Den/Dan : TA2MBD Ye/Ya : TUM@TUR Tip/Status : BX Tarih/Saat : 06-Şub 13:55 BID : 42BTA1IST003 Mesaj no : 214370 Başlık : * Paket Radyo * Path : !TA1IST! From : TA2MBD @ TA1IST.#IST.TUR.EU (Sinan) To : TUM @ TUR Reply-To : TA2MBD @ TA2BBS.#ANK.TUR.EU Paket Radyo Nedir ? PR (Packet Radio) , telsiz vasıtasıyla iki bilgisayarın sayısal veri aktarımı yapmasına verilen addır. Bu sistemde iki istasyon (birim) arasında hatasız olarak mesaj alış-verisi yapılabilir. AMPR'deki en önemli ve çok popüler olarak kullanılan protokol AX.25 olarak bilinir. RTTY Tekniği , Baudot, ASCII RTTY mod' unda iki işaret vardır. 1= mark ve 0= Space. Bu iki dijital sinyalin analog sinyallere dönüştürülmesi RTTY'in çalışma prensibidir. Bu konuda değişik normlar vardır. Amatörler tarafından en çok kullanılanı Baudot kodlamasıdır. Bu kodlama ile her harf ve rakam 5 adımda (mark/space) tanımlanmaktadır. Baudot yönteminde, harfler, rakamlar ve özel işaretler arasında değişim (shift) yaparak toplam 64 karakter gönderebilme imkanı vardır. ASCII normunda ise her işaret 7 adımdan oluşmakta bu sayede büyük/küçük harf noktalama ve özel işaretler dahil olmak üzere 128 karakter gönderebilme imkanı olmaktadır. Ayrıca ASCII bütün bilgisayarların kullandığı ortak kodlamadır ve bilgisayarların birbirleri ile direkt irtibat kurması için en ideal yöntemdir. RTTY işaretlerin Modülasyonu RTTY sinyalleri iki ayrı frekans kullanılarak modüle edilirler. Bu iki frekans arasındaki farka shift denir ve Hertz birimi ile tanımlanırlar. RTTY için en ideal metot vericinin frekansını direkt olarak değiştirilmesidir. FSK (Frequency Shift Keying) denen bu teknik çok temiz bir RTTY sinyali üretir, fakat her amatör vericisi ile gerçekleştirilmesi mümkün değildir. Daha basit bir metot AFSK (Audio Frequency Shift Keying)' dir. AFSK tekniğinde mark ve space ses frekanslarına çevrilir ve SSB vericisinin mikrofon girişine verilir. Sonuç gene iki ayrı yüksek frekans sinyalidir (SSB vericisinin bastırılmış taşıyıcı ve öbür yan bandı göz önüne alınmazsa... ) . FM cihazlarla VHF ve UHF bandlarında yapılan Packet-Radio dahil bütün RTTY muhaberelerinde sadece AFSK kullanılır. Shift-Baud-Hız RTTY muhaberesinde hız Baud (BD) birimi ile verilmektedir. Radyo amatörleri genel olarak Baudot kodunda 45.45 baud ASCII kodunda 110 Baud hız ile çalışırlar. 45.45 Baud, hız dili tamburların kullanıldığı devirden arta kalmış bir anıdır. Bu hızda dakikada 360 karakter gönderebilme imkanı vardır. Kısa dalgada çalışan profesyonel istasyonlar (haber ajansları, meteoroloji istasyonları) genellikle 50 veya 75,pek nadiren 100 Baud hızında çalışırlar. Amtor' da hız 100 Baud' dur. Packet-Radio ise kısa dalgada 300 Baud VHF ve UHF' de 1200,2400,4800, 9600 ve 19200 Baud olarak yüksek hızlarda kullanılmaktadır. Shift çeşitleri - High ve Low tonlar Mark ve Space tonları arasındaki frekans farkına shift denir. Radyo amatörleri kısa dalgada 170 hertz shift kullanarak çok az yer kaplarlar. Daha fazlafrekans imkanı tanıyan VHF ve UHF bandlarında shift standardı 850 hertzdir. Profesyonel istasyonlar genellikle 450 Hz shift kullanırlar. Bazen onlar da 170 Hz' e nadir olarak 850 Hz' e rastlanır. Shift, kendi başına mark ve space için kullanılan alçak frekansları (AF) tanımlayamaz. Çıkış noktası olarak sadece space frekansı alınır. Bu frekans yüksek(high) tonların kullanıldığı yerlerde 2125 Hz alçak (low) tonların kullanıldığı yerlerde 1275 Hz' dir. Böylece mark frekansı Shift' e göre 170, 425 veya 850 Hz daha yüksektir. High tonlar RTTY tekniğinin ilk günlerinde kalmıştır ve bugün Amerika'da hala kullanılmaktadır. IARU tarafından da tavsiye edilen Low tonlar Avrupa'da 1975 yılından beri kendini kabul ettirmiştir. Low ton shiftinin diğer bir yararı da en dar SSB filtresinin geçirgenlik alanına dahi girebilmesidir. Yukarıda belirtildiği gibi mark tonunun space' ten yüksek olduğu durumlar "normal", tersi olan durumlarda "reverse" olarak tanımlanır. Bu gibi durumlarda ya obur yan banda (USB/LSB) geçirilir ya da konverten üzerindeki normal/reverse konumları ile ayar yapılır. Dial Frequency = Mark-QRG - Higher tone Dial Frequency = Mark-QRG + Lower tone ile çalışıyor...(Digital tonlar) AMTOR - (Hatasız RTTY) Amtor, radyo amatörlerinin hatasız RTTY textlerini göndermek için geliştirdikleri bir yöntemdir. Otomatik karşılaştırma ve gerekirse mesaj tekrarı sayesinde hatasız muhabere yapılır. Profesyonellerin, özellikle deniz muhaberesinde yıllardır başarı ile kullandıkları SITOR'dan uygulanmıştır. Prensip olarak teyit almak ve hata düzeltmek esası üzerine kurulanbu yöntemin radyo amatörlüğünde üç çeşit kullanımı vardır. 1- ARQ 2- FEC (Forward Error Correction) 3- SEL-FEC/B (Sective Broadcast) 1- ARQ (Automatic Request): Otomatik geri sarma ve kontrol etme yönteminde bilgi doğru alınana kadar otomatik olarak tekrar edilir. Bu yöntem tipik "chirp chirp" tonları ile kolayca tanınabilir. Her "chirp" sesi ile 3 (üç) harf ve bir kontrol işareti yollanılır. Alıcı istasyon üç harfi ve kontrol işaretini (cheksum) kontrol eder. Herhangi bir uyumsuzluk halinde hatalı alındığı karar verir ve son üç harfin tekrarını ister (automatic request). Mesaj doğru alınana kadar bu istek ve tekrarlama olayı devam eder daha sonra bir sonraki üçlü gruba geçilir. 100 baud hız kullanılan Amtor' da saniyede iki tane üçlü blok gönderilir. ARQ düşük güçte ve kötü muhabere şartlarında bile hatasız mesaj alımı sağlar. ARQ sadece iki istasyonun birbirine kilitlenerek kendi aralarında muhabere yapmalarına izin verir. ARQ'da her istasyon kendi çağrı işaretinden türettiği dört harften müteşekkil bir çağrı kodu (selcal) kullanılır. Örneğin TAMB (TA2MBD) gibi... 2- FEC (Forward Error Correction): Bu yöntemde hata tanıyabilen 7-li kodlama usule ve zaman diversifikasyonu (time diversity) kullanılır. Bu yöntemde her harf belirli bir zaman farkı (time diversity) ile iki defa gönderilir. Alıcı istasyonun bilgisayarı iki gönderimi birbiri ile karşılaştırır ve hata oranını minimuma indirir. Sürekli tekrarlar yapmadığı için daha süratli olan FEC özellikle broadcast tipi yayınlarda ve çok istasyonlu çevrimlerde kullanılır. 3- SEL-FEC/B (Sective Broadcast): Bu yöntemde FEC modunda SELCAL'u bilinen bir istasyonu direkt olarak çağırmak mümkündür. PACTOR Packet-Radio + Amtor karışımı bir haberleşme türüdür. HF üzerinden bir kere bağlanıldığında, şartlar kaybolana kadar karşılıklı hem QSO hem de Mailbox kullanımı şeklinde haberleşme yapılabiliniyor. Cihazlarınızı açık bırakıp gittiğinizde sizin üzerinizden veya sizin mailbox' unuz üzerinden birbirinden habersiz kişiler birbirlerine mesaj(lar) bırakıp okuyabiliyorlar. Veya Pactor GATEWAY' lar üzerinden İnternet' e yani Telnet' lere girebilir, dünyanın dört bir yanıyla hem Telnet yapılabilir, hem de SATGATE (Uydular) üzerinden haberleşmeler yapabilir... İki tür Pactor mevcut... Pactor-1 ve Pactor-2 .... TCP/IP TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) , internet üzerinde kablolu ağların kullandığı bir protokoldür. Bu sistemde FTP (File Transfer Protocol), SMTP (Simple Mail Transport Protocol), Telnet (Remote Terminal Protocol) ve NNTP (Net News Transfer Protocol) gibi servislerde kullanılabilmektedir. AMATÖR PAKET RADYO VE İNTERNET (AMPR) Telnet Sistemi : Bu iki sistem (PR ve TCP/IP) birleştirildiğinde oluşan Gateway hizmetine herhangi bir yerden küçük bir telsiz ve PC ile internet kullanılarak e-mail okuyup/gönderilebilir, başka ülkelerdeki digi, bbs sistemlerine bağlanılabilir, ülke içinde linklerle ulaşılamayan illere bağlantı kurulabilir, web sayfaları okunabilir ..... TNC (Terminal Node Control) Genel anlamda bilgisayardan aldığı bilgileri kablo (lan) yada RF yoluyla iletmeye yarayan (tam tersi de) cihazdır. Türlerine göre içinde bulunan Eproom lara yazılım yüklenen türleri de vardır.Ülkemizde PR 'nun 1200bps hızında yapıldığından en çok kullanılan TNC türü BAYCOM adı verilen; esas itibariyle iki adet entegreden oluşmaktadır. Bunlardan TCM3105 1200 bit/s AFSK modem entegresidir. Diğeri ise 74HC04 olup bu entegre HCMOS serisi 6 adet inverter içerir. BAYCOM Modem : Bu modem sadece Bilgisayar terminalinden aldığı paket halindeki dataları AFSK sinyaline dönüştürür ve aynı aldığı AFSK işaretlerini de terminal programının çalıştığı protokole uygun hale getirir. Kısaca klavyeden girilen her karakter modeme ; belirli bir paket uzunluğunda ( bu uzunluk 0 ile 256 bytes arasındadır ) dijital olarak "0" yada "1" şeklinde gönderilir. Modem ise bu "0" ve "1" işaretlerini 1200 Hz ve 2200 Hz lik 2 ayrı ses frekansına dönüştürür. Sonrada bağlanılan cihaz vasıtası ile bu ses sinyalini (AFSK) istenilen frekansa gönderir. Aynı işlemin tersi olarak da,hava dan aldığı AFKS sinyallerini (1200 ve 2200 HZ) , dijital "0" ve "1" işaretlerine dönüştürerek Bilgisayara gönderir. Devre için gerekli enerji miliamperler seviyesinde olduğu için besleme sorun yaratmaz ve sistemin bağlandığı PC nin RS232 portundan elde edilir. ... Herkese iyi çalışmalar , 73. 04.02.2001 23:53z