BUIZEN ONTVANGER MET EC92
(1973)

CLICK HERE FOR THE ENGLISH VERSION


Student elektronica.

Geen Radio officier
Radio officier op een schip, dat was wat ik wilde worden. Twee passies, de Radio en de Zee in één beroep. Maar in dat beroep zat geen toekomst meer. Dus werd ik een arme student elektronica op een zolderkamer. Klasgenoten wilden brommers en zelfs auto's maar dat had ik niet nodig! Vrijheid, blijheid en eenvoud, op vrije woensdagmiddagen op blote voeten naar Amsterdam! Goedkope boeken over radio kopen! De Waterlooplein markt! Toen werden daar nog radio dumpspullen verkocht. Ik vond ze prachtig om te zien, maar hoefde ze niet te hebben. Hoewel, zo'n mooie spoelvorm of bijzondere kristallen kopen, dat moest kunnen! Heel simpel op teenslippers of blote voeten, zelfs in de sneeuw! Wat een geweldig eenvoudig en zorgeloos leven, geen geld, geen bezit, geen zorgen over hypotheken en pensioenen! Alleen enkele onbelangrijke problemen zoals dat er soms een glassplinter uit mijn blote voeten moest worden verwijderd...


Op blote voeten naar Amsterdam.
Toen had je treinen met echte locomotieven!

Sommige studiegenoten waren zendamateur. Aardige mensen die de hele dag over radio praatten. Ze kochten dure twee meter transceivers en grote, zware ontvangers voor de korte golf. Maar ik wilde eenvoud en speelde liever met een kristal ontvanger. Daarmee urenlang luisteren naar die korte golf omroepstations was leuk. Heel eenvoudig naar zendamateur luisteren met een eenvoudige regeneratieve ontvanger voor 80 meter. Met een buis, zoals in de begintijd van de radio werd gebruikt! Die wilde ik bouwen!
Het moest een ontvanger worden die gemakkelijk in een tas overal mee naartoe te nemen is. Er lagen nog onderdelen en een EC92 buis, overgebleven van experimenten met illegale zenders. Het werd dus een simpele regeneratieve ontvanger met triode EC92 en een kristal telefoontje. En met fijnafstemming. Het instellen van de terugkoppeling ging perfect. Je kon hem precies op het randje van genereren afstellen. Of net even daaroverheen voor optimale SSB ontvangst van zwakke stations. En flink oscillerend voor sterke SSB stations. Het echte historische radio gevoel. Een draad van 5 meter langs de zolderbalken van mijn gehuurde studentenkamer als antenne. En als aarde werd het opklapbed gebruikt.


De regeneratieve ontvanger voor Scheveningen radio en 80 meter.
De zenerdiode is wel getekend, maar nooit gemonteerd.

Beschrijving
Helaas is er geen foto van de ontvanger. Maar de originele tekening van het schema heb ik nog wel! Het is een 0V0, dus alleen maar een detector buis, geen hoogfrequent en laagfrequent versterker.

Afstemming
Tussen de antenne en ontvanger werd een extra afstemkring toegevoegd om de audio doorbraak van sterke omroepstations net boven 4 MHz en sterke omroepstations op de 2e harmonische, de 7 MHz omroepband, te onderdrukken. Voor ontvangst van SSB en CW moet de ontvanger namelijk oscilleren. En de tweede harmonische van dit oscillatorsignaal viel precies in de 7 MHz omroepband. Na deze toevoeging was de ontvanger heerlijk rustig. De antenne is via een capaciteit met de top van deze kring verbonden.
Dan komt de afstemkring. Via een heel kleine capaciteit wordt de eerste kring verbonden met deze afstemkring. Er zijn twee afstem condensatoren te zien, eentje voor de grof afstemming en eentje met een parallel en serie capaciteit voor de fijnafstemming. Door de parallel en serie capaciteit wordt de invloed op de afstemming van deze tweede condensator veel geringer.

Detector
Na de afstemkring komt de triode. Deze detecteert de signalen d.m.v. roosterdetectie, oftewel de kathode - rooster overgang werkt als diode. Voor de terugkoppeling is de kathode aangesloten op een aftakking van de spoel. De terugkoppeling wordt geregeld door het verlagen van de anode spanning d.m.v. de potentiometer van 500k. Het werkt uitstekend maar het lijkt me niet echt een goede methode. Want niet alleen de hoogfrequent versterking wordt verminderd, maar ook de laagfrequent versterking. En die wil je juist maximaal houden!
De condensator van 470pF aan de anode zorgt voor de ontkoppeling van de HF signalen naar massa. De daaropvolgende condensator van 10nF zorgt voor de scheiding van de gelijkspanning en het wisselspannings signaal. De weerstand van 47k en condensator van 2nF vormen een laagdoorlaatfilter. En de weerstand van 100k zorgt ervoor dat er geen gelijkspanning over de kristal telefoon staat.

Voeding
Er is een hoogspanningsvoeding met enkelvoudige gelijkrichting en een elco toegepast. Deze is niet getekend. De geplande spanningsstabilisatie door middel van de zenerdiode van 150 volt is nooit aangebracht. De 100k weerstand en 0,1 uF capaciteit wel. En uiteraard is de gloeispanning van 6,3 volt vanaf de transformator aangesloten op de buis en aan een kant met massa verbonden.


De buis EC92

Variabele mica condensatoren werden gebruikt voor de afstemming.

Kristal oscillator om de ontvanger af te stemmen.
Alweer op blote voeten naar Amsterdam, kristallen gekocht op de Waterlooplein markt. Eentje met een frequentie 2182 kHz voor de nood- en oproep frequentie van de scheepvaart. En eentje met een frequentie van 3640 kHz voor het opzoeken van de 80 meter band, toevallig net de frequentie van het Oldtimer net. Een oscillator gemaakt, die had geen antenne nodig, want hij straalde zo al genoeg. Met een 9 volt batterij, de aansluitclip gemaakt van een oude 9 volt batterij was tevens de aan- uit schakelaar.


De kristal oscillator die gebruikt werd voor het afstemmen van de ontvanger.
Twee frequenties, 2182 kHz voor de scheepvaart en 3640 kHz voor de amateurband (Oldtimer net).

En toen was hij klaar!
Radio hoeft niet duur te zijn! Het bedienen van de afstemming en terugkoppeling was handen en voetenwerk en verveelde nooit. Luisteren naar Scheveningen radio en zendamateurs. Van het Nederlandstalig amateurnet waren de meeste amateurs te ontvangen! Dat Nederlandstalig amateurnet is er nog steeds, Scheveningen radio niet meer... Luisteren naar het Nachtuilennet. Amateurs die diep in de nacht met elkaar zitten te praten.
Vaak dacht een amateur bij mij in de buurt dat er iemand op de frequentie aan het intunen was. Wat hij natuurlijk hoorde was mijn prachtige oscillerende ontvanger... In die tijd wist ik nog niet wat je met heel weinig vermogen kunt doen! Het was december 1973 en ik weet dat nog heel goed. Die amateurs zeiden "Beste 73" tegen elkaar en ik had verwacht dat ze na de jaarwisseling "Beste 74" zouden zeggen! Wat kun je veel plezier hebben met zo'n eenvoudige ontvanger, urenlang luisterplezier, in de winter, met mijn blote voeten op het koude linoleum van mijn studentenkamer!


Mijn mooie studentenkamer.

Met echte keuken.


Later zou ik nog een BFO in een echte buizenradio inbouwen, hier midden op de foto.

En radio officier?
Ik vond de zee prachtig! Wandelen op het strand van Zantvoort naar IJmuiden. In de winter, want dan was het strand zo heerlijk verlaten. Met mijn blote voeten stond ik daar in het koude water te kijken naar schepen die de haven verlieten en vond ik het jammer dat ik geen radio officier meer kon worden... Hoewel, een radio officier draagt natuurlijk gepoetste schoenen en loopt echt niet op blote voeten in Amsterdam! Misschien was ik helemaal niet geschikt voor dat vak! Thuis luisterde ik die avond naar de scheepvaart met mijn 0V0. Niet met gepoetste schoenen, maar met mijn blote voeten op het koude linoleum. En 25 jaar later was het vak van radio officier History...


History!


TERUG NAAR INDEX PA2OHH