ANA SAYFAYA DÖNÜŞ

 

 

 

                                                                                
                                  MADEN KANUNU                                  
                                                                                
    Kanun Numarası          :3213                                               
    Kabul Tarihi            :4/6/1985                                           
    Yayımlandığı R.Gazete   :Tarih 15/6/1985 Sayı: 18785                        
    Yayımlandığı Düstur     :Tertip: 5 Cilt: 24 Sayfa: 446                      
                                                                                
    Amaç:                                                                       
 
    Madde 1 - Bu Kanun madenlerin aranması, işletilmesi, üzerinde hak sahibi    
olunması ve terk edilmesi ile ilgili esas ve usulleri düzenler.                 
                                                                                
    Madenler:                                                                   
 
    Madde 2 - Tabiatta element (basit), bileşik (mürekkep) veya karışım (mah-   
lut) halde bulunan, aşağıda yazılı maddeler bu Kanuna göre maden sayılır.(1)    
    I - ENERJİ MADENLERİ:                                                       
    Maden kömürü (Linyitten Antrasite kadar her nevi kömür, asfaltit, bitümlü   
şist, bitümlü şeyl), radyoaktif mineraller (Uranyum, Toryum, Radyum, Niyop,     
Lantan, Neodyum, Praseodyum, Selenyum).                                         
    II - METAL MADENLERİ:                                                       
    Altın, Bakır, Pirit, Kobalt, Nikel, Kurşun, Çinko, Gümüş, Kadmiyum, Biz-    
mut, nadir elementler (İndium, Galyum, İtriyum, Talyum, Germanyum), Kalay,      
Tantal, Tellür, Molibden, Tungsten (Wolframit, Şelit), Demir, Manganez, Titan,  
(İlmenit, Rutil), Vanadyum, Arsenik, Civa, Antimuan, Krom, Platin, İridyum,     
Palatyum, Osmiyum, Rutenyum, Rhadyum, Alüminyum (Boksit),                       
    III - (Değişik: 12/6/1987 - 3382/1 md.) Sanayi madenleri:                   
    Birleşiminde en az % 30 A12 03 ihtiva eden killer, kaolen, şiforton, Bento- 
nit (İllit, loglinit, Montmorillonit, Notronit, Saponit, Hektorit, Baydilit),   
Atapuljit, (Poligorskit), Alünit (şap), Sodyum, Potasyum, Lityum, Kalsiyum,     
Magnezyum, (Anion ve katyon olarak) tuzları (Tuz Kanunu hükümleri mahfuzdur),   
Vollastonit, Talk, Steattit, Pirofillit, Diatomit Dunit, Zeolit, Sillimanit,    
Andaluzit, Dumortiorit, Disten (Kyanit), Fosfat, Apatit, Amyant, Manyezit,      
Trona (Tabii Soda), Perlit, Grafit, Kükürt, Flüorit, Kriyolit, Zımpara taşı     
(Diyaspor), Barit Stronsiyum tuzu (Selestin), Kuvars, Kuvarsit ve birleşiminde  
en az % 90 SI02 ihtiva eden kuvars kumu, Bor tuzları (Kolemanit, Ulexit, Bora-  
sit, Tiskal, Pandermit) veya bünyesinde en az % 10 B2 03 bulunan diğer bor      
mineralleri, Feldispat (Feldispat ve Feldispatoid grubu mineraller), Mika       
(Biyotit, Muskovit, Serisit, Lepidolit, Flogopit Vermikülit), kesilip parlatı-  
larak kullanılacak olan Mermer, oniks mermeri ve diğer taşlar, Dolomit, Nefe-   
linli Siyenit, Pomza, Kalsedon.                                                 
    Kesilip parlatılabilme özelliğini taşımayan kaba inşaat veya yol yapımı     
gibi v.s. işlerde kullanılan taşlar bu Kanunun kapsamı dışındadır.              
    Ancak yürürlükte olan taşocağı ruhsatı sahasında işletmeye elverişli olan   
maddenin rezerv durumu da dikkate alınarak sanayiin hammaddesi veya ihraç konu- 
su olduğunun, ruhsat sahibince belgelenmesi halinde bu madde Enerji ve Tabii    
Kaynaklar Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile Maden Kanunu       
kapsamına alınabilir.                                                           
---------------------                                                           
(1) a) Sepiolit maddesi, 8/9/1989 tarih ve 89/14523 sayılı Turba madeni ile     
       (CO2) gazı ise; 17/3/1994 tarih ve 94/5442 sayılı Bakanlar Kurulu Karar- 
       larıyla Kanun kapsamına alınmıştır.                                      
    b) Metan gazı (kömür,linyit,turba ve bataklık kökenli) 27/1/1998 tarih ve   
       98/10602 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Kanun kapsamına alınmıştır.    
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    IV - KIYMETLİ TAŞLAR :                                                      
    Elmas, Korundum, Morganit, Zümrüt, Akuvamarin, Heliodor, Aleksandirit,      
Beril, Yakut (Rubi), Safir (Gök yakut), Agat, Yosunlu Agal, Oniks, Sardoniks,   
Jasp, Karnolin, Heliotrop, Kantaşı, Krizopras. Opal (İrize Opal (Aynül Şems),   
Kırmızı Opal, Siyah Opal, Agaç Opalil, Kuvars kristalleri, (Ametist, Sitrin,    
Neceftaşı (Dağ kristali), Dumanlı Kuvars, Kedigözü (Maion), Avanturin,          
Venüstaşı, Gül Kuvars (Rose) I, Turmalin (Rubellit, Vardelit, İndigolit),       
Zirkon, Topaz, Aytaşı (Moonstone), Turkuaz (Firuze), Spodümen, Kehribar, Lazu-  
rit (Lapislazuli), Oltutaşı, Diopsit, Amorzonit, Lületaşı, Labrodorit, Epidol   
(Zeozit, Tanzanit), Olivin (Zebercet), Spinel, Jadeit, Yeşim veya Jad, Rodo-    
nit, Rodokrozit, Gröna Minarelleri (Spesartin, Grosüllar Hessonite, Dermonto-   
it, Uvarovit, Pirop, Almandin), Diaspor kristalleri, Kemerrerit.                
    Burada zikredilmemiş bir madde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının tek-  
lifi ve Bakanlar Kurulu Kararı ile bu Kanun hükümlerine tabi tutulur.           
                                                                                
    V - YUKARlDAKİ MADENLERİ İHTİVA EDEN VE BU MADENLERİN ELDESİNDE KULLANILAN  
GAZ VE SULAR:                                                                   
    Tanımlar:                                                                   
 
    Madde 3 - Kanunda geçen deyimler aşağıda açıklanmıştır:                     
    Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı.                              
    İlgili Daire: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi.            
    Takaddüm Hakkı: Maden hakkı için ilk müracaat edene tanınan öncelik.        
    İhbar: Arama ve ön işletme ruhsat sahasında olmamak kaydı ile evvelce tes-  
pit edilmemiş bir maden zuhurunun ilgili daireye bildirilmesi.                  
    Arama Ruhsatı: Belirli bir alanda maden arama faaliyetlerinde bulunulabil-  
mesi için verilen yetki belgesi.                                                
    Buluculuk: Herhangi bir ruhsat döneminde yönetmeliğinde belirtildiği şekil- 
de bir maden zuhurunun ortaya çıkartılması.                                     
    Ön İşletme Ruhsatı: Arama safhasından sonra işletme dönemine hazırlık ve    
gerek duyulabilecek diğer araştırmaların yapılabilmesini sağlamak için azami    
üç yıl süre ile faaliyetlerin devamlılığı amacı ile verilen yetki belgesi.      
    İşletme Ruhsatı: İşletme faaliyetlerinin yürütülebilmesi için verilen yetki 
belgesi.                                                                        
    İşletme İzni: Bir madenin işletmeye alınabilmesi için izin.                 
    Beyan: İlgililerin resmi kuruluşlara herhangi bir durumu belirlemek veya    
açıklamak maksadı ile vermiş oldukları yazılı belge.                            
    Maden Sicili: Tüm madencilik faaliyetleri ile ilgili bilgilerin kaydedil-   
diği yer.                                                                       
    Pasa: Mevcut ekonomik ve teknik şartlara göre işletilmesi mümkün olmayan,   
ancak işletme gereği istihsal edilen cevher.                                    
    Prospeksiyon: Madencilik arama faaliyetlerine mesnet teşkil edecek ön       
bilgilerin toplanması işi.                                                      
    Görünür Rezerv: Boyutları, tenörü belirlenmiş üretilebilir kesin cevher     
miktarı.                                                                        
    Ekonomik Cevher: Günün teknik ve ekonomik şartlarında karlı olarak değer-   
lendirilebilecek cevher.                                                        
    Kamulaştırma: İşletme ruhsat süresi boyunca ruhsat alanında kalan özel      
mülkiyet arazilerine madencilik faaliyeti için alınan kamulaştırma kararı.      
    Nezaret: İşletmelerin tekniğine ve emniyet nizamnamelerine uygun olarak     
yürütülmesinin kontrolü.                                                        
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    Nezaretçi: İşletmelerin teknik ve emniyet yönünden nezaretini yapan sorum-  
lu ve yetkili maden mühendisi.                                                  
    Taksir: Ruhsat alanlarının bu Kanun gereğince küçültülmesi.                 
    Münfesih: Hakların hiç bir bildirime gerek kalmaksızın otomatik olarak fesh 
olması.                                                                         
    Bilanço: Her işletme izni için ayrı ayrı yönetmelikteki örneğe göre hazır-  
lanacak ve sadece Devlet hakkı, madencilik fon katkısı, ihbar ve buluculuk      
haklarının hesaplanmasında geçerliliği olan beyan niteliğinde belgedir.         
    Faaliyet Raporu: Madencilik faaliyetlerinin yönetmeliğinde belirtildiği     
üzere fenni nezaretçi tarafından hazırlanan takdim metni.                       
    İmalat Haritası: İşletmelerde üretim yapılan yerleri, miktarları ve yapılış 
şeklini gösterir ölçekli beyan niteliğinde harita.                              
    Proje: Yeraltı kaynaklarının değerlendirilmesi amacına dönük belirli girdi- 
leri seçilmiş bir teknoloji kullanarak mevcut ve potansiyel talebi karşılamak   
üzere mal ve cevher üretmek için çalışmaları düzenleyen beyan niteliğinde ra-   
por.                                                                            
    Kantar Fişi: Cevher nakillerinde cevherin ağırlığını gösterir tartı makbu-  
zu.                                                                             
    Sevk Fişi: 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 2365 sayılı Kanunla değişik      
240 ıncı maddesinin 1 inci fıkrasının (A) bendinde yer alan taşıma irsaliyele-  
rindeki bilgileri ihtiva eden beyan niteliğinde belgedir.                       
    İhtisaslaşmış Devlet Kuruluşu: Maden Dairesi, MTA, TKİ, TTK, ETİBANK, EİE   
İdaresi, DSİ, Sanayi ve Ticaret, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığına bağlı     
kuruluşlar, TEK, Karayolları ve Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel        
Müdürlükleri gibi madencilik faaliyetleri ile ilgili konularda ihtisas sahibi   
Devlet kuruluşları.                                                             
    Maden Hakları: Madenlerin aranması, bulunması ve işletilebilmesi için veri- 
len izinler ve maden yataklarının bulunmasına yardımcı olanlara tanınan maddi   
imkanlar.                                                                       
    Teminat: Madencilik faaliyetlerinde Kanun hükümlerine ve tekniğe uygun      
çalışmayı temin amacı ile alınan nakit karşılığı olan geçici ödeme.             
    Bilanço Brüt Karı: Yönetmelikteki örneğe göre hazırlanmış bilançoda, genel  
yönetim giderleri payı hariç tutularak hesaplanacak brüt kardır.                
    Devlet Hakkı: Maden istihracı ile sağlanacak gelirden Devlet payına düşen   
kısım.                                                                          
    Madencilik Fonu: Madencilik faaliyetlerinde istikrarı sağlamak ve destek-   
lemek amacı ile teşekkül ettirilmiş fon.                                        
    Kritik Cevher Stokları: Ekonominin buhranlı dönemleri geçiştirebilmesi      
için gerekli ekonomik büyüklükteki cevher stokları.                             
    Yeminli Teknik Büro: (İptal: ana. Mah. 24/12/1986 - tarih ve E. 1985/20,    
K. 1986/30 sayılı Kararı ile.)                                                  
    Devletin hüküm ve tasarrufu:                                                
 
    Madde 4 - Madenler Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup, içinde bu-     
lundukları arzın mülkiyetine tabi değildir.                                     
    Hakların bölünmezliği, devir ve intikali:                                   
 
    Madde 5 - Madenler üzerinde tesis olunan ilk müracaat (takaddüm), ihbar,    
arama ruhsatnamesi, buluculuk, ön işletme ruhsatı ve işletme ruhsatı hakları-   
nın hiç birisi hisselere bölünemez. Her biri bir bütün halinde muameleye tabi   
tutulur.                                                                        
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    Maden ruhsatları ve buluculuk hakkı, devredilebilir.                        
    Durum maden siciline şerh edilir. Devir muamelesi maden siciline şerh edil- 
mesi ile tamam olur.                                                            
    Maden hak ve vecibeleri miras yolu ile intikal eder. Bu hak ve vecibeler,   
bütün mirasçıların vekaletini havi bir vekaletname ile 6 ncı maddede belirtilen 
niteliklere sahip mirasçılardan birine veya üçüncü bir şahsa devredilir.        
Mirasçıların ittifak edememeleri halinde mirasçılardan birinin müracaatı ile    
mahkeme mirasçılardan bu hakkın en ehil olana tahsisine veya bu da mümkün       
olmazsa ruhsatın satılmasına karar verir. Mahkeme bu hususu basit muhakeme      
usulü ile halleder. Eger dava söz konusu değil ise 6 ay içerisinde intikal      
işlemleri tamamlanmayan ruhsatlar fesh edilir. Devir ve intikal işlemlerinin    
ne şekilde yapılacağı yönetmelikte belirtilir.                                  
    Madenler üzerindeki hakların devir ve intikali bu Kanun ve yönetmelikte     
gösterilen hükümlerin tatbikini geciktirmez.                                    
                                                                                
    Maden hakkı:                                                                
 
    Madde 6 - Maden hakları, medeni hakları kullanmaya ehil T. C. vatandaşla-   
rına, madencilik yapabileceği statüsünde yazılı Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına 
göre kurulmuş tüzelkişiliği haiz şirketlere, bu hususta yetkisi bulunan kamu    
iktisadi teşebbüsleri ile müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ile   
diğer kamu kurum, kuruluş ve idarelerine verilir.                               
    Maden hakları gerçek veya tüzel tek kişi adına verilir.                     
    Devlet memurları, diğer kamu görevlileri, ilgili dairenin merkez ve taşra   
teşkilatında çalışan yevmiyeli ve mukaveleli personel, arama, ön işletme ve     
işletme ruhsatı alamaz.                                                         
    Maden arama veya işletme hakkını haiz iken memur olanlar memuriyete geçiş-  
lerinden itibaren 6 ay zarfında bu haklarını devretmeye mecburdurlar.           
    3 üncü fıkradaki yasaklamaya tabi olup miras yoluyla kendisine maden ruhsa- 
tı intikal eden mirasçı, durumundaki mani hal ortadan kalkmadığı takdirde       
5 inci maddenin 4 üncü fıkrası hükmü uygulanır.                                 
                                                                                
    Maden faaliyeti izne tabi yerler:                                           
 
    Madde 7 - Memleket kara sınırlarından itibaren ufken 500 metre mesafede     
maden arama, ön işletme ve işletme ruhsatı verilmez. Kara suları, iç sular ve   
bunların altındaki yerler bu tahdide tabi değildir.                             
    Belediye imar sahaları ve mücavir alanlar içindeki maden arama, ön işletme  
ve işletme faaliyetleri belediyeden müsaade alınması ile yapılır. Ruhsat alın-  
dıktan sonra belediye imar sınırları içine alınan maden sahaları bu hükümden    
müstesnadır.                                                                    
    Orman, ağaçlandırma alanlarında, askeri yasak bölgelerde ve sit alanları    
yakınlarında madencilik faaliyetlerinde bulunulması ilgili Kanun hükümlerine    
göre izne tabidir.                                                              
    Amme hizmeti veya umumun istifadesine tahsis edilmiş mahallerde ve bu tür   
tesislere ufken 60 metre mesafe dahilinde arama, ön işletme ve işletme yapıla-  
bilmesi Bakanlığın iznine bağlıdır.                                             
    Binalara ufken 60 metre, avlu, bağ ve bahçelere 20 metre mesafede maden     
araması ve işletilmesi mülk sahibinin iznine bağlıdır. Bu madde hükümlerine     
tabi yerlerde izinsiz madencilik faaliyetinde bulunulduğunun tespiti halinde    
teminatın 1/3'ü irad kaydedilir. Tekerrürü halinde teminatın tamamı irad        
kaydedilerek ruhsat fesh olunur.                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    Maden hakkının verilmeyeceği durumlar:                                      
 
    Madde 8 - Yürürlükte olan arama, ön işletme veya işletme ruhsatı verilmiş   
maden sahası üzerinde başka ruhsat verilmez.                                    
                                                                                
    Maden teşvik tedbirleri:                                                    
 
    Madde 9 - Madencilik yatırımları, kalkınmada birinci derecede öncelikli     
yörelerde yapılacak yatırımlara sağlanan haklardan yararlandırılabilir.         
    Hangi madenlerin birinci fıkrada belirtilen haklardan yararlanabileceği     
şartları ve diğer hususlar yönetmelikle tespit edilir.                          
                                                                                
    Beyan usulü:                                                                
 
    Madde 10 - Madencilik faaliyetlerinin bu Kanun hükümlerine göre devamı sü-  
resince teknik ve mali konularda yapılan yazılı beyanlar ile yetkili kişilerce  
tanzim edilen raporlar doğru kabul edilir.                                      
    Teknik elemanlar sadece ihtisas sahibi oldukları konularda beyanda buluna-  
bilirler ve beyanları ile sorumludurlar. Ruhsat sahipleri ise teknik konular    
dışındaki tüm beyanlardan sorumludurlar.                                        
    Beyanlardaki hata ve noksanlıklar gerekçe bildirilmek sureti ile verildik-  
leri tarihten itibaren 2 ay içerisinde düzeltilebilir. Ancak gerçek dışı, ya-   
nıltıcı, kanun hükümlerinin icraatını engelleyen, haksız surette hak iktisap    
eden veya hak iktisabına sebep olan teknik elemanların durumlarının belirlendi- 
ği tarihten itibaren 3 yıl süre ile bu Kanun nezdinde yapacakları beyanlar      
geçersiz sayılır. Bu husus bağlı oldukları meslek teşekküllerine ve ilgililere  
bildirilir.                                                                     
    Bu tür fiilleri işleyen veya işlenmesine yol açan ruhsat sahiplerinin bir   
defaya mahsus olmak üzere teminatları madencilik fonuna irad kaydedilerek 5     
katına çıkarılması tebliğ edilir. Teminatların tamamlanmaması halinde 13 üncü   
madde hükümleri tatbik olunur. Bu fiillerin tekerrürü halinde konu ile ilgili   
ruhsatları fesh olunarak teminatları madencilik fonuna irad kaydedilir.         
    Türk Ceza Kanununun ilgili hükümleri mahfuzdur.                             
                                                                                
    Faaliyetlerin denetimi:                                                     
 
    Madde 11 - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, maden hakları ile ilgili    
bütün faaliyetlerin yürütülmesini ve vecibelerin yerine getirilmesini kontrol   
ve denetimini yapmak ve yönlendirmek için teknik ve mali konuları yerinde ince- 
lemek maksadıyla ihtisaslaşmış diğer Devlet kuruluşlarından da yararlanarak     
inceleme raporu hazırlatır.                                                     
    Birinci fıkraya göre yapılan inceleme sonunda gerçek dışı ve/veya yanıltıcı 
beyanda bulundukları tespit edilenler hakkında 10 uncu madde hükümleri uygula-  
nır.                                                                            
    İnceleme yapacakların nitelikleri, incelemenin nasıl yapılacağı ve raporla- 
rın tanzimi ile diğer hususlar yönetmelikte belirtilir.                         
                                                                                
    Kantar ve sevk fişi:                                                        
 
    Madde 12 - Her türlü madenin sevk fişi ve sevkiyat güzergahı üzerindeki en  
yakın kantardan alınmış kantar fişi ile nakledilmesi mecburidir. Bu şekilde     
maden nakledilmediğinde mahalli mülki amiri nakledilen madeni geçici olarak     
zapt eder ve gerekli tutanağı düzenleyerek evrakı adli makamlara tevdi eder.    
    I inci fıkradaki mecburiyete uymayanlar hakkında nakledilen maddenin suç    
tarihindeki rayiç değeri üzerinden 5 katı ağır para cezasına hükmolunur ve ma-  
denin müsaderesine karar verilir.                                               
    Karar kesinleştikten sonra müsadere olunan maden satılarak bedeli Madenci-  
lik Fonuna irad kaydedilir.                                                     
*                                                                               
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    Tahkikat neticesinde ruhsat sahibinin I inci fıkraya aykırı şekilde maden   
naklettiği tespit edildiği takdirde teminatı Madencilik Fonuna irad kaydedi-    
lir.                                                                            
    Maden hakkı olmayan kişiler tarafından çıkarılan cevherlere geçici olarak   
el konularak bunlar hakkında I inci fıkra hükümleri uygulanır. Bu şekilde ma-   
den çıkarılması Devlet malına karşı işlenmiş fiil sayılır.                      
                                                                                
    Harçlar ve teminatlar:                                                      
 
    Madde 13 - Her türlü maden ruhsatının alınabilmesi için Harçlar Kanununun   
belirlediği harçlar ile şartları ve miktarları aşağıda belirtilen şekilde       
tespit edilecek teminatların ödenmiş olması gereklidir. Saha terkedildiği tak-  
dirde teminatların kalan kısmı iade edilir.                                     
    Teminatlar ruhsat alanları ile orantılı olarak arama ruhsatı için hektar    
başına 250 lira, ön işletme ruhsatı için hektar başına 500 lira, işletme ruhsa- 
tı için hektar başına 1.000 liradır. Bu miktarlar her yıl bütçe kanunlarında    
günün ekonomik şartlarına göre yeniden tespit edilir.                           
    Ruhsat alanlarının sınırları iki defaya mahsus olmak üzere hak sahiplerinin 
müracaatı ile değiştirilebilir. Aynı şahsa ait bitişik sahalara ait ruhsatlar   
talep üzerine tek ruhsat altında birleştirilebilir. Teminatlar son duruma göre  
yeniden tespit edilir. Ruhsat alanlarının değiştirilmesi, ruhsatların birleş-   
tirilmesi ile ilgili işlemler yönetmeliğinde belirlendiği şekilde yapılır.      
    Teminatların irad kaydedilen kısımları ile bu Kanuna göre teminattan yapı-  
lan kesintiler 3 ay içerisinde tama iblağ edilmediği takdirde geri kalan temi-  
nat da irad kaydedilir. İkinci 3 aylık dönem sonuna kadar teminat tekrar yatı-  
rılmadığı takdirde maden ruhsatı feshedilir.                                    
                                                                                
    Devlet hakkı:                                                               
 
    Madde 14 - Maden sahasından çıkarılacak cevherlerden işletme yıllık brüt    
karının % 5'i Devlet hakkı olarak, % 5'i Madencilik Fon iştiraki şeklinde her   
yıl Mart ayının son günü akşamına kadar ilgili daire tarafından tahakkuk etti-  
rilerek ruhsat sahibince Devlet hakkı Hazineye, fon iştiraki ise Etibank'a      
ödenir:                                                                         
    Çıkardığı cevheri kendi fabrikasında hammadde - girdi olarak kullanan şir-  
ketler için Devlet hakkına esas olacak değer bilançoda maliyetin asgari % 30'u  
kadar brüt kar kabul edilerek hesaplanır.                                       
    Devlet hakkının ve fon iştirakinin tahakkukuna esas teşkil edecek bilanço   
yönetmelikle belirlendiği şekilde hazırlanır.                                   
                                                                                
    İhbar ve buluculuk hakkı:                                                   
 
    Madde 15 - Reşit her Türk vatandaşının daha evvel tespit edilmemiş bir      
maden zuhurunu yürürlükte bulunan bir arama ve ön işletme ruhsat sahasında      
olmamak üzere cins, yer ve ebadı ile birlikte ilgili daireye bildirmesi ile     
ihbar hakkı doğar.                                                              
    Ruhsat sahibi, arama, ön işletme ruhsatları sürelerinde faaliyet raporu     
ile zuhurunu bildirdiği madenlerin de bulucusu sayılır.                         
    İhbar ve buluculuk hakkı ile ilgili işlemler yönetmelikte belirtilir.       
    İhbar ve buluculuk hakkı mevcut sahalarda o madenler için ön işletme ve/    
veya işletmeye geçildiği andan itibaren yıllık işletme brüt bilanço karının     
% 1'i ihbar, % 2'si buluculuk hakkı olarak her yıl Mart ayının son günü akşamı- 
na kadar ruhsat sahibi tarafından ilgili daireye yatırılır. Süresi içinde       
yatırılmayan ihbar veya buluculuk hakkı tutarları ruhsat teminatlarından        
kesilerek ilgili daire tarafından hak sahibine ödenir.                          
                                                                                
                                                    *                           
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    Aynı yılın son günü akşamına kadar ihbar veya buluculuk hakkı ile ilgili    
alacaklar, hak sahibince mücbir bir sebebe dayanmaksızın alınmadığı takdirde    
Madencilik Fonuna irad kaydedilir.                                              
                                                                                
    İlk müracaat arama ruhsatı:                                                 
 
    Madde 16 - Madenler arama ruhsatı ile aranır. Mermer için 250 hektara ka-   
dar, göl sularının ihtiva ettiği madenler için 2.000 hektara kadar ayrı ayrı    
diğer bütün madenler için ise alan sınırlaması olmaksızın ve maden ismi belirt- 
meksizin tek ruhsat verilir.                                                    
    Müracaatlarda öncelik hakkı esastır. Müracaat ilgili daireye veya valilik-  
lere 1/25.000 ölçekli haritalarda koordinatları verilen noktalarla sınırlandı-  
rılmış alanlar için yapılır. Talep edilen sahanın müsait olup olmadığı müra-    
caatçıya bildirilir. Sahanın müsait olan kısmına madde 13'e göre hesaplanacak   
teminat tutarının onda biri kadarı rezarvasyon ücreti olarak Madencilik Fonuna  
yatırıldığı takdirde, saha müracaatçı adına 15 gün süre ile kapalı tutulur.     
Süresi sonuna kadar gerekli işlemleri tamamlanmayan müracaatlar iptal edilir.   
    İşlemleri tamamlanan harç ve teminatları yatırılmış müracaatlara arama      
ruhsatı verilir.                                                                
    Bu maddeye göre yapılacak müracaatların ve işlemlerle arama ruhsatının      
veriliş şekli yönetmelikte belirtilir.                                          
                                                                                
    Arama faaliyeti dönemleri:                                                  
 
    Madde 17 - Arama ruhsatı 8'er aylık 3 arama dönemi ve 6 aylık proje hazır-  
lık dönemi olmak üzere toplam 30 aydır. Bu süre uzatılamaz.                     
    Her arama faaliyet dönemi son günü akşamına kadar ruhsat sahibi en az bir   
jeoloji ve bir maden mühendisi tarafından hazırlanan arama faaliyet raporları-  
nı, eğer ön işletme ruhsatı talebinde bulunacak ise en az bir maden mühendisi   
tarafından hazırlanan ön işletme projesini işletme ruhsatı talebinde bulunacak  
ise en az bir maden mühendisi tarafından hazırlanan işletme projesini ilgili    
daireye vermek zorundadır.                                                      
    Faaliyet raporları veya projeler süresi içinde verildiği takdirde temina-   
tın 1/4'i ruhsat sahibine iade edilir. Süre sonunda rapor veya projeler         
verilmediği takdirde o döneme ait teminat Madencilik Fonuna irad kaydedilir.    
    İşletme ve işletme ruhsatı talebinde bulunulabilmesi için arama ruhsat      
süresi son günü akşamına kadar bütün arama faaliyet raporlarının teslim         
edilmiş olması gerekir.                                                         
    Şartları yerine getirilmeyen arama ruhsatları, süreleri sonunda feshedilir  
ve saha otomatik olarak yeni aramalara açılır.                                  
    Faaliyet raporlarının ön işletme projesinin, işletme projesinin ne şekilde  
tanzim edileceği ve ihtiva edeceği hususlar yönetmelikte belirtilir.            
                                                                                
    Aramanın sınırları:                                                         
 
    Madde 18 - Arama ruhsat sahibi, arama faaliyetinin teknik gereklerini yeri- 
ne getirebilmek için çevresindeki ruhsat sahalarında, saha veya işletmeye zarar 
vermeyecek şekilde prospeksiyon yapabilir. Arama ruhsat sahibinin, prospeksiyon 
yaptığı işletme ruhsat sahalarında daha evvel kayıtlara geçmemiş bir maden      
varlığının tespitinde 15 inci madde hükümlerine göre sadece ihbar hakkı doğar.  
                                                                                
    Ön işletme ruhsatı:                                                         
 
    Madde 19 - Arama ruhsat sahibi arama ve rezerv tespit çalışmalarının olum-  
lu bir gelişme gösterdiğini, arama ve diğer faaliyetlere bir süre daha devam    
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
edilmesi ile daha büyük işletme veya tesis kurma imkanlarının doğabileceğini    
beyanla ön işletme projesi vererek ön işletme ruhsatı talebinde bulunabilir.    
    İşlemlerini tamamlayan arama ruhsat sahibi ön işletme ruhsatı almaya hak    
kazanır.                                                                        
    Ön işletme ruhsatı için müracaat işlemleri, ön işletme projesinin ne şekil- 
de tanzim edileceği yönetmelikle düzenlenir.                                    
                                                                                
    Ön işletme faaliyeti:                                                       
 
    Madde 20 - Ön işletme ruhsat süresi üç yıldır. Bu süre uzatılamaz. Ön iş-   
letme faaliyet raporlarının ruhsat verildiği tarihten itibaren azami birer yıl  
ara ile ilgili daireye teslim edilmiş olması gerekir. Teslim edilen faaliyet    
raporları ile teminatların 1/3'ü iade olunur. Aksi takdirde Madencilik Fonuna   
irad kaydedilir.                                                                
    Ön işletme faaliyet raporlarının ne şekilde tanzim edileceği yönetmelikte   
belirtilir.                                                                     
                                                                                
    Arama ve ön işletme dönemlerinde cevher istihracı:                          
 
    Madde 21 - Arama ve ön işletme ruhsat süresi boyunca ruhsat sahibi faaliyet 
raporlarıyla tespit edilen görünür rezervin 1/ 10'una kadar cevheri istihraç    
edip satabilir. Fazlası tespit edildiği takdirde 12 nci madde hükümleri uygu-   
lanır. Cevher istihracı bir maden mühendisi nezaretinde yapılır.                
                                                                                
    Sahaların yeni aramalara açılması:                                          
 
    Madde 22 - Arama ruhsat süresi sonuna kadar ruhsat sahibi faaliyet rapor-   
ları ile işletilmeye elverişli cevher bulamadığını bildirmiş veya ruhsatın      
herhangi bir döneminde kendiliğinden sahayı terk etmiş veya ön işletme veya     
işletme talebinde bulunmamış veya 17 nci madde hükümlerine göre ruhsatı fesh    
olunmuş ise, saha, arama süresinin hitamında otomatik olarak yeni aramalara     
açılır.                                                                         
    Bu suretle aramalara açılan saha ile ilgili bilgiler 60 gün süre ile ilgili 
daire ve vilayetlerde asılarak ilan edilir. Bu süre sonunda sahaya hiç talip    
çıkmaz ise sınırları paftalardan silinerek aramalara açılır, tek bir müracaat   
olursa 16 ncı madde hükümlerine göre ruhsat hakkı doğar. Yeni aramalara açılan  
sahaya aynı anda birden fazla müracaat olursa şahıslardan, ilgili dairede anın- 
da açık artırma şeklinde Madencilik Fonuna en fazla parayı bağışlayana ruhsat   
verilir.                                                                        
                                                                                
    Ön işletme ruhsatının feshi:                                                
 
    Madde 23 - 20 nci madde hükümlerine göre verilmiş ön işletme ruhsatları,    
ruhsat sahibi ruhsat süresi sonunda işletme projesi vererek işletme ruhsatı     
talebinde bulunmaz ise fesh olur.                                               
    Terk edilmiş, herhangi bir sebeple hükümden düşmüş veya fesh olmuş ön iş-   
letme ruhsatları madde 30 hükümlerine göre ihale edilir.                        
                                                                                
    İşletme ruhsatı için müracaat:                                              
 
    Madde 24 - Ruhsat sahibinin, arama veya ön işletme ruhsat süresi sonuna     
kadar ilgili daireye müracaatı ve işletme ruhsatı talebinde bulunması ile iş-   
letme ruhsat hakkı doğar.                                                       
    İşletme ruhsatı alınabilmesi için, raporlarla tespit edilmiş işletmeye      
elverişli ekonomik cevherlerin bilahara gerektiğinde taksire mesnet teşkil      
edecek şekilde işletme sınırlarının, işletmeye alınma sıralarının ve ilk        
işletmeye alınacak maden içinde işletme projesinin ilgili daireye verilmesi     
gerekir.                                                                        
    İşletme ruhsatı verilmesi ile ilgili işlemler, işletme sınırlarının tespit  
şekli, işletme projesinin nasıl hazırlanacağı ve neleri ihtiva edeceği yönet-   
melikte belirtilir.                                                             
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    İşletme ruhsat süresi:                                                      
 
    Madde 25 - İşletme ruhsatı süresi on yıldan az olamaz. Bu süre, talep       
üzerine ilgili daire tarafından maden rezervlerinin kaynak israfına sebep       
olmayacak şekilde aranması, bulunan maden kaynak ve damarlarının rasyonel       
bir şekilde işletilmesi için gerekli ve zorunlu yatırımların yapılmış ve        
tesislerin inşa edilmiş olması, tesislerin üretimi seferber edecek şekilde      
çalıştırılmasının sağlanması ve benzeri şartların bulunması halinde             
uzatılabilir.                                                                   
    Ancak toplam süre altmış yılı geçemez. Süre, ruhsatın verildiği tarihte     
başlar.                                                                         
    İşletme izni:                                                               
 
    Madde 26 - İşletme ruhsat sahibi sahasında herhangi bir maden için proje    
vererek işletme izni almadan işletme faaliyetinde bulunamaz.                    
    İlk işletme izni, 24 üncü maddeye göre işletme projesinin ilgili daireye    
tevdii üzerine işletme ruhsatı ile birlikte verilir. Bu iznin veriliş tarihin-  
den itibaren altı ay içerisinde ruhsat sahibi madeni işletmeye almak zorunda-   
dır. Aksi takdirde ruhsat münfesih olur.                                        
    İşletme izninin veriliş şekli yönetmelikte belirtilir.                      
                                                                                
    İşletme izninin devir edilemeyeceği:                                        
 
    Madde 27 - İşletme izni devredilemez. İşletme ruhsatı bir bütün olarak ve   
yönetmelikte belirtilecek esaslar çerçevesinde devredilebilir.                  
                                                                                
    Madenlerin işletmeye alınması:                                              
 
    Madde 28 - İşletme ruhsat sahibi 24 üncü madde hükümleri uyarınca işletmeye 
alma sırasını bildirdiği madenleri, en fazla beşer yıl ara ile işletmeye almak  
zorundadır.                                                                     
    Değişik dönemlerde süresi içinde işletmeye alınmayan madenler ile ruhsat    
sahası içinde henüz işletmeye alınmamış diğer madenler 24 üncü maddenin 2 nci   
fıkrasında belirtildiği şekilde ruhsat sahibince bildirilmiş taksir sınırlarına 
göre ilgili dairece taksir edilerek ruhsat alanı sadece işletmeye alınmış ma-   
denleri içine alacak şekilde küçültülür.                                        
                                                                                
    İşletme faaliyeti:                                                          
 
    Madde 29 - Bir işletme ruhsatındaki her işletme izni ile ilgili bütün faa-  
liyetler ayrı ayrı yürütülür.                                                   
    Proje değişikliğinin uygulamaya geçmeden ilgili daireye bildirilmesi zorun- 
ludur. Aksi halde 10 uncu maddeye göre işlem yapılır.                           
    İşletme süresince ruhsat sahibi her yıl Mart ayı sonuna kadar her işletme   
izni için işletme faaliyet raporunu, imalat haritasını, bilançosunu, arama      
faaliyet raporunu ve bir sonraki yıl için üretim programını ilgili daireye ver- 
mek zorundadır.                                                                 
    Yukarıdaki fıkrada belirtilen hususlar iki defa yerine getirilmediği tak-   
dirde işletme teminatı Madencilik Fonuna irad kaydedilir. Üç yıl içinde bütün   
noksanlıklar tamamlanmamış ise ruhsat iptal olunur.                             
    İşletme faaliyet raporlarının imalat haritasının, üretim programlarının     
kimler tarafından ne şekilde tanzim edileceği yönetmelikte belirtilir.          
                                                                                
    İhale:                                                                      
 
    Madde 30 - Herhangi bir sebeple düşmüş, terk edilmiş veya taksir edilmiş    
işletme ruhsat sahaları, ilgili dairede ve vilayetlerde Bakanlıkça onaylanmış   
liste-                                                                          
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
ler halinde 3 ay süre ile ilan edilerek, yine bu listelerde belirtilen tarihte, 
Bakanlıkça öngörülen şartlarla ilgili dairede yapılacak açık artırma ile ihale  
edilir.                                                                         
    Açık artırmada taban fiyat ruhsat alımına tekabül eden teminat kadar olup,  
bu bedel üzerinden en yüksek değeri veren talip ruhsat almaya hak kazanır.      
    Yapılan ihalede sahaya talip çıkmaz ise saha, 3 ay süre ile bekletilerek    
teminat kadar meblağı ihale bedeli olarak yatırmayı taahhüt eden ilk talibine   
verilir. 3 ay sonunda sahaya talip çıkmaz ise otomatik olarak aramalara açılır. 
                                                                                
    İşletmede fenni nezaretçi:                                                  
 
    Madde 31 - İşletme ruhsat sahibi işletme süresince en az bir maden mühendi- 
sini fenni nezaretçi olarak görevlendirmek zorundadır.                          
    Fenni nezaretçinin görev, yetki, sorumlulukları ile diğer hususlar yönetme- 
likte belirtilir.                                                               
                                                                                
    Terk:                                                                       
 
    Madde 32 - Herhangi bir ruhsat döneminde, ruhsat sahibi sahasında madenci-  
lik faaliyetinde bulunmayacağını ve ruhsat hakkından vazgeçeceğini dilekçe ile  
ilgili daireye bildirmek suretiyle terk talebinde bulunabilir.                  
    Ancak dilekçeye son durumu gösterir raporu eklemek ve ayrıca gerekli emni-  
yet tedbirlerini yerine getirdiğini belirtmek zorundadır. Bu durumun Bakanlıkça 
yerinde tespit ve kabulünü müteakip geri kalan teminat kendisine iade edilir.   
    Terk edilen ruhsat sahaları sınırları kaldırılarak yeni aramalara açılır.   
30 uncu madde hükümleri mahfuzdur.                                              
                                                                                
    Tesislerin intikali:                                                        
 
    Madde 33 - Arama, ön işletme ve işletme ruhsatının fesholunması, yürürlük   
sürelerinin bitmesi veya terk sebebiyle sona ermesi hallerinde ruhsat sahibine  
tazminat verilmeksizin kuyular, galeriler ve bunların muhafazası için yapılmış  
olan iksa tesisleri Devlete intikal eder.                                       
    1 inci fıkra şümulü dışında kalan tesis, vasıta, alet ve malzeme ruhsat sa- 
hibine aittir.                                                                  
                                                                                
    Madencilik fonu:                                                            
 
    Madde 34 - Madencilik, arama, teknolojik araştırma, geliştirme, proje, te-  
sis, altyapı, istihsal ve ihracat finansman kredileri olarak kullanılmak üzere  
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı nezdinde Madencilik Fonu adı ile bir fon    
kurulmuştur.                                                                    
    Fonun kaynakları şunlardır:                                                 
    1. İrad kaydedilen teminatlar.                                              
    2. Müsadere edilen cevher ve malzemelerin satışından elde edilen gelirler.  
    3. İhale gelirleri.                                                         
    4. Maden ithalat ve ihracatından alınacak fon kesintileri.                  
    5. Bütçeden ayrılacak ödenek.                                               
    6. Diğer gelirler.                                                          
    Fonun işleyişi Muhasebe-i Umumiye Kanunu, Devlet İhale Kanunu ve Harcırah   
Kanunu hükümlerine tabi değildir. Fonun denetimi 20/10/1983 tarih ve 72 sayılı  
Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Hakkında Kanun Hükmünde Kararname esasları- 
na tabidir. Fon, Bakanlar Kurulu Kararı ile kritik madenlerin stoklanmasında,   
yurt içi destekleme maden alımlarında, zararına yapılacak maden ihraç           
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
bağlantılarının sübvansiyonunda kullanılabilir. Fonla ilgili hususlar Yönetme-  
likte belirtilir.(1)                                                            
                                                                                
    İnceleme masraflarının karşılanması:                                        
 
    Madde 35 - Maden faaliyetleri ve beyanların incelenmesi için yapılacak mas- 
raflar yönetmelikte belirtildiği şekilde, bilahara ruhsat sahibinden tahsil     
edilmek üzere Madencilik Fonundan karşılanır.                                   
                                                                                
    Pasa, bakiye yığını ve cürufların muhafazası:                               
 
    Madde 36 - Madencilik ve müteakip safhalarındaki faaliyetler sırasında;     
cevher, metal veya ekonomik değer ihtiva eden, günün şartlarında teknik veya    
ekonomik değerlendirmesi mümkün olmayan pasa, zenginleştirme bakiye yığını ve   
cüruflar, çevre kirliliği açısından mahzur teşkil etmiyorsa geçirildikleri son  
işlemden çıktıkları şekliyle ayrı ayrı muhafaza edilir. Bu bakiye ve pasa yı-   
ğınlarının miktarları, fiziki özellikleri, usulüne göre alınmış numunelerin     
analiz raporları ve döküm alanları, faaliyet raporları, plan ve haritalarda     
gösterilir.                                                                     
    İşletme ruhsat alanında işletme faaliyetinin zaruri neticesi olarak çıkarı- 
lan taş ocağı malzemeleri işletme ruhsat sahibi tarafından değerlendirilebilir. 
    İşletme ruhsatnamesinin herhangi bir sebeple sona ermesi halinde, sahadan   
çıkarılmış fakat satılmamış cevherlerle, pasa ve bakiye yığınları, cüruflar,    
ilgili daire tarafından ihale edilerek satışdan sağlanan gelir, Madencilik Fo-  
nuna irad kaydedilir. Bunun ne şekilde yapılacağı yönetmelikte belirtilir.      
    Birinci fıkraya aykırı hareket edenlerin teminatlarının 1/3'ü kesilerek     
Madencilik Fonuna irad kaydedilir.                                              
                                                                                
    Mücbir sebeplerle tatil:                                                    
 
    Madde 37 - Mücbir sebep veya beklenmeyen haller dolayısıyla ön işletme ve   
işletme ruhsat sahalarında faaliyetin muvakkaten tatiline ruhsat sahibinin      
müracaatı üzerine ilgili dairece karar verilebilir.                             
    Muvakkat tatili gerektiren durumun ortadan kalkmasından itibaren altı ay    
içinde ruhsat sahibi ruhsat sahasında normal faaliyete geçmeye mecburdur.       
    2 nci fıkraya aykırı hareket edenlerin teminatının 1/2'si Madencilik        
Fonuna irad kaydedilir.                                                         
                                                                                
    Sicilin teşkili ve özellikleri:                                             
 
    Madde 38 - Bütün maden hakları ve faaliyetleri ile ilgili teknik ve mali    
konuları havi maden sicili, yönetmelikte belirtildiği şekilde ilgili daire      
tarafından tutulur.                                                             
    Maden haklarının devir, intikal, haciz, rehin ve ipotek veya sona erme      
durumları bu sicile işlenir.                                                    
    Maden sicili alenidir. İlgililer sicil kayıtlarının maden sicil memurların- 
dan biri huzurunda gösterilmesini isteyebilir. Maden sicilindeki kayıtların     
bilinmediği iddia edilemez.                                                     
    Madenler üzerine iktisap edilecek haklar tescil edilmedikçe hüküm ifade     
etmez.                                                                          
                                                                                
--------------------------                                                      
(1) 8/8/1983 tarih ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun birinci maddesi        
    gereğince, fonların yürüttüğü ve bu Kanunun uygulanması gereken işlerin     
    nasıl yapılacağı, 3/8/1984 tarih ve 18478 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 
    Fonlar İhale Yönetmeliğinde belirtilmiştir.                                 
                                                                                
KANUNLAR, MAYIS 1991 (Ek - 8)                                                   
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    Cevherlerin rehni:                                                          
 
    Madde 39 - Madenlerden çıkarılan cevherler, arama, ön işletme ve işletme    
ruhsat sahibinin ilgili daireye yazılı müracaatları üzerine bildirildiği        
şahıslara kabzedilmeksizin rehnedilebilir. Bu durum maden siciline kaydedilir.  
    Bu kabil cevherlerin rehin süresi içinde satışı, rehin alan şahısların      
yazılı muvafakatı ile mümkündür.                                                
    Rehinle ilgili sicilin nasıl tutulacağı ve diğer işlemler, yönetmelikte     
belirtilir.                                                                     
                                                                                
    Haciz ve ihtiyati tedbir:                                                   
 
    Madde 40 - Madenin işletilmesinde gerekli olan kuyular, ocaklar ve galeri-  
ler ile makineler, binalar, yer altında ve yer üstünde kullanılan her türlü     
nakil vasıtaları madenin çıkarılması, temizlenmesi, izabesi gibi cevherin       
kıymetlendirilmesine yarayan alet ve tesisler ve bir senelik işletme malzemesi- 
nin üzerine münferiden haciz veya ihtiyati tedbir konulamaz.                    
    Ancak işletme hakkı ile bir bütün teşkil eden 1 inci fıkrada yazılı tesis,  
vasıta, alet ve malzemenin tamamı veya çıkarılmış cevherlerle bu cevherlerin    
bakiyeleri ve cürufu üzerine haciz ve ihtiyati tedbir konulabilir. Üçüncü şah-  
sın rehin hakları saklıdır.                                                     
    Bir madenin tamamının icra yolu ile satışı 43 üncü maddede yazılı usule ta- 
bidir.                                                                          
                                                                                
    Haciz ve ihtiyati tedbir dolayısıyla madenin faaliyetine müdahale edile-    
meyeceği:                                                                       
 
    Madde 41 - Madenin tamamına veya çıkarılmış cevherlerle bakiye yığını ve    
cürufuna gerek haciz veya ihtiyati tedbir konulması ve gerekse bunların icraen  
satışına teşebbüs edilmesi hallerinde alacaklı veya icra dairesince madenin     
faaliyeti durdurulamayacağı gibi bu faaliyete müdahale de edilemez.             
                                                                                
    ipotek ve kapsamı:                                                          
 
    Madde 42 - Maden ön işletme ve işletme ruhsat sahibinin maden için yapmış   
olduğu borcunu veya ileride bu maksatla borçlanmasının temini için maden üze-   
rinde bir veya müteaddit derece ve sırada ipotek tesis olunabilir.              
    İpotekli takyit edilmiş ön işletme ve işletme ruhsatının alanlarında deği-  
şiklik olduğu takdirde mevcut ipotek, hiçbir muameleye tevessül edilmeden yeni- 
den ita edilen ruhsat üzerinde de aynı şartlarla devam eder.                    
    Ön işletme ve işletme ruhsatı ile bir bütün teşkil eden 40 ıncı maddenin    
birinci fıkrasında yazılı tesis, vasıta, alet ve malzemenin heyeti umumiyesi    
ipoteğin şümulune girer.                                                        
    Tesis olunacak ipotek ruhsat süresini geçemez.                              
    İpotek alacaklısı, maden ön işletme ve işletme ruhsatı ile kül teşkil eden  
ve tapu sicilinde kayıtlı bulunan gayrimenkuller üzerinde, ön işletme ve işlet- 
me ruhsat sahibinin tasarruflarına mani olmak için umumi hükümler dairesinde    
tapu siciline şerh verilmesini isteyebilir.                                     
    Maden işletme hakkının sona ermesi halinde ipoteğin hükmü 33 üncü maddenin  
birinci fıkrası şümulü dışında kalan tesis, vasıta, alet ve malzemeye inhisar   
eder.                                                                           
                                                                                
    Maden ipoteği sicil kütüğündeki ipotek kaydının terkini ile sakıt olur.     
                                                                                
    İpoteğin paraya çevrilmesi:                                                 
 
    Madde 43 - İpoteğin vadesi sonunda veya alacağın muacceliyet kesbetmiş      
olması halinde alacaklı alacağının tahsili için ipoteğin taalluk ettiği maden   
ön işletme ve işletme ruhsatını genel hükümler dairesinde sattırabilir.         
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    Maden ön işletme ve işletme ruhsatını iktisap etmek isteyen talibin bu hak- 
kın iktisabı için aranan kanuni şartları haiz olması lazımdır. Talip bu şartla- 
rı haiz bulunduğunu, Bakanlıktan alacağı vesika ile ispat eder. İcra dairesi bu 
vesikayı ibraz etmiş olan talipler arasında satışı yapar.                       
    Satışın neticesi icra dairesi tarafından Bakanlığa bildirilir. Keyfiyet     
madenin sicil kütüğüne şerh ve ipotek kaydı terkin edilir. Devir muamelesi bu   
surette tekemmül eder.                                                          
                                                                                
    Şahsi mesuliyet:                                                            
 
    Madde 44 - Maden ipoteğiyle temin edilen alacaktan dolayı maden ön işletme  
veya işletme ruhsat sahibi şahsen de mesuldür.                                  
    ipotekle takyit edilmiş bir maden ön işletme veya işletme ruhsatının ahara  
devri halinde, bu hakkı devredenin borçluluk durumunda bir değişiklik husule    
gelmeyeceği gibi, alacağın teminatını teşkil eden ipotek de aynen baki kalır.   
    Ancak, maden ön işletme veya işletme ruhsatını devralan şahıs ipotekle      
temin edilmiş olan borcu da şahsen kabul ve taahhüt ettiği ve alacaklı, keyfi-  
yetin Bakanlıkça kendisine tebliğinden itibaren, bir yıl içinde hakkını evvelki 
borçluya karşı muhafaza eylediğini yazı ile bildirmediği takdirde ön işletme    
veya işletme ruhsatını devreden evvelki borçlu borcundan kurtulur.              
                                                                                
    Medeni Kanunu atıf:                                                         
 
    Madde 45 - Türk Medeni Kanununun ipoteğe ait hükümleri maden ipoteklerine   
de uygulanır.                                                                   
                                                                                
    İrtifak, intifa hakkı ve kamulaştırma:                                      
 
    Madde 46 - Maden arama dönemi içerisinde arama sahası özel mülkiyete konu   
gayrimenkul üzerinde kullanma amacına münhasır olmak üzere belli süreler için   
madenci, Bakanlığa müracaat ile irtifak ve/veya intifa hakkı tesisi isteyebi-   
lir.                                                                            
    İrtifak ve/veya intifa hakkı karşılığı, Kamulaştırma Kanununa uygun olarak  
seçilecek bilirkişiler tarafından tespit edilir.                                
    Arama süresi sonunda ön işletme talebi söz konusu olduğu takdirde tesis     
edilen irtifak ve/veya intifa hakkının süresi ön işletme süresini geçmemek      
kaydıyla uzatılabilir.                                                          
    Faaliyetler sırasında sahaya zarar verilmesi durumunda ruhsat sahibi adli   
merciler tarafından tespit edilecek tazminatı arazi sahibine ödemek ve sahayı   
kullanılabilir durumda terk etmekle yükümlüdür.                                 
    İşletme ruhsatı safhasında, işletme sahası özel mülkiyete konu gayrimenkul, 
taraflarca anlaşma sağlanmaması halinde ruhsat sahibinin talebi üzerine Bakan-  
lıkca 2942 sayılı Kanun hükümlerine göre kamulaştırılabilir. (1)                
                                                                                
    Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü hizmetleri ile ilgili haklar:         
 
    Madde 47 - Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü herhangi bir ruhsat veya   
izne gerek kalmadan madencilik yapılabilecek bütün sahalarda 18 inci maddede    
belirtilen esaslar dahilinde arama faaliyetlerinde bulunabilir.                 
    Genel Müdürlük bu Kanun hükümlerine göre arama ve ön işletme ruhsatları     
alarak faaliyet raporları ile belirlediği zuhurların 24 üncü maddeye göre bulu- 
culuk hakkını kazanır. Bu durumda ruhsat süresi içinde ruhsatını devreder. Bu   
sürede devredilmeyen ruhsatlar fesh edilir.                                     
------------                                                                    
(1)Bu fıkra,Anayasa Mahkemesinin 22/9/1993 tarih ve E.1993/8,K.1993/31 Sayılı   
   Kararıyla iptal edilmiş olup,iptal hükmünün 16.4.1994 tarihinden başlayarak  
   üç ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir (Bkz:16.4.1994-21907).     
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    Yeminli teknik büroların kuruluşu, yetki alanları ve sorumlulukları:        
 
    Madde 48 - (İptal: Ana. Mah.  24/12/1986 tarih ve E. 1985/20, K. 1986/30    
sayılı Kararı ile.)                                                             
 
    Madde 49 - 2840 sayılı Kanun hükümleri saklıdır. Ancak, bu Kanunun yürür-   
lük tarihinden sonra bulunacak bor, trona ve asfaltit madenlerinin aranması     
ve işletilmesi bu Kanun hükümlerine tabidir.                                    
    Bunların ihracatına ait usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca tespit edilir.   
 
    Madde 50 - Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra toryum ve uranyum madenle-  
rinin aranması ve işletilmesi bu Kanun hükümlerine tabidir.                     
    Üretilen cevher Devlete veya Bakanlar Kurulunca tespit edilecek yerlere     
satılır.                                                                        
                                                                                
    Kaldırılan hükümler:                                                        
 
    Madde 51 - 6309 sayılı Maden Kanunu ile ek ve değişiklikleri yürürlükten    
kaldırılmıştır.                                                                 
                                                                                
    Maden Dairesi:                                                              
 
    Madde 52 - Bu Kanunun yürürlüğe girmesini müteakip 6 ay zarfında Maden Dai- 
resi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca, teknik ve idari bakımdan ihtiyacı 
kafi kadro ile teçhiz edilir.                                                   
                                                                                
 
    Geçici Madde 1 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce herhangi bir    
nedenle hükümden düşmüş bütün GMD (Genel maden dosyası), AR (Arama ruhsatı),    
İT (İlk tetkik), PRT (Proje tetkik), İR (İşletme ruhsatı), İİ (İşletme imti-    
yazı) safhasındaki ruhsatlar paftalardan silinerek sınırlarına bakılmaksızın    
otomatk olarak aramalara açılır.                                                
    Bu hüküm Osmanlı İmparatorluğu zamanındaki mekşuf madenlere ait ruhsatlar   
için de geçerlidir.                                                             
    Müracaatlar Geçici 5 inci maddeye göre ilan edilen günden başlayıp ilk      
hafta yapılacak müracaatların tamamı aynı gün yapılmış kabul edilecektir. Ara-  
malara açılan sahaların Bakanlıkça onaylanmış listeleri ise müracaat kabul      
tarihinden bir ay önce ilgili dairede asılarak bütün madencilere açık tutula-   
caktır.                                                                         
    Aynı sahaya aynı anda birden fazla müracaat var ise bunlardan açık artırma  
şeklinde, Madencilik Fonuna en fazla bağışta bulunan ruhsatı almaya hak kaza-   
nacaktır.                                                                       
    İşletme ruhsatı ve işletme imtiyazı olan sahaların buluculuk hakkı saklı-   
dır.                                                                            
                                                                                
 
    Geçici Madde 2 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte bulunan    
GMD, AR, İT, PRT, İR, İİ safhasındaki bütün ruhsatlar 6309 sayılı Maden Kanu-   
nunda hangi madenler için verilmişse yalnız o madenlere mahsus olmak üzere      
kaldıkları yerden bu Kanun hükümlerine göre devam ederler.                      
    GMD safhasındaki müracaatlar bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren 5 ay     
içerisinde ilgili daireye müracaat ederek hak sağladıkları alana tekabül eden   
teminatlarını kanun gereği yatırmadıkları takdirde müracaatları iptal olur.     
    Ruhsat süresi bitimine sekiz aydan az zaman kalmış, AR, İT, PRT safhasında- 
ki ruhsatlar Kanunun yürürlük tarihinden itibaren sekiz ay içerisinde gerekli   
teminat ve harçlarını yatırarak Yönetmelikte belirtildiği şekilde arama faali-  
yet raporlarını, ön işletme projesini veya işletme projesini vererek, ön işletme
ya da işletme ruhsatı talebinde bulunmakla yükümlüdür.                          
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    Bu ruhsat sahipleri, ruhsat alanını ilgili daireye müracaatla bir defaya    
mahsus olmak üzere küçülterek işletme sınırları dahilinde girebilir.            
    Sahada ruhsat sahibinin bulduğu ve bunu faaliyet raporları ile tespit ve    
beyan ettiği başka madenler mevcut ve bu madenlere o sahada verilmiş yürürlükte 
bulunan başka haklar yok ise, proje verilmesi suretiyle o madenler için de ön   
işletme veya işletme ruhsatı şümulüne alınma hakkı doğar.                       
    Yürürlükteki işletme ruhsatları ve işletme imtiyaz sahipleri projelerini    
sekiz ay içinde bu Kanunda belirtilen şartlara uygun şekilde tadil etmekle      
yükümlüdür. Ayrıca, faaliyet raporlarını, bilançosunu Yönetmelikte belirtildiği 
şekilde tanzim etmek ve Devlet hakkı, varsa buluculuk hakkı, teminat ve harç-   
larını bu Kanun hükümlerine göre ödemek zorundadır. Ancak ödemelerin mükerrer   
olanları borçtan mahsup edilir.                                                 
    Süresi içinde tadilat yapmayan, vecibelerini yerine getirmeyen ruhsatlar    
feshedilir.                                                                     
    Yanıltıcı, eksik, yanlış beyanda bulunanlar hakkında 10 uncu madde hükümle- 
ri uygulanır.                                                                   
    Bu madde gereği feshedilen ruhsatlarla ilgili alanlar, başka ruhsat yok     
ise otomatik olarak aramalara açılır.                                           
    O ruhsat sahasında değişik kişilere ait başka ruhsat alanları varsa ruhsat  
sahipleri de aralarında anlaşamazlarsa Madencilik Fonuna en büyük hibeyi yapan, 
o madenin kendi ruhsatı içinde kalan kısmının, ruhsat şümulüne alınmasına       
hak kazanır. Teklif ruhsat sahiplerinin anında ilgili dairede karşılıklı beyanı 
ve açık artırma şeklinde yapılır.                                               
 
    Geçici Madde 3 - 6309 sayılı Maden Kanunu gereğince arza tatbik için ruhsat 
sahipleri tarafından yatırılmış olan masraf avansları bu Kanunun yürürlük tari- 
hi itibariyle Madencilik Fonuna aktarılır.                                      
                                                                                
 
    Geçici Madde 4 - (Mülga: 12/6/1987 - 3382/2 md.)                            
                                                                                
 
    Geçici Madde 5 - Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 ay süre ile hiçbir 
maden arama ruhsatı müracaatı kabul edilmeyecektir.                             
                                                                                
 
    Geçici Madde 6 - Vilayetler bu Kanunla ilgili işlemleri yürütebilecek şe-   
kilde gerekli doküman ve ekipmanla teçhiz edilinceye kadar maden hak ve müra-   
caatları Ankara'daki ilgili daireye yapılır.                                    
                                                                                
 
    Geçici Madde 7 - 2840 sayılı Kanunun geçici maddesinde yer alan bor tuzları 
sahalarında eski ruhsat sahipleri tarafından çıkarılmış cevher, bakiye yığın-   
ları, cüruf stokları ve pasalar üzerinde bunları çıkaranların her türlü hakları 
için belirtilen 18 aylık pasa değerlendirme süresi 1986 Aralık ayı sonu olarak  
değiştirilmiş ve hakları ihya edilmiştir. Adı geçen malzemelerin nakliyeleri,   
ödenecek Devlet hakkı ile madencilik fon katkısı ve yapılacak beyanlar bu Kanun 
hükümlerine tabidir.                                                            
                                                                                
 
    Geçici Madde 8 - (Ek: 12/6/1987 - 3382/3 md.)                               
    3213 sayılı Maden Kanununun yayımı tarihinden bu Kanunun yürürlük tarihine  
kadar Taşocakları Nizamnamesine göre aldıkları ruhsatları Maden Kanunu kapsamı- 
na intibak ettirenler, müktesep hak olarak Maden Kanunu kapsamında kalabilir.   
3213 sayılı Kanun kapsamından çıkmak isteyenlerin Enerji ve Tabii Kaynaklar     
Bakanlığınca Maden Sicilinden silinmek üzere müracaat etmeleri gereklidir. Si-  
cilden silinen haklar Taşocakları Nizamnamesi hükümlerine göre işleme tabi      
tutularak yürütülür.                                                            
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
    3213 sayılı Maden Kanununun kapsamına alınması için intibak yaptırmamış olan
ve Taşocakları Nizamnamesine göre verilen ruhsatların 15/6/1985'den itibaren    
her türlü temdit ve ruhsat verme işlemlerinin ise Taşocakları Nizamnamesine     
göre yürütülmesine il özel idareleri yetkilidir.                                
                                                                                
    Yürürlük:                                                                   
 
    Madde 53 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.                       
                                                                                
    Yürütme:                                                                    
 
    Madde 54 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.                    
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
           3213 SAYILI KANUNDA EK VE DEGİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN                 
         YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE               
                                                                                
                                               Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın   
          Yürürlükten Kaldırılan               ------------------------------   
       Kanun veya Kanun Hükümleri               Tarihi     Sayısı    Maddesi    
--------------------------------------------- --------- ---------- ----------   
4/6/1985 tarih ve 3213 sayılı Kanunun Geçici                                    
4 üncü maddesi                                    12/6/1987   3382        2     
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
            3213 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETiREN MEVZUATIN               
                  YÜRÜRLÜĞE GİRiŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE                       
                                                                                
Kanun                                                        Yürürlüğe          
 No.        Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler         giriş tarihi        
------- ---------------------------------------------- -------------------      
3382                         -                                25/6/1987