία στην παραμετροποίηση του ήχου. Οι ορολογίες που θα συναντήσετε όσο αφορά το Behringer DSP1124P είναι: gain: είναι η ενίσχυση σε db, bandwidth: είναι το εύρος των συχνοτήτων που θα επεξεργαστείτε με κέντρο την προεπιλεγμένη συχνότητα. Μετριέται ανά οκτάβα και το 60=1 οκτάβα, το 120=2 οκτ, το 30=1/2 οκτ κλπ. Πολύ χονδρικά σας λέω ότι π.χ ενισχύοντας τον 1 χιλιόκυκλο με BW (bandwidth) =60 είναι σαν να υψώνετε μια βουνοκορυφή συχνοτήτων από 500 κύκλους μέχρι 1500 κύκλους με κορυφή τους 1000 (1khz). Μικραίνοντας το BW , στενεύει και το εύρος των συχνοτήτων που ανεβάζετε. fine: μικρομετρικός συντονισμός πάνω ή κάτω από τη βασική συχνότητα. Αν πχ θέλετε να επιλέξετε τους 3.5Khz μπορείτε επιλέγοντας τους 3.2khz να πάτε το FINE +5 και να το πετύχετε. frequency : η κεντρική συχνότητα επεξεργασίας. Όσο τώρα για τις ρυθμίσεις, τα πράγματα δυσκολεύουν λίγο. Ο παρακάτω πίνακας πιστεύω να σας βοηθήσει λίγο.
| ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ | ΣΕ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ | ΟΤΑΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ |
16Hz - 60Hz |
Σπατάλη ισχύος. Τις αισθάνεστε παρά τις ακούτε | Κάνουν τον ήχο μουντό |
|---|---|---|
60Hz - 250Hz |
Η κυρίως περιοχή των μπάσων. | Δημιουργούν μπουμάρισμα |
250Hz - 2Khz |
Η περιοχή των μεσαίων | Κάνουν τον ήχο τηλεφωνικό |
2Khz - 4Khz |
Οι κύριες μεσουψηλές της φωνής | Κουραστικό, τσίγκινο ήχο |
4Khz - 6Khz |
Οι υψηλές και η ευκρίνεια της φωνής | Έντονα συριστικά, ξυσίματα |
6Khz - 16Khz |
Ο αέρας της φωνής | Σκλήρυνση του ήχου |
Αν δείτε ότι δυσκολεύεστε με τις ρυθμίσεις του παραμετρικού, ξεκινήστε ακουλουθώντας τον παρακάτω πίνακα και αρχίζοντας πάντα από τα πρίμα. Με βάση τον παρακάτω πίνακα και το μόνιτορ του μηχανήματος σας, ξεκινήστε φτιάχνοντας το βασικό ήχο που επιθυμείτε. Μην το παρακάνετε. Θυμηθείτε ότι το μόνο που θέλουμε είναι να τονίσουμε λίγο τις άκρες, ομορφαίνοντας τη διαμόρφωσή μας. Η τονική ισορροπία είναι άκρως σημαντική, και για αποφυγή σπατάλης ισχύος, αλλά και για να σας ακούμε όμορφα και κατανοητά . Αφου τελειώσετε με τη βασική σας ρύθμιση κάντε την πρώτη εμφάνισή σας στον αέρα να πάρετε και μια δεύτερη γνώμη. Βρείτε το Σάκη (SV4IKO) τάξτε του κανένα "κοψίδι" ( νηστικός δεν ακούει καλά... ) ή κάποιον άλλον που μπορεί να σας στοιχίσει λιγότερο...
| Συχνότητα ( Freq. ) | Εύρος ( BW ) | Ενίσχυση ( Gain ) |
|---|---|---|
63Hz |
30 |
+3...+10 |
80Hz |
30 |
+3...+8 |
160Hz |
60 |
-3...-10 |
3.2Khz |
60 |
+6...+16 |
5khz |
60 |
+6...+16 |
Συμπιεστής ήχου ( compressor ). Αν δεν αποφασίσετε να φτιάξετε τον δικό σας, υπάρχει μεγάλη ποικιλία στην αγορά. Φτηνοί και καλούτσικοι είνα οι Behringer με κορυφαίο της το PRO-XL MDX2600. Αν και είναι προεραιτικός πιστεύω ότι θα το χρειαστείτε. Συνδέοντάς τον σαν τελευταίο κομμάτι στην αλυσίδα, ακριβώς πριν το μηχάνημα θα τον δουλέψετε σαν peak limiter γλιτώνοντας τα γνωστά ξυσίματα από τις κορυφές των πρίμων και συνάμα θα κερδίσετε τουλάχισρτον 5-6db σε ποσοστά διαμόρφωσης. Μια γενική ρύθμιση για αρχή είναι: Ratio: 4:1 , Attack: .1 mSec ή λιγότερο , Release: .05 Sec ή λιγότερο , Threshold: γυρίστε το ώσπου μιλώντας κανονικά στο μικρόφωνο να έχετε ένδειξη του Gain reduction από 0-6db , ενώ προφέροντας το σσσσσσ δυνατούτσικα να μην ξεπερνά τα 10-15db. Τέλος με το Output gain ρυθμίστε για τα ποσοστά διαμόρφωσης με βάση πάντα το ALC του μηχανήματός σας.
Λίγα λόγια ...
Πριν ακόμα ξεκινήσετε βεβαιωθείτε για τη σωστή συνδεσμολογία των καλωδίων. Για αποφυγή της RF, αγοράστε όσο πιο καλά θωρακισμένα καλώδια μπορείτε ( 2 + μπλεντάζ ). Φροντίστε να έχουν τέλειο εξωτερικό μπλεντάζ και ακόμα μια στρώση επιπλέον φύλλο χαλκού. Ιδιαίτερα το καλώδιο από το μικρόφωνο στον προενισχυτή, μιας και είναι το πιο ευαίσθητο κομμάτι της αλυσίδας. Να θυμάστε ότι ζητάμε από αυτόν να ενισχύσει το σήμα από το μικρόφωνο από 30 έως και 60db οπότε τα πράγματα δυσκολεύουν. Απαραίτητο δε , για την αποφυγή παρεμβολών από RF και την σωστή μετατροπή του ακουστικού σήματος από Balanced σε Unbalanced είναι το RF Audio Filter .Αφού τελειώσετε τις μεταξύ τους συνδέσεις συνδέστε την έξοδο του τελευταίου κομματιού στο μηχάνημα. Στον παρακάτω πίνακα θα δείτε μερικά χρήσιμα σχεδιαγράμματα . 1: Balanced σύνδεση στο βύσμα της Icom. 2: Balanced σύνδεση στο βύσμα της Kenwood. 3: Balanced σύνδεση στο βύσμα της Yaesu . 4: Τοποθέτηση πυκνωτών για αποφυγή παρεμβολών. 5: Συνδεσμολογία Balanced. 6: Από Balanced σε Unbalanced. Το συγκεκριμένο θα το χρειαστείτε σίγουρα αν αποφασίσετε να συνδέσετε το τελευταίο κομμάτι της αλυσίδας με την πίσω είσοδο ήχου του μηχανήματός σας. Δεν ξέρω σίγουρα αν γίνεται το ίδιο και στις άλλες μάρκες αλλά στα Icom είναι πολύ καλή επιλογή, μιας και ο ήχος είναι κατά πολύ καλύτερος, παρακάμπτοντας τον ενωματωμένο προενισχυτή μικροφώνου του μηχανήματος, φίλτρα τονικότητας κλπ.
 |
 |
|---|---|
 |
 |
 |
 |
Πρέπει να γνωρίζετε...
1. Ο λαιμός του μπουκαλιού για τη διαμόρφωση είναι ο πομποδέκτης σας. Από το εύρος των φίλτρων του αλλά και από την γραμμικότητα των σταδίων ενίσχυσής του εξαρτάται το ολικό αποτέλεσμα. Το 90% των μηχανημάτων εκπέμπουν & λαμβάνουν με εύρος 3Khz περίπου. ΠΡΟΣΟΧΗ λοιπόν. Οποιαδήποτε ενίσχυση συχνοτήτων κάτω από 60Hz και πάνω από 6Khz είναι άσκοπη και το μόνο που θα καταφέρετε είναι ηδημιουργία παραμορφώσεων από ενδοδιαμορφώσεις κλπ.
2. Παν μέτρον άριστον. Εφαρμόστε το. Φροντίστε να έχετε μια σχετική ισορροπία στην διαμόρφωσή σας . Το μόνο που θέλουμε είναι να τη στολίσουμε λίγο, κρατώντας την ευκρίνεια και την αρτιότητά της σε υψηλά επίπεδα και όχι να κάνουμε διαγωνισμό μπάσου... Αν δεν σας βοηθά το αυτί σας, ελένξτε τη διμόρφωσή σας με κάποιον που έχει αναλυτή φάσματος, έστω και στον υπολογιστή του. Ένα καλό πρόγραμμα είναι το SpectraPlus. Ελένξτε τη γραμμικότητα της διαμόρφωσή σας αποφεύγοντας τις μεγάλες διακυμάνσεις σ' όλο το εύρος. Για παράδειγμα αν η περιοχή των μπάσων είναι 10db πάνω από τις μεσαίες και τις υψηλές, σημαίνει ότι από τα 100Watt που έχετε τα 90 πηγαίνουν στα μπάσα, και τα 10 στο υπόλοιπο φάσμα. Έτσι όταν το σήμα σας θα είναι χαμηλό, εσείς θα διαθέτετε ΜΟΝΟ 10Watt , μιας και μόνο οι υψηλές και οι μεσαίες θα περάσουν στον δέκτη του συνομιλητή σας. Κι αυτό για να μης σας απογοητεύσω, γιατι αν σας πω ότι τα υπόλοιπα 90Watt μπορεί να ενεργοποιούν το AGC από το δέκτη του συνομιλητή σας και άλλα τέτοια, τότε....
Συνεχίζεται...