| HF-WOBBLER Deze HF-Wobbler is te gebruiken
om doorlaatkurves op te nemen van zenders en ontvangers
tussen 60 KHz en 80 MHz.
Een nog groter bereik is haalbaar wanneeer u gebruik
maakt van harmonischen.
Naast het bepalen van
doorlaatkurves is het apparaat ook zeer geschikt om de
Q-factor van afgestemde kringen te bepalen.
Het apparaat laat o.a. duidelijke het verschil zien
tussen de verschillende poederijzer soorten van kernen en
ferritstaven. En ook het effect van verschillende typen
condensatoren zoals ceramisch, mica en styroflex enz.
*****
Het
apparaat is voor het eerst ontwikkeld door Hans-Peter
Rust DL6FAP en gepubliceerd in Funkamateur 7/97. Hoewel het ontwerp van
DL6FAP zeer goed bruikbaar was, heb ik een aantal
essentiële verbeteringen aangebracht en met de computer
dubbelzijdige printplaten ontwikkeld. Het ontwerp van
DL6FAP was in "Freiluftbedrahtung" (dooie
torren methode).
DL6FAP heeft toestemming verleend om het verbeterde
ontwerp te publiceren.
Bij deze Wobbler heeft u een oscilloscoop nodig.
Aan de oscilloscoop worden geen bijzondere eisen gesteld.
Wel moet de oscilloscoop beschikken over de mogelijkheid
om een externe tijdbasis te gebruiken
*****
Wilt u
tekeningen of figuren opslaan en heeft u
hulp nodig, klik dan hier.
BESCHRIJVING.
Het Wobblen berust op het principe dat een HF-signaal met
behulp van een zaagtandvormig signaal, binnen een zeker
bereik, in frequentie wordt gevarieerd. Tegelijkertijd
wordt het zaagtandvormig signaal naar de oscilloscoop
gevoerd en zorgt daar voor de horizontale afbuiging
(X-afbuiging). Het signaal van een HF-testkop (detector)
wordt op de verticale afbuiging van de oscilloscoop
(Y-afbuiging) aangesloten. Op de oscilloscoop ontstaat
hierdoor een spanningslijn die in fuctie staat tot de
frequentie (wobble-kurve).
Klik hier voor het blokschema.
SCHEMA.
Het schema bestaat
uit de volgende hoofdbestanddelen:
(Alle hoofdbestanddelen staan op deze
pagina. U kunt ook direct naar een gewenst
hoofbestanddeel gaan door erop te klikken).
Klik hier voor het schema.
(print het schema en lees verder)
(gebruik uw browser om terug te keren naar dit document)
- Zaagtandgenerator-
De zaagtandgenerator wordt gevormd door IC1a en IC1b
(LM324). De frequentie van het zaagtandsignaal wordt
geregeld met P1. IC1c fungeert als buffer. Het
zaagtandsignaal voor de HF-generator wordt afgenomen op
P2. P2 regelt de zwaai van het HF-signaal. IC1d
inverteert het zaagtandsignaal. Op R9 wordt het X-signaal
(horizontale afbuiging) voor de oscilloscoop afgenomen.
Om op het oscilloscoopscherm de laagste frequentie aan de
linkerkant te krijgen en de hoogste frequentie aan de
rechterkant, is het nodig om de zaagtandsignalen voor de
HF-generator en de oscilloscoop, ten opzichte van elkaar
te inverteren. De HF-generator geeft de laagste
frequentie bij de hoogste spanning en omgekeerd. Klik hier voor de generator
eigenschappen.
(gebruik uw browser om terug te keren naar dit document)
- Markergenerator-
De taak van de
markergenerator is om op het oscilloscoopscherm een
frequentieaflezing mogelijk te maken. De markergenerator
wordt gevormd door T3 en IC4. In T3 wordt het HF-signaal
van de wobbler gemengd met het signaal van een externe
oscillator (markeroscillator). Wanneer beide signalen de
zelfde frequentie hebben ontstaat aan de uitgang van T3,
een zweving nul signaal. C11, C12 en R20 vormen een
laagddorlaatfilter om de hoge mengproducten weg te
filteren. Met R24 kan de grootte van het markersignaal
ingesteld worden. C15 en R23 vormen een differentiërend
netwerk dat het markersignaal versmalt tot een scherp
afgetekende lijn. D2 snijdt er het negatieve gedeelte af.
-Afbuigschakelaar-
De
afbuigschakelaar zorgt ervoor dat de wobblekurve en het
markersignaal beiden zichtbaar zijn, zonder dat daarvoor
een dubbelbeam oscilloskoop nodig is. De afbuigschakelaar
wordt gevormd door IC2 en IC3. IC3 is een bilateral
switch die met IC3a en IC3b beurtelings het signaal van
de kurve en de marker, doorgeeft naar de verticale
afbuiging van de oscilloskoop (Y-afbuiging). IC2 is als
tweedeler geschakeld en reageert via T1, op de
terugslagimpuls van het zaagtandsignaal. De uitgangen van
de tweedeler bedienen de switch in IC3a en IC3b. Op deze
wijze wordt bijvoorbeeld elke even periode van het
zaagtandsignaal, de kurve weergegeven en elke oneven
periode, het markersignaal. Hierdoor onstaat een rustig
en stabiel oscilloskoopbeeld. T2 onderdrukt de terugslag
van het zaagtandsignaal.
-HF-generator-
De HF-generator
wordt gevormd door IC7 en IC8. IC7 bevat twee VCO's
waarvan slechts een gebruikt wordt. IC8 is een hex
invertor 74F04 die in staat is de hoge frequenties van de
VCO nog te volgen. De frequentie van de VCO wordt
geregeld met de spanning op pin 14. Hoewel de spanning op
punt 14, mag variëren tussen 0 en 5 volt, is een
spanning tussen 1.8 en 3.7 volt al voldoende om in het
rechte gedeelte van de karakteristiek te werken. De weerstanden R31 en R32 zorgen
ervoor dat de 10 slagen potentiometer P3, alleen dit
spanningsbereik doorloopt. Via C26 en R33 wordt op de
gelijkspanning van P3, een zaagtandvormige spanning
gesuperponeerd. Met potentiometer P2 wordt de grootte van
de zaagtand geregeld voor de gewenste frequentiezwaai. De
diodes D7 en D8 beschermen ingang 14 van de VCO tegen te
hoge piekspanningen. De capaciteit tussen pen 12 en 13
bepaalt het frequentiebereik van de VCO. Met S1 kunnen
acht aaneengesloten bereiken tussen 60 KHz en 80 MHz
gekozen worden. Desgewenst kan het bereik verlaagd worden
met grotere condenstoren. In alle bereiken kan de
frequentie met behulp van P3 ongeveer 1:3 gevarieerd
worden. IC8a vormt een buffer voor het uitgangssignaal
van de VCO. IC8b, IC8c en IC8d zijn parallel geschakeld
en vormen de eindtrap die ongeveer 4 volt levert over de
75 Ohm potmeter P4. Voor P4 wordt een HF-model aanbevolen (verkrijgbaar op de jaarlijkse
Flohmarkt in Ludwichshafen DLD). IC8e buffert het signaal
voor de markergenerator.
-Powersupply-
De wobbler kan zowel gevoed worden uit een eenvoudige
adapter van 15 volt 150 mA. Als ook direct uit een 15
volt transformator 150 mA. IC5 en IC6 zorgen
respectievelijk voor 12 en 5 volt. Met R29 en R30 wordt
de door de zaagtandgenerator benodigde 6 volt opgewekt.
Alle spanningen zijn goed gebufferd met elko's. Bij alle
IC's zijn de voedingsspanninen nog eens ontkoppeld met
eigen ontkoppel condensatoren van 100 NF.
-HF-testkop-
De HF-testkop is uitgerust met germaniumdioden OA85 of
dergelijke. Afhankelijk van de werkfrequentie mag de
condensator aan de ingang wat groter of kleiner zijn.
Eventueel is het mogelijk om de condensator in de meetkop
standaard wat groter te nemen, bijvoorbeeld 15 Pf. En
afhankelijk van de werkfrequentie, extern bij het
meetobject zelf, een condensator in serie te schakelen.
Hierdoor is het niet meer nodig om over verschillende
HF-meetkoppen te beschikken die het te meten object zo
min mogelijk beïnvloeden (tip van Rik ON5GJ). De uitgang
van de HF-testkop is afgesloten met 680 KOhm. Hierdoor is
de HF-testkop ook geschikt om op de hoogste
zaagtandfrequentie nog vervormingsvrij te wobblen.
OPBOUW.
Voor de wobbler
zijn door PA0SOM dubbelzijdige printplaten ontwikkeld. De
hoofdprint is in Euroformaat 100 x 160 mm. De
HF-generator is ondergebracht op een aparte
printplaat van 55 x 74 mm. Met de potmeter P3 voor de
frequentieregeling, vormt de HF-generator een zelfstandige eenheid die
HF-verpakt, direct tegen de achterkant van de frontplaat
geschroefd wordt. Potmeter P1 en P2 zijn direct op de
hoofdprint aangebracht. Potmeter P4 (75 Ohm HF-potmeter)
wordt met de schroef op de frontplaat bevestigd. De
wobbler is ondergebracht in een aluminium eurobehuizing
van 103 x 56 x 168 mm (bestelnummer 52 32 32-60 bij Conrad). Bekijk hieronder de bij de
opbouw beschikbare gegevens. Gebruik uw browser om terug
te keren. Bekijk ook "Downloads" (boven) om
bestanden gecomprimeerd op te slaan en eventueel af te
drukken.
FOTO-BELICHTINGSSHEETS.
Voor het
vervaardigen van de foto-belichtingssheets kunt u met de
beschikbare BMP-bestanden die u hier kunt downloaden, in een drukkerij,
professionelen sheets laten maken van zeer hoge
kwaliteit. Ga voor meer info, bijvoorbeeld naar www.hvanson.nl . Eventueel kunt u deze
BMP-bestanden per E-mail rechtstreeks naar uw drukkerij
sturen. Wanneer u geen al te hoge kwaliteitseisen stelt
en over een goede printer beschikt, is het ook mogelijk
om de foto-belichtingssheets zelf te drukken. U gebruikt
daarvoor dan z.g. overhead-transparanten, verkrijgbaar in
de betere computerwinkels.
MEER INFO.
Door PA0SOM is over
de Wobbler een PowerPoint presentatie gemaakt die aan de
hand van foto's meer informatie geeft (in de Duitse
taal). Tevens staan op de CD alle bestanden die bij het
ontwikkelen van de Wobbler werden gebruikt. Mail naar de
auteur als u deze CD, tegen slechts een geringe
vergoeding en portokosten, wilt ontvangen.
PA0SOM,
oktober 2002.
|
