EENVOUDIGE ONTVANGER VOOR DE PC EN DE MICROCONTROLLER DDS
(2003)

CLICK HERE FOR THE ENGLISH VERSION


Eenvoudige directe conversie kortegolf ontvanger voor de PC en de microcontroller DDS.

Eenvoudige ontvanger voor gebruik met het eenvoudige QRP-DDS afstemsysteem van Ton, PA0KLT.
Met ijskoude blote voeten en gevaarlijk koude rood-paars gekleurde tenen op de ijskoude tegelvloer van mijn onverwarmde shack. Op blote voeten om statische elektriciteit te voorkomen, hoewel dat veel te koud is voor mijn blote voeten. Maar wel heel uitdagend! En we vinden uitdagingen spannend en leuk!

Deze eenvoudige direkte conversie ontvanger is bedoeld voor gebruik tezamen met het eenvoudige QRP-DDS afstemsysteem van Ton, PA0KLT. Maar je kunt hem met ieder ander VFO gebruiken. Voor ontvangst van digitale mode�s moet je dan wel een of andere frequentie stabilisator toe passen zoals bijvoorbeeld de bekende Huff & Puff schakeling.
De ontvanger wordt aangesloten op de geluidskaart van de PC en dat scheelt een heleboel gedoe met het bouwen en afregelen van audio filters en LF versterkers. Filtering gebeurt namelijk door middel van vrij verkrijgbare DSP software waarmee je CW-, SSB- en notch filters met bandbreedtes naar je eigen wensen kunt programmeren. En luisteren doe je via de boxen van het PC audio systeem.
Door de prima stabiliteit van het QRP-DDS afstemsysteem kun je er ook uitstekend digitale mode�s mee ontvangen.


De ontvanger is verbonden met de geluidskaart van de PC.
DSP software op de PC doet de audio filtering.
Vele digitale mode's kunnen zo worden ontvangen!

Mocht je de PC niet willen gebruiken, dan kun je de ontvanger ook direkt aansluiten op het audio systeem van de geluidsboxen van de PC. Er is een eenvoudig 2,5 kHz laagdoorlaatfilter ingebouwd voor het beluisteren van SSB. Maar het is ook interessant om dit filter eens uit te schakelen. Je hoort dan een heel orkest van allerlei CW en digitale signalen die komen en gaan. Je ontvangt dan alles in een brede band van wel16 kHz, namelijk van -8 to +8 kHz rondom de afstemfrequentie. Het is immers een directe conversie ontvanger die beide zijbanden ontvangt. Ik gebruik de ontvanger vaak op die manier als achtergrond geluid in de shack, het klinkt heel byzonder al die verschillende sterke en zwakke signalen die op de band komen en weer verdwijnen.


De directe conversie ontvanger.

Hoogfrequent gedeelte van de ontvanger
Aan de ingang vinden we een HF verzwakker bestaande uit een lineaire potentiometer van 1 k ohm. Deze is echt nodig om s�avonds oversturing te voorkomen op 40 en 30 meter. De volgende schakeling is de preselector. Deze kan worden omgeschakeld tussen de bereiken 7 - 14 MHz en 14 - 28 MHz. Het afstemmen gebeurt hier met een varicap en een potentiometer maar je kunt ook een variabele condensator toepassen. In plaats van een zenerdiode van 8,2 V heb ik voor de stabilisatie van de afstemspanning 4 led�s in serie gebruikt. Dit had een speciale reden. De behuizing van de ontvanger is afkomstig van een mislukt projekt en er moesten wat oude gaten gevuld worden, dus maar wat ledjes erin gestopt!
De twee transistor HF versterker vergroot weliswaar de gevoeligheid maar is speciaal ontworpen om te voorkomen dat de VFO via de mixer naar de antenne ingang gaat stralen. Dit veroorzaakt meestal het hinderlijke gebrom dat je zo vaak hoort bij directe conversie ontvangers wanneer er lichtnetvoeding gebruikt wordt. De cascade schakeling bleek het meest geschikt te zijn voor het onderdrukken van deze VFO straling.
De mixer is een CMOS schakelaar van het type 74HC4066. Een tweede CMOS schakelaar wordt misbruikt als versterker en buffer van het inkomende VFO signaal. Stel de 5 k ohm instelpotentiometer in op minimale detectie van AM omroepstations. Dit doe je op de meest kritische frequentie en die kun je gemakkelijk vinden door de preselector over de diverse kortegolfbanden te verstemmen. Of zet de potentiometer gewoon in de middenstand.


Binnenkant.

Laagfrequent gedeelte
De mixer wordt gevolgd door een transistor versterker. Je kunt de uitgang eventueel rechtstreeks verbinden met de gevoelige microfoon ingang, maar het is veel beter om de tweede transistor trap toe te voegen. Deze kun je dan aansluiten op de minder kritische lijningang van de geluidskaart of direkt met de boxen van het PC audio systeem wanneer je de PC niet wilt gebruiken.
Met de schakelaar kun je kiezen tussen de unieke breedband audio weergave of kun je een eenvoudig laagdoorlaatfilter (kantelpunt ongeveer 2,5 kHz) inschakelen.
Mocht de waarde van de voedingsspanning van de 74HC4066 lager dan 4 of hoger dan 6 volt zijn, wijzig dan de waarde van de 680 ohm weerstand nog eventjes.


Afstemmen met een oude muis is goedkoop en simpel.
Maar het werkt zo goed, dat je het zelfs met je tenen kunt doen!

Het afstemmen met een muis werkt perfect!
Het afstemmen van de DDS gebeurt door middel van een muis in plaats van een draaiknop. Er zijn 3 schakelaars: twee voor omhoog of omlaag van de frequentie en een voor de selectie van de afstemsnelheid. Ik vind deze manier van afstemmen zelfs beter dan die van een afstemknop! De ontvangstfrequentie gaat langzaam omhoog of omlaag vanneer een knop wordt ingedrukt, de snelheid is afhankelijk van de geselecteerde waarde. Op de kleinste snelheid is het heel gemakkelijk om exact op een SSB station af te stemmen!

Resultaten
Het is een leuk eenvoudig ontvangertje geworden. De gevoeligheid en gedrag voor sterke signalen zijn heel redelijk. Het afstemmen van de DDS gebeurt met een muis en dat bevalt prima, zelfs beter dan een afstemknop! Afstemmen op een SSB station gaat heel gemakkelijk.
Het is heel interessant om met een DSP programma allerlei filters uit te proberen en met elkaar te vergelijken.

Ontvangst van digitale mode�s
Het programma "Multimode Digital Transceiver" van Patrick F6CTE is een zeer compleet programma om allerlei signalen te decoderen en om het audio met behulp van DSP filters te bewerken. Maar het kostte me wel wat moeite om er achter te komen hoe het programma precies werkt! Je kunt dit gratis programma vinden door te zoeken op F6CTE.


Ontvangst van FAX met het programma "Multimode Digital Transceiver"
van F6CTE. Links boven is Griekenland te zien.

Schakel de weergave via de lijningang in wanneer je digitale mode�s ontvangt. Je kunt dan via de PC luidspreker boxen horen wat je ontvangt. Maar voor het luisteren via de DSP filters moet je dit uitschakelen. Anders hoor je het ongefilterde en gefilterde signaal door elkaar met een kleine tijdsvertraging!

Ook gepubliceerd in de Nieuwsbrief van de Benelux QRP club!

Index PA2OHH