ANA SAYFAYA DÖNÜŞ
KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU (1)(2)
Kanun Numarası : 2918
Kabul Tarihi : 13/10/1983
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 18/10/1983 Sayı : 18195
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt : 22 Sayfa : 687
*
* *
Bu Kanunun yürürlükte olmayan hükümleri için bakınız
"Yürürlükteki Bazı Kanunların Mülga Hükümleri Külliyatı"
Cilt: 2 Sayfa: 1247
*
* *
Bu Kanun ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe giren yönetmelik için, "yönetmelikler Külliyatı"nın
kanunlara göre düzenlenen nümerik fihristine bakınız.
*
* *
BİRİNCİ KISIM
Genel Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam
Amaç :
Madde 1 - Bu Kanunun amacı, karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden
trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alına-
cak önlemleri belirlemektir.
Kapsam:
Madde 2 - Bu Kanun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülük-
leri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların
görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsar.
Bu Kanun, karayollarında uygulanır. Ancak aksine bir hüküm yoksa;
a) Karayolu dışındaki alanlardan kamuya açık olanlar ile park, bahçe, park
yeri, garaj, yolcu ve eşya terminali, servis ve akaryakıt istasyonlarında kara-
yolu taşıt trafiği için faydalanılan yerler ile,
b) Erişme kontrollü karayolunda ve para ödenerek yararlanılan karayollarının
kamuya açık kesimlerinde ve belirli bir karayolunun bağlantısını sağlayan de-
niz, göl ve akarsular üzerinde kamu hizmeti gören araçların, karayolu araçlarına
ayrılan kısımlarında da,
Bu Kanun hükümleri uygulanır.
İKİNCİ BÖLÜM
Tanımlar
Tanımlar :
Madde 3 - Bu Kanunda kullanılan terimlerin tanımları aşağıda gösterilmiştir.
Trafik : Yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve
hareketleridir.
-------------------------
(1) 3/11/1988 Tarih ve 3493 sayılı Kanunun 54 ve 55 inci maddeleri ile bu Kanu-
nun 108 inci maddesinin altıncı ve 98,99,101,104 üncü maddelerinin son fıkrala-
rındaki onbin liradan otuzbin liraya kadar olan hafif para cezaları "ikiyüzbin
liradan birmilyon liraya kadar hafif para cezasına"; 32/2,61/2,72/2,91/4 üncü
fıkralarındaki ve 13,23,34,37,44,58,60,62,63,64,66,67,68,69,73,75,76,77,78,79,
94 üncü maddelerinin son fıkralarındaki para cezaları "Onbin Liraya", 30 uncu
maddesinin (a) ve (b) bentlerindeki ve 46,52,53,55,56,74 üncü maddelerinin son
fıkralarındaki para cezaları "Onbeşbin Liraya" ve 57,71 ve 81 inci maddelerin
son fıkralarındaki para cezaları "Yirmi bin Liraya", 47 ve 54 üncü maddelerin
son fıkrasındaki para cezaları ise "Otuzbin Liraya" çıkartılmış ve metne işlen-
miştir.
(2) Bu Kanunla Sigorta hizmetleri ile ilgili olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlı-
ğına ve Sanayi ve Ticaret Bakanına verilmiş olan her türlü görev, yetki, sorum-
luluk, hak ve muafiyetten ilgili olanların doğrudan doğruya Başbakana, Başba-
kanın görevlendireceği Devlet Bakanına, Hazine Müsteşarlığına ve Hazine Müste-
şarına intikal edeceği 9.12.1994 tarih ve 4059 sayılı Kanunun 8 inci maddesi
ile hükme bağlanmıştır.
Karayolu : Trafik için, kamunun yararlanmasına açık olan arazi şerldi, köp-
rüler ve alanlardır.
Karayolu yapısı : Karayolunun kendisi ile karayolunun üstünde, yanında, al
tında veya yukarısındaki; ada, ayırıcı, otokorkuluk, istinat duvarı, köprü, tü-
nel, menfez ve benzeri yapılardır.
Mülk : Devlete, kamuya, gerçek ya da tüzelkişilere ait olan taşınmaz mallar-
dır.
Karayolu sınır çizgisi : Kamulaştırılmış, kamuya terk veya tahsis edilmiş
karayolunda; mülkle olan sınır çizgisi,
Diğer karayollarında; yarmaca, şevden sonra hendek varsa hendek dış kenarı,
hendek yoksa şev üst kenarı, dolguda şev etek çizgisi,
Yaya yolu ayrılmış karayolunda ise yaya yolunun mülkle birleştiği çizğidir.
İki yönlü karayolu : Taşıt yolunun her iki yöndeki taşıt trafiği için kulla-
nıldığı karayoludur.
Tek yönlü karayolu : Taşıt yolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için
kullanıldığı karayoludur.
Bölünmüş karayolu : Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcı ile
belirli şekilde diğer taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen karayoludur.
Erişme kontrollü karayolu (otoyol - ekspresyol) : Özellikle transit trafiğe
tahsis edilen, belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı,
yaya, hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak, izin verilen motorlu araç-
ların yararlandığı ve trafiğin özel kontrola tabi tutulduğu karayoludur.
Geçiş yolu : Araçların bir mülke girip çıkması için yapılmış olan yolun, ka-
rayolu üzerinde bulunan kısmıdır.
Bağlantı yolu : Bir kavşak yakınında karayolu taşıt yollarının birbirine
bağlanmasını sağlayan, kavşak alanı dışında kalan ve bir yönlü trafiğe ayrılmış
olan karayolu kısmıdır.
Anayol : Anatrafiğe açık olan ve bunu kesen karayolundaki trafiğin, bu yolu
geçerken veya bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlerle
belirlenmiş karayoludur.
Tali yol : Genel olarak üzerindeki trafik yoğunluğu bakımından, bağlandığı
yoldan daha az önemde olan yoldur.
Taşıt yolu : (Kaplama): Karayolunun genel olarak taşıt trafiğince kullanılan
kısmıdır.
Yaya yolu (Yaya kaldırımı) : Karayolunun, taşıt yolu kenarı ile gerçek veya
tüzelkişilere ait mülkler arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrıl-
mış olan kısmıdır.
Bisiklet yolu : Karayolunun, sadece bisikletlilerin kullanmalarına ayrılan
kısmıdır.
Yaya geçidi : Taşıt yolunda, yayaların güvenli geçebilmelerini sağlamak
üzere, trafik işaretleri ile belirlenmiş alandır.
Kavşak : İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile olu-
şan ortak alandır.
Banket : Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıt yolu kenarı ile şev başı
veya hendek iç üst kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanla-
rın kullanacağı, zorunlu hallerde de araçların faydalanabileceği kısımdır.
Şerit : Taşıtların bir dizi halinde güvenle seyredebilmeleri için taşıt yo-
lunun ayrılmış bir bölümüdür.
Alt geçit: Karayolunun diğer bir karayolu veya demiryolunu alttan geçmesini
sağlayan yapıdır.
Üst geçit: Karayolunun, diğer bir karayolu veya demiryolunu üstten geçmesi-
ni sağlayan yapıdır.
Demiryolu geçidi (Hemzemin geçit) : Karayolu ile demiryolunun aynı seviyede
kesiştiği bariyerli veya bariyersiz geçitlerdir,
Okul geçidi: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların
çevresinde özellikle öğrencilerin geçmesi için taşıt yolunda ayrılmış ve bir
trafik işareti ile belirlenmiş alandır.
Ada : Yayaların geçme ve durmalarına, taşıtlardan inip binmelerine yarayan,
trafik akımını düzenleme ve trafik güvenliğini sağlama amacı ile yapılmış olan,
araçların bulunamayacağı,koruyucu tertibatla belirlenmiş bölüm ve alanlardır.
Ayırıcı : Taşıt yollarını veya yol bölümlerini birbirinden ayıran bir taraf-
taki taşıtların diğer tarafa geçmesini engelleyen veya zorlaştıran karayolu ya-
pısı, trafik tertibatı veya gereçtir.
Park yeri : Araçların park etmesi için kullanılan açık veya kapalı alandır.
Karayolu üzeri park yeri : Taşıt yolundaki veya buna bitişik alanlardaki
park yeridir.
Karayolu dışı park yeri : Karayolu sınır çizgisi dışında olan ve bir geçiş
yolu veya servis yolu ile taşıt yoluna bağlanan park yeridir.
Otomobil : Yapısı itibariyle, sürücüsünden başka en çok yedi oturma yeri
olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır.
Minibüs : (Değişik: 16/10/1984 - 3058/1 md.) Yapısı itibariyle sürücüsünden
başka sekiz ila ondört oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulu-
nan motorlu taşıttır.
Kamyonet : İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3.500 Kg'ı geçmeyen ve yük
taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır.
Kamyon : İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3 500 Kg'dan fazla olan ve
yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır.
Otobüs : (Değişik : 16/10/1984 - 3058/1 md.) Yapısı itibariyle sürücüsünden
başka en az onbeş oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan
motorlu taşıttır.
Troleybüsler de bu sınıfa dahildir.
Çekici : Römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş olan ve yük ta-
şımayan motorlu taşıttır.
Arazi taşıtı : Karayollarında yolcu veya yük taşıyabilecek şekilde imal
edilmiş olmakla beraber bütün tekerlekleri motordan güç alan veya alabilen mo-
torlu taşıtlardır.
Özel amaçlı taşıt : Özel amaçla insan veya eşya taşımak için imal edilmiş
olan ve itfaiye, Cankurtaran, cenaze, radyo, sinema, televizyon, kütüphane,
araştırma ararçları ile bozuk veya hasara uğramış taşıt ve araçları çekmek veya
taşımak, kaldırmak gibi özel işlerde kullanılan motorlu araçtır.
Kamu hizmeti taşıtı : Kamu hizmeti için yük veya yolcu taşıması yapan bütün
taşıtlardır.
Personel servis aracı: (Ek: 17/10/1996-4199/1 md.) Herhangi bir kamu kurum
ve kuruluşu veya özel veya tüzel kişilerin personelini bir akit karşılığı taşı-
yan şahıs veya şirketlere ait minibüs ve otobüs türündeki ticari araçlardır.
Kamu kurum ve kuruluşları ile özel ve tüzel kişilere ait araçların kendi perso-
nelini veya yolcusunu taşıma işi bu tanımın kapsamına girmez.
Umum servis aracı: (Ek: 17/10/1996-4199/1 md.) Okul taşıtları ile personel
servis araçlarının birlikte değerlendirilmesidir.
Kamp taşıtı: (Ek: 17/10/1996-4199/1 md.) Yük taşımasında kullanılmayan; iç
dizaynı tatil yapmaya uygun teçhizatlarla donatılmış, hizmet edebileceği kadar
yolcu taşıyabilen motorlu taşıttır.
Römork : Motorlu araçla çekilen insan veya yük taşımak için imal edilmiş mo-
torsuz taşıttır.
Yarı römork : Bir kısmı motorlu taşıt veya araç üzerine oturan, taşıdığı
yükün ve kendi ağırlığının bir kısmı motorlu araç tarafından taşınan römorkdur.
Hafif römork : Azami yüklü ağırlığı 750 Kg'ı geçmeyen römork veya yarı rö-
morkdur.
Motosiklet : İki veya üç tekerlekli sepetli veya sepetsiz motorlu araçlar-
dır. Bunlardan karoserisi yük taşıyabilecek şekilde sandıklı veya özel biçimde
yapılmış olan ve yolcu taşımalarında kullanılmayan üç tekerlekli motosilkletlere
yük motosikleti (triportör) denir.
Bisiklet : En çok üç tekerleği olan ve üzerinde bulunan insanın adale gücü
ile pedal veya el ile tekerleği döndürülmek suretiyle hareket eden ve yolcu ta-
şımalarında kullanılmayan motorsuz taşıtlardır.
Motorlu bisiklet : Silindir hacmi 50 santimetre küpü geçmeyen, içten patla-
malı motorla donatılmış ve imal hızı saatte 50 Km'den az olan bisiklettir.
Lastik tekerlekli traktör : Belirli şartlarda römork ve yarı römork çekebi-
len, ancak ticari amaçla taşımada kullanılmayan tarım araçlarıdır.
İş makineleri : (Değişik: 17/10/1996-4199/1 md.) Yol inşaat makineleri ile
benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş
ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte
edilmiş; karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan moturlu
araçlardır.
Tramvay : Genelilkle yerleşim birimleri içinde insan taşımasında kullanılan,
karayolunda tekerlekleri raylar üzerinde hareket eden ve hareket gücünü dışarı-
dan sağlayan taşıttır.
Okul taşıtı : Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulla-
rın öğrencileri ile sadece gözetici ve hizmetlilerin taşınmalarında kullanılan
taşıttır.
Taşıt katarı : Karayolunda bir birim olarak seyretmek üzere birbirine bağ-
lanmış taşıtlardır.
Araç : Karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar
ile iş makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adıdır.
Taşıt : Karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlardır. Bun-
lardan makine gücü ile yürütülenlere "motorlu taşıt" insan ve hayvan gücü ile
yürütülenlere "motorsuz taşıt" denir.
Sürücü : (Değişik 17/10/1996-4199/1 md.) Karayolunda, motorlu veya motorsuz
bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden kişidir.
Şoför : (Ek: 17/10/1996-4199/1 md.) Karayolunda, ticari olarak tescil edil-
miş bir motorlu taşıtı süren kişidir.
Araç sahibi : Araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya
sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişidir.
İşleten : Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı
sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya
rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tara-
fından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak
üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu
kimse işleten sayılır.
Yolcu : Aracı kullanan sürücü ile hizmetliler dışında araçta bulunan kişi-
lerdir.
Hizmetli : Araçlarda, sürücü hariç, araç veya taşıma hizmetlerinde süreli
veya süresiz çalışan kişiler ile iş makinelerinde sürücüden gayri kişilerdir.
Durak : Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının yolcu veya hizmetlileri bin-
dirmek, indirmek için durakladıkları işaretlerle belirlenmiş yerdir.
Garaj : Araçların, genellikle uzun süre durmaları için kullanılan bakım veya
servisinin de yapılabileceği kapalı veya açık olan yerlerdir.
Terminal:İnsan veya eşya taşımalarında, araçların indirme, bindirme,yükleme,
boşaltma,aktarma yaptıkları ve ayrıca bilet satışı ile bekleme, haberleşme,şehir
ulaşımı ve benzeri hizmetlerin de sağlandığı yerdir.
Servis istasyonu : Araçların bakım, onarım ve servislerinin yapıldığı açık
veya kapalı yerdir.
Akaryakıt istasyonu:Araçların esas itibariyle akaryakıt, yağ ve basınçlı ha-
va gibi ihtiyaçlarının sağlandığı yerdir.
Muayene istasyonu:Araçların niteliklerini tespit ve kontrol edebilecek cihaz
ve personeli bulunan ve teknik kontrolü yapılan yerdir.
Trafik kazası:Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla
aracın karıştığı ölüm,yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır.
Durma:Her türlü trafik zorunlulukları nedeni ile aracın durdurulmasıdır.
Duraklama:Trafik zorunlulukları dışında araçların, insan indirmek ve bindir-
mek,eşya yüklemek,boşaltmak veya beklemek amacı ile kısa bir süre için durdurul-
masıdır.
Park etme:Araçların,durma ve duraklaması gereken haller dışında bırakılması-
dır.
Geçiş hakkı:Yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara
göre,yolu kullanmak sırasındaki öncelik hakkıdır.
Geçiş üstünlüğü:Görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal
güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına
bağlı olmamalarıdır.
Taşıma sınırı (Kapasite):Bir aracın güvenle taşıyabileceği en çok yük ağır-
lığı veya yolcu sayısıdır.
Gabari: Araçların, yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini
temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir.
Azami ağırlık:Taşıtın güvenle taşıyabileceği azami yükle birlikte ağırlığı-
dır.
Yüksüz ağırlık:Üzerinde insan veya eşya (yük) bulunmayan ve akaryakıt deposu
dolu olan bir aracın taşınması zorunlu alet, edevat ve donatımı ile birlikte
toplam ağırlığıdır.
Yüklü ağırlık:Bir taşıtın yüksüz ağırlığı ile taşımakta olduğu sürücü, hiz-
metli, yolcu ve eşyanın toplam ağırlığıdır.
Dingil ağırlığı:Araçlarda aynı dingile bağlı tekerleklerden karayolu yapısı-
na aktarılan ağırlıktır,
Azami dingil ağırlığı:Araçların karayolu yapılarından güvenle ve yapıya za-
rar vermeden geçebilmeleri için saptanan dingil ağırlığıdır.
Azami toplam ağırlık:Araçların karayolu yapılarından güvenle ve yapıya zarar
vermeden geçebilmeleri için saptanan toplam ağırlıktır.
Trafik işaretleri:Trafiği düzenleme amacı ile kullanılan işaret levhaları,
ışıklı ve sesli işaretler,yer işaretlemeleri ile trafik zabıtası veya diğer yet-
kililerin trafiği yönetmek için yaptıkları hareketlerdir.
İşaret levhası:Sabit veya taşınabilir bir mesnet üzerine yerleştirilmiş ve
üzerindeki sembol, renk ve yazı ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan
trafik tertibatıdır.
Işıklı ve sesli işaretler:Trafiği düzenlemede kullanılan ışıklı ve sesli,
sabit veya taşınabilir, elle kumanda edilebilen veya otomatik çalışan, üzerinde
çeşitli renk, şekil, sembol, yazı bulunan ve belirli yanma süresi olan, ışık ve-
ya sesle özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan trafik tertibatıdır.
İşaretleme:Taşıt yolu ile bordür,ada, ayırıcı, otokorkuluk gibi karayolu
elemanları üzerindeki çeşitli renkte çizgi, şekil, sembol, yazı ve yansıtıcı ve
benzerleri ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan tertibattır.
Trafikten men: Trafik zabıtasınca, bu Kanunda belirtilen hallerde araçla
ilgili belgelerin alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek trafikten
alıkonulmasıdır.
Bu Kanunun uygulaması ile ilgili diğer tanım ve terimler yönetmelikte göste-
rilir.
İKİNCİ KISIM
Kuruluşlar,Komisyonlar,Görev ve Yetkileri (1)
Görevli kurullar ve kuruluşlar: (1)
Madde 4- (Değişik: 17/10/1996-4199/2 md.)
Karayolu güvenliği konusunda hedefleri tespit etmek, uygulatmak ve koordi-
nasyonu sağlamak amacıyla aşağıdaki kurullar oluşturulmuştur.
a) Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu;
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu Başbakanın başkanlığında, Adalet, İçiş-
leri, Maliye, Milli Eğitim, Bayındırlık ve İskan, Sağlık, Ulaştırma, Orman
Bakanları ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Bağlı Olduğu Bakan ile Jandarma
Genel Komutanı, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı, Emniyet Genel
Müdürü ve Karayolları Genel Müdüründen oluşur.
Gereği halinde diğer bakanlar da Kurula çağrılabilir.
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu, Trafik Hizmetleri Başkanlığınca hazırlana-
rak, Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunca uygun görülen önerileri değerlendirerek
karara bağlar ve kararlarının yaşama geçirilmesi için gerekli koordinasyon ön-
lemlerini belirler.
Kurul yılda iki defa olağan, Başbakanın gerek görmesi halinde de olağanüstü
olarak, gündemle toplanır.
Kurulun sekreterya görevi Emniyet Genel Müdürlüğünce yapılır.
Kurulun çalışmasına ilişkin esas ve usuller, Bakanlar Kurulu tarafından çı-
karılacak yönetmelikle belirlenir.
b) Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu;
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri
Başkanının başkanlığında, Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu'na katılan kamu ku-
rumlarının en az daire başkanı seviyesinde görevlileri; Jandarma Genel Komu-
tanlığı, Türk Standartları Enstitüsü Başkanlığı, Türkiye Şoförler ve Otomobil-
ciler Federasyonu temsilcisi ile İçişleri Bakanlığınca uygun görülen trafikle
ilgili üniversite, Türkiye Mimar ve Mühendis Odaları Birliği Türkiye Trafik
Kazalarını Önleme Derneği ve Trafik Kazaları Yardım Vakfının birer temsilcisi
ve Başkent Büyükşehir Belediye Başkanından oluşur. İhtiyaç duyulan konularda
bilgilerine başvurmak üzere diğer kurum ve kuruluşlardan temsilci çağrılabilir.
Kurul ayda bir toplanır, zorunlu hallerde başkan tarafından toplantıya çağ-
rılabilir.
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu, Trafik Hizmetleri Başkanlığınca Trafik
hizmetlerinin çağdaş ve güvenli bir şekilde yürütülmesi amacıyla önerilen veya
katılacak temsilcilerce önerilecek önlemlerin uygulanabilirliğini tartışarak
karara bağlar.
Kurul katılması gereken üyelerin salt çoğunluğu ile toplanır ve katılanların
çoğunluğu ile karar verir.
Kurulun sekreterya görevi ilgili daire başkanlığınca yapılır.
Kurulun görev ve yetkileri şunlardır;
1. Trafikle ilgili kuruluşlar arasında koordinasyon sağlanmasına ilişkin
önerilerde bulunmak,
2. Trafik kazalarının azaltılmasına ilişkin önerilerde bulunmak,
3. Uygulamada görülen aksaklıkları tespit etmek,
4. Kendi görev alanına giren konularla ilgili yasal düzenlemeden kaynaklanan
eksiklikleri belirlemek.
Bu Kanunla ve trafik hizmetleri konusunda diğer kanunlarla verilen görevler;
a) İçişleri Bakanlığınca,
b) Bu Kanunla yetkili kılınan diğer bakanlık, kuruluş ve belediyelerce,
İçişleri Bakanlığı ile işbirliği içinde,
Yürütülür.
------------------
(1) Kısım başlığı ile madde başlığı, 17/10/1996 tarih ve 4199 sayılı Kanunun
2 nci maddesi ile değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
6052-1
Emniyet Genel Müdürlüğünün,merkez, bölge,il ve ilçe trafik kuruluşları,
görev ve yetkileri:
Madde 5 - Emniyet Genel Müdürlüğünün trafik kuruluşları ile bu kuruluşların
görev ve yetkileri şunlardır :
a) Kuruluş :
(Değişik: 17/10/1996-4199/3 md.) Bu Kanunla, Emniyet Genel Müdürlüğüne ve-
rilen görevler, Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı olarak kurulan Trafik Hizmetle-
ri Başkanlığınca yürütülür. Trafik Hizmetleri Başkanlığı, Emniyet Genel Müdür
Yardımcısı tarafından yürütülür. Emniyet Genel Müdürlüğünün merkez bölge, il
ve ilçe trafik zabıta kuruluşları Trafik Hizmetleri Başkanlığına bağlı olarak
çalışır.
Araçlara ve sürücülere ait işlemleri yapmak, plaka ve belgelerini vermek
ve bu amaca yönelik hizmetleri yürütmek üzere her ilde ve gerekli görülen
ilçelerde tescil şube veya büroları kurulur.
Tescil şube veya bürolarında emniyet hizmetleri sınıfı personelinden ayrı
olarak teşkilat ve kadrolarında gösterilen sayıda genel idare ve teknik hizmet-
ler sınıfında personel ile sözleşmeli personel çalıştırılabilir.
b) Görev ve yetkiler:
1. Araçları,bu Kanuna göre araçlarda bulundurulması gerekli belge ve gereç-
leri,sürücüleri ve bunlara ait belgeleri, sürücülerin ve karayolunu kullanan
diğer kişilerin kurallara uyup uymadığını,trafik düzenlemelerinin ve çeşitli
tesislerin bu Kanun hükümlerine uygun olup olmadığını denetlemek,
2. Duran ve akan trafiği düzenlemek ve yönetmek,
3. (Mülga: 17/10/1996-4199/47 md.)
4. El koyduğu trafik kazalarında trafik kaza tespit tutanağı düzenlemek,
5. Trafik suçu işleyenler hakkında tutanak düzenlemek, gerekli işlemleri
yapmak ve takip etmek,
6. Trafik kazası neticesinde hastalanan veya yaralananların bakımlarını sağ-
layacak tedbirlerin süratla alınmasına yardımcı olmak ve yakınlarına haber ver-
mek,
7. Araçların tescil işlemlerini yaparak belge ve plakalarını vermek,
8. (Değişik: 17/10/1996-4199/3 md.) Sürücülerin belgelerini vermek.
9. Ülke çapında taşıtların ve sürücülerin sicillerini tutmak,teknik ve huku-
ki değişikliklerini işlemek,istatistiki bilgileri toplamak ve değerlendirmek,
(Dikkat: Devamı 6063 üncü sayfadadır.)
6052-2
10. Trafik kazalarının oluş nedenleri ile ilgili tüm unsurları kapsayan is-
tatistik verileri ve bilgilerini toplamak, değerlendirmek, sonuçlarına göre ge-
reken önlemlerin alınmasını sağlamak ve ilgili kuruluşlara teklifte bulunmak,
11. (Ek: 17/10/1996 - 4199/3 md.) Hasar tazminatı ödemelerini hızlandırmak
amacıyla sigorta şirketlerince istenecek gerekli bilgi ve belgeleri vermek.
12. Ayrıca bu Kanunla ve bu Kanuna göre çıkarılmış olan yönetmeliklerle
verilen diğer görevleri yapmaktır. (1)
Trafik kuruluşlarının, çalışma şekil ve şartları, görevlendirilecek perso-
nelin nitelikleri, seçimi, çalışma usulleri, görev, yetki ve sorumluluklarına
ait esaslar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirtilir.
Trafik zabıtasının görev ve yetki sınırı ile genel zabıtanın trafik hizmet-
lerini yürütmeye ilişkin yetkisi:
Madde 6 - Trafik zabıtası ve genel zabıtanın görev ve yetki sınırı;
a) Trafik zabıtası:
(Birinci fıkra mülga: 17/10/1996 - 4199/4 md.)
Trafik zabıtası görevi sırasında karşılaştığı acil ve zorunlu hallerde
genel zabıta görevi yapmakla da yetkilidir.
Mülki idare amirlerince, emniyet ve asayiş bakımından zorunlu görülen
haller dışında, trafik zabıtasına genel zabıta görevi verilemez, araç, gereç
ve özel teçhizatı trafik hizmetleri dışında kullanılamaz.
b) (Değişik: 21/5/1997-4262/1 md.) Genel Zabıta:
Trafik zabıtasının bulunmadığı veya yeterli olmadığı yerlerde polis; poli-
sin ve trafik teşkilatının görev alanı dışında kalan yerlerde de jandarma,
trafik eğitimi almış subay, astsubay ve uzman jandarmalar eliyle yönetmelikte
belirtilen esas ve usullere uygun olarak trafiği düzenlemeye ve trafik suçlarına
el koymaya görevli ve yetkilidir.
Karayolları Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri:
Madde 7 - Karayolları Genel Müdürlüğünün bu Kanunla ilgili görev ve yetkile-
ri şunlardır :
a) Yapım ve bakımdan sorumlu olduğu karayollarında can ve mal güvenliği
yönünden gerekli düzenleme ve işaretlemeleri yaparak önlemleri almak ve aldır-
mak,
b) Tüm karayollarındaki işaretleme standartlarını tespit etmek, yayınla-
mak ve kontrol etmek,
c) (Mülga: 17/10/1996-4199/47 md.)
d) Trafik ve araç tekniğine ait görüş bildirmek,karayolu güvenliğini ilgi-
lendiren konulardaki projeleri incelemek ve onaylamak,
e) Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında, İçişleri Bakanlığının
uygun görüşü alınmak suretiyle, yönetmelikte belirlenen hız sınırlarının üstünde
veya altında hız sınırları belirlemek ve işaretlemek,
f) Trafik kazalarının oluş nedenlerine göre verileri hazırlamak ve karayol-
larında, gerekli önleyici teknik tedbirleri almak,
g) Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında trafik güvenliğini
ilgilendiren kavşak, durak yeri, aydınlatma, yol dışı park yerleri ve benzeri
tesisleri yapmak, yaptırmak veya diğer kuruluşlarca hazırlanan projeleri tetkik
ve uygun olanları tasdik etmek,
h) Yetkili birimlerce veya trafik zabıtasınca tespit edilen trafik kaza
analizi sonucu, altyapı ve yolun fiziki yapısı ile işaretlemeye dayalı kaza se-
bepleri göz önünde bulundurularak önerilen gerekli önlemleri almak,
---------------
(1) Bu maddenin numarası, 17/10/1996 tarih ve 4199 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi
ile (12) olarak teselsül ettirilmiştir.
i) Araçların ağırlık kontrollerini yapmak veya yaptırmak (1) ve aykırı
görülen hususlar hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlemek,
j) (Değişik:17/10/1996 -4199/5 md.)
Tescile bağlı araçların muayenelerini yapmak veya yaptırmak ve bu Kanunun
13, 14, 16,17, 18, 35, 47/a ve 65 inci maddeleri hükümlerine aykırı hareket
edenler hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlemek; 47 nci maddenin (b), (c) ve
(d) bentlerinde belirtilen kural ihlallerinin tespiti halinde, durumu bir tuta-
nakla belirlemek ve gerekli işlemin yapılması için en yakın trafik kuruluşuna
teslim etmek,
k) Bu Kanunla ve bu Kanuna göre çıkarılmış olan yönetmeliklerle verilen di-
ğer görevleri yapmaktır.
(Son fıkra Mülga : 28/3/1985 - 3176/16 md.)
Milli Eğitim Gençlik ve Spor, Sağlık ve Sosyal Yardım ve Ulaştırma Bakanlık-
larının görev ve yetkileri şunlardır:
Madde 8 - (Değişik:18/1/1985 - KHK 245/1 md.; aynen kabul: 28/3/1985-3176/1
md.)
Bu Kanun açısından Milli Eğitim Gençlik ve Spor, Sağlık ve Sosyal Yardım ve
Ulaştırma bakanlıklarının görev ve yetkileri şunlardır :
a) Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı
1. Motorlu araç sürücülerinin yetiştirilmesi için 123 üncü madde gereğince
sürücü kursları açmak, özel sürücü kursu açılmasına izin vermek,bunları her saf-
hada denetlemek,
2. (Değişik: 17/10/1996-4199/6 md.) Resmi ve özel kurslarda eğitilenlerin
sınavlarını yapmak, başarılı olanlara sertifika verilmesini sağlamak,
3. (Değişik: 17/10/1996 - 4199/6 md.) Okul öncesi, okul içi ve okuldışı
trafik eğitimini düzenleyen trafik genel eğitim planı hazırlamak ve ilgili ku-
ruluşlarla işbirliği yaparak uygulamak.
b) (Değişik: 17/10/1996 - 4199/6 md.) Sağlık Bakanlığı:
1. Karayollarında meydana gelen trafik kazaları ile ilgili ilk ve acil
yardım hizmetlerini planlamak ve uygulamak,
2. Trafik kazalarında yaralananların en kısa zamanda sağlık hizmetlerinden
istifadelerini temin etmek üzere, İçişleri Bakanlığının uygun görüşü de alına-
rak karayolları üzerinde ilk yardım istasyonları kurmak, bu istasyonlara gerek-
li personeli, araç ve gereci sağlamak,
3. Her ilde trafik kazaları için eğitilmiş sağlık personeli ile birlikte
yeteri kadar ilk ve acil yardım ambulansı bulundurmak,
4. Bu Kanunla ve mevzuatla verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak.
Üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum
ve kuruluşları, acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişi-
lere, Sağlık Bakanlığı tarifesini uygulamak suretiyle, vermiş oldukları hiz-
metlerin bedelinin tamamını yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil ederler.
Sağlık Bakanlığı bu görevlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak; verilen
hizmetlerin bedellerini yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil etmek için Maliye
Bakanlığının görüşünü alarak döner sermaye saymanlığı kurar. Bu amaçla döner
sermaye saymanlığı tarafından tahsil edilen gelirin tamamı, bu Kanun ile Sağlık
Bakanlığına verilen görevlerin yerine getirilmesinde kullanılır.
Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan harcamaların tamamı Sağlık Bakanlığı
Döner Sermaye İşletmesine 8 işgünü içinde yükümlü sigorta şirketlerince ödenir.
Sağlık Bakanlığı Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesinin verdiği hizmetler
için uygulayacağı fiyat tarifesi, Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunun da uygun
görüşü alınarak Sağlık Bakanlığınca belirlenir. Sigorta şirketleri, zorunlu
mali surumluluk sigortası geçerli teminat limitleri ve şartları dahilinde
ödemekle yükümlü bulundukları tutarı aşan kısmı için Garanti Fonuna başvurur.
Buna ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Hazine Müste-
şarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.
c) Ulaştırma Bakanlığı
Ulaştırma Bakanlığının ilgili birimleri bu Kanun ve diğer mevzuatla verilen
hizmetleri yapmak, bu Kanun açısından karayolu taşımasına ilişkin gerekli koor-
dinasyonu sağlamak.
-------------------
(1) "veya yaptırmak" ibaresi 25/6/1988 tarih ve 330 sayılı KHK ile eklenmiş
olup bu ibare 31/10/1990 tarih ve 3672 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile
aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
6054-1
Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının görev ve yetkileri:
Madde 9 - (Değişik: 18/1/1985- KHK 245/2 md.; aynen kabul: 28/3/1985-3176/2
md.)
Bu Kanuna göre,Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Orman yollarında;
1. Trafik düzeni ve güvenliği açısından anaorman yolları ile gerekli görü-
len diğer orman yollarında işaretlemeler yaparak tedbirler almak ve aldırmak,
2. Bu Kanunla ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle orman yolları
için verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak,
b) Köy yollarında;
1. Trafik düzeni ve güvenliği açısından gerekli düzenleme ve işaretlemeleri
yaparak, tedbir almak ve aldırmak,
2. Yol güvenliğini ilgilendiren konulardaki; kavşak durak yeri, yol dışı
park yeri, aydınlatma ve benzeri tesislerin projelerini incelemek ve gerekenleri
onaylamak,
(Dikkat: Devamı 6055 inci sayfadadır.)
6054-2
3. Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında 17 nci maddede sayılan
tesisler için bağlantıyı sağlayacak geçiş yolları yönünden izin vermek,
4. Yetkili birimlerce veya trafik zabıtasınca tespit edilen trafik kaza
analizi sonucu,karayolu yapısı ve işaretlemeye dayalı kaza nedenleri gözönünde
bulundurularak gerekli tedbirleri almak,
5. Bu Kanunla ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle köy yolları için
verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak.
Köy yolları için sayılan görev ve hizmetlerden zorunlu ve gerekli görülenler
orman yolları için de uygulanabilir.
Belediye trafik birimleri,görev ve yetkileri:
Madde 10 - (Değişik: 18/1/1985 - KHK 245/3 md.; aynen kabul: 28/3/1985 -
3176/3 md.)
Bu Kanunla belediyelere verilen görevler il ve ilçe trafik komisyonları ve
mahalli trafik birimleri ile işbirliği yapılarak yürütülür.
a) Kuruluş
Her belediye başkanlığı bünyesinde, hizmet kapasitesi gözönünde tutularak
İçişleri Bakanlığınca tespit edilecek ölçülere ve genel hükümlere göre, belediye
trafik şube müdürlüğü,şefliği veya memurluğu kurulur.
b) Görev ve yetkiler
1. Yapım ve bakımından sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini
sağlayacak durumda bulundurmak,
2. Gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret
levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmak,
3. Karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri
almak, aldırmak ve denetlemek,
4. Karayolunda trafik için tehlike teşkil eden engelleri gece veya gündüze
göre kolayca görülebilecek şekilde işaretlemek veya ortadan kaldırmak,
5. Yol yapısı veya işaretleme yetersizliği yüzünden trafik kazalarının vuku-
bulduğu yerlerde, yetkililerce teklif edilen tedbirleri almak,
6. Çocuklar için trafik eğitim tesisleri yapmak veya yapılmasını sağlamak,
7. Bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle verilen diğer görev-
leri yapmak.
(Ek fıkra:25/6/1988 - KHK 330/2 md.)(1)
Madde 11 - (Mülga: 18/1/1985-KHK 245/16 md.)
İl ve ilçe trafik komisyonları:
Madde 12 - (Değişik: 17/10/1996 - 4199/7 md.)
İl ve İlçe Trafik Komisyonlarının kuruluşu ile görev ve yetkileri:
a) Kuruluş:
İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve gü-
venliği bakımından Yönetmelikte gösterilen konular ve esaslar çerçevesinde,
illerde vali veya yardımcısının başkanlığında, belediye, emniyet, jandarma,
milli eğitim, karayolları ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonuna
bağlı ilgili odanın temsilcileri; Valilikçe uygun görülen trafikle ilgili
üniversite, oda, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların birer temsil-
cisinden oluşan İl Trafik Komisyonu, ilçelerde kaymakamın başkanlığında, aynı
kuruluşların yöneticileri veya görevlendirecekleri temsilcilerinin katıldığı
İlçe Trafik Komisyonu kurulur.
Kuruldaki üniversite, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların tem-
silcilerinin toplam sayısı 3'ü geçemez.
Kuruluşu bulunan yerler hariç, İlçe Trafik Komisyonlarına karayolları tem-
silcisinin katılması zorunlu değildir.
Gündem konuları vali veya kaymakamlar tarafından belirlenir.
Bu komisyonlara, oy hakkı olmaksızın görüşleri alınmak üzere, diğer kuruluş
temsilcileri de çağrılabilir.
Kararlar oy çokluğu ile alınır. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu
taraf çoğunluk sayılır.
İl Trafik Komisyonu kararları valinin onayı ile yürürlüğe girer.
İl ve İlçe Trafik Komisyonu kararlarını bütün resmi ve özel kuruluşlar uygu-
lamakla yükümlüdür.
İlçe Trafik Komisyonu kararları, İl Trafik Komisyonunca incelenip vali tara-
fından onaylandıktan sonra yürürlüğe girer.
b) Görev ve yetkiler:
1. İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve
güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almak,
2. Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak bakımından alt yapı hizmet-
leri ile ilgili tedbirleri almak, trafikle ilgili sorunları çözümlemek, bütün
ülkeyi ilgilendiren Trafik Güvenliği Yüksek Kurulunun müdahalesini gerektiren
hususları İçişleri Bakanlığına iletmek.
----------------
(1) 330 sayılı KHK'nin 2 nci maddesi ile gelen ek fıkra;sözkonusu KHK'yi
değiştirerek kabul eden 31/10/1990 tarih ve 3672 sayılı Kanunda yer alma-
dığı için metinden çıkarılmıştır.
3. Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere,
trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla
çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil
ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergahlarını tespit etmek ve
sayılarını belirlemek,
4. Gerçek ve tüzelkişiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlara ait otopark
olmaya müsait boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan et-
mek ve bunların sahiplerine veya üçüncü kişilere işletilmesi için izin vermek,
5. Bu Kanunla ve diğer mevzuatla verilen görevleri yapmak.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Karayolu Trafik Güvenliği,Trafik İşaretleri,Yapı ve Tesisler
Karayolu trafik güvenliği:
Madde 13 - Karayolunun yapım ve bakımı ile görevli ve sorumlu bütün kuruluş-
lar karayolu yapısını, trafik güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmakla
yükümlüdürler.
Çeşitli kişi, kurum ve kuruluşlar, karayolu yapısında yapacakları ve esasla-
rı yönetmelikte belirtilen çalışmalarda;
a) Yolun yapım ve bakımı ile görevli kuruluştan izin almak,
b) Çalışmaları, gerekli önlemleri alarak, aldırarak ve devamlılığını sağla-
yarak,trafik akımını ve güvenliğini bozmayacak tarzda yapmak,
c) Zorunlu nedenlerle meydana gelen arıza, engel ve benzerlerini en kısa
zamanda ortadan kaldırarak karayolunu kullananlara ve araçlara zarar vermeyecek
duruma getirmek,
d) Şehiriçi karayolu kenarında çeşitli tesislerin yapımı süresince; kaldı-
rımlarda, tünel, tünel aydınlatılması ve benzerlerini yaparak güvenli geçiş
sağlamak ve yaya yollarını trafiğe açık bulundurmak,
Zorundadırlar.
Bu çalışmalar sırasında meydana getirilen tehlikeli durum ve engeller bütün
sorumluluk, bunları yaratan kişilere ait olmak üzere zabıtaca kaldırılır, yapı-
lan masraflar sorumlulara ödetilir.
6056 - 1
(Dördüncü fıkra mülga:18/1/1985 - KHK 245/16 md.)
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar fiil başka
bir suç oluştursa bile ayrıca 7 200 000 lira para cezası ile cezalandırırlar.
Karayolu yapısı ve trafik işaretlerinin korunması:
Madde 14 - Karayolu yapısı ve trafik işaretleri ile ilgili olarak;
a) Karayolu yapısı üzerine, trafiği güçleştirecek, tehlikeye sokacak veya
engel yaratacak, trafik işaretlerinin görülmelerini engelleyecek veya güçleşti-
recek şekilde bir şey koymak, atmak, dökmek, bırakmak ve benzeri hareketlerde
bulunmak,
b) Karayolu yapısını, trafik işaretlerini ve karayoluna ait diğer yapı ve
güvenlik tesislerini, üzerlerine yazı yazarak, çizerek veya başka şekillerde
bozmak,yerlerini değiştirmek veya ortadan kaldırmak,
Yasaktır.
Meydana gelen tehlike ve engeller, ilgili kuruluşlar ve zabıtaca ortadan
kaldırılır,bozukluk ve eksiklikler yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşca
derhal giderilir, zarar karşılıkları ve masrafları sorumlulara ödetilir.
(Değişik:21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlara 7 200 000 lira
para cezası verilir.
Trafik işaretleri:
Madde 15 - Trafiği düzenlemede kullanılan işaret levhaları, ışıklı ve
sesli işaretler, yer işaretlemeleri ile benzeri trafik işaretleri,karayolunun
yapım ve bakımı ile görevli kuruluşlarca, temin ve tesis edilerek sürekliliği
ve işlerliği sağlanır .
(Dikkat: Devamı 6057'nci sayfadadır.)
6056-2
(İkinci fıkra Mülga: 18/1/1985 - KHK 245/16 md.)
Görülen eksiklikler ilgili kuruluşlara bildirilerek giderilmesi sağlatılır.
Trafik işaretlerinin standart,anlam, nicelik ve nitelikleri ile diğer esas-
ları İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Bayındırlık Bakanlığınca çıkarılacak
yönetmelikte gösterilir.
Karayolu dışında,kenarında veya üzerindeki diger levhalar, ışıklar ve
işaretlemeler:
Madde 16 - Karayolu dışında, kenarında veya karayolu sınırı içinde, trafik
işaretlerinin görülmelerini engelleyecek, anlamlarını değiştirecek veya güçleş-
tirecek, tereddüte sebep olacak veya yanıltacak ve trafik için tehlike veya
engel yaratacak şekilde levhalar, ışıklar,işaretlemeler ile, ağaç, direk, yangın
musluğu, çeşme, parmaklık gibi yapı elemanları veya benzerlerini dikmek, koymak
veya bulundurmak yasaktır.
(Değişik:18/1/1985- KHK 245/5 md.; aynen kabul:28/3/1985 - 3176/5 md.)
Zorunlu hallerde bunların bulunabileceği yer, nitelik ve nicelikleri ile hangi
şartlarda bulunabileceği,hangilerinin izne bağlı olduğu ve bunlarla ilgili diğer
esaslar ve 13 üncü maddede belirtilen karayolu yapısında yapılacak çalışmalar
ile ilgili esaslar, İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Bayındırlık ve İskan
Bakanlığınca çıkartılacak yönetmelikle düzenlenir.
Verilen izinler, ilgili valiliğe bildirilir.
(Değişik : 21/5/1997-4262/4 md.)Bu madde hükümlerine aykırı hareket edenler
72 000 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Ayrıca bunlar, bütün sorumluluk ve giderler mal sahibine ait olmak üzere
yolun yapım ve bakımı ile ilgili kuruluşca kaldırılır.
Belediye sınırları dışında karayolu kenarındaki yapı ve tesisler:
Madde 17 - Karayollarında her iki taraftan sınır çizgisine elli metre mesafe
içinde bağlantıyı sağlayacak geçiş yolları yönünden; akaryakıt, servis, dolum ve
muayene istasyonları, umuma açık park yeri ve garaj, terminal, fabrika, işhanı,
çarşı, pazar yeri, eğlence yerleri, turistik yapı ve tesisler, inşaat malzemesi
ocak ve harmanları,maden ve petrol tesisleri, araç bakım, onarım ve satım işyer-
leri ve benzeri trafik güvenliğini etkileyecek yapı ve tesisler için,o karayolu-
nun yapım ve bakımı ile sorumlu kuruluştan izin alınması zorunludur.
Verilen izinler,ilgili valiliğe bildirilir.
İzinsiz yapılan bu gibi tesislerin yapımı ve işletilmesi yetkililerce dur-
durulacağı gibi, yönetmelikteki şartlar yerine getirilmeden işletme izni veril-
mez ve bağlantı yolu, her türlü gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapım ve
bakımı ile ilgili kuruluşca ortadan kaldırılır.
(Değişik:21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 72 000 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Belediye sınırları içinde bulunan karayolu kenarındaki yapı ve tesisler:
Madde 18 - (Değişik: 18/1/1985 - KHK 245/6 md.; aynen kabul: 28/3/1985 -
3176/6 md.)
Belediye sınırları içindeki karayolları kenarında yapılacak veya açılacak
17 nci maddede sayılan yapı ve tesisler için;
a) Belediyelerden izin alınması,
b) (Değişik: 17/10/1996-4199/8 md.) Belediyelerce bu iznin verilmesinde,
trafik güvenliği bakımından bu tesisler hakkındaki Yönetmelikte belirlenen şart-
ların yerine getirilmesini sağlamaları ve ayrıca Karayolları Genel Müdürlüğünün
yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayolu kenarında yapılacak ve açılacak
olanların bu yollara bağlantıları için bu Genel Müdürlüğün ilgili bölge müdürlü-
günden uygun görüş almaları,
Zorunludur.
İzinsiz yapılan bu gibi tesislerin yapımı ve işletilmesi yetkililerce dur-
durulacağı gibi,yönetmelikteki şartlar yerine getirilmeden işletme izni verilmez
ve bağlantı yolu, her türlü gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapım ve ba-
kımı ile ilgili kuruluşlarca ortadan kaldırılır.
(Değişik:21/5/1997-4262/4 md.)Bu madde hükümlerine aykırı olarak izinsiz
yapı yapanlar 72 000 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Bu madde ve 17 nci maddede belirtilen tesislere ait şartlar, izin ve denetim
esasları Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca düzenlenen yönetmelikte göste-
rilir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Tescil ve Trafik Belgeleri, Tescil Plakaları,Motorlu Araçlara Ait
Şartlar ve Muayene
BİRİNCİ BÖLüM
Tescil ve Trafik Belgeleri, Tescil Plakaları
Tescil belgesi alma zorunluluğu:
Madde 19- Araç sahipleri araçlarını yönetmelikte belirtilen esaslara göre
yetkili kuruluşa tescil ettirmek ve tescil belgesi almak zorundadırlar.
Ancak :
a) Tescil edildiği ülkenin tescil belgesi ve tescil plakası bulunan ve geçi-
ci olarak Türkiye'ye girmesine izin verilmiş olan araçlar,
b) Tescil edildiği ülkenin tescil belgesi ve tescil plakası bulunan ikili ve
çok taraflı anlaşmalara göre, Türkiye'de tescil zorunluluğundan muaf tutulmuş
araçlar,
c) Araç imal, ithal, ihraç edenlerin ve satıcılığını yapanların, ithal, ih-
raç, depolama, teşhir ve satış amacıyla geçici olarak bu işlere mahsus yerlerde
maliki olarak bulundurdukları motorlu araçlar.
d) Tescil zorunluluğu bulunan motorlu taşıtlarla çekilenler ile 22 nci mad-
denin (c) bendine göre tescili gerekli görülenler hariç,bütün motorsuz taşıtlar,
Bu hükmün dışındadır.
Tescil süresi ve bildirme mecburiyeti, satış ve devirler ile noterlerin
sorumluluğu:
Madde 20 - (Değişik:18/1/1985- KHK 245/7 md.; değiştirilerek kabul:
28/3/1985-3176/7 md.)
Tescil süreleri, satış ve devirler, noterlerin sorumluluğu ile ilgili esas-
lar şunlardır:
a) Araç sahipleri,
1. Tescili zorunlu ve ilk tescili yapılacak olan araçların satın alma veya
gümrükten çekme tarihinden itibaren üç ay içinde tescili için; hurdaya çıkarıl-
ma halinde çıkarılış tarihinden itibaren 1 ay içinde tescilin silinmesi için;
yazılı olarak ilgili tescil kuruluşuna başvurmak,
2. (Değişik: 2/4/1998 - 4358/3 md.) Tescilin yapılması veya silinmesi için
vergi kimlik numarası ile yönetmelikte belirtilen bilgi ve belgeleri sağlamak,
Zorundadırlar.
b) Araçların giriş işlemlerini yapan gümrük idareleri bu durumu 15 gün için-
de araç sahiplerinin beyan ettikleri tescil kuruluşuna bildirmekle yükümlüdür-
ler.
c) Tescil belgesi, aracın başkasına satış veya devrine, hurdaya
çıkarılmasına veya araçta, yönetmelikte belirtilen niteliklerin değişmesine
kadar geçerli sayılır.
d) (Değişik : 21/5/1997-4262/2 md.) Tescil edilmiş araçların her çeşit
satış ve devirleri, aracın motorlu taşıtlar vergisi borcu bulunmadığına dair
belgenin ibrazı halinde araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alı-
narak noterlerce yapılır.
Bu satış, noterlerce tescil belgesine tarih konularak ve tasdik edilmek su-
retiyle işlenir. Ayrıca, tescil edilmiş araçların satış ve devir işlemleri no-
terler tarafından siciline işlenmek üzere işlemin tamamlanmasını müteakip en geç
onbeş iş günü içinde ilgili tescil kuruluşu ile vergi dairesi müdürlüğüne bildi-
rilir. Noterlerin vergi dairesi müdürlüklerine satış işlemlerini bildirmesi üze-
rine intikal eden araçların vergi kayıtları, satış sözleşmesinin düzenlendiği
tarih itibariyle, 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu hükümleri uyarınca
önceki malikin vergi mükellefiyetine son verilir. Ayrıca, yeni malik adına ver-
gi mükellefiyeti tesis edilir.
Tescil sürelerini geçirdiği tespit edilen araçlar trafikten men edilir. Ara-
cın trafikten men edildiği yer tescil kuruluşunda, aracın alıcı adına tescil iş-
lemleri yaptırılır. Bu süre içinde araçta veya taşınan yükte meydana gelecek za-
rarlar, yeni araç sahibine aittir.
Noterce yapılmayan her çeşit satış ve devirler geçersizdir.
e) Tescilli araçları satın veya devir alanlar, gerekli bilgi ve belgeleri
sağlayarak ilgili tescil kuruluşundan bir ay içinde adlarına tescil belgesi al-
mak zorundadırlar.
(Değişik : 21/5/1997-4262/4 md.) Araç satın alıp, bu maddenin birinci fık-
rasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi ile (e) bendi hükümlerine uymayan-
lara 3 600 000 lira para cezası, (d) bendi hükmüne uymayan noterlere ise
28 800 000 lira hafif para cezası verilir.
Ayrıca satış ve devirlerde, belirlenen sürelerde alıcı adına tescili yapıl-
madan trafiğe çıkarılan araçlar, tescil yapılıncaya kadar trafik zabıtasınca
trafikten men edilir.
Trafik belgesi ve tescil plakası alma zorunluluğu :
Madde 21 - Tescil edilen araçlar, "Trafik Belgesi" ve "Tescil Plakası"
alınmadan karayollarına çıkarılamaz.
(Değişik : 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler
14 400 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Bu gibi araçlar eksiklikleri giderilinceye kadar trafikten menedilir.
Trafik belgesi, tescil belgesi geçersiz duruma gelince sürekli olarak, üze-
rinde eksik veya yanlış bilgi bulunması halinde geçici olarak trafik zabıtasınca
geri alınır.
Belge ve plaka vermeye yetkili kuruluşlar:
Madde 22 - (Değişik:18/1/1985 - KHK 245/8 md.; aynen kabul: 28/3/1985-
3176/8 md.)
Yönetmelikte gösterilen esaslara göre :
a) Askeri maksatlarla kullanılan Türk Silahlı Kuvvetlerine ait bütün araçlar
ile çesitli anlaşmalara göre askeri amaçla yurdumuzda bulunan kuruluşlara
ait araçların tescilleri Türk Silahlı Kuvvetlerince,
b) Raylı sistemle çalışan araçların tescilleri, kullanıldığı yerlere göre
ait olduğu kuruluşlarca,
c) İş makinesi türünden araçların tescilleri;
1. Kamu kuruluşlarına ait olanlar ilgili kuruluşlarınca,
2. (Değişik: 17/10/1996-4199/10 md.) Özel veya tüzelkişilere ait olanlardan;
tarım kesiminde kullanılanlar ziraat odalarınca, tarım kesiminde kullanılanla-
rın dışında kalan ve sanayi, bayındırlık ve diğer kesimlerde kullanılanların
tescilleri, üyesi oldukları ticaret, sanayi veya ticaret ve sanayi odalarınca,
d) Tarım kesiminde kullanılanlar hariç.İl Trafik Komisyonlarından karar
alınmak şartı ile motorsuz taşıtlardan gerekli görülenlerin tescilleri belediye-
lerce,
e) Yukarıdaki bentlerde sayılanlar dışında kalan bütün motorlu araçların
tescilleri trafik tescil kuruluşlarınca,
Yapılır, belge ve plakaları verilir.
Belge ve plakaların araçlar üzerinde bulundurulması zorunluluğu:
Madde 23 - Araçlar, tescil belgesi, trafik belgesi ve tescil plakaları
araç üzerinde ve uygun durumda bulundurulmadan trafiğe çıkarılamaz.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Trafik belgesi verilmesi için zorunlu belgeler:
Madde 24 - (Değişik birinci fıkra: 18/1/1985 - KHK 245/9 md.; aynen kabul:
28/3/1985-3176/9 md.) Trafik belgesi verilebilmesi için araca ait tescil belgesi
ve mali sorumluluk sigorta belgesinin ibrazı zorunludur.
Tescil belgesi,trafik belgesi ve tescil plakalarının verilmesi şartları,
geçerlilikleri,süreleri, nicelik ve nitelikleri ile diğer esaslar yönetmelikte
gösterilir.
Geçici trafik belgeleri ile geçici tescil plakaları:
Madde 25 - Tescilsiz olup,karayolunda geçici olarak kullanılacak araçlara
mali mesuliyet sigortası yaptırılmış olmak şartı ile ilgili tescil bürosundan
geçici trafik belgesi ile geçici tescil plakası alınması zorunludur.
Geçici trafik belgeleri ve geçici tescil plakalarının çeşitleri,verilme
şartları,geçerlilik süreleri, nicelik ve nitelikleri, yurt dışından getirilecek
veya yurt dışına götürülecek olan araçlara geçici tescil plakası verilmesi
şartları ile diğer esaslar yönetmelikte belirtilir.
(Yeniden Düzenleme : 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine
uymayanlar 3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. Ayrıca, trafik
zabıtasınca bu geçici belge ve plakalar iptal edilerek, araçlar trafikten men
edilir. (1)
Ayrıca, trafik zabıtasınca bu geçici belge ve plakalar iptal edilerek,araç-
lar trafikten men edilir.(1)
Araçlara ait trafik ayırım işaretleri ve diğer işaretler:
Madde 26 - Belirli araçlarda, çalışma yerini ve şeklini, kapasite ve diğer
niteliklerini belirleyen plaka, ışık, renk, şekil,sembol ve yazı gibi ayırım
işaretleri bulundurulması zorunludur.
(Değişik: 17/10/1996-4199/11 md.) Araçların dışında bulundurulması zorun-
lu işaretlerden başka, araçlara; reklam, yazı, işaret, resim, şekil, sembol,
ilan, flama, bayrak ve benzerlerinin takılması, yazılması, sesli ve ışıklı do-
nanımların bulundurulması ve izin verilmesine dair esas ve usuller ile diğer
hususlar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
(Değişik: 17/10/1996-4199/11 md.) Ticari araçlarda bulundurulmasına izin
verilen reklamlar için bu kurumlarca alınan reklam bedelinin % 25'i Trafik
Hizmetlerini Geliştirme Fonu hesabına aktarılır. Bu madde uyarınca belirtilen
fona aktarılan tutarların tamamı münhasıran trafik hizmetlerinde kullanılır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu maddenin birinci fıkrası hükmüne uymayan
sürücüler 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. İkinci fıkrasına
göre çıkarılacak yönetmelik hükümlerine aykırı davranan sürücüler de 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılır. Sürücü, aynı zamanda araç sahibi değilse,
ayrıca, tescil plakasına da aynı miktar için ceza tutanağı düzenlenir.
Ayırım işaretleri bulunmayan araçlar trafik zabıtasınca trafikten men
edilir.
Yönetmelikte belirtilen şartlara aykırı olarak bulundurulanlarla,araçlara
izin alınmadan yazılan yazılar sildirilir veya takılan donanımlar bütün giderler
ve sorumluluk işletene ait olmak üzere söktürülür.
Tanınma işaretleri:
Madde 27 - Esasları yönetmelikte açıklanan ve araçların tanınmasına yarayan,
motor -şasi,seri numaraları,gerektiğinde yüklü, yüksüz ağırlıkları gibi işaret-
leri bulunmayan araçlara trafik belgesi verilmez.
--------------
(1) Bu maddenin üçüncü ve dördüncü fıkraları, 21/5/1997 tarih ve 4262 sayılı
Kanunun dördüncü maddesi ile birleştirilmek suretiyle üçüncü fıkra olarak
düzenlenmiş ve metne işlenmiştir.
Tanınma işareti bulunmayan veya bilinmeyen araçların, işaretleri tescil
bürolarınca belirlenir ve belgelerine işlenir.
Devlet malı araçların ayırım işaretleri ve tescil plakaları:
Madde 28 - Devlet malı araçların tescil plakalarının rengi ayrı olur.
Emniyet araçlarının renklerine göre boyama şekli ile ayırım işaretleri diğer
resmi ve özel kuruluşlarla gerçek ve tüzelkişilere ait araçlarda kullanılamaz.
Bu maddenin ikinci fıkrasına aykırı olarak boyanan veya ayırım işareti kul-
lanan araçlar aykırılık giderilinceye kadar trafikten men edilir.
(Değişik:21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 3 600 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
İKİNCİ BÖLÜM
Motorlu Araçlara Ait Şartlar
Araçların karayoluna uygunluğu ve teknik esaslar:
Madde 29 - (Değişik: 17/10/1996-4199/12 Md.)
Araçların yapım ve kullanma bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenli-
ğine uyması zorunludur. Yapım safhasında, araçların Tip Onayı Yönetmeliği ile
buna bağlı diğer yönetmeliklerin çıkarılmasına Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yet-
kilidir. Tip Onayı Yönetmeliği ve buna bağlı diğer yönetmelikler Bayındırlık ve
İskan Bakanlığının görüşü alınarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca düzenlenir.
Araçların teknik şartlara uygunluğu:
Madde 30 - Araçların, esasları yönetmelikte belirtilen şekilde ve tarzda
teknik şartlara uygun durumda bulundurulması zorunludur.
a) (Değişik : 21/5/1997-4262/4 md.) Servis freni, lastikleri, dış ışık do-
nanımından yakını ve uzağı gösteren ışıklar ile park, fren ve dönüş ışıkları
noksan, bozuk veya teknik şartlara aykırı olan araçları kullanan sürücüler
1 800 000 lira para cezası,
b) (Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Diğer eksiklik ve bozuklukları bulunan
araçlarla, görüşü engelleyecek veya bir kaza halinde içindekiler için tehlike-
li olabilecek süs aksesuar eşya ve çıkıntıları olan araçları kullananlarla,
karayolunu kullananlar için tehlike yaratacak şekilde olan veya görüşü engel-
leyecek ve çevredekileri rahatsız edecek derecede duman veya gürültü çıkaran
araçları kullanan sürücüler 3 600 000 lira para cezası,
İle cezalandırılırlar.
Bu maddenin (a) bendinde belirtilen eksiklik ve bozuklukları bulunan
araçlar,teknik şartlara uygun duruma getirilinceye kadar trafik zabıtasınca
trafikten men edilebilir. (b) bendindeki şartlara uymayan ve uyumsuzluğu trafik
emniyetini teh-
likeye düşürmeyecek nitelikte olan araçların şartlara uygun duruma getirilmesi
ihtar olunur. İhtarda verilen süre için teknik şartlara uygun duruma getirilme-
diğinin tespiti halinde araç trafik zabıtasınca trafikten men edilir.
Araçlarda bulundurulması zorunlu gereçler:
Madde 31 - Araçlarda :
a) Özelliklerine ve cinslerine göre yönetmelikte nitelik ve nicelikleri
belirtilen gereçlerin,
b) Kamyon, çekici ve otobüslerde ayrıca takoğraf,taksi otomobillerinde ise
taksimetre,
Bulundurulması ve kullanılır durumda olması zorunludur.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md. Birinci fıkranın (a) bendinde sayılan ge-
reçleri bulundurmayan, kullanmayan veya kullanılabilir durumda bulundurmayan
sürücüler 1 800 000 lira; (b) bendine göre araçlarında taksimetre, takoğraf
bulundurmayan, kullanmayan veya kullanılabilir durumda bulundurmayan sürücüler
7 200 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. Sürücü, aynı zamanda araç sa-
hibi değilse ayrıca, tescil plakasına da aynı miktar için ceza tutanağı düzen-
lenir. Ayrıca, trafik zabıtasınca, (b) bendi hükmüne uygun durumda bulunmayan
araçlar, eksiklikleri giderilinceye kadar trafikten men edilir. Aynı bentte
belirtilen cihazları bozuk imal edenler veya bozulmasına vasıta olanlar üç ay-
dan altı aya kadar hafif hapis cezası ve 108 000 000 lira hafif para cezası ile
cezalandırılırlar.
Adres değiştirme ve araçlar üzerindeki değişiklikleri bildirme:
Madde 32 - Araçlar üzerinde yönetmelikte belirtilen şekillerde yapılacak her
türlü değişikliğin ve adres değişikliklerinin işleten tarafından otuz gün içinde
tescili yapan kuruluşa bildirilmesi zorunludur.
(Değişik : 21/5/1997-4262/4 md.)Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
Üzerinde teknik değişiklik yapılan araçlar, değişikliğin şartlara uygun
olarak yapıldığı belgelenip bu durum ilgili tescil bürosunda tescil edilinceye
ve trafik belgesine işleten tarafından yazdırılıncaya kadar trafikten men edi-
lir.
Taşınması özel izne bağlı yükler:
Madde 33 - Ağırlık ve boyutları bakımından özelliği olan,başka ulaşım
sistemleri ile taşınması olmayan ve taşıma sınırını aşıp da taşınması zorunlu
olan yüklerin taşınması için, Karayolları Genel Müdürlüğünden izin alınması
zorunludur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Araçların Muayenesi ve Muayeneye Yetkili Kuruluşlar
Araçların muayenesi:
Madde 34 - Trafiğe çıkarılacak motorlu araçların teknik şartlara uyup
uymadığı ekonomik yapıları da, dikkate alınmak suretiyle belirli zamanlarda
muayene edilerek tespit edilir.
(Ek: 17/10/1996-4199/14 md.) Bu Kanuna göre, yaptırılması zorunlu olan
mali sorumluluk sigortası geçerli teminat tutarları üzerinden yaptırılma-
mış araçlar, muayeneye alınmazlar.
Motorlu araçların muayenelerinin, yönetmelikte belirtilen süreler içinde
yaptırılması zorunludur.
(Değişik: 25/6/1988 - KHK-330/3 md.; Aynen kabul : 31/10/1990 - 3672/2 md.)
Muayene süresi dolmadan kazaya karışması sonucu yetkili zabıtaca muayenesi ge-
rekli görülenler ile üzerinde değişiklik yapılan araçların ayrıca özel muayenesi
zorunludur. Bu muayeneler öncelikle yapılır.
Karayollarında kullanılmakta olan araçların, teknik şartlara uyup uymadığı
trafik zabıtasınca kontrol edilerek her an muayeneleri yapılabilir.
(Değişik : 21/5/1997-4262/4 md.) Muayene süresi geçirilen veya sahip değiş-
tirme hali hariç, özel muayene yaptırılması zorunlu olduğu halde yaptırılmamış
araçları kullanan sürücüler, 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Muayeneye yetkili kuruluşlar :
Madde 35 - Araçların muayeneleri, Karayolları Genel Müdürlüğüne ait muayene
istasyonlarında veya bu kuruluş tarafından işletme belgesi ile yetki verilen
gerçek veya tüzelkişilere ait muayene istasyonlarında yeterli makine ve gereç-
lerle ve yetkili kılınan görevlilerce yapılır.
(Ek: 17/10/1996-4199/15 md.) Muayene istasyonlarınca alınacak ücret İçiş-
leri, Bayındırlık ve İskan, Sanayi ve Ticaret Bakanlıkları ile Türkiye Şoför-
ler ve Otomobilciler Federasyonu temsilcilerince her yıl tespit ve ilan olunur.
Muayene ücretinin % 10'u tahsil edildiği ayı takip eden ayın 20'sine kadar
Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu hesabına aktarılır. Bu madde uyarınca belir-
tilen fona aktarılan tutarların tamamı münhasıran trafik hizmetlerinde kulla-
nılır.
(mülga fıkra: 18/1/1985- KHK 245/16 md.)
Askeri araçlarla, raylı sistemle çalışan veya iş makinesi türünden araçla-
rın muayeneleri yönetmelikte belirlenen esaslara göre tescilini yapan kuruluş-
larca yapılır.
Muayene istasyonlarında bulunacak makine, araç, gereç ile personelin nite-
likleri, işletme, çalışma ve denetleme usulleri ve işletme belgesi ile yetki
verilen muayene istasyonlarında alınacak ücretin tespiti ile diğer şartlar ve
esaslar Bayındırlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
(Değişik : 21/5/1997-4262/4 md.) Karayolları Genel Müdürlüğünce işletme
belgesi ile yetki verildiği halde, yönetmelikte belirtilen işletme şartlarına
uymayan ve muayeneleri gerektiği şekilde yapmayan muayene istasyonu işleten-
leri, 28 800 000 lira hafif para cezası ile işletme belgelerinin yedi gün geri
alınması, tekrarında 36 000 000 lira hafif para cezası ile işletme belgelerinin
onbeş gün geri alınması, ikinci tekrarında ise, 43 200 000 lira hafif para ce-
zası ile işletme belgelerinin süresiz iptali cezası ile cezalandırılırlar.
(Değişik : 21/5/1997-4262/4 md.) İşletme belgesi geçici olarak geri alındı-
ğı halde geri alma süresi içinde muayene yapan muayene istasyonu işletenleri
108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar ve işletme belgeleri
süresiz iptal edilir.
İşletme belgesi geçici olarak geri alındığı halde geri alma süresi içinde
muayene yapan muayene istasyonu işletenleri onbin liradan yirmibin liraya
kadar hafif para cezası ile cezalandırılırlar ve işletme belgeleri süresiz
iptal edilir.
BEŞİNCİ KISIM
Sürücü Belgeleri ve Sürücüler
Sürücü belgesi alma zorunluluğu:
Madde 36 - Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafın-
dan karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır.
Araçlar, bu Kanunda sınıfları belirtilen sürücü belgelerine sahip sürücüler
ile iki veya çok taraflı anlaşmalara göre sürücü belgesi bulunan veya geçerli
uluslararası sürücü belgesi olan kişilerce sürülebilir.
(Yeniden Düzenleme: 21/5/1997-4262/4 md.) Sürücü belgesi sahibi olmadan
trafiğe çıkanlara ilk tespitte bir aydan iki aya kadar, tekrarı halinde iki
aydan üç aya kadar hafif hapis cezası verilir. Ayrıca bu kişiler her defasında
7 200 000 lira hafif para cezasıyla da cezalandırılırlar. Bu kişilerin kazaya
neden olması halinde bu cezaların uygulanması diğer cezaların uygulanmasına
engel teşkil etmez. Sürücü aynı zamanda araç sahibi değilse, ayrıca tescil pla-
kasına da aynı miktar için ceza tutanağı düzenlenir. (1)
Sürücü belgesi alması zorunlu olmayanlarda aranacak şartlar:
Madde 37 - Sürücü belgesi almaları zorunlu olmamakla beraber;
Bisiklet kullananların 11, motorsuz taşıtları kullananlar ile hayvan sürücü-
lerinin 13 yaşını bitirmiş olmaları,bedensel ve ruhsal bakımdan sağlıklı bulun-
maları zorunludur.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Durumları bu madde hükmüne uymayanlara araç
kullandıran ve hayvanları tevdi edenler 1 800 000 lira para cezası ile cezalan-
dırılırlar.
-------------
(1) Bu maddenin üçüncü ve dördüncü fıkraları 21/5/1997 tarih ve 4262 sayılı
Kanunun dördüncü maddesi ile birleştirilmek suretiyle üçüncü fıkra olarak
düzenlenmiş ve metne işlenmiştir.
Sürücü belgesi sınıfları:
Madde 38 - Sürücü belgeleri,kullanılacak araçların cinslerine ve gruplarına
göre aşağıdaki sınıflara ayrılmıştır.
"A1" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Motorlu bisiklet kullanacaklara,
"A2" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Motosiklet kullanacaklara,
"B" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Otomobil, minibüs veya kamyonet kullanacaklara,
"C" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Kamyon kullanacaklara,
"D" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Çekici kullanacaklara,
"E" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Otobüs kullanacaklara,
"F" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Lastik tekerlekli traktör kullanacaklara,
"G" Sınıfı Sürücü Belgesi,
İş makinesi türünden motorlu araçları kullanacaklara,
"H" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Özel tertibatlı olarak, imal, tadil veya teçhiz edilmiş motosiklet veya
otomobil türünden araçları kullanacak hasta veya sakatlara,
"K" Sınıfı Sürücü Aday Belgesi,
Yönetmelikte belirtilen şartlar ve esaslara göre, sürmeyi öğrenmek isteyen
sürücü adaylarına,
Verilen sürücü belgeleridir.
Uluslararası Sürücü Belgesi,
İki veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca,sınıflarına göre araç kullananla-
ra belli süre ile verilen belgedir.
Sürücü belgelerine ait esaslar :
Madde 39 - Sürücü belgelerine ait esaslar şunlardır;
a) Araçları kullanma yetkisi:
1. A 1, F,G ve H sürücü belgeleri ile yalnız kendi sınıflarındaki araçlar,
2. A 2 sınıfı sürücü belgesi ile A 1,
3. B sınıfı sürücü belgesi ile F,
4. C sınıfı sürücü belgesi ile B ve F,
5. D sınıfı sürücü belgesi ile C, B, ve F,
6. (Değişik: 17/10/1996-4199/17 md.) E sınıfı sürücü belgesi ile B,C ve F,
Sınıfı sürücü belgeleri ile kullanılan araçlar da sürülebilir.
(Ek: 17/10/1996 - 4199/17 md.) E sınıfı sürücü belgesi sahipleri D sınıfı
sürücü belgesi ile sürülen araçları kullanabilmeleri için sörmorklu veya yarı
römorklu araçlarla uygulamalı sınava tabi tutulurlar.
Sürücü belgesi sahiplerinin sürücü belgesinin sınıfına göre sürmeye
yetkili oldukları araçlar dışındaki araçları sürmeleri yasaktır.
b) Römork takarak taşıt kullanma:
B, C ve E sınıfı sürücü belgesi sahipleri, araçlarına en çok yüklü ağır-
lığı 750 Kg.'a kadar olan (750 Kg. dahil) hafif römork takarak da kullanabilir-
ler.
Yüklü ağırlığı 750 Kg.'ı geçen römorkları taşıtlarına takarak kullanmak
isterlerse ayrı bir sınavdan geçirilirler ve römorklu taşıt kullanabilecekleri
belgelerine işlenir.
(c) (Değişik:17/10/1996-4199/17 md.) Sürücü belgelerinin geçerlilik
süresi:
Sürücü belgelerinden (K)sınıfı sürücü aday belgesi altı ay geçerlidir.Diğer
sürücü belgelerinin İçişleri Bakanlığınca, trafik güvenliği nedeniyle, gerekli
görüldüğünde değiştirilmesi zorunludur. Ödenmemiş trafik para cezaları kanuni
faiziyle birlikte tahsil edilmedikçe değiştirme işlemi yapılmaz. Geçerli bir
mazeret olmaksızın altı ay içinde sürücü belgelerini değiştirmeyen sürücüler
araç kullanmaktan men edilir. Değiştirme işlemleri İçişleri Bakanlığınca çıka-
rılacak yönetmelikte belirlenecek esas ve usulleri göre yapılır.
(İkinci fıkra mülga: 18/1/1985-KHK 245/16 md; Aynen Kabul:28/3/1985 -
3176/16 md.)
(G) sınıfı sürücü belgesi alacak olanlarda aranacak özel şartlar ile
uluslararası sürücü belgelerinin veriliş şartları yönetmelikte gösterilir.
(Mülga fıkra: 17/10/1996-4199/47 md.)
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine aykırı hareket eden sü-
rücüler ile bunlara araç kullandıranlar bu Kanunun 36 ncı maddesinin üçüncü fık-
rasına göre cezalandırılırlar.
Dış ülkelerden alınmış olan sürücü belgeleri:
Madde 40 - Dış ülkelerden alınmış olan sürücü belgelerinin değiştirilmesi ve
bu belgelerle ülkemizde araç kullanma esasları aşağıda gösterilmiştir:
a) Yönetmelikte belirtilen süre içinde Türk vatandaşlarının ve ilgili
kanunlar ile ikili veya çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla is-
tekleri halinde yabancıların dış ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri sınav
şartı aranmaksızın karşılığı veya dengi olan sürücü belgesi ile değiştirilir.
b) Türk vatandaşları ve ilgili kanunlar ile ikili ve çok taraflı anlaşma
hükümleri saklı kalmak üzere yabancılar, dış ülkelerden aldıkları cinsi için
geçerli sürücü belgeleri ile yabancı ve Türk plakalı araçları ülkemizde kullana-
bilirler.
Türk vatandaşlarının ve yabancıların; dış ülkelerden aldıkları sürücü belge-
lerinin değiştirilmesine ve bu belgeler ile ülkemizde araç kullanmalarına iliş-
kin esaslar yönetmelikte gösterilir.
Sürücü adaylarında aranacak şartlar:
Madde 41 - Sürücü belgesi alacaklarda aşağıdaki şartlar aranır.
a) (Değişik: 18/1/1985 - KHK 245/11 md.; Aynen kabul: 28/3/1985 - 3176/11
md.)
Yaş şartı :
1. A1, A2, F ve H sınıfı sürücü belgesi alacakların onyedi,
2. (Değişik: 17/10/1996-4199/18 md.) B ve G sınıfı sürücü belgesi
alacakların onsekiz,
3. (Değişik:17/10/1996-4199/18 md.) C,D ve E sınıfı sürücü belgesi alacakla-
rın yirmiiki, (Üniversitelerin sürücü eğitimi veren Yüksekokullarından mezun
olanlarda bu şart aranmaz.) yaşını bitirmiş olmaları,
b) (Değişik: 17/10/1996-4199/18 md.) Öğrenim şartları:
F,G ve H sınıfı sürücü belgesi alacakların ilkokulu, A1,A2,B,C,D ve E sınıfı
sürücülerin en az ortaokulu veya 8 yıllık temel eğitimi bitirmiş bulunmaları,
c) (Değişik: 17/10/1996-4199/18 md.) Sağlık şartları:
Sürücü belgesi alacakların, resmi ve özel sağlık kuruluşlarında İç Hasta-
lıkları, Ortopedi, Göz, Kulak-Burun-Boğaz ve Psikiyatri uzmanları bulunan
Sağlık Kurulunca, yönetmelikte belirtilen esaslara göre "Sürücü Olur" raporu
almaları gerekir. Ortapedist bulunmadığı taktirde Genel Cerrahtan, Psikiyatri
Uzmanı bulunmadığı durumlarda Nörolog veya Psikologdan görüş alınarak Sağlık
Kurulu kararını verir. Sağlık Kurulu raporuna bir defaya mahsus olmak üzere
itiraz halinde, Sağlık Bakanlığı nihai karar için sürücü adayını bir başka
Devlet Hastanesi Sağlık Kuruluna sevkedebilir. Ancak Sağlık Kuruluşunda veya
Özel Kuruluşlarda görevli tabiplerce verilen sağlık raporlarının eksik veya
gerçeğe uygun olmamasının tespiti halinde, sorumlular hakkında Türk Ceza Kanu-
nuna göre işlem yapılmakla birlikte, bu tabiplerin daha sonra verecekleri rapor-
lar da geçersiz sayılır.
d)(Değişik:18/1/1985 - KHK 245/11 md.;Aynen kabul:28/3/1985 - 3176/11md.)
Eğitim ve sınav şartı:
Sürücü kursuna katılmış ve yapılan sınavları da başararak sertifaka almış
olmaları.
e) (Değişik: 17/10/1996-4199/18 md.) Hükümlü olmama şartları:
Türk Ceza Kanununun 403, 404 üncü maddeleri ile 572/2-3 maddelerinden iki-
den fazla ve 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanunun 28 ve 29
uncu maddeleri, 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanunun 12 nci
maddesinin 3 üncü ve takip eden fıkralarındaki suçlardan hüküm giymemiş olma-
ları,
f) Aynı sınıf sürücü belgesinin bulunmaması veya belgelerin geri alınmamış
olma şartı :
Önceden verilmiş aynı sınıf bir başka sürücü belgesinin bulunmaması,
sürücü belgelerinin süresiz geri alınmamış olması veya geçici olarak geri alın-
mış ise sürenin dolmuş bulunması,
Zorunludur.
Sürücülerin sınavları ve sürücü belgelerinin verilmesi esasları:
Madde 42 - (Değişik: 18/1/1985-KHK 245/12 md.; Değiştirilerek kabul:
28/3/1985 -3176/12 md.)
Sürücü belgesi alacak olanların başvurmaları, sınavları,sağlık muayeneleri,
belgelerin verilmesi hakkında aşağıdaki esas ve şartlar uygulanır
a) (Değişik :17/10/1996-4199/19 md.)Sürücülerin sınavları:
(Değişik birinci fıkra: 21/5/1997-4262/3 md.) Sürücü belgesi alacakların
sınavları, yönetmelikteki esaslara göre Milli Eğitim Bakanlığınca sınav sorum-
lusu olabileceğine dair belge verilen yüksekokul mezunu ve asgari "B" sınıfı
sürücü belgesi bulunan sınav sorumluları tarafından yapılır. Oluşturulacak sı-
nav komisyonuna gerekli görüldüğünde vali onayı ile yukarıdaki üyelik şartlarını
taşıyan bir kamu görevlisi de üye olarak katılabilir. Sınav sonucunda başarı
gösteren sürücülere sertifikaları verilir. Bu sertifikalar, 41 inci maddedeki
diğer şartlar aranarak sertifikanın alındığı yer trafik kuruluşunca sınıfına
uygun sürücü belgeleri ile değiştirilmedikçe sahiplerine karayolunda araç kul-
lanma yetkisi vermez.
Emniyet teşkilatının moturlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak üzere be-
lirli eğitim programları çerçevesinde yönetmelikte belirtilen esas ve şartlara
uygun olarak, illerde emniyet müdürünün teklifi valinin onayı, merkez birim-
leri için ilgili daire başkanlığının teklifi Emniyet Genel Müdür Yardımcısı-
nın onayı ile emniyet teşkilatı mensuplarına sürücü belgesi verilir. Bu sınav-
lar Emniyet Genel Müdürlüğünün merkez ve taşra birimlerinde görevlendirilecek
sınav sorumluları tarafından yapılır.
İş makinelerinin (forklift, loder, greyder, dozer, vinç v.b.) sürücülerinin
eğitimleri ve eğitimde başarılı olanların sertifikaları Milli Eğitim Bakanlığı,
Karayolları Genel Müdürlüğü veya Makine Mühendisleri Odalarınca, tarım sektörün-
de kullanılan iş makinelerinin (biçerdöver v.b.) eğitimleri ve eğitimde başarı-
lı olanların sertifikaları ise Milli Eğitim Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri
Bakanlığınca verilir. Kursların eğitim ve staj süreleri Milli Eğitim Bakanlı-
lığınca saptanır.
b) Müracaat
Sürücü belgesi almak isteyenler, müracaat formunu yetkili memurun önünde
imzalarlar. Bu belgede beyan edilen bilgiler aksi ispatlanıncaya kadar doğru
sayılır.
Müracaat formunun yetkili memura verilmesi sırasında, sürücü adayları;
nüfus cüzdanı aslı ile tahsil belgesini kamu kuruluşunda çalışanlar için bu
kuruluşlar tarafından verilmiş tahsil durumunu belirliyen tasdikli belgeyi yet-
kili memura göstermek zorundadırlar.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Yanlış bilgi veya sahte belge verenler,
fiil daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde iki aydan üç aya kadar hafif
hapis ve 18 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
c) (Mülga: 17/10/1996-4199/47 md.)
Askeri araç sürücülerinin sınavları:
Madde 43 - Er ve erbaş sınıfından askeri araç sürücülerinin özel sınavları
ve belge verme işlemlerinin usulü ve bu belgelerle hangi cins taşıtların
nerelerde kullanılacağı Milli Savunma Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte
gösterilir.
Bu belgeler sadece askeri araçlar için askerlik süresince geçerlidir.
Adres değişikliklerinin bildirilmesi ve sürücü belgelerinin taşınması zorun-
luluğu:
Madde 44 - Sürücü belgesi sahipleri:
a) İkamet adresi değişikliklerini belgeyi veren kuruluşa otuz gün içinde
bildirmek,
b) Araç kullanırken sürücü belgelerini yanlarında bulundurmak ve yetkilile-
rin her isteyişinde göstermek,
Zorundadırlar.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler,
3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Sağlık şartlarında sonradan meydana gelen değişiklikler ile sahte olan,
hile ile alınan veya şartlarına uygun olmadan verilen sürücü belgeleri:
Madde 45 - Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara göre trafik zabıtasınca
sürücülerin :
a) Sağlık durumlarında sürücülüğe engel bedensel bir değişikliğin görülmesi
ve tespiti halinde sağlık kuruluşlarında muayenesi istenir ve yönetmelikte be-
lirtilen sağlık şartlarını kaybettiği sağlık kurulu raporu ile belgelendirilen-
lerin sürücü belgeleri geri alınır.Bunlardan kaybettiği sağlık şartlarını yeni-
den kazandıklarını sağlık kurulu raporu ile belgelendirenlere sürücü belgeleri
geri verilir.
b) Sahte olduğu,hile ile alındığı veya şartlarına uygun olmadan verildiği
tespit edilen sürücü belgeleri adli işlem yapılmak üzere geri alınır.
ALTINCI KISIM
Trafik Kuralları
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Kurallar
Karayollarında trafiğin akışı :
Madde 46 - Karayollarında trafik sağdan akar.
Aksine bir işaret bulunmadıkça sürücüler:
a) Araçlarını, gidiş yönüne göre yolun sağından, çok şeritli yollarda ise
yol ve trafik durumuna göre hızının gerektirdiği şeritten sürmek,
b) Şerit değiştirmeden önce gireceği şeritte sürülen araçların emniyetle
geçişini beklemek,
c) Trafiği aksatacak veya tehlikeye sokacak şekilde şerit değiştirmemek,
d) Gidişe ayrılan en soldaki şeridi sürekli olarak işgal etmemek,
e) İki yönlü trafiğin kullanıldığı dört veya daha fazla şeritli yollarda
aksine bir işaret bulunmadıkça, motosiklet, otomobil,kamyonet ve otobüs dışında-
ki araçları kullananlar, geçme ve dönme dışında en sağ şeridi izlemek,
Zorundadırlar.
Karayollarının belirli kesimlerinde, bu yollardan faydalanma zorunda olan
hayvan sürücüleri, hayvanlarını veya hayvan sürülerini gidiş yönünde yolun en
sağından ve en az genişlik işgal ederek ve imkan olduğunda taşıt yolu dışından
götürmek zorundadırlar.
(Değişik 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler,
3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Trafik işaretlerine uyma:
Madde 47 - Karayollarından faydalananlar aşağıdaki sıralamaya göre;
a) Trafiği düzenleme ve denetimle görevli trafik zabıtası veya özel
kıyafetli veya işaret taşıyan diğer yetkili kişilerin uyarı ve işaretlerine,
b) Trafik ışıklarına,
c) Trafik işaret levhaları, cihazları ve yer işaretlemeleri ile belirtilen
veya gösterilen hususlara,
d) Trafik güvenliği ve düzeni ile ilgili olan ve yönetmelikte gösterilen
diğer kural,yasak, zorunluluk veya yükümlülüklere,
Uymak zorundadırlar.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Trafik zabıtası veya diğer yetkililerin dur
işaretlerine, ışıklı trafik işaretlerinden kırmızı renkli olanına veya sesli
işaretlere uymayan sürücüler, 3 600 000 lira, diğer trafik işaretlerine uyma-
yan sürücüler, 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Alkollu içki,uyuşturucu veya keyif verici maddelerin etkisi altında araç
sürme yasağı:
Madde 48 - Uyuşturucu veya keyif verici maddeleri almış olanlar ile alkollü
içki almış olması nedeniyle güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş kişilerin ka-
ra yolunda araç sürmeleri yasaktır.
Uyuşturucu veya keyif verici maddelerin cinsleri ile alkollü içkilerin etki
dereceleri ve kandaki miktarları, tespit usulleri ve muayene şartları hazırlana-
cak yönetmelikte Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının görüşüne uygun olarak dü-
zenlenir.
Bu madde hükmüne uymayan sürücüler derhal araç kullanmaktan men olunur.
(Ek: 17/10/1996 - 4199/20 md; Değişik : 21/5/1997-4262/4 md.) Toplu taşım
araçlarında sigara içilemez. Sigara içenler hakkında 4207 sayılı Tütün Mamül-
lerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun hükümleri uygulanır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md) Yönetmelik ile belirtilen miktarların üzerin-
de alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülerin, birinci defada üç ay,
ikinci defada bir yıl süreyle sürücü belgeleri ellerinden alınır. Her iki sefe-
rinde ayrıca, 7 200 000 lira para cezası uygulanır. Üçüncü defasında ise beş
yıl süre ile sürücü belgeleri ellerinden alınır ve bir aydan iki aya kadar hafif
hapis cezası ile birlikte 7 200 000 lira hafif para cezası uygulanır. Psiko-tek-
nik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi sonrası uygun görülenlere, ge-
ri alma süresi sonunda sürücü belgeleri iade edilir. Psiko-teknik değerlendirme
ve psikiyatri uzmanı muayenesinin yapılmasına dair esas ve usuller yönetmelikte
gösterilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Uyuşturucu veya keyif verici maddeleri ala-
rak araç kullananlara, eylemi başka bir suç oluştursa bile ayrıca, altı ay hafif
hapis cezası ile birlikte 28 800 000 lira hafif para cezası uygulanır ve sürücü
belgeleri süresiz olarak geri alınır.
Taşıt kullanma sürelerine uyma zorunluluğu:
Madde 49 - Ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan motorlu taşıt sürücülerinin,
taşıt kullanma sürelerine aykırı olarak taşıt kullanması ve bunlara taşıt kul-
landırılması yasaktır.
Taşıt kullanma süreleri ile ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan motorlu ta-
şıtları kullanacakların denetimi ve süre dışı kullanmaya devamı önleyici tedbir-
lerle ilgili uygulanacak esas ve usuller yönetmelikte belirtilir.
(Değişik:21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne aykırı olarak taşıt kulla-
nan sürücüler 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. Sürücü aynı
zamanda araç sahibi değilse, araç sahibine de 3 600 000 lira, ayrıca işleten
veya teşebbüs sahibine de 7 200 000 lira için ceza tutanağı düzenlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Hız Kuralları
Hız sınırları:
Madde 50 - (Değişik birinci fıkra: 17/10/1996 - 4199/21 md.) Şehirlerarası
Karayollarında 90 km/s otoyollarda 120 km/s hızı geçmemek üzere motorlu araç-
ların cins ve kullanma amaçlarına göre sürülebileceği en çok ve en az hız
sınırları yönetmelikle belirlenir.
(Ek: 17/10/1996 - 4199/21 md.) İçişleri Bakanlığı yol standartlarını dikkate
alarak yukarıda belirtilen hız sınırlarını otomobiller için 20 km/s artırmaya
yetkilidir.
En çok ve en az hız sınırlarını gösteren işaret levhaları,gerekli görülen
yerlere, ilgili kuruluşlarca konulur.
Bu Kanunla yetki verilen kuruluşlar tarafından yönetmelikte belirtilen hız
sınırları yol ve trafik durumuna göre azaltılabilir veya çoğaltılabilir.Bu hal-
lerde durum trafik işaretleri ile belirtilir ve uygun vasıtalarla duyurulur.
Hız sınırlarına uyma:
Madde 51 - Sürücüler,aksine bir karar alınıp işaretlenmemişse yönetmelikte
belirtilen hız sınırlarını aşmamak zorundadırlar.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Hız ölçen teknik cihaz veya çeşitli usuller-
le yapılan tespit sonucu hız sınırlarını; yüzde ondan yüzde elliye (elli dahil)
kadar aşan sürücüler 3 600 000 lira, yüzde elliden fazla aşan sürücüler
7 200 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
(Ek: 17/10/1996-4199/22 md.) Hız kuralını ihlal sebebiyle ceza yazılan sürü-
cülerden, suçun işlendiği tarihten geriye doğru (1) yıl içerisinde aynı kuralı
(5) defa ihlal ettiği tespit edilenlerin sürücü belgeleri (1) yıl süreyle geri
alınır. Süresi sonunda psiko-teknik değerlendirmeden ve psikiyatri uzmanının
muayenesinden geçirilerek sürücü belgesi almasına mani hali olmadığı anlaşılan-
ların belgeleri iade edilir.
Hız sınırlarının aşılıp aşılmadığını, tespit etmekte kullanılan cihazların
yerini tespit veya sürücüyü ikaz eden her türlü cihazın imalı,ithali ve
araçlarda bulundurulması yasaktır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu cihazları imal veya ithal edenler, fiil
başka bir suç oluştursa bile ayrıca 18 000 000 lira hafif para cezası ve altı
ay hafif hapis cezası ile araçlarında bulunduran işletenler ise 18 000 000 lira
hafif para cezası ve iki aydan üç aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırı-
lırlar ve bu cihazların müsaderesine de hükmolunur.
Hızın gerekli şartlara uygunluğunu sağlamak:
Madde 52 - Sürücüler:
a) Kavşaklara yaklaşırken,dönemeçlere girerken, tepe üstlerine yaklaşırken,
dönemeçli yollarda ilerlerken, yaya geçitlerine,hemzemin geçitlere,tünellere,
dar köprü ve menfezlere yaklaşırken, yapım ve onarım alanlarına girerken,
hızlarını azaltmak,
b) Hızlarını,kullandıkları aracın yük ve teknik özelliğine,görüş,yol,hava
ve trafik durumunun gerektirdiği şartlara uydurmak,
c) Diğer bir aracı izlerken yukarıdaki fıkrada belirlenen durumları göz
önünde tutarak güvenli bir mesafe bırakmak,
d) Kol ve grup halinde araç kullananlar,araçları arasında yönetmelikte
belirtilen esaslara uygun olarak diğer araçların güvenle girebilecekleri açık-
lıklar bulundurmak,
Zorundadırlar.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sürücülerin Uyacağı Diğer Kurallar
Dönüş kuralları:
Madde 53 - Sağa ve sola dönecek olan sürücüler aşağıdaki kurallara uyarlar.
a) Sağa dönüşlerde sürücüler;
1. Sağa dönüş işaretini vermeye,
2. Sağ şeride veya dönüşe ayrılmış şeride girmeye,
3. Hızını azaltmaya,
4. Dar bir kavisle dönmeye,
5.Dönülen karayolunun gidiş şeridine veya gidişine ayrılmış en sağ şeridine
girmeye,
Zorunludurlar.
b) Sola dönüşlerde sürücüler;
1. Sola dönüş işareti vermeye,
2. Yolun gidişe ayrılmış olan kısmının soluna yaklaşmaya,
3. Hızını azaltmaya,
4. Dönüşe başlamadan,sağdan gelen taşıtlara ilk geçiş hakkını vermeye,
5. Dönüş sırasında,karşıdan gelen ve emniyetle durdurulamayacak kadar kav-
şağa yaklaşmış olan taşıtların geçmesini beklemeye,
6. Gireceği yolun gidişe ayrılan kısmına girmek üzere,dönüşünü yaparken,
arkadan gelen ve sola dönecek diğer taşıtları engellememek için, geniş kavisle
dönüş yapmaya,
7. Gireceği yolun gidiş yönünde çok şeritli olması halinde,en sağ şerit
dışında,uygun bir şeride girmeye,
8. Gireceği yola girdikten sonra, en kısa sürede,trafiği tehlikeye düşürme-
den sağa yaklaşmaya,
Zorunludurlar.
c) Dönel kavşaklarda dönüşlerde sürücüler;
1. Dönüş işareti vermeye,
2. Hızını azaltmaya,
3. Orta adaya yakın şeritten kavşağa girmeye,
4. Ada etrafında dönerken gereksiz şerit değiştirmemeye,
5. Gireceği yola yaklaşırken sağa dönüş işareti ile birlikte sağa yaklaşarak
dönel kavşaktan çıkmaya,
6. Gireceği yolun gidiş yönündeki uygun bir şeridine girmeye,
7. Yola girdikten sonra,en kısa sürede trafiği tehlikeye düşürmeden sağa
yaklaşmaya,
Zorunludurlar.
d) Dönel kavşaklardaki geriye dönüşlerde sürücüler,sola dönüş halindeki
kurallara uymakla birlikte,orta ada etrafında dönerken gireceği yola yaklaşınca-
ya kadar şeridini muhafaza etmeye de zorunludurlar.
Sağa ve sola dönüşlerde, sürücüler kurallara uygun olarak geçiş yapan yaya-
lara,varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere ve sola dönüşlerde sağdan ve karşı-
dan gelen trafiğe ilk geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
Gidişe ayrılmış birden fazla şeridi bulunan yollarda,en sağdaki veya soldaki
şerit işaretlenmek suretiyle sadece dönüşlere ayrılabilir, ayrılmış bu şeritle-
re bitişik diğer şeritlerden de işaretlenmek suretiyle sağa veya sola dönüşlerde
izin verilebilir.
Bu dönüşler için yukarıdaki (a) ve (b) bentlerindekine benzer manevra ya-
pılır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Geçme kural ve yasakları:
Madde 54 - Sürücülerin geçme sırasında uymak zorunda oldukları kural ve ya-
saklar şunlardır:
a) Geçme kuralları:
Sürücülerin önlerinde giden bir aracı geçmeleri için;
1.Kendisini takip eden sürücülerin kendisini geçmeye başlamamış olması,
2.Önündeki sürücünün başka bir taşıt veya aracı geçme niyetini belirten
uyarma işaretini vermemiş olması,
3. Geçeceği aracın hızı ile geçme esnasındaki kendi hızını da göz önüne ala-
rak iki yönlü trafiğin kullanıldığı taşıt yollarında karşıdan gelen trafik dahil
karayolunu kullananların tümü için tehlike veya engel olmadan geçme için kulla-
nacağı şeridin yeteri kadar ilerisinin boş olması,
Zorunludur.
Geçme, geçilecek aracın solundaki şeritten yapılır.Geçilecek aracın sürücüsü
ses ve ışık cihazları ile uyarılarak,geçerken kullanılan şeritte güvenli mesafe
gidildikten sonra işaret verilip izlenecek şeride girmekle tamamlanır.
Araçların sağından veya banketlerden yararlanmak suretiyle geçmek yasaktır.
Ancak, herhangi bir araç, başka bir yola, karayoluna bitişik bir mülke gir-
mek veya sola yanaşıp durmak için bu niyetini sola dönüş işareti ile belirtmiş
ise bunların sağındaki şeritten geçilebilir.
Gidişe ayrılmış yol bölümlerinde, şerit değiştirmemek şartı ile bir şeritte-
ki taşıtların diğer şeritteki taşıtlardan hızlı gitmesi geçme sayılmaz.
b) Geçmenin yasak olduğu yerler;
1. Geçmenin herhangi bir trafik işaretiyle yasaklandığı yerlerde,
2. Görüş yetersizliği olan tepelerde ve dönemeçlerde,
3. Yaya ve okul geçitleri yaklaşımında,
4. Kavşaklarda,demiryolu geçitlerinde ve bunların yaklaşımında,
5. Gidiş ve geliş için birer şeridi bulunan iki yönlü trafiğin kullanıldığı
köprü ve tünellerde,
Sürücülerin önlerindeki bir aracı geçmeleri yasaktır.
(Değişik: 21/5/1997/4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Geçilen araçlara ait kurallar:
Madde 55 - Geçilmek istenen araçların sürücüleri:
a) Duyulur veya görülür bir geçiş işareti alınca trafiğin iki yönlü kulla-
nıldığı karayollarında taşıt yolunun sağ kenarından gitmek, dörtten fazla şerit-
li veya bölünmüş karayollarında bulunduğu şeridi izlemek ve hızını artırmamak,
b) Dar taşıt yolları ile trafiğin yoğun olduğu karayollarında yavaş gitme
nedeni ile kendilerini geçmek için izleyen araçların kolayca ve güvenli geçmele-
rini sağlamak için; araçlarını elverdiği oranda sağ kenara almak,yavaşlamak,
gerekiyorsa durmak,
c) Geçiş üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür işaretini alınca,
bu araçların kolayca ilerlemelerini sağlamak için taşıt yolu üzerinde yer açmak,
gerekiyorsa durmak,
Zorundadırlar.
54 üncü maddede yazılı durumlar dışında, geçiş yapmak isteyenlere yol verme-
mek,geçilmekte iken bir başka aracı geçmeye veya sola dönmeye kalkışmak yasak-
tır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Şerit izleme,gelen trafikle karşılaşma,araçlar arasındaki mesafe,yavaş sürme
ve geçiş kolaylığı sağlama:
Madde 56 - Sürücüler aşağıdaki kurallara ve yasaklara uymak zorundadırlar.
a) Şerit izleme :
1.Sürücülerin; geçme,dönme,duraklama,durma ve park etme gibi haller dışında
şerit değiştirmeleri veya iki şeridi birden kullanmaları,
2. Kavşaklara yaklaşırken, yerleşim yerleri dışında yüzelli metre, yerleşim
yerlerinde ise otuz metre mesafe içinde ve kavşaklarda şerit değiştirmeleri,
3. Araçların cinsine ve hızına uygun olmayan şeritten gitmeleri,
4. İşaret vermeden şerit değiştirmeleri,
Yasaktır.
b) Gelen trafikle karşılaşma :
Sürücüler; iki yönlü trafiğin kullanıldığı taşıt yollarında karşı yönden
gelen araçların geçişini zorlaştıran bir durum varsa geçişi kolaylaştırmak
için aracını sağ kenara yanaştırmaya,gerektiğinde sağa yanaşıp durmaya,
Dağlık ve dik yokuşlu karayollarında karşılaşma halinde,çıkan araç için
geçiş güç veya mümkün değilse, güvenli geçişi sağlamak üzere,inen araçlar,varsa
önceden sığınma cebine girmeye,sıgınma cebi yoksa sağ kenara yanaşıp
durmaya, gerektiği hallerde geri gitmeye,
Zorunludurlar.
c) Araçlar arasındaki mesafe:
Sürücüler önlerinde giden araçları yönetmelikte belirtilen güvenli ve yeter-
li bir mesafeden izlemek zorundadırlar.
d) Yavaş sürme ve yavaşlama :
Sürücülerin; araçlarını zorunlu bir neden olmadıkça, diğer araçların ilerle-
yişine engel olacak şekilde veya işaretle belirtilen hız sınırının çok altında
sürmeleri,güvenlik nedeni veya verilen herhangi bir talimata uyulması dışında,
başkalarını rahatsız edecek veya tehlikeye sokacak şekilde gereksiz ani
yavaşlamaları yasaktır.
e) Geçiş kolaylığı sağlamak :
Taşıt yolunun dar olduğu yerlerde aksini gösteren bir trafik işareti yoksa,
motorsuz araçları kullananlar motorlu araçlara otomobil,minibüs,kamyonet,otobüs,
kamyon arazi taşıtı,lastik tekerlekli traktör,iş makineleri,yazılış sırasına
göre kendisinden öncekilere geçiş kolaylığı sağlamak zorundadırlar.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Kavşaklarda geçiş hakkı:
Madde 57 - (Değişik: 17/10/1996-4199/23 md.)
Kavşaklarda aşağıdaki kurallar uygulanır.
a) Kavşağa yaklaşan sürücüler kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamak,
dikkatli olmak, geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkan vermek zorunda-
dırlar.
b) Trafik zabıtası veya trafik işaret levhası veya ışıklı trafik işaret ci-
hazları bulunmayan kavşaklarda;
1. Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara,
2. Bütün sürücüler doğru geçmekte olan tramvaylara,
3. Doğru geçen tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler bu yoldan
gelen araçlara,
4. Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara,
5. Tali yoldan anayola çıkan sürücüler anayoldan gelen araçlara,
6. Dönel kavşağa gelen sürücüler dönel kavşak içindeki araçlara,
7. Bir iz veya mülkten çıkan sürücüler, karayolundan gelen araçlara,
c) Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı oldukları işaretler-
le belirlenmemiş ise;
1. Motorsuz araç sürücüleri motorlu araçlara,
2. Motorlu araçlardan soldaki sağdan gelen araca,
d)(Ek: 21/5/1997-4262/4 md.) Işıklı trafik işaretleri izin verse bile trafik
akımı; kendisini kavşak içinde durmaya zorlayacak veya diğer doğrultudaki tra-
fiğin geçişine engel olacak ise, sürücülerin kavşağa girmeleri yasaktır.
e) (Ek: 21/5/1997-4262/4 md.) Trafik zabıtası, yetkili kişi veya trafik
ışıklı işareti ile yönetilen kavşaklarda, sürücüler, kavşağı en kısa zamanda
geçmek zorundadırlar. Sürücülerin gereksiz olarak yavaşmaları, durmaları, taşıt-
tan inmeleri, taşıt veya araçların motorlarını durdurmaları yasaktır.
f) (Ek: 21/5/1997-4262/4 md.) Aksine bir işaret olmadıkça, bütün kavşaklar-
da araçlar ray üzerinde hareket eden taşıtlara ilk geçiş hakkını vermek zorun-
dadır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
İndirme ve bindirme kuralları:
Madde 58 - Sürücüler aksine bir işaret bulunmadıkca, araçlarını gidiş yönle-
rine göre yolun en sağ kenarında durdurmaya, yolcularının iniş ve binişlerini
sağ taraftan yaptırmaya ve yolcular da iniş ve binişlerini sağ taraftan yapmaya
zorunludurlar.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler ve yol-
cular 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Duraklama ve park etme:
Madde 59 - Yerleşim birimleri dışındaki kara yolunda zorunlu haller dışın-
da taşıt yolu üzerinde duraklamak veya park etmek yasaktır.
(Değişik:21/5/1997-4262/4 md.) Zorunlu hallerde gerekli önlemleri almadan
duraklayan veya parkeden sürücüler ile zorunlu haller dışında duraklayan veya
parkeden sürücüler 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Duraklamanın yasak olduğu yerler:
Madde 60 - Taşıt yolu üzerinde;
a) Duraklamanın yasaklandığının bir trafİk işareti ile belirtilmiş olduğu
yerlerde,
b) Sol şeritte,(raylı sistemin bulunduğu yollar hariç),
c) Yaya ve okul geçitleri ile diğer geçitlerde,
d) Kavşaklar,tüneller, rampalar,köprüler ve bağlantı yollarında ve buralara,
yerleşim birimleri içinde beş metre ve yerleşim birimleri dışında yüz metre me-
safede,
e) Görüşün yeterli olmadığı tepelere yakın yerlerde ve dönemeçlerde,
f) Otobüs,tramvay ve taksi duraklarında,
g) Duraklayan veya park edilen araçların yanında,
h) İşaret levhalarına, yaklaşım yönünde ve park izni verilen yerler
dışında;yerleşim birimi içinde onbeş metre ve yerleşim birimi dışında yüz metre
mesafede,
Duraklama yasaktır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Park etmenin yasak olduğu yerler ve haller:
Madde 61 - Taşıt yolu üzerinde;
a) Duraklamanın yasaklandığı yerlerde,
b) Park etmenin trafik işaretleri ile yasaklandığı yerlerde,
c) Geçiş yolları önünde veya üzerinde,
d) Belirlenmiş yangın musluklarına her iki yönden beş metrelik mesafe için-
de,
e) Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının duraklarını belirten levhalara iki
yönden onbeş metrelik mesafe içinde,
f) Üç veya daha fazla ayrı taşıt yolu olan karayolunda ortadaki taşıt yolun-
da,
g) Kurallara uygun şekilde park etmiş araçların çıkmasına engel olacak yer-
lerde,
h) Geçiş üstünlüğü olan araçların giriş ve çıkışının yapıldığının belirlen-
diği işaret levhasından onbeş metre mesafe içinde,
i) İşaret levhalarında park etme izni verilen süre veya zamanın dışında,
j) Kamunun faydalandığı ve yönetmelikte belirtilen yerlerin giriş ve cıkış
kapılarının her iki yönde beş metrelik mesafe içinde,
k) Park için yer ayrılmamış veya trafik işaretleri ile belirtilmemiş alt
geçit, üst geçit, üst geçit ve köprüler üzerinde veya bunlara on metrelik mesafe
içinde,
l) Park etmek için tespit edilen süre ve şeklin dışında,
m) Belirli kişi, kurum ve kuruluşlara ait araçlara, yönetmelikteki esaslara
göre ayrılmış ve bir işaret levhası ile belirlenmiş park yerlerinde,
n) Ayrıca yönetmelikte belirtilen haller dışında yaya yollarda,
Park etmek yasaktır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Yasaklara aykırı park edilmiş araçlar trafik zabıtasınca kaldırılabilir.
Yasaklanan yerlerde ve hallerde park edilmiş olan araçların hangilerinin
hangi şartlarda, kaldırılıp götürüleceği,götürülme sırasında zarara ve ziyana
uğratılmaması için alınacak önlemler ile kaldırma ve götürme giderlerinin tahsi-
li usul ve esasları yönetmelikte gösterilir.
Kaldırılıp götürülen araçların giderleri ile verilen ceza, sürücüsü veya
sahibince ödenmeden araç teslim edilmez.
Karayolu üzerinde park etme izni verilmeyen araçlar:
Madde 62 - Yerleşim birimleri içindeki karayolunda, bir trafik işaretiyle
izin verilmedikçe ve yükleme, boşaltma, indirme, bindirme, arızalanma gibi zo-
runlu nedenler dışında kamyon, otobüs ve bunların katarları, lastik tekerlekli
traktörler ile hertürlü iş makinelerinin park edilmesi yasaktır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler
1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Araçların ışıklandırılması:
Madde 63 - Karayolunda trafiğe çıkan bütün araçların, nicelik ve nitelikleri
yönetmelikte belirtilen şartlara uygun ışık donanımı bulundurmaları zorunludur.
Işık donanımına ait ayrıntılar yönetmelikte gösterilir.
Kanun ve yönetmelikte belirtilmeyen lambalar trafik zabıtasınca söktürülür.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler
7 200 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Işıkların kullanılması:
Madde 64 - Araçların sürülmesi sırasındaki zorunluluk ve yasaklar aşağıda
gösterilmiştir.
a) Zorunluluklar:
1. (Değişik: 17/10/1996 - 4199 - 24 md.) Yerleşim birimleri dışındaki kara-
yollarında geceleri seyrederken, yeterince aydınlatılmamış tünellere girerken,
benzeri yer ve hallerde uzağı gösteren ışıkların yakılması,
2. (Değişik: 17/10/1996 - 4199 - 24 md.) Geceleri, yerleşim birimleri dışın-
da karayollarındaki karşılaşmalarda, bir aracı takip ederken, bir aracı geçer-
ken yan yana gelinceye kadar ve yerleşim birimleri içinde, gündüzleri ise görü-
şü azaltan sisli, yağışlı ve benzeri havalarda yakını gösteren ışıkların yakıl-
ması,
3. Kuyruk (arka kenar) ışıklarının uzağı veya yakını gösteren ışıklar veya
sis ışıkları ile birlikte kullanılması,
Zorunludur.
b) Yasaklar:
1. Gece sis ışıklarının; sisli, karlı ve sağanak yağmurlu havalar dışında
diğer farlarla birlikte yakılması,
2. Dönüş ışıklarının geç anlamında kullanılması,
3. Karşılaşmalarda,ışıkların söndürülmesi,
4. Öndeki aracı geçişlerde uyarı için çok kısa süre dışında uzağı gösteren
ışıkların yakılması,
5. Yönetmelikte belirlenecek esaslara aykırı olarak ışık takılması ve kul-
lanılması,
6. Sadece park lambaları ile seyredilmesi,
Yasaktır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin
(1) ve (3) numaralı alt bentleri ile (b) bendi hükümlerine uymayanlar 1 800 000
lira, birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi hükümlerine uyma-
yan sürücüler 3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Araçların yüklenmesi:
Madde 65 - (Değişik:18/11/1986-3321/1 md.)
Araçların yüklenmesinde yönetmelikte belirtilen ölçü ve esaslara aykırı
olarak:
a) Taşıma sınırı üstünde yolcu alınması,
b) Taşıma sınırı üstünde yük alınması veya taşıma sınırı aşılsın veya aşıl-
masın dingil ağırlıklarını aşacak şekilde yüklenmesi,
c) Karayolu yapısı ve kapasitesi ile trafik güvenliği bakımından tehlikeli
olabilecek tarzda yükleme yapılması,
d) Tehlikeli ve zararlı maddelerin gerekli izin ve tedbirler alınmadan ta-
şınması,
e) Ağırlık ve boyutları bakımından taşınması özel izne bağlı olan eşyanın
izin alınmadan yüklenmesi, taşınması ve taşıttırılması,
f) Gabari dışı yük yüklenmesi, yük üzerine veya araç dışına yolcu bindiril-
mesi,
g) Yükün, karayoluna değecek,düşecek, dökülecek, saçılacak, sızacak,akacak,
kayacak, gürültü çıkaracak şekilde yüklenmesi,
h) Yükün, her çeşit yolda ve yolun her eğiminde dengeyi bozacak, yoldaki bir
şeye takılacak ve sivri çıkıntılar hasıl edecek şekilde yüklenmesi,
i) Sürücünün görüşüne engel olacak, aracın sürme güvenliğini bozacak ve tes-
cil plakaları,ayırım işaretleri, dur ve dönüş ışıkları ile yansıtıcıları örtecek
şekilde yüklenmesi,
j) Çeken ve çekilen araçlarla ilgili şartlar ve tedbirler yerine getirilme-
den araçların çekilmesi,
Yasaktır.
Gerekli hallerde kamyon, kamyonet, römork ve yarı römorklarla yolcu veya
yükle birlikte yolcu taşınabilmesine ilişkin esaslar yönetmelikte belirtilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Birinci fıkranın (a) bendi hükümlerine uy-
mayanlar 1 800 000 lira, (c), (f), (g), (h),(i) ve (j) bentleri hükümlerine uy-
mayanlar 3 600 000 lira, (b), (d) ve (e) bentlerindeki hükümlere uymayanlar
7 200 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Ayrıca bütün sorumluluk ve giderler araç işletenine ait olmak üzere, fazla
yolcular en yakın yerleşim biriminde indirilir. Bu maddenin (b), (d) ve (e)
bentlerindeki şartlara uymayan yük taşımasında kullanılan taşıtlar, gerekli
şartlar sağlanıncaya kadar trafikten menedilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Sürekli ve süreksiz olarak yük naklettiren
kamu kurum ve kuruluşları ve gerçek ve tüzel kişilere ait işletmeler, yük nakli
yaptırdıkları araçların azami toplam ağırlıklarını dikkate alarak yükleme yap-
mak zorundadırlar. Bu hükme aykırı hareket edenler hakkında her araç için
72 000 000 lira para cezası uygulanacağı gibi araçlar trafikten men edilir. An-
cak, maden ocaklarından çıkarılan tartılamayan dökme ve blok yüklerin ve zirai
ürünlerin stok mahalline ve kısa mesafeli taşınmalarında araçların istiap had-
lerini yüzde onbeş oranında aşabilmeleri mümkündür.
Ancak, ağırlık kontrolü ile tartı toleransları yönetmelikte belirlenir.
Uluslararası yük taşımacılığına ilişkin konularda ikili ve çok taraflı an-
laşma hükümleri saklıdır.
Bisiklet,motorlu bisiklet ve motosiklet sürücüleri ile ilgili kurallar:
Madde 66 - Bisiklet,motorlu bisiklet ve motosiklet sürücülerine aşağıdaki
kurallar uygulanır.
a) Ayrı bisiklet yolu varsa, bisiklet ve motorlu bisikletlerin taşıt yolun-
da,
Bisiklet,motorlu bisiklet ve motosikletlerin yayaların kullanmasına ayrılmış
yerlerde,
Bunlardan ikiden fazlasının taşıt yolunun bir şeridinde yanyana,
Sürülmesi yasaktır.
b) Bisiklet sürenlerin en az bir elleri, motorlu bisiklet sürenlerin manevra
için işaret verme hali dışında iki elleri ve motosiklet sürenlerin devamlı iki
eller ile taşıtlarını sürmeleri ve yönetmelikte belirtilen güvenlik şartlarına
uymaları zorunludur.
c) Bisiklet, motorlu bisiklet ve sepetsiz motosiklet sürücülerinin, sürücü
arkasında yeterli bir oturma yeri olmadıkça başka kişileri bindirmeleri ve yö-
netmelikte belirtilen sınırdan fazla yük taşımaları yasaktır.
Sürücü arkasında ayrı oturma yeri olan bisiklet, motorlu bisiklet ve sepet-
siz motosikletlerle bir kişiden fazlası taşınamaz.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Araç manevralarını düzenleyen kurallar:
Madde 67 - Manevralarda aşağıdaki kurallar uygulanır.
a) Sürücülerin, park yapmış taşıtlar arasından çıkarken,duraklarken veya
park yaparken taşıt yolunun sağına veya soluna yanaşırken, sağa veya sola döner-
ken, karayolunu kullananlar için tehlike doğurabilecek ve bunların hareketlerini
zorlaştıracak şekilde davranmaları yasaktır.
b) Yönetmelikte belirtilen şartlar dışında geriye dönmek veya geriye gitmek
yasaktır. İzin verilen hallerde bu manevraları yapacak sürücüler, karayolunu
kullananlar için tehlike veya engel yaratmamak zorundadır.
c) Dönüşlerde veya şerit değıştirmelerde sürücülerin niyetlerini dönüş işa -
ret ışıkları veya kol işareti ile açıkça ve yeterli şekilde belirtmesi,işaretle-
rin manevra süresince devam etmesi ve biter bitmez sona erdirilmesi zorunludur.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yayalar, Hayvanla Çekilen veya Elle Sürülen Araçlarla
Hayvan Sürücüleri ve Yarışlar Hakkında Kurallar
Yayaların uyacakları kurallar:
Madde 68 - Yayaların uyacakları kurallar aşağıda belirtilmiştir.
a) Yayalar, aşağıda sayılan haller dışında, taşıt yolu bitişiğinde ve yakı-
nında yaya yolu, banket veya alan varsa burada yürümek zorundadır.
1. Yönetmelikte belirtilen tedbirler alınmak şartı ile diğer yayalar için
ciddi rahatsızlık verecek boyutta eşyaları iten veya taşıyan kişiler ile, taşıt
yolunun en sağ şeridinden fazla kısmını işgal etmemek,gece ve gündüz görüşün az
olduğu hallerde de imkan oranında tek sıra halinde yürümek şartı ile bir yetki-
li veya görevli yönetiminde düzenli şekilde yürüyen yaya kafileleri taşıt yolu
üzerinde yürüyebilirler.
2. Yayaların yürümesine ayrılmış kısımların kullanılmasının mümkün olmaması
veya bulunmaması hallerinde yayalar, bisiklet trafiğine engel olmamak şartı ile
bisiklet yolunda bisiklet yolu yoksa taşıt yolu üzerinde, imkan oranında taşıt
yolu kenarına yakın olmak şartı ile yürüyebilirler.
3. Her iki tarafında, yaya yolu ve banket bulunmayan veya kullanılır durumda
olmayan iki yönlü trafiğin kullanıldığı karayollarında yaya kafileleri dışındaki
yayalar,taşıt yolunun sol kenarını izlemek zorundadır.
b) Taşıt yolunun karşı tarafına geçmek isteyen yayaların taşıt yolunu, yaya
ve okul geçidi ile kavşak giriş ve çıkışları dışında herhangi bir yerden geçme-
leri yasaktır.
Yayalar, bu yerlerden geçerken;
1.Yaya ve okul geçitlerinin bulunduğu yerlerde, geçitte yayalar için ışıklı
işaret varsa bu işaretlere uymak,
2.Geçitte yayalar için ışıklı işaret yoksa ve geçit sadece taşıt trafiği
ışıklı işareti veya yetkili kişi tarafından yönetiliyorsa geçecekleri
doğrultu açıldıktan sonra taşıt yoluna girmek,
3.Işıklı işaret veya yetkili kişilerin bulunmadığı geçitlerde veya kavşak-
larda güvenlikleri açısından yaklaşan araçların uzaklık ve hızını göz önüne al-
mak,
Zorundadırlar.
Ancak, yüz metre kadar mesafede yaya geçidi veya kavşak bulunmayan yerlerde
yayalar, taşıt trafiği için bir engel teşkil etmemek şartı ile ve yolu kontrol
ederek kendi güvenliklerini sağladıktan sonra en kısa doğrultuda ve en kısa za-
manda taşıt yolunu geçebilirler.
c) Yaya yollarında, geçitlerde veya zorunlu hallerde taşıt yolu üzerinde
bulunan yayaların, trafiği engelleyecek veya tehlikeye düşürecek şekilde davra-
nışlarda bulunmaları veya buraları saygısızca kullanmaları yasaktır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan yayalar
1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Hayvanla çekilen, elle sürülen araçları sürenler ile hayvan sürücülerine ait
kurallar:
Madde 69 - Yerleşim birimleri dışındaki karayolunda, taşıt yolu üzerinde
zorunlu haller dışında hayvan bulundurmak, karayollarının yasaklanmamış,kesim-
lerinde ise hayvanla çekilen veya elle sürülen araçları,hayvanları,hayvan sürü-
lerini ve binek hayvanlarını trafik kurallarına uymadan sürmek ve bunları sürme
yeteneğinden yoksun kimselerin yönetimine vermek veya başı boş bırakmak yasak-
tır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar. Ancak, başıboş hayvan bırakma yasağına
riayet etmeyerek trafik kazasına sebebiyet veren faile üç ay hafif hapis cezası
uygulanır.(1)
Taşıt yolunu kullanmak zorunda olan hayvan sürü ve kümelerini sevk ve idare
edenler yönetmelikte belirtilen usul ve şartlara uymak zorundadırlar.
Yarış ve koşulara ait kurallar:
Madde 70 - Yarış ve koşularda trafik güvenliği bakımından aşağıdaki kurallar
uygulanır.
a) Bir il sınırı içindeki karayolları üzerinde yapılacak yarış ve koşular
için o ilin valiliğinden,
b) Birden fazla il sınırları içindeki şehirlerarası karayolları üzerinde
yapılacak milli ve milletlerarası yarış ve koşular için İçişleri Bakanlığından
izin alınması zorunludur. Bu izin verilirken Bayındırlık Bakanlığının uygun gö-
rüşü alınır.
İzinsiz yapılan yarış ve koşular görevlilerce derhal durdurulur.
Yarış ve koşularda trafik güvenliği yönünden uygulanacak usul ve şartlar
yönetmelikte gösterilir.
(Değişik:21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 7 200 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Kurallar
Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar ve sürme kuralları:
Madde 71 - Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar öncelik sırasıyla şunlardır:
a) Cankurtaran araçları, yaralı veya acil hasta taşıyan araçlar,
b) İtfaiye araçları,
c) Hükümlü veya sanığı takip eden veya emniyet ve asayişi korumak için acele
olay yerine giden zabıta araçları,
d) Bir trafik suçu işleyerek kaçan aracı takip eden veya trafik güvenliğini
koruma veya trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine gitmekte
olan görevlilere ait araçlar,
e) Alarm sırasında sivil savunma hizmetlerinde görevli bulunan araçlar,
f) Koruma ile görevli ve korunan araçlar,
Bu araçlar görev halinde iken geçiş üstünlüğü hakkına sahiptir.
Bu hak, halkın can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak,duyulur ve
görünür geçiş üstünlüğü işaretini vermek şartı ile kullanılır.
--------------
(1) Bu maddenin, ikinci ve dördüncü fıkraları, 21/5/1997 tarih ve 4262 sayılı
Kanunun 4 üncü maddesi ile birleştirilmek suretiyle maddenin ikinci fıkrası
olarak yeniden düzenlenmiştir.
Bu araçlar, bu Kanun ve yönetmelikte yazılı trafik kısıtlama ve yasaklarına
bağlı değildir.
Bunların birbirleriyle karşılaşmalarında birinin diğerine göre geçiş
üstünlüğü yukarıda yazılı olan sıraya göredir.
Zorunluluk olmadığı hallerde geçiş üstünlüğünü kullanmak yasaktır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Zorunluluk olmadığı halde gereksiz geçiş
üstünlüğü hakkını kullanan sürücüler 1 800 000 lira para cezası ile cezalan-
dırılırlar.
Ses, müzik, görüntü ve haberleşme cihazlarının kullanılması:
Madde 72-Araçlarda ses, müzik, görüntü ve haberleşme cihazları yönetmelikte
gösterilen şartlara uygun olarak ve kamunun rahat ve huzurunu bozmayacak şekilde
kullanılabilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Kanun ve yönetmelikte belirtilen şartlara uymayan ses, müzik, görüntü ve
haberleşme cihazları ile sürücünün izleme ve kullanma sahası içinde kalan
görüntü cihazları araçlardan söktürülür.
Tedbirsiz ve saygısız araç sürme:
Madde 73 - (Değişik birinci fıkra: 17/10/1996 - 4199/27 md.) Karayolunda
araçların kamunun rahat ve huzurunu bozacak veya kişilere zarar verecek şekilde
saygısızca sürülmesi, araçlardan bir şey atılması veya dökülmesi, seyir halinde
sürücülerin cep ve araç telefonu ile benzer haberleşme cihazlarını kullanması
yasaktır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Yaya ve okul geçitleri:
Madde 74 - Görevli bir kişi veya ışıklı trafik işaretleri bulunmayan, ancak
başka bir trafik işareti ile belirlenmiş yaya veya okul geçitlerine yaklaşırken
bütün sürücüler araçlarını yavaşlatmak ve bu geçitlerden geçen veya geçmek
üzere bulunan kişilere ve öğrencilere ilk geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Okul taşıtları:
Madde 75 - Okul taşıtlarının "DUR"işaretini yaktıkları hallerde bütün araç-
ların durması zorunludur.
"DUR"işaretinin sadece öğrencilerin binmeleri veya inmeleri sırasında ve
yönetmelikte belirtilen hallerde yakılması zorunludur.
Okul taşıtlarının çalıştırılması şartları, zamanları ve nitelikleri yönetme-
likte belirtilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Demiryolu geçitleri:
Madde 76 - Demiryolu geçitlerinde:
a) Sürücülerin demiryolu geçitlerini, geçidin durumuna uygun olmayan hızla
geçmeleri, ışıklı veya sesli işaretin vereceği "DUR" talimatına uymamaları,
taşıt yolu üzerine indirilmiş veya indirilmekte olan tam veya yarım bariyerler
varken geçide girmeleri yasaktır.
b) Işıklı işaret ve bariyerle donatılmamış demiryolu geçitlerini geçmeden
önce, sürücülerin durmaları, herhangi bir demiryolu aracının yaklaşmadığına emin
olduktan sonra geçmeleri zorunludur.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Çocuk, hasta ve sakat taşıtları, gözleri görmeyen yayalar,yürüyüş kolları:
Madde 77 - Bu Kanun açısından;
a) Çocuk, hasta ve sakatlara ait motorsuz taşıtların sürücülerine,yayalarla
ilgili hükümler uygulanır.
b) Gözleri görmeyen ve yönetmelikte gösterilen özel işaret ve benzerlerini
taşıyan kişilerin, taşıt yolu üzerinde bulunmaları halinde, bütün sürücülerin
yavaşlamaları ve gerekiyorsa durmaları ve yardımcı olmaları zorunludur.
c) Bir yetkili veya görevli yönetimindeki yürüyüş kolları arasından geçmek
yasaktır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi
hükmüne uymayan sürücüler 3 600 000 lira, (c) bendi hükmüne uymayan sürücüler
1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Sürücülerin ve yolcuların koruyucu tertibat kullanma zorunluluğu:
Madde 78 - Belirli sürücülerin ve yolcuların, araçların sürülmesi sırasında
koruyucu tertibat kullanmaları zorunludur.
Kullanma ve yolların özelliği gözetilerek hangi tip araçlarda sürücülerinin
ve yolcularının şehiriçi ve şehirlerarası yollarda hangi şartlarda hangi koruyu-
cu tertibatı kullanacakları ve koruyucuların nitelikleri ve nicelikleri ile em-
niyet kemerlerinin hangi araçlarda hangi tarihten itibaren kullanılacağı yönet-
melikte belirtilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
Karayolu üzerindeki park yerlerinde ücret almaya yetkililer:
Madde 79 - Karayolu üzeri park yerindeki araçlar için sadece karayolunun
bakımından sorumlu kuruluş birimlerince ücret alınabilir.
Bunlar dışında hiçbir gerçek veya tüzelkişi herhangi bir şekilde para ala-
maz. Bu park yerleri hiçbir şekilde kiralanamaz.
Park ücreti, alınma şekli ve diğer esaslar yönetmelikte belirtilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
Diğer kurallar:
Madde 80 - Trafikle ilgili diğer kurallar ile tehlikeli madde taşıyan araç-
lar,çeken,çekilen araçlar, kol ve grup halinde seyreden araçlar ve hayvan sürü-
leri, taşıma sınırı ve gabari ölçüleri ile yük ve yolcu taşınması ile ilgili
diğer kurallar ve şartlar yönetmelikte gösterilir.
YEDİNCİ KISIM
Trafik Kazaları
Trafik kazalarına karışanlar ile ilgili kurallar:
Madde 81 - Trafik kazalarına karışanlar:
a) Hareket halinde iseler trafik için ek bir tehlike yaratmayacak şekilde
hemen durmak, kaza mahallinde trafik güvenliği için gereken tedbirleri almak,
b) Kazada ölen, yaralanan veya maddi hasar var ise bu kaza trafiği,can ve
mal güvenliğini etkilemiyorsa,sorumluluğun saptanmasında yararlı olacak kanıt
ve izler dahil, kaza yerindeki durumu değiştirmemek,
c) Kazaya karışan kişiler tarafından istendiği takdirde kimliğini, adresi-
ni,sürücü ve trafik belgesi ile sigorta poliçe tarih ve numarasını bildirmek
ve göstermek,
d) Kazayı; yetkili ve görevli memurlara bildirmek, bunlar gelinceye kadar
veya bunların iznini almadan kaza yerinden ayrılmamak,
e) Sürücüsü,mal sahibi veya ilgili kişilerin bulunmadığı sırada araç,eşya
veya yüklere zarar veren sürücüler,zarar verdikleri araç,eşya veya mülkün sahi-
bini veya ilgili kişileri bulmak, ilgilileri bulamadakları takdirde durumu tes-
pit etmek ve zarar verilen şey üzerine yazılı bilgi bırakmak, ilgili zabıtaya
en kısa zamanda bilgi vermek,
Zorundadırlar.
Yalnız maddi hasar meydana gelen kazalarda, kazaya dahil kişilerin tümü,
yetkili ve görevli kişinin gelmesine lüzum görmezlerse, bunu aralarında yazılı
olarak saptamak suretiyle kaza yerinden ayrılabilirler.
(Değişik:21/5/1997-4262/4 md.) Anlaşma hali dışında maddi hasarlı, ölümlü
veya yaralanmalı trafik kazalarında, zabıtanın iznini almadan zaruret dışında
olay yerinden ayrılan veya birinci fıkranın (b) bendi hükümlerine uymayan sü-
rücüler 7 200 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Bu maddenin diğer hükümlerine uymayanlar 3 600 000 lira para cezası ile ce-
zalandırılırlar.
Trafik kazalarında yükümlülük:
Madde 82 - Karayollarında meydana gelecek trafik kazalarına hemen el
konmasını, ölü ve yaralıların taşınmasını veya yaralıların tedavisini veya
sanıkların yakalanmasını sağlamak için,
a) Kaza yerinden geçmekte olan veya kazaya karışmış bulunan araçların sürü-
cüleri kaza mahallinde ilk yardım önlemlerini almaya ve en yakın zabıtaya veya
sağlık kuruluşuna haber vermeye ve yetkililerin talebi üzerine yaralıları en
yakın sağlık kuruluşuna götürmeye,
b) Şehirlerarası akaryakıt istasyonlarında, sahipleri veya işletenleri,
belirlenen standartlara uygun ilk yardım malzemesini her an kullanılabilir
durumda bulundurmaya,
c)Tamirhane, servis istasyonu, garaj sahip ve sorumluları; tesislerine,ölüm
veya yaralanma ile sonuçlanan bir kaza geçirmiş olduğu belli olan veya üzerinde
suç belirtisi bulunan bir araç gelince gecikmeksizin zabıtaya haber vermeye ve
bunları bir deftere işlemeye,
Zorunludurlar.
(Değişik:21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 3 600 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Trafik kazalarına el koyma ve bilirkişilik:
Madde 83 - Trafik kazalarına;
a) Adli yönden gereği yapılmak üzere mahalli genel zabıtaca,
b) Kazanın oluş nedenlerini,iz ve delillerini belirleyerek trafik kaza tes-
pit tutanağı düzenlemek üzere de trafik zabıtasınca el konulur.
Trafik zabıtasının görevli olmadığı veya bulunmadığı karayollarında
meydana gelen kazalarda trafik kaza tespit tutanağı mahalli genel zabıtaca
düzenlenir ve bir örneği o yerin trafik zabıtasına gönderilir.
Karayollarında meydana gelen ve yalnız maddi hasarla sonuçlanan trafik
kazalarında tarafların anlaşması halinde ve fiil başka bir suç oluşturmuyorsa
adli kovuşturma yapılmaz ve Türk Ceza Kanununun 565 inci maddesi hükmü uygulan-
maz.
Trafik kazalarında yolun trafiğe kapandığı hallerde; trafik zabıtası veya
genel zabıta; iz ve delilleri kaybolmayacak şekilde işaretledikten ve gerekli
işlemleri yaptıktan sonra,karayolunu trafiğe açmaya yetkilidir.
Karayolunun trafiğe kapanmasına ölümlü ve hayati tehlike yaratan yaralanmalı
kazalar neden olmuş ve bu kaza can, mal ve trafik güvenliğini etkiliyor ve başka
bir yoldan geçiş verilemiyorsa Cumhuriyet savcısının gecikeceğinin anlaşılması
halinde,gerekli işaretlemeler yapılıp araç ve ölüler kenara alınarak durum bir
tutanakla tespit edildikten sonra yol trafiğe açılır.
Trafik zabıtası, usul kanunlarına göre görevlendirilirse,trafik kazalarında
bilirkişilik yapar.
Trafik kazaları, kaza tahkik memurluğu, bilirkişilik ve bunlarda aranacak
şartlar ile diğer esaslar yönetmelikte gösterilir.
Trafik kazalarında sürücü kusurlarının tespiti ve asli kusur sayılan haller:
Madde 84 - Araç sürücüleri trafik kazalarında;
a) Kırmızı ışıklı trafik işaretinde veya yetkili memurun dur işaretinde geç-
me,
b) Taşıt giremez trafik işareti bulunan karayoluna veya bölünmüş karayolunda
karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit, rampa ve bağlantı yollarına girme,
c) İkiden fazla şeritli taşıt yollarında, karşı yönden gelen trafiğin kul-
landığı şerit veya yol bölümüne girme,
d) Arkadan çarpma,
e) Geçme yasağı olan yerlerde geçme,
f) Doğrultu değiştirme manevralarını yanlış yapma,
g) Şeride tecavüz etme,
h) Kavşaklarda geçiş önceliğine uymama,
i) Kaplamanın dar olduğu yerlerde geçiş önceliğine uymama,
j) Manevraları düzenleyen genel şartlara uymama,
k) Yerleşim birimleri dışındaki karayolunun taşıt yolu üzerinde,
zorunlu haller dışında park etme veya duraklama ve her durumda gerekli
tedbirleri almama,
l) Park için ayrılmış yerlerde veya taşıt yolu dışında kurallara uygun
olarak park edilmiş araçlara çarpma,
Hallerinde asli kusurlu sayılırlar.
Ancak,kazada bu hareketlerden herhangi biri,kazaya karışan araç sürücülerin-
den birden fazlası tarafından yapılmış veya kaza bu hareketler dışında kurallar-
la, yasaklamalara, kısıtlamalara ve talimatlara uyulmaması nedenlerinden doğmuş-
sa,karayolunu kullananlar için kusur oranı yönetmelikte belirtilen esaslara göre
tespit edilir.
SEKİZİNCİ KISIM
Hukuki Sorumluluk ve Sigorta
BİRİNCİ BÖLÜM (1)
İşletenin Hukuki Sorumluluğu
İşleten ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki
sorumluluğu (1)
Madde 85 - (Değişik birinci fıkra: 17/10/1996 - 4199/28 md.) Bir motorlu
aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin
zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya iş-
letme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi ha-
linde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarar-
dan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.
-------------
(1) Sekizinci Kısım Birinci Bölüm başlığı ile 85 inci maddenin madde başlığı
17/10/1996 tarih ve 4199 sayılı Kanunun 28 inci maddesiyle değiştirilmiş ve
metne işlenmiştir.
(Ek: 17/10/1996-4199/28 md.) Motorlu araç ölüme veya yaralanmaya sebebi-
yet vermiş ise, kazaya karışan aracın başkalarına devir ve temliki veya üze-
rinde bir hak tesisini önlemek amacıyla olaya el koyan Cumhuriyet Savcılık-
larınca, aracın tescilli olduğu tescil kuruluşuna trafik kaydı üzerine şerh
düşülmesi için talimat verilir. Kaza anı ile Cumhuriyet Savcılığınca trafik
kaydı üzerine şerh düşülmesi arasında geçen süreler içinde kötü niyetle yapı-
lan araç tescilleri hükümsüz sayılır. Şerhin konulduğu tarihten itibaren bir
ay içerisinde, şerhin kaldırıldığına veya devamına ilişkin mahkeme kararı
ibraz edilmediği takdirde bu şerh hükümsüz sayılır.
İşletilme halinde olmayan bir motorlu aracın sebep olduğu trafik kazasın-
dan dolayı işletenin sorumlu tutulabilmesi için, zarar görenin, kazanın olu-
şumunda işleten veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere ilişkin bir
kusurun varlığını veya araçtaki bozukluğun kazaya sebep olduğunu ispat etme-
si gerekir.
(Değişik: 17/10/1996-4199/28 md.) İşleten ve araç işleticisi teşebbüs sahi-
bi, hakimin takdirine göre kendi aracının katıldığı bir kazadan sonra yapılan
yardım çalışmalarından dolayı yardım edenin maruz kaldığı zarardan da sorumlu
tutulabilir. Ancak, bu durumda işletici teşebbüs sahibinin sorumlu kılınabil-
mesi için kazadan kendisinin sorumlu olması veya yardımın doğrudan doğruya
kendisine veya araçta bulunanlara yahut kazaya taraf olan üçüncü kişilere ya-
pılması gerekir.
(Değişik: 17/10/1996-4199/28 md.) İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün
sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişi-
lerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.
İşletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin, sorum-
luluktan kurtulması veya sorumluluğun azaltılması: (1)
Madde 86- (Değişik: 17/10/1996-4199/29 md.)
İşleten veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi, kendisinin
veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilerin kusuru bulunmaksızın ve araç-
taki bir bozukluk kazayı etkilemiş olmaksızın, kazanın bir mücbir sebepten
veya zarar görenin veya bir üçüncü kişinin ağır kusurundan ileri geldiğini
ispat ederse sorumluluktan kurtulur.
Sorumluluktan kurtulamayan işleten veya araç işleticisinin bağlı olduğu
teşebbüs sahibi, kazanın oluşunda zarar görenin kusurunun bulunduğunu ispat
ederse, hakim, durum ve şartlara göre tazminat miktarını indirebilir.
Genel hükümlerin uygulanması:
Madde 87- (Değişik: 17/10/1996-4199/30 md.)
Yaralanan veya ölen kişi, hatır için karşılıksız taşınmakta ise veya mo-
torlu araç, yaralanan veya ölen kişiye hatır için karşılıksız verilmiş bulunu-
yorsa, işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin so-
rumluluğu ve motorlu aracın maliki ile işleteni arasındaki ilişkide araca gelen
zararlardan dolayı sorumluluk, genel hükümlere tabidir.
Zarar görenin beraberinde bulunan bagaj ve benzeri eşya dışında araçta ta-
şınan eşyanın uğradığı zararlardan dolayı işletenin veya araç işleticisinin
bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluğu da genel hükümlere tabidir.
Zarar verenlerin birden fazla olması:
Madde 88 - Bir motorlu aracın katıldığı bir kazada, bir üçüncü kişinin uğ-
radığı zarardan dolayı, birden fazla kişi tazminatla yükümlü bulunuyorsa, bun-
lar müteselsil olarak sorumlu tutulur.
(Değişik: 17/10/1996-4199/31 md.) Birden fazla kişinin sorumlu olduğu du-
rumlarda, bunlar arasındaki ilişki bakımından zarar, olayın bütün şartları
değerlendirilerek paylaştırılır. Özel durumlar ve özellikle araçların işletme
tehlikeleri, zararın iç ilişkide başka türlü paylaştırılmasını haklı gösterme-
dikçe, işletenler ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri kusur-
ları oranında zarara katlanırlar.
İşletenler veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri arasın-
da zararın tazmini (1)
Madde 89- (Değişik: 17/10/1996-4199/32 md.)
birden çok motorlu aracın katıldığı bir kazada işletenlerden biri bedensel
bir zarara uğrarsa, özel durumlar ve özellikle işletme tehlikeleri başka türlü
paylaştırmayı haklı göstermedikçe, kazaya katılan araçların işletenleri ve
araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri kendilerine düşen kusur ora-
nında, zararı gidermekle yükümlüdürler.
İşletenlerden ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahiplerinden
birine ait bir şeyin zarara uğraması halinde, zarar gören, ancak zarar veren
işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin veya eylem-
lerinden sorumlu tutulduğu kimsenin kusuru veya geçici olarak temyiz gücünü
kaybetmesi veya zarar verene ait araçtaki bir bozukluk yüzünden zararın vuku
bulduğunu ispat etmesi halinde zarar veren işleten veya işleticinin bağlı ol-
duğu teşebbüs sahibi tazminatla yükümlü tutulur.
Tazminatla yükümlü olan işletenler veya işleticinin bağlı olduğu teşebbüs
sahipleri zarar gören işletene veya işleticinin bağlı olduğu teşebbüs sahibine
karşı müteselsilen sorumludurlar.
----------------
(1) Bu madde başlıkları, 17/10/1996 tarih ve 4199 sayılı Kanunla değiştirilmiş
ve metne işlenmiştir.
Maddi ve manevi tazminat:
Madde 90 - Maddi tazminatın biçimi ve kapsamı ile manevi tazminat konuların-
da Borçlar Kanununun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır.
İKİNCİ BÖLÜM
Sigorta
Mali sorumluluk sigortası yaptırma zorunluluğu:
Madde 91- (Değişik: 17/10/1996-4149/33 md.)
İşletenlerin, bu Kanunun 85 inci maddesinin birinci fıkrasına göre olan so-
rumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptır-
maları zorunludur.
Zorunlu mali sorumluluk sigortasına ilişkin primler peşin ödenir. Ancak, Ha-
zine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlık primlerin taksitler halinde tahsil
edilmesine ilişkin düzenleme yapmaya yetkilidir.
Sigorta yaptıranların, sigorta şirketlerine ödeyecekleri sigorta priminin
tutarı üzerinden % 5'i oranındaki miktar, sigorta şirketi tarafından tahsil
edildiği ayı takip eden ayın en geç 20'sine kadar Trafik Hizmetleri Geliştirme
Fonu hesabına yatırılır. Bu madde uyarınca belirtilen fona aktarılan tutarların
tamamı münhasıran trafik hizmetlerinde kullanılır.
Sigorta şirketleri, şekli ve içeriği İçişleri Bakanlığının uygun görüşü ve
Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığın onayı ile belirlenip Türkiye
Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince bastırılacak trafik sigortası pulunu,
poliçe ve zeyilname ile birlikte işletenlere vermek zorundadırlar. İşletenler,
zorunlu mali sorumluluk sigortasının yaptırıldığını göstermek amacıyla bu pulu
araçlarının ön camına yapıştırmaya mecburdurlar.
Geçerli teminat tutarları üzerinden zorunlu mali sorumluluk sigortası bu-
lunmayan araçlar trafikten men edilir.
Turistlere ait taşıtlarla, milletlerarası çok taraflı veya karşılıklı an-
laşmalar kapsamına giren yabancı plakalı taşıtların Türkiye'de geçerli millet-
lerarası anlaşmalarla kabul edilmiş sigortaları yoksa, bunlar için zorunlu
mali sorumluluk sigortası Türkiye sınırlarına girişleri sırasında yapılır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Zorunlu mali sorumluluk sigortası dışında kalan hususlar:
Madde 92 - Aşağıdaki hususlar, zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı
dışındadırlar.
a) İşletenin; bu Kanun uyarınca eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere
karşı yöneltebileceği talepler,
b) İşletenin;eşinin, usul ve füruunun, kendisine evlat edinme ilişkisi ile
bağlı olanların ve birlikte yaşadığı kardeşlerinin mallarına gelen zararlar
nedeniyle ileri sürebilecekleri talepler,
c) İşletenin; bu Kanun uyarınca sorumlu tutulmadığı şeye gelen zararlara
ilişkin talepler,
d) Bu Kanunun 105 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre zorunlu mali sorum-
luluk sigortasının teminatı altında yapılacak motorlu araç yarışlarındaki veya
yarış denemelerindeki kazalardan doğan talepler,
e) Motorlu araçta taşınan eşyanın uğrayacağı zararlar,
f) Manevi tazminata ilişkin talepler.
En az sigorta tutarları:
Madde 93 - (Değişik: 17/10/1996-4199/34 md.)
Zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları, teminat tutarları ile
tarife ve talimatları Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça tespit
edilir ve Resmi Gazetede yayımlanır.
Tarife ve talimatların tespitinde; araç türleri; coğrafi bölge; sigorta
süresi içinde herhangi bir hasar ödemesine neden olmayan işletenlerin primleri-
nin indirilmesi yoluyla ödüllendirilmesi, hasar ödemesine neden olan işleten-
lerin primlerinin yükseltilmesi yoluyla cezalandırılması ve gerekli görülen
diğer hususlar dikkate alınır.
Madde 94 - (Birinci fıkra mülga: 25/6/1988 - KHK - 330/5 md,;Aynen kabul;
31/10/1990 - 3672/4 md.)
(Değişik : 25/6/1988 - KHK - 330/5 md.; Aynen kabul:31/10/1990 - 3672/4 md.)
Sigortalı aracı işletenlerin değişmesi halinde, devreden kişi 15 gün içinde
sigortacıya durumu bildirmek zorundadır.
Sigortacı sigorta sözleşmesini durumun kendisine tebliği tarihinden itibaren
onbeş gün içinde feshedebilir.
Sigorta fesih tarihinden onbeş gün sonrasına kadar geçerlidir.
(Beşinci fıkra mülga:25/6/1988 - KHK -330/5 md.; Aynen kabul:31/10/1990-
3672/4 md.)
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Tazminatın azaltılması veya kaldırılması sonucunu doğuran haller:
Madde 95 - Sigorta sözleşmesinden veya sigorta sözleşmesine ilişkin kanun
hükümlerinden doğan ve tazminat yükümlülüğünün kaldırılması veya miktarının
azaltılması sonucunu doğuran haller zarar görene karşı ileri sürülemez.
Ödemede bulunan sigortacı, sigorta sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin
kanun hükümlerine göre, tazminatın kaldırılmasını veya azaltılmasını
sağlayabileceği oranda sigorta ettirene başvurabilir.
Zarar görenlerin çokluğu:
Madde 96 - Zarar görenlerin tazminat alacakları,sigorta sözleşmesinde öngö-
rülen sigorta tutarından fazla ise zarar görenlerden her birinin sigortacıya
karşı yöneltebileceği tazminat talebi, sigorta tutarının tazminat alacakları
toplamına olan oranına göre indirime tabi tutulur.
Başka tazminat taleplerinin bulunduğunu bilmeksizin zarar görenlerin birine
veya birkaçına kendilerine düşecek olandan daha fazla ödemede bulunan iyiniyetli
sigortacı, yaptığı ödeme çerçevesinde, diğer zarar görenlere karşı da borcundan
kurtulmuş sayılır.
Doğrudan doğruya talep ve dava hakkı:
Madde 97 - Zarar gören, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sı-
nırlar içinde doğrudan doğruya sigortacıya karşı talepte bulunabilecegi gibi
dava da açabilir.
Tedavi giderlerinin ödenmesi:
Madde 98 - Motorlu araçların sebep oldukları kazalarda yaralanan kimselerin
ilk yardım, muayene ve kontrol veya bu yaralanmadan ötürü ayakta, klinikte, has-
tane ve diğer yerlerdeki tedavi giderleri ile tedavinin gerektirdiği diğer
giderleri aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasını yapan sigortacı başvurma
tarihinden itibaren sekiz iş günü içinde ve zorunlu mali sorumluluk sigortası
sınırları kapsamında öder.
(Değişik:25/6/1988 - KHK - 330/6 md.; Aynen kabul:31/10/1990 - 3672/5 md.)
Birden çok aracın karıştığı bir trafik kazasında zarar gören kişiler,
araçların sigortacılarından herhangi birine veya 108 inci maddede belirtilen
durumlarda Garanti Fonu'na başvurarak zararın giderilmesini isteyebilirler.
Giderleri ödeyen sigortacı veya Garanti Fonu, ödediği miktarın sorumluluk
oranlarına göre paylaşılmasını talep edebilir.
Zarara sebep olan aracın bilinmemesi veya geçerli bir zorunlu mali sorumlu-
luk sigortasının bulunmaması veya sigortacının iflas etmesi veya çalınan aracın
işleteninin sorumlu tutulamaması hallerinde, birinci fıkrada belirtilen gider-
ler, 108 inci maddede öngörülen Garanti Fonu tarafından ödenir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sigortacılar,
108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
Tazminat ve giderlerin ödenmesi:
Madde 99 - Sigortacılar, hak sahibinin kaza veya zarara ilişkin tespit tuta-
nağını veya bilirkişi raporunu, sigortacının merkez veya kuruluşlarından birine
ilettiği tarihten itibaren sekiz iş günü içinde zorunlu mali sorumluluk sigorta-
sı sınırları içinde kalan miktarları hak sahibine ödemek zorundadırlar.
Ödemeyi yapan sigortacı,ödenen miktarın sorumluluk oranlarında paylaşılması-
nı diğer sigortacılardan yazılı olarak talep eder. Diğer sigortacılar talep ta-
rihinden itibaren sekiz iş günü içinde kendilerine düşen miktarı talepte buluna-
na öder.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sigortacılar,
108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
İhtiyari mali sorumluluk sigortasına uygulanacak hükümler:
Madde 100 - Bu Kanunun sorumluluğun kaldırılması veya tazminatın azaltılma-
sına ilişkin 95 inci maddesi, doğrudan doğruya talep ve dava hakkına ilişkin
97 nci maddesi ve zamanaşımına ilişkin 109 uncu maddesi ihtiyari mali sorumluluk
sigortasında da uygulanır.
Sigorta sözleşmesi yapmaya yetkili sigorta şirketleri ve sigorta yapma
zorunluluğu:
Madde 101 - Bu Kanunda öngörülen zorunlu mali sorumluluk sigortası Türkiye'
de kaza sigortası dalında çalışmaya yetkili olan sigorta şirketleri tarafından
yapılır. Bu sigorta şirketleri zorunlu mali sorumluluk sigortasını yapmakla
yükümlüdürler.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sigorta şirketleri,
108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Özel Durumlar
Motorlu araç römorkları:
Madde 102 - Bir römorkun veya yarı römorkun veya çekilen bir aracın sebep
olduğu zarardan dolayı, çekicinin işleteni, motorlu aracı işletenin sorumluluğu-
na ilişkin hükümlere göre sorumlu tutulur.Çekilen araçla ilgili olarak sorumlu-
luk genel hükümlere tabidir.
Çekicinin sorumluluk sigortası, çekiciyi işletenin,römorkun sebep olduğu
zarardan dolayı sorumluluğunu da kapsar.
İnsan taşımada kullanılan römorklar, römork için ek bir sorumluluk sigortası
yaptırılarak tüm katarın en az zorunlu mali sorumluluk sigortası tutarlarının
kapsamına girmesi sağlanmadıkça,trafiğe çıkarılamaz.
Motorsuz taşıtlar ve motorlu bisiklet:
Madde 103 - Motorsuz taşıtlar ile motorlu bisiklet sürücülerinin hukuki
sorumluluğu genel hükümlere tabidir.
Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlar:
Madde 104 - Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunan
teşebbüslerin sahibi, gözetim, onarım, bakım, alım - satım, araçta değişiklik
yapılması amacı ile veya benzeri bir amaçla kendisine bırakılan bir motorlu
aracın sebep olduğu zararlardan dolayı; işleten gibi sorumlu tutulur. Aracın
işleteni ve araç için zorunlu mali sorumluluk sigortası yapan sigortacısı bu
zararlardan sorumlu değildir.
(Değişik: 17/10/1996 - 4199/35 md.) Yukarıda yazılı teşebbüs sahipleri ken-
dilerine bırakılan motorlu araçların tümünü kapsamak üzere esasları Hazine
Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça tespit edilecek bir zorunlu mali
sorumluluk sigortası yaptırmaya ve denetimlerde bu sigortanın yapıldığını
belgelemeye mecburdurlar.
İşletenin sorumluluk sigortasına ilişkin hükümler, burada da uygulanır.
Motorlu araçları mesleki veya ticari amaçlar için elinde bulunduran
teşebbüs sahipleri bu araçların yönetmelikte gösterilecek biçimde bir defterini
tutmakla yükümlüdürler.
(Değişik 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan teşebbüs sahip-
leri, 108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
(Ek: 17/10/1996-4199/35 md.) İkinci fıkrada sözü edilen sigortayı yaptırma-
yan teşebbüs sahiplerinin bu işyerleri, mahallin en büyük mülki amirince 15 güne
kadar faaliyetten men edilir.
Yarışlar:
Madde 105 - Yarış düzenleyicileri, yarışa katılanların veya onlara eşlik
edenlerin araçları ile gösteride kullanılan diğer araçların sebep olacakları
zararlardan dolayı motorlu araç işleteninin sorumluluğuna ilişkin hükümler
uyarınca sorumludurlar.
Yarışçıların veya onlarla birlikte araçta bulunanların uğrayacakları zarar-
larla, gösteride kullanılan araçların uğradıkları zararlardan dolayı sorumluluk
genel hükümlere tabidir.
Yarış düzenleyicilerinin, yarışa katılanların ve yardımcı kişilerin yarış
esnasında üçüncü kişilere karşı olan sorumluluklarını karşılamak üzere bir so-
rumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur. Bu gibi yarışlara izin vermeye yet-
kili olan makamın talebi üzerine Ticaret Bakanlığı durum ve şartlara göre en az
sigorta tutarlarını belirlemekle görevlidir. Motorlu araçlar için yapılacak
sigortalarda en az sigorta tutarları zorunlu mali sorumluluk sigortasındaki
tutarlardan az olamaz. Bu Kanunun zarar görenin doğrudan doğruya sigortacıyı
dava edebilmesine ilişkin 97 nci maddesi hükümleri ile zarar görenlerin birden
çok olması haline ilişkin 96 ncı maddesi hükümleri burada da uygulanır.
Yetkili makamdan izin alınmaksızın düzenlenen bir yarışta vukubulan zarar-
lar, zarara sebep olan motorlu aracın sorumluluk sigortacısı tarafından karşıla-
nır. Böyle bir durumda, sigortacı, yarış için özel bir sigortanın yapılmamış ol-
duğunu bilen veya gerekli özenin gösterilmesi halinde bilebilecek olan işleten
veya işletenlere rücu edebilir.
(Değişik:4/7/1988 - KHK - 336/1 md.; Aynen kabul:7/2/1990 - 3612/59 md.) Bu
madde hükümleri ortalama hızı saatte en az elli kilometrenin üstünde olan veya
ulaşılacak hıza göre değerlendirme yapılması öngörülen motorlu araç veya
bisiklet sporu gösterilerinde uygulanır. Bu hükümler, yarış güzergahının diğer
trafiğe kapatılması halinde de geçerlidir. İçişleri Bakanlığı bu madde hükümle-
rinin, başka yarışlar bakımından da uygulanmasına karar verebilir.
Devlete ve Kamu Kuruluşlarına Ait Araçlar
Madde 106 - (Değişik: 25/6/1988 - KHK - 330/7 md.; Aynen kabul:31/10/1990 -
3672/6 md.)
Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelere,il özel idarelerine
ve belediyelere, kamu iktisadi teşebbüslerine ve kamu kuruluşlarına ait motorlu
araçların sebep oldukları zararlardan dolayı, bu Kanunun işletenin hukuki
sorumluluğuna ilişkin hükümleri uygulanır. Bu kuruluşlar, 85 inci maddenin
birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere
101 inci maddedeki şartları haiz milli sigorta şirketlerine mali sorumluluk
sigortası yaptırmakla yükümlüdürler.
Çalınan veya gasbedilen araçlarda sorumluluk:
Madde 107 - Bir motorlu aracı çalan veya gasbeden kimse işleten gibi sorumlu
tutulur. Aracın çalınmış veya gasbedilmiş olduğunu bilen veya gereken özen gös-
terildiği takdirde öğrenebilecek durumda olan aracın sürücüsü de onunla birlikte
müteselsilen sorumludur. İşleten, kendisinin veya eylemlerinden sorumlu olduğu
kişilerden birinin, aracın çalınmasında veya gasbedilmesinde kusurlu olmadığını
ispat ederse, sorumlu tutulamaz. İşleten, sorumlu olduğu durumlarda diğer sorum-
lulara rücu edebilir.
Aracın çalındığını veya gasbedildiğini bilerek binen yolculara karşı sorum-
luluk, genel hükümlere tabidir.
Çalınmış veya gasbedilmiş motorlu araç bir olaya sebep olmuş ise, işleten de
sorumlu değilse kişiye gelen zararlar, 108 inci madde uyarınca Garanti Fonu ta-
rafından karşılanır.
Garanti fonu:
Madde 108 - (Değişik: 17/10/1996-4199/36 md.)
Bu Kanuna göre,zorunlu mali sorumluluk sigortasına tabi motorlu araçların
sebep olacakları zararların, aşağıdaki durumlarda işletenin sorumluluğuna
ilişkin kurallar uyarınca geçerli teminat tutarları dahilinde karşılanması
amacıyla, Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde bir Garan-
ti Fonu oluşturulur.
Garanti Fonuna aşağıdaki durumlarda başvurulur:
a) Kazayı yapan motorlu aracın tespit edilmemesi durumunda kişiye gelen
bedensel zararlar için,
b) Kazanın meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dahilinde
zorunlu mali sorumluluk sigortasını yaptırmamış olan işletenlerin neden oldu-
ğu bedensel zararlar için,
c) Zorunlu mali sorumluluk sigortasını yapan sigortacının iflası halinde
sigortacının ödemekle yükümlü olduğu maddi ve bedensel zararlar için,
d) 8 inci maddenin (b) bendi ile 107 nci maddenin son fıkrasında öngörü-
len durumlar için.
Kazaya sebep olan aracın işleteninin sonradan bulunması halinde garanti
fonu, işletene ve sigortacısına rücu edebilir; diğer durumlarda da garanti
fonunun sorumlulara başvurma ve sigortacının iflas masasına katılma hakları
saklıdır.
6088 - 1
Fonun gelirleri, zorunlu mali sorumluluk sigortası için tahsil edilen top-
lam primlerin yüzde biri oranında sigorta şirketlerince ödenecek katılma pay-
ları ile sigorta yaptıranlardan safi primlerin yüzde ikisi oranında tahsil
edilecek katılma paylarından oluşur. Bakanlar Kurulu bu oranları binde beşe
kadar indirmeye veya tekrar kanuni sınırlarına kadar yükseltmeye yetkilidir.
Sigorta aracıları, sigorta yaptıranlardan yukarıdaki fıkra hükmü gere-
ğince tahsil ettikleri katılma paylarını, tahsilatı takip eden ayın 15'ine
kadar ilgili sigorta şirketlerine intikal ettirirler.
Sigorta şirketleri; kendileri tarafından ödenmesi gereken bir takvim yı-
lına ilişkin katılma paylarını takip eden yılın Şubat ayı sonuna kadar; si-
gorta yaptıranlardan tahsil edilen katılma paylarını ise ertesi ayın sonuna
kadar fon hesabına yatırırlar.
Fon hesabına zamanında ve tam olarak yatırılmayan katılma payları ve ge-
cikme zamları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hü-
kümlerine göre tahsil olunur. (Değişik son cümle: 21/5/1997-4262/4 md.) Ay-
rıca, söz konusu yükümlülüğü yerine getirmeyen şirketler 108 000 000 lira
hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
Fonun gelir ve giderleri ile işlemleri, Hazine Müsteşarlığınca her yıl
denetlenir.
Garanti Fonunun kuruluşuna, işleyişine, fon varlıklarının nemalandırılma-
sına, fondan yapılacak ödemelere ve diğer hususlara ilişkin esaslar Türkiye
Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğinin görüşü alınarak, Hazine Müsteşar-
lığının bağlı bulunduğu Bakanlık tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle
düzenlenir.
(Dikkat: Devamı 6089'uncu sayfadadır.)
6088-2
BEŞİNCİ BÖLÜM
Ortak Hükümler
Zamanaşımı:
Madde 109 - Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine iliş-
kin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten
başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşı-
mına uğrar.
Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha
uzun bir zaman aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat taleple-
ri için de geçerlidir.
Zamanaşımı, tazminat yükümlüsüne karşı kesilirse, sigortacıya karşı da
kesilmiş olur. Sigortacı bakımından kesilen zamanaşımı, tazminat yükümlüsü
bakımından da kesilmiş sayılır.
Motorlu araç kazalarında tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu
hakları, kendi yükümlülüklerini tam olarak yerine getirdikleri ve rücu edilecek
kimseyi öğrendikleri günden başlayarak iki yılda zamanaşımına uğrar.
Diğer hususlarda, genel hükümler uygulanır.
Yetkili mahkeme:
Madde 110 - Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin da-
valar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acen-
tanın bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi, kazanın vukubul-
duğu yer mahkemesinde de açılabilir.
Sorumluluğa ilişkin anlaşmalar:
Madde 111 - Bu Kanunla öngörülen hukuki sorumluluğu kaldıran veya daraltan
anlaşmalar geçersizdir.
Tazminat miktarlarına ilişkin olup da,yetersiz veya fahiş olduğu açıkça bel-
li olan anlaşmalar veya uzlaşmalar yapıldıkları tarihten başlayarak iki yıl
içinde iptal edilebilir.
DOKUZUNCU KISIM
Adli Kovuşturma ve Cezaların Uygulanması
BİRİNCİ BÖLÜM
Adli Kovuşturma
Bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara bakacak mahkemeler ve yetkileri:
Madde 112-Bu Kanundaki; hafif para cezasını veya bununla birlikte hafif
hapis cezasını, belgelerin geri alınması ve iptali cezasını veya işyerlerinin
kapatılması cezasını gerektiren suçlarla ilgili davalara trafik mahkemelerinde,
bunların bulunmadığı yerlerde yetki verilen sulh ceza mahkemelerinde bakılır.
Bu Kanunda yazılı suçları işleyenler hakkındaki duruşmalar, 3005 sayılı
Meşhut Suçların Muhakeme Usulü Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin (A) bendindeki
yer ve aynı Kanunun 4 üncü maddesindeki zaman kayıtlarına bakılmaksızın sözü
edilen kanun hükümlerine göre yapılır.
Trafik suçlarına ait kesinleşen karar örnekleri, sürücülerin sicillerine
işlenmek üzere mahkemelerce ilgili trafik şubelerine gönderilir.
Bu Kanuna göre görülen davalar, diğer kanunlara göre görülen davalarla
birleştirilemez.
KANUNLAR, ŞUBAT 1989 (EK - 3)
Bu Kanunun uygulanmasında, suçun tekrarından söz edilen maddelerinin
dışında tekerrür hükümleri uygulanmaz.
Bu Kanuna göre verilen hükümlere diğer kanunlara göre;diğer kanunlara göre
verilen hükümler bu Kanuna göre işlenen suçlarda tekerrüre esas olmaz.
Bu Kanunda yer alan "Suçun Tekrarından" maksat, daha önce verilmiş hükmün
kesinleşme tarihinden itibaren bir yıl içinde aynı suçun tekrar işlenmesidir.
Askeri araçları süren kişiler ile asker kişilerin bu Kanunda yazılı suçlarla
ilgili davalarına da bu mahkemelerde bakılır.
Askeri görev ve hizmetlerin yürütülmesi sırasında askeri araç sürücülerinin
asker kişilere karşı işledikleri trafik kazaları ile ilgili suçlarda 353 sayılı
Kanun hükümleri saklıdır.
Bu Kanunun; hafif para cezası veya hafif para cezası ile birlikte hafif
hapis cezası yanında veya tek başına belgelerin geri alınması, iptali veya
işyerlerinin kapatılması cezası öngörülmüş olan maddelerindeki suçlarda, Türk
Ceza Kanununun 119 uncu maddesindeki "Kanun maddesinde ayrıca bir meslek veya
sanatın tatili cezasının bulunması bu madde hükmünün uygulanmasına engel
olmaz" hükmü uygulanmaz.
Duruşmasız olarak bakılacak davalar:
Madde 113 - (Mülga:3/11/1988-3493/53 md.)
İKİNCİ BÖLÜM
Cezaların Uygulanması
Suç ve ceza tutanakları:
Madde 114 - (Değişik: 18/1/1985-KHK 245/13 md.; Değiştirilerek kabul:
28/3/1985-3176/13 md.)
Bu Kanunda yazılı Trafik suçlarını işleyenler hakkında yetki sınırları için-
de Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı personeli ile Karayol-
ları Genel Müdürlüğünün ilgili biriminin il ve ilçe kuruluşlarında görevli ve
yetkili kılınmış personelince suç veya para cezasına dair tutanak düzenlenir.
Birkaç trafik suçunun bir arada işlenmesi halinde her suç için ayrı ceza
uygulanır.
(Değişik fıkralar:3/11/1988-3493/48 md.)
Yargı yetkisine giren suçlarla ilgili tutanağın bir sureti ilgili mahkemeye
7 iş günü içinde gönderilir.
Para cezaları yetkili memurlarca derhal tahsil edilir. Bu tahsilat makbuz
karşılığında yapılır. Bu makbuzlar damga vergisinden muaftır.
Para cezaları derhal tahsil olunamadığı takdirde "ceza tutanağı"tanzim edi-
lir ve bir sureti ilgili mal sandığına 7 iş günü içinde gönderilir.
Birinci fıkraya göre yetkili kılınmış personel, sayman mutemeti olarak
görevlendirilmeden, makbuz karşılığı para cezası tahsil eder.
(Mülga yedi ve sekizinci fıkralar: 3/11/1988-3493/48 md.)
Bu maddenin uygulanmasına ait usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir
Para cezalarının ödenme süresi:
Madde 115 - (Değişik: 3/11/1988 - 3493/49 md.)
Tahsilat derhal yapılmadığı takdirde,para cezalarının tutanağın tebliği
tarihinden itibaren 10 gün içinde ödenmesi gerekir. 10 gün içinde ödenmeyen
cezalar iki katına çıkar ve ödeme süresi 10 gün daha uzar, bu süre içinde de
ödenmeyen cezalar üç katına çıkar.
Süresinde ödenmeyen para cezaları için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanun Hükümleri uygulanır.
Bu para cezaları, Maliye ve Gümrük Bakanlığının Sayman mutemetlerine, mal
sandıklarına veya 114 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre yetkili kılınmış
personele ödenebileceği gibi, banka veya PTT aracılığı ile de ödenebilir,
116 ncı maddede öngörülen itiraza ilişkin hüküm saklı kalmak üzere, para
cezaları ile mahkemelerce verilen ve sadece hafif para cezalarına ait olan
hükümler kesindir.
Tescil plakasına göre tutanak düzenlenmesi:
Madde 116 - (Değişik birinci fıkra: 25/6/1988-KHK - 330/8 md.; Aynen Kabul:
31/10/1990 - 3672/7 md.) Trafiği tehlikeye düşürecek, engel olacak şekilde veya
yasaklanmış yerlerde park etmiş araçlara veya trafik kural ve yasaklarına
aykırı davranışları belirlenmiş bulunan, karayolları ağırlık kontrol
mahallerinde işaret, ışık, ses veya görevlilerin ikazına rağmen tartı sistemine
girmeden seyrine devam eden ve sürücüsü tespit edilemeyen araçlara tescil plaka-
larına göre ceza veya suç tutanağı düzenlenir.
Para cezasının ödenmesi gerektiği hallerde trafik kaydında araç sahibi
olarak görülen kişiye cezayı ödemesi için tebligat yapılır ve bu cezalar 114
ve 115 inci maddelerde belirtilen şekilde takip ve tahsil olunur.
Bu şekilde uygulanan cezalar için araç sahipleri cezanın tebliği tarihinden
itibaren yedi gün içinde yetkili mahkemeye itiraz edebilirler.
İtiraz ödemeyi ve ödeme ile ilgili süreyi durdurur.
İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.
(Son fıkra mülga: 3/11/1980 - 3493/53 md.)
Madde 117 - (Mülga: 18/1/1985 - KHK 245/16 md.)
Ceza puanı uygulaması, puanlama ve trafik kazası nedeniyle sürücü belgele-
rinin geri alınması: (1)
Madde 118 - Bu Kanunun suç saydığı bir fiilden dolayı haklarında ceza
uygulanan sürücülere,aldıkları her ceza, için esasları yönetmelikte belirlenen
ceza puanları verilir.
(Değişik: 17/10/1996-4199/37 md.) Trafik suçunun işlendiği tarihten geriye
doğru bir yıl içinde toplam 100 ceza puanını dolduran sürücülerin sürücü bel-
geleri 2 ay süre ile geri alınır ve eğitime tabi tutulurlar.
(Ek: 17/10/1996-4199/37 md.) Aynı yıl içinde ikinci defa 100 puanı doldu-
ran sürücülerin sürücü belgeleri 4 ay süre ile geri alınarak psiko-teknik de-
ğerlendirmeye ve psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulurlar. Muayene
sonucunda sürücülük yapmasına engel hali bulunmayanların belgeleri, süresi so-
nunda iade edilir.
(Ek: 17/10/1996-4199/37 md.) Bir yıl içinde üç defa 100 ceza puanını dol-
duran sürücülerin sürücü belgeleri süresiz olarak iptal edilir.
(Ek: 17/10/1996-4199/37 md.) Ölümle sonuçlanan trafik kazalarına asli ku-
surlu olarak sebebiyet veren sürücülerin sürücü belgeleri ise 1 yıl süre ile
geri alınır.
Ceza puanlarının tespit ve uygulanmasına ait usul ve esaslar yönetmelikte
gösterilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde ve diğer ilgili maddelerdeki hü-
kümlere göre sürücü belgeleri geri alınanlardan, geri alma süresi içinde araç
kullandığı tespit edilenler, bu Kanunun 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına
göre cezalandırılırlar.
İşlenen suçlar nedeniyle sürücü belgelerinin geri alınması ve yerine geti-
rilmesi:
Madde 119 - (Değişik birinci fıkra: 17/10/1996-4199/38 md.) Sürücü belge-
leri, belge alındıktan sonra bu Kanunun 41 inci maddesinin (e) bendinde ya-
zılı suçlardan biri ile mahkumiyet halinde süresiz geri alınır.
-------------------
(1) Bu madde başlığı, 17/10/1996 tarih ve 4199 sayılı Kanunun 37 nci maddesi
ile değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Diğer cürümlerden mahkümiyeti halinde, mahkemece ceza süresini geçmemek
üzere geçici olarak sürücü belgelerinin geri alınmasına da karar verilebilir.
Geçici olarak sürücü belgesinin geri alınması hürriyeti bağlayıcı ceza
hükümlerinin infazından sonra yerine getirilir.
Zamanaşımı:
Madde 120 - Hafif para cezaları dışındaki para cezalarında zamanaşımı süresi
beş yıldır.
Yönetmelikte yer alacak diğer esaslar:
Madde 121 - Para cezalarının tahsilinde ve takibinde uygulanacak esas ve
usuller ile kullanılacak makbuzun, suç ve ceza tutanağının şekli ve kullanma
esasları ile Bayındırlık Bakanlığı mensuplarından hangi niteliklere sahip kişi-
lerin,hangi şartlarda, suç ve ceza tutanağı düzenleyeceği, genel zabıtaya mensup
kişilerin bu Kanuna göre düzenleyecekleri tutanaklar hakkında yapılacak
işlemler, yetki sınırları, koordinasyon ve işbirliği esasları İçişleri,Maliye
ve Bayındırlık bakanlıklarınca müştereken çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
Makbuz ve tutanaklar Maliye Bakanlığınca bastırılır ve trafik
kuruluşlarına dağıtım sağlanır.
ONUNCU KISIM
Eğitim, Okullar ve Çocuk Eğitimi Parkları
Trafik eğitimi ve denetimi:
Madde 122 - Öğrenim kurumları dışında gerçek ve tüzelkişilerin karayolunu
kullananların eğitimi ile ilgili çalışmalarını konu ve kapsam yönünden tespite
ve uygulama yönünden denetlemeye Emniyet Genel Müdürlüğünün koordinatörlüğünde
Emniyet ve Karayolları Genel Müdürlükleri yetkilidir.
Eğitim çalışmalarının konu ve kapsamı ile uygulama esasları, denetleme usul-
leri yönetmelikte gösterilir.
Sürücü kursları:
Madde 123 - (Değişik: 18/1/1985 - KHK 245/14 md.; değiştirilerek kabul:
28/3/1985-3176/14 md.)
Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika
vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile
diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili
mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verilir.
Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması,hangi
sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği,öğretim ve eğitim konuları ile me-
todu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç,
gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği,teminat miktarları,sertifika sınavları-
nın esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların
sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve
Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir.
(Değişik : 17/10/1996-4199/39 md.) Ancak, gerçek ve tüzel kişiler tarafın-
dan kurs açılmayan il ve ilçelerde bu kurslar devlet tarafından açılabilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine ve yönetmelikteki
şartlara uymadıkları, mülki idare amirlerince görevlendirilen yetkililer veya
Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri tarafından tespit edilen kursların sahip-
lerine, olayın özelliğine göre belirlenecek süre içinde şartlara uymaları ya-
zılı olarak bildirilir. Bu süre içinde şartların yerine getirilmemesi halin-
de kurs sahipleri 18 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar. Ay-
rıca, kurs onbeş günden az olmamak üzere mülki amirlerce geçici olarak kapa-
tılır. Bu süre 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu hükümleri uyarınca
gerekli işlemler sonuçlandırılıncaya kadar uzatılır.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Belge alınmadan açılan kursların sahipleri
üç aydan altı aya kadar hafif hapis cezası ve 108 000 000 lira hafif para ce-
zası ile cezalandırılır. Ayrıca, belge alınmadan açılan kurslar zabıtaca
kapatılır.
Çocuk trafik eğitim parkları:
Madde 124 - Okul öncesi çocuklara ve ilköğretim öğrencilerine trafik bilgisi
vermek ve kurallara uyma alışkanlığı kazandırmak amacı ile il özel idareleri
ve belediyeler, yeteri sayıda ücretsiz çocuk trafik eğitim parkı yapar ve bele-
diyeler gerçek veya tüzelkişilere de yapma izni verebilir.
(Değişik: 17/10/1996 - 4199/40 md.) Çocuk trafik eğitim parklarının yapılma,
açılma, eğitim, denetim ve çalışma esasları ile diğer hususlar İçişleri, Bayın-
dırlık ve İskan Bakanlıklarının görüşleri alınarak Milli Eğitim Bakanlığınca
çıkarılacak Yönetmelikle düzenlenir.
Okul, radyo ve televizyonlarda trafik eğitimi: (1)
Madde 125 - (Değişik birinci fıkra: 17/10/1996 - 4199/41 md.) Milli Eğitim
Bakanlığınca, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında ders programlarına eğitim
amacı ile zorunlu uygulamalı trafik ve ilk yardım dersleri konulur. Bu dersler
için valilik ve kaymakamlıkça yükseköğrenim görmüş emniyet görevlileri görev-
lendirilebilir.
(Ek: 17/10/1996 - 4199/41 md.) Üniversite ve yüksekokullar ile lise ve
dengi okullarda, zorunlu trafik, ilk yardım ve motor derslerinden başarılı olan-
lar, sürücü kurslarında, bu derslerden Milli Eğitim Bakanlığnca çıkarılacak
yönetmelikteki esaslara göre sınava girmek kaydıyla muaf tutulabilirler.
(Ek: 17/10/1996 - 4199/41 md.) Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yayın
yapan ulusal, bölgesel, yerel radyo ve televizyonlar, 3984 sayılı Radyo ve Tele-
vizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (p) bendi gereğince yapacakları haftalık eğitim programlarının en az
30 dakikasını trafik eğitimi ile ilgili programlara ayırmak zorundadırlar.
(Ek Cümle: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu fıkra hükümlerine uymayan ulusal, bölgesel,
yerel radyo ve televizyonlar hakkında 13.4.1994 tarih ve 3984 sayılı Radyo
ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Silahlı Kuvvetler bünyesindeki birlik ve er eğitimi merkezlerine eğitim
amacı ile yeteri kadar trafik dersi konulması Genelkurmay Başkanlığınca düzen-
lenir.
ONBİRİNCİ KISIM
Çeşitli Hükümler
Olağanüstü hallerde ve savaşta karayolunda trafiğin düzenlenmesi ve deneti-
mi:
Madde 126 - Olağanüstü hallerde ve savaşta karayolunun kullanılması,trafiğin
düzenlenmesi ve yönetimi esasları Genelkurmay Başkanlığının görüşü alınarak yö-
netmelikte belirtilir.
Barışta, bu düzenleme ve yönetimi denemek için yapılacak manevra ve tatbi-
katlarda Genelkurmay Başkanlığının istemi üzerine özel uygulamalar yapılabilir.
Madde 127 - (Mülga: 18/1/1985 - KHK 245/16 md.)
Terkedilen, hasara uğrayan veya uzun süre park edilen araçlar:
Madde 128 - Yolu kullananları uzun süre etkileyecek şekilde park edilmiş,
terkedilmiş veya hasara uğramış araçların kaldırılıp götürülmesine trafik zabı-
tası yetkilidir.
Trafik hizmetleri geliştirme fonu:
Madde 129 - Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde:
a) Bilgi işlem Merkezinin geliştirilip yaygınlaştırılması ve kapalı devre
televizyon üniteleri kurulup işletilmesi ve çağdaş teknolojinin yerine getiril-
mesine,
Trafik hizmetlerini geliştirmek,etkinlik kazandırmak amacı ile her çeşit
araç ve gerecin yaptırılması,satın alınması,kiralanması,bakım ve onarımının
sağlanmasına,
Trafikle ilgili görevler verilen mahalli idarelerin, bu konulardaki projele-
rinin finanse edilmesine,
Okullar ve kurslar açmak dahil trafik personelinin ve halkın eğitim faali-
yetlerinin geliştirilmesine,
(Ek: 17/10/1996 - 4199/42 md.) Sürücülerin ödüllendirilmesine,
Katkıda bulunmak amacı ile "Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu" kurulur.
b) Bu Fonun gelirleri:
1.Her yıl bu fon için bütçeye konulacak ödeneklerden,
2.197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 17 nci maddesindeki
"Trafik Fonu" için ayrılan % 19 oranındaki payın tamamından,
3. Bu Kanunun 131 inci maddesine göre Türkiye Şoförler ve Otomobilciler
Federasyonunun basılı kağıt ve plakalardan sağladığı net gelirin % 50'sinden,
---------------
(1) Bu madde başlığı, 17/10/1996 tarih ve 4199 sayılı Kanunun 41 inci maddesi
ile değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
4. Bu Fon hesabının bankalarda tutulmasından elde edilen faizlerden,
5. (Ek:3/11/1988 - 3493/52 md.; Değişik: 17/10/1996 - 4199/42 md.) Bu
Kanunun 114 üncü maddesine göre tahsil edilen para cezalarının % 50'sinden,
6. (Ek: 3/11/1988-3493/52 md.) Ad ve/veya soyad veya tescil edilmiş ticari
unvan ihtiva eden plaka satışlarından elde edilen gelirlerden,
7. (Ek: 17/10/1996 - 4199/42 md.) Bu Kanunun 91 inci maddesine göre tahsil
edilen % 5 mali sorumluluk sigortası payından,
8. (Ek: 17.10.1996 - 4199/42 md.) 86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
gereğince ticari plaka satışlarından elde edilen %90'lık paydan,
9. (Ek: 17.10.1996 - 4199/42 md.) Bu Kanunun 35 inci maddesine göre tahsil
edilen % 10 muayene ücreti payından,
10. Diğer yardım ve bağışlardan. (1)
Oluşur.
(Ek: 17/10/1996 - 4199/42 md.) Fon gelirlerinin tamamı münhasıran trafik
hizmetlerinde kullanılır.
Bu maddenin 1 inci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde sayı-
lan gelirler ile ilgili işlemler, 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun
17 nci maddesindeki usullere göre yapılır. (3) numaralı alt bendinde gösterilen
pay, her yıl en geç Şubat ayı sonuna kadar Emniyet Genel Müdürlüğü emrine fon
hesabına kaydedilmek üzere Ziraat Bankasına tediye olunur.
Bu Fonun işleyişine ilişkin esaslar İçişleri ve Maliye Bakanlığınca müştere-
ken çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
İlgili bakanlık ve kuruluşlarla işbirliğini sağlama:
Madde 130 - Bu Kanunun uygulanmasında trafik hizmetleri açısından İçişleri
Bakanlığı ile işbirliği içinde çalışması gereken ilgili bakanlık ve kuruluşlarla
belediyelerin görev, yetki ve sorumluluklarının esasları, isbirliğini sağlayacak
biçimde yönetmelikte düzenlenir.
Kağıtların ve plakaların basım ve dağıtımı ile ilgili gelirden pay ayrılma-
sı:
Madde 131 - (Değişik:19/4/1989 - 3538/2md.)
Trafik şube veya bürolarında ve Milli Eğitim Bakanlığınca açılma izni veril-
miş motorlu taşıt sürücüleri kurslarında iş sahipleri ve kursiyerlerce verilmesi
ve kullanılması lüzumlu basılı kağıtlarla plakaların cins ve nevileri İçişleri
Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tespit edilir.
Basılı kağıtlar ile plakalar Türkiye Şöförler ve Otomobilciler Federasyonun-
ca bastırılır ve maliyetleri nazari itibara alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığı
ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federas-
yonunca birlikte tespit edilecek bedel mukabilinde il merkezlerinde veya kurulu-
şu bulunan ilçelerde,adı geçen Federasyonca İçişleri Bakanlığının tespit edeceği
esaslara göre verilir.
Basılı kağıtlar ve plakaların satışının federasyona sağladığı net gelirin,
yüzde altmışı her yıl en geç Şubat ayı sonuna kadar Trafik Hizmetleri Geliştirme
Fonuna tevdi olunur. Gelirin kalanı Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federas-
yonuna aittir.
Basılı kağıtlardan, 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu kapsamına giren sürü-
cü belgeleri Maliye ve Gümrük Bakanlığının görüşü alınarak Emniyet Genel Müdür-
lüğünce bastırılır. Sürücü belgelerinin değerli kağıt bedeli Emniyet Genel Mü-
dürlüğünce Maliye ve Gümrük Bakanlığına ödenir.
Sürücü belgelerinin bedeli dışında kalan hizmet ve malzemenin karşılığı
olan ücretler İçişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Türkiye
Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca birlikte tespit edilir. Sürücü belgele-
rinin verilmesi ve yenilenmesi hizmetlerinden elde edilen gelirin tamamı Türk
Polis Teşkilatı Güçlendirme Vakfına aittir. Buna dair usul ve esas ile diğer
hususlar İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
Bilgi işlem merkezinin faaliyeti:
Madde 132 - Araçların,sürücülerin ve trafik suçu işleyenlerin sicilleri,
bunlara ait hukuki ve teknik değişiklikler ile diğer gerekli ve istatistiki bil-
gilere ait kayıtlar ve hizmetler Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesindeki Bilgi İş-
lem Merkezi tarafından tutulur ve yürütülür.
Araçların trafiğe çıkarılmalarında kısıtlama ve yasaklamalar:
Madde 133 - Trafiğin ve karayolu yapısının büyük ölçüde etkilendiği karayol-
larında ikili ve çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere,uluslararası
transit ve yurt içi taşımalar belirli gün ve saatlerde kısıtlanabilir veya
yasaklanabilir.
---------------
(1) Bu bendin numarası, 17/10/1996 tarih ve 4199 sayılı Kanunun 42 nci maddesiy-
le 10 olarak teselsül ettirilmiştir.
Kısıtlama ve yasaklamalar Bayındırlık, Gümrük ve Tekel ve Ulaştırma bakan-
lıklarının görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca tespit ve ilan edildikten sonra
uygulanır.
Okul geçidi görevlisi:
Madde 134 - Okul geçitlerinde, trafik zabıtasınca verilmiş belgesi bulunan
ve özel kıyafet veya işaret taşıyan kişiler, görev sırasında trafik yönetimi
açısından görevli kişilerin yetkilerine sahiptir.
Okul geçitlerinde görevli olarak çalışabileceklerde aranacak nitelikler,
bunların hangi şartlarda,zaman ve sürelerle görev yapacakları, kıyafetleri veya
taşıyacakları işaretler ile diğer hususlar yönetmelikte belirtilir.
Okul geçidi görevlisinin talimatına uymayanlar hakkında duyuru üzerine
trafik zabıtasınca, eylemine uyan madde hükmüne göre işlem yapılır.
Yönetmelikler:
Madde 135 - Bu Kanunla ilgili Karayolları Trafik Yönetmeliği,ilgili bakan-
lıkların görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının koordinatörlüğünde,
Bayındırlık ve Ulaştırma bakanlıklarınca müştereken, bu Kanunda çıkarılması
öngörülen diğer yönetmelikler ilgili bakanlıklarca kanunun yayımı tarihinden
itibaren bir yıl içinde çıkarılır ve Resmi Gazete'de yayımlanır.
Ticari taşıt kullanma belgesi:
Ek Madde 1 - (Ek: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Ticari amaçla çalışan taksi, dolmuş, minibüs ve otobüs gibi taşıtlarla
yolcu taşımacılığı; kamyon, kamyonet, triportör ve benzeri taşıtlarla yük taşı-
macılığı yapmak isteyen sürücülerin "Ticari Taşıt Kullanma Belgesi"ne sahip ol-
maları zorunludur.
Ancak, bu Kanunun yayımı tarihinden sonra B,C,D ve E sınıfı belgelerinden
herhangi birisine sahip olanlardan toplu taşım aracı kullanacakların Ticari
Taşıt Kullanma Belgesi almak için yapacakları müracaatlarda en az ortaokul veya
sekiz yıllık temel eğitim mezunu olmaları şartı aranır.
Bu belgeye sahip olmayan sürücüler ticari amaçla yolcu ve yük taşımacılığı
yapamaz.
Ticari taşıt kullanma belgesi alacak sürücülerin eğitimi ve belge almaya
hak kazananlara belge verilme işlemleri Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Fede-
rasyonuna bağlı meslek odaları tarafından yapılır ve bu işlemler o ilde bulunan
en üst esnaf birliği kuruluşu tarafından denetlenir. Eğitime tabi tutulan sürü-
cülerin eğitim aldıkları tarih ve isim listeleri mahallin trafik tescil şube
veya bürolarına gönderilir.
Ticari taşıt kullanma belgesi uygulamasına ilişkin diğer esas ve usuller
Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun görüşü alınmak suretiyle İçiş-
leri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirtilir.
(Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler
14 400 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. Sürücü aynı zamanda araç
sahibi değilse tescil plakasına da 14 400 000 lira için ceza tutanağı düzenle-
nir. Ayrıca, bu araçlar ilk tespitte yedi gün, ikinci tespitte onbeş gün, üçüncü
tespitte otuz gün süreyle trafikten men edilir.
Ayrıca bu madde hükümlerine ve yönetmelikte belirtilen esas ve usullere ay-
kırı olarak belge düzenleyenler ve verenler Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre
cezalandırılırlar.
Araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması:
Ek Madde 2 - (Ek: 17/10/1996 - 4199/43 md. Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.)
Araçlarını motorlu araç tescil ve trafik belgesinde gösterilen maksadın dışın-
da kullananlar ile sürülmesine izin veren araç sahipleri 14 400 000 lira para
cezası ile cezalandırırlar.
Ayrıca, araç onbeş gün süre ile trafikten men edilir.
Trafik suçlarına ilişkin cezalar:
(Ek Madde 3 - (Ek: 17/10/1996 - 4199/43 md; Değişik: 21/5/1997-4262/5 md.)
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunundaki fiiller için, her takvim yılı
başından geçerli olmak üzere önceki yılda uygulanan mutlak ceza tutarları,
o yıl için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit ve ilan olunan yeniden
değerleme oranında artırılır.
Bu suretle hesaplanacak ceza tutarlarında 100 000 liraya kadar olan kesir-
ler dikkate alınmaz.
Bu Kanun hükümlerine göre faillere uygulanan hafif para cezaları tecil
edilemez.
Bir fiil 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun idari para cezasını ge-
rektiren muhtelif yasaklarını ihlal eder nitelikte ise faile, en ağır idari
para cezası uygulanır.
Trafik kazalarına karışan otobüs işleticisi teşebbüslerin adlarının teşhiri:
(Ek Madde 4 - (Ek: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Karayollarında yolcu taşımacılığı yapan otobüs ve benzeri taşıtların karış-
mış olduğu ölümlü trafik kazası sonuçlarının; kusurlu araç veya araçları kulla-
nan sürücü ve araca ait plaka numaraları ile birlikte otobüs işleticisi teşeb-
büsün unvanının,televizyon ve basın organları aracılığı ile kamuoyuna görüntülü
ve yazılı olarak, kusur oranlarından söz edilmeksizin ilanı, sırrın ifşaı ve
ticari itibarın ihlali sayılmaz.
(Ek Madde 5 - (Ek: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Araçlarını ticari amaçla kullanmak üzere tescil ettirmek isteyen araç sa-
hipleri, yönetmelikte belirtilen şartlara uymak ve bilgi ve belgeleri sağlamak
zorundadırlar.
Fahri trafik müfettişliği:
(Ek Madde 6 - (Ek: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadığını denetlemekle sorumlu olan
yetkililere yardımcı olmak üzere Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunca önerilen
ve Karayolu Trafik Güvenliği Üst Kurulunca uygun görülen kişilere, valilerce
"fahri trafik müfettişliği" görevi verilir.
Fahri trafik müfettişleri; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun suç
saydığı fiilleri işleyenler hakkında işlem yapılması amacıyla, Emniyet Genel
Müdürlüğünce kendilerine verilen tutanağı düzenlemek ve bunları aracın tescilli
olduğu trafik kuruluşuna gönderilmek üzere en geç bir hafta içerisinde herhangi
bir trafik kuruluşuna teslim etmek zorundadırlar.
Fahri trafik müfettişleri İçişleri Bakanlığının belirleyeceği esas ve usul-
lere göre eğitime tabi tutulabilirler.
Bu hizmet fahri ve ücretsizdir.
Görevini kötüye kullandığı tespit edilen fahri trafik müfettişleri iki aydan
altı aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar. Yargılamaları tabi ol-
dukları esaslara göre yapılır.
Ayrıca belgeleri iptal edilir.
Fahri trafik müfettişlerinin yetki ve sorumlulukları ile diğer usul ve
esaslar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenir.
6096 - 1
Ek Madde 7 - (Ek: 17/10/1996-4199/43 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Emniyet Genel Müdürlüğü, Trafik Uygu-
lama ve Denetleme Dairesi Başkanlığı, Trafik Planlama ve Destek Dairesi Başkan-
lığı ve Trafik Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı kurulur, Yeni kurulan bu
daire başkanlıkları trafik hizmetlerinden sorumlu genel müdür yardımcısına bağ
lı olarak görev yaparlar.
Bu daire başkanlıklarına ve Kriminal Polis Laboratuvarları Daire Başkan-
lığı ile Trafik Araştırma Merkezine ilişkin ekli listede yer alan kadrolar ih-
das edilerek 14.12.1983 tarih ve 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli Em-
niyet Genel Müdürlüğü merkez teşkilatına ait (1) sayılı cetvele eklenmiş ve
Trafik Dairesi Başkanlığı kadrosu iptal edilmiştir.
Sigortalılar bilgi merkezi:
Ek Madde 8- (Ek: 17/10/1996-4199/43 md.)
Türkiye Sigorta ve Reasürans şirketleri Birliği nezdinde, zorunlu mali so-
rumluluk sigortası yaptıranlar ile sigorta yaptırılan araçlara ait bilgilerin
tutulacağı bir bilgi merkezi oluşturulur.
Sigorta şirketlerince gönderilecek bu bilgilerin kapsamı ile gönderme süre-
lerine, bu bilgilerden sigorta şirketleri ile sigorta eksperlerinin yararlanma-
sına ve derlenecek istatistiklerin yayımlanmasına ilişkin usul ve esaslar, Ha-
zine Müsteşarlığının uygun görüşü alınarak Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirket-
leri Birliğince belirlenir.
Birlik,elde ettiği bilgileri, trafikten men edilecek araçların tespitinde
kullanmak üzere İçişleri Bakanlığının emrine hazır tutar veya gerekli gördüğü
birimlerine iletir.
Sigorta şirketleri, sigortasını yaptırmamış işletenleri tespit amacıyla zo-
runlu mali sorumluluk sigortası poliçeleri ile ilgili olarak İçişleri Bakanlı-
ğınca istenilecek bilgileri vermek zorundadırlar.
Bu maddeye aykırı hareket eden sigorta şirketleri hakkında 101 inci madde-
deki cezalar uygulanır.
Ek Madde 9- (Ek: 17/10/1996-4199/43 md.)
Tutanakların tutulması sırasında uyulacak esas ve usuller, tarafların hak-
larının eşitlik ilkesine uygun şekilde korunmasını esas alan, İçişleri Bakan-
lığınca çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.
Ek Madde 10- (Ek: 17/10/1996-4199/43 md.)
Karayollarının yapım, bakım ve işletmesinden sorumlu olan tüm kamu ve özel
kuruluşların projelerini yapan ve uygulayan yetkili ve sorumlu kişiler, çağdaş
ilim ve teknik esaslarına uymak ve uygulamak konusunda Karayolu Trafik Güvenli-
ği Kurulunun önerilerini kuruluş kanunlarına uygun olacak şekilde değerlendir-
mek zorundadırlar.
Ek Madde 11- (Ek: 17/10/1996-4199/43 md.)
Bu Kanunun 114 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen suç veya ceza
tutanağını tanzim ile görevlendirilenlerin ika edecekleri suçlardan Türk Ceza
Kanununun 181, 209, 211, 212, 228, 240 ıncı maddelerinde yazılı fiilleri ya-
panlar hakkında belirtilen maddelerde geçen cezalar yarı nispetinde artırılarak
hükmolunur ve bu suçları işleyenlerin meslekle ilişkileri kesilir.
Ek Madde 12 - (Ek: 17/10/1996-4199/43 md.)
Otoyollarda, konaklama yerleri hariç olmak üzere, yapılacak ve açılacak
yapı ve tesislerde, alkollü içki satılmasına izin verilmez.
ONİKİNCİ KISIM
Geçici Hükümler
Geçici Madde 1 - 6085 Sayılı Karayolları Trafik Kanununa ve bu Kanuna göre
verilen araçlara ait belgelerle şoför ehliyetnameleri ve sürücü belgelerinin
değiştirilip yenilenmesi bilgi işlem merkezi hizmete konulduktan sonra
yönetmelikte belirtilen usul, esas ve şartlara göre yapılır. Bu işlemlere
İçişleri Bakanlığının tespit ve ilan edeceği tarihte başlanır ve iki yıl
içinde tamamlanır.
Bu değiştirme ve yenilemeler harca tabi değildir.
İki yıllık süre sonunda değiştirilmeyen,araçlara ait belgelerle şoför
ehliyetnameleri ve sürücü belgeleri,değiştirilinceye kadar geçersiz sayılır.
Geçersiz belgelerle araç kullanılması veya aracın trafiğe çıkarılması halinde
şoför ve sürücüler araç kullanmaktan ve bu araçlar trafikten men edilir.
Geçici Madde 2 - 6085 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre verilmiş olan
şoför ehliyetnameleri değiştirilinceye kadar;
a) Amatör ve profesyonel şoför ehliyetnamesi sahipleri bu Kanunun 38 inci
maddesinde belirtilen (B) sınıfı sürücü belgesi ile kullanılan araçları,
6096 - 2
b) Ağır vasıta ehliyetname sahipleri ise bu Kanuna göre (C) ve (D)
sınıfı sürücü belgesi ile kullanılan araçları ve en az iki yıllık ağır vasıta
ehliyetnamesi sahibi olmak şartıyla da (E) sınıfı sürücü belgesi ile kullanılan
araçları,
Kullanabilirler.
Geçici Madde 3 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce edinilmiş ve
çeşitli nedenlerle tescili yapılmamış tarımda kullanılan lastik tekerlekli trak-
törlerin tescili,bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak bir yıl
içinde,tescil için başvuranların aracın sahibi olduklarını kanıtlayan bir belge
vermeleri şartı ile yapılır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce satışı yapılmış olan araçların
trafikte ve vergi kaydında maliki olarak görünen eski sahipleri,bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde, noterlikçe düzenlenen
satış belgesi ile trafik bürosuna başvurduklarında,yeni malikin de beraber
başvurusu veya muvafakatı aranmaksızın trafik kaydı ve trafiğin duyurusu ile de
vergi kaydı yeni maliki adına devir edilir,Satışlar zincirleme devam etmiş ise
bu işlemler de ayrıca zincirleme devam edebilir.
Bu şekilde yapılan tescillerde taşıt alım vergisinin alıcı tarafından
ödenmemiş olması halinde işlemi yapan tescil memurları 1318 sayılı Finansman
Kanununun 10 uncu maddesine göre sorumlu tutulmazlar.
Geçici Madde 4 - 6085 sayılı Karayolları Trafik Kanunu gereğince işleme
konan para cezalarının takip ve sonuçlandırılmasına bu Kanunun yürürlüğe girdi-
ği tarihten sonra da anılan kanun hükümlerine göre devam olunur.
Geçici Madde 5 - Bu Kanunun 42 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca sı-
navların trafik zabıtasınca yapılmasına Kanunun yayımı tarihinden itibaren en
geç bir ay içinde başlanır.Sınavların trafik zabıtasınca yapılmasına başlanınca-
ya kadar, 6085 sayılı Kanun uyarınca görev yapmakta olan sınav komisyonları-
nın görev ve yetkileri devam eder.
(Ek fıkralar:18/1/1985-KHK 245/15 md.;aynen kabul:28/3/1985-3176/15 md.):
Sürücü belgesi alacakların sınavlarının 42 nci maddeye göre sürücü kursla-
rında yapılmasına ve sürücü adaylarından 41 inci maddenin "ç" fıkrası gereğince
herhangi bir sürücü kursunu başarı ile bitirdiklerini belgeleyen sertifika is-
tenmesine 1/1/1987 tarihinde başlanır.
42 nci maddenin "a" bendi hükümlerine göre sürücülerin sınavlarının sürücu
kurslarında yapılmasına ve sürücü adaylarından sertifika istenmesine başlana-
cağı tarihe kadar,6085 sayılı Kanuna göre şöför ehliyatnamesi ve bu Kanuna göre
de,sürücü belgesi alacak olanların sınavları aşağıdaki esaslara göre trafik za-
bıtası personeli tarafından;
1. Bu Kanunun ilgili maddelerinin yürürlük tarihine kadar 6085 sayılı Kanuna
göre çıkarılmış bulunan yönetmelikteki esas ve usullere göre,
2. Bu Kanunun ilgili maddelerinin yürürlük tarihinden itibaren ise sürücü
sınavları 42 nci maddenin (c) fıkrası hükümleri gereğince çıkarılan yönetmelikte
belirtilen esas ve usullere göre,
Yapılır.
Geçici Madde 6 - Taksimetrelerin hangi il ve ilçelerde hangi tarihten itiba-
ren, takoğrafların, öncelikle hangi cins araçlarda hangi tarihten itibaren kul-
lanılacağına ilişkin esaslar yönetmelikte gösterilir.
Geçici Madde 7 - (Ek: 18/11/1986 - 3321/2 md.)
Kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun yürürlük tarihinden önce yük naklet-
tirmek amacıyla yapılan mukavelelerle ilgili fiyat farkı dahil her türlü düzen-
leme yapmaya Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu yetkilidir.
Geçici Madde 8 - (Ek: 3/11/1988 - 3493/56 md.)
Şoför Ehliyetnameleri ve Sürücü Belgeleri değiştirilip yenileninceye ve sü-
rücü sicillerine ait kayıtlar Bilgi İşlem Merkezine aktarılıncaya kadar, bu Ka-
nunun 118 inci maddesinde öngörülen ceza puanı uygulaması, Emniyet Genel Müdür-
lüğünün birimleri tarafından Yönetmelikte gösterilen usul ve esaslara göre yapı-
lır.
Ceza puanı uygulamasına İçişleri Bakanlığının tespit ve ilan edeceği tarihte
başlanır.
Geçici Madde 9- (Ek: 17/10/1996-4199/46 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce edinilmiş ve çeşitli sebeplerle
tescili yapılmamış olan tarımda kullanılan lastik tekerlekli traktörler ile
varsa bunlara ait römork ve yarı römorklar ile motorlu bisiklet ve motosikletle-
rin tescil işlemleri bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl
içinde tamamlanır. Bu süre gerektiğinde İçişleri Bakanlığınca bir yıla kadar
uzatılabilir.
6096 - 3
Geçici Madde 10- (Ek: 17/10/1996-4199/46 md.) Bu Kanunun yürürlüğe gir-
diği tarihten önce satışı yapılmış olan araçların trafikte ve vergi kaydında
malik olarak görülen eski sahiplerinin, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren bir yıl içinde noterlikçe düzenlenen satış belgesi ile trafik şube
veya bürolarına müracatları halinde, önceki malik adına olan kayıt ve tescil
işlemi silinerek son malik adına kayıt ve tescil işlemi yapılır. Ayrıca bu
işlem, ilgili vergi dairesine bildirilir.
Geçici Madde 11- (Ek: 17/10/1996-4199/46 md.) 2918 sayılı Kanunun bu Ka-
nunla değiştirilen hükümlerinde öngörülen yönetmelikler kanunla görev verilen
bakanlık veya kuruluşlarca diğer yönetmelikler ilgili bakanlıkların görüşü
alınarak İçişleri Bakanlığınca bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 ay içe-
risinde çıkarılır.
Bu Kanunun 108 inci maddesinde sözü edilen yöetmelik bu Kanunun yayımlandı-
ğı tarihten itibaren 6 ay içinde yürürlüğe konulur. Bu yönetmelik yürürlüğe gi-
rinceye kadar, garanti fonu uygulamasına ilişkin yürürlükte bulunan yönetmelik
hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Geçici Madde 12- (Ek: 17/10/1996-4199/46 md.) Emniyet Genel Müdürlüğünün
teşkilat ve kuruluşu, bu Kanun esaslarına göre yeniden düzenleninceye ve bu
düzenleme gereğince genel hükümlere göre yeni kadro tespit ve ihdas edilinceye
kadar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte uygulanmakta olan mevcut kadroların
kullanılmasına devam olunur.
Geçici Madde 13- (Ek: 17/10/1996-4199/46 md.) Bu Kanun ile yapılan yeni dü-
zenleme sebebi ile kadro ve unvanları değişmeyenler yeni kadrolarına atanmış
sayılırlar. Kadro ve görev unvanları değişenler veya kaldırılanlar yeni bir
kadroya atanıncaya kadar durumlarına uygun işlerde görevlendirilirler ve eski
kadrolarına ait aylık, ek gösterge ve her türlü hakları yeni görevlerinde kal-
dıkları sürece şahıslarına bağlı olarak saklı tutulur.
Geçici Madde 14 - (Ek: 17/10/1996-4199/46 md.) Emniyet Genel Müdürlüğü,
teşkilatını en geç 6 ay içinde bu Kanuna uygun hale getirir.
Geçici Madde 15- (Ek: 17/10/1996-4199/46 md.) Bu Kanunun yayımından başla-
yan ilk iki aylık sürede, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yayın yapan ulu-
sal, bölgesel, yerel radyo ve televizyonlar, 3984 sayılı Radyo ve Televizyonla-
rın Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(p) bendi gereğince yapacakları haftalık eğitim programlarının en az 2 saatini
bu Kanunun getirdiği değişikliklerin tanıtımına ayırmak zorundadırlar.
Ek Geçici Madde - (Ek: 27/8/1991 - 3759/2 md.)
Trafik hizmetlerinin yurt sathında yürütülmesi için gerekli personel, araç
ve gereçler Emniyet Genel Müdürlüğünce 2 yıl içinde sağlanır.
ONÜÇÜNCÜ KISIM
Kaldırılan Hükümler, Yürürlük ve Yürütme
Yürürlükten kaldırılan hükümler:
Madde 136 - 6085 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile ek ve değişiklikleri
ve diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlüğe girme:
Madde 137 - Bu Kanunun;
a) 42 nci maddesinin birinci fıkrası ile 51,68,135 ve Geçici 5 inci maddele-
ri yayımı tarihinde,
b) 118 ve 132 nci maddeleri, bilgi işlem merkezi faaliyete başladıktan ve
geçici 1 inci maddesindeki işlemler tamamlandıktan sonra,
(Dikkat devamı 6097 nci sayfadadır.)
c) (Değişik : 16/10/1984 - 3058/2 md.) Diğer maddeleri de bu Kanunun yayımı
tarihinden 20 ay sonra,
Yürürlüğe girer.
Yürütme :
Madde 138 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
*
* *
18/10/1983 TARİHLİ VE 2918 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER :
1) 28/3/1985 tarihli ve 3176 sayılı Kanunun Geçici Maddesi:
Geçici Madde - 2/2/1984 Tarihli ve 2977 Sayılı İdari Usul ve İşlemlerin Ye-
niden Düzenlenmesi ile İlgili Yetki Kanunu ile Bakanlar Kuruluna verilen Kanun
Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu
için adı geçen Kanunla verilen süre bitimine kadar geçerlidir.
2) 25/6/1988 tarih ve 330 sayılı KHK'nin Geçici Maddesi:
Geçici Madde - Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlük tarihine kadar tesci-
li yapılmamış olan motorlu bisiklet ve motosikletlerin tescili, iki yıl içinde
müracaat etmek ve aracın sahibi olduğunu belgelemek şartı ile yapılır.
Bu şekilde yapılan tescillerde taşıt alım vergisinin alıcı tarafından öden-
memiş olması halinde, işlemi yapan tescil memurları 1318 sayılı Finansman Kanun-
unun 10 uncu maddesine göre sorumlu tutulmazlar.
Bu maddenin uygulanmasına dair usul ve esaslar İçişleri Bakanlığınca belir-
lenir.
3) 3/11/1988 tarih ve 3493 sayılı Kanunun Geçici Maddesi :
Geçici Madde - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 6831, 1475, 2918
ve 2926 sayılı Kanun hükümlerine muhalefetten açılan ve devam eden davalardan,
kanunların değiştirilen hükümlerine göre mahkemelerin görev alanı dışına çıkarı-
lan suçlarla ilgili olanlar hakkında görevsizlik kararı verilir,varsa tutuklular
derhal tahliye edilir, Kararın bir örneği ve tutanak ilgisine göre mahallin
en büyük mülki amirine,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürüne,
Bağ-Kur İl Müdürüne,İl Emniyet Müdürlüğüne veya ilçe emniyet amirliğine veya
orman bölge şefliğine gönderilir.Bu makamlar, evrakın ilgilileri hakkında
tutanaklarında yazılı suçlarının Kanunun değişikliğinden önceki cezalarından
sadece para cezasının asgari haddini uygulamak suretiyle karar verirler.
Verilecek para cezasından,aynı suçtan dolayı tutuklu kalınan süreler 647 sayılı
Cezaların İnfazı Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının birinci
bendinde kabahatler için gösterilen asgari hadde göre hesap edilerek mahsup
edilir, Para cezaları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanun hükümlerine göre tahsil olunur,
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 6831,1475,2918 ve 2926
sayılı Kanunların değiştirilen hükümlerine göre mahkemelerin görev alanı
dışına çıkarılan suçlardan dolayı kesinleşmiş ve henüz yerine getirilmemiş
mahkumiyet kararlarının sadece para cezasına ilişkin kısımları infaz olunur ve
hükümlü olanlar ise derhal tahliye edilir.İnfaz edilecek para cezasından,
aynı suçtan dolayı tutuklu ve hükümlü kalınan süreler 647 sayılı Cezaların
İnfazı Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında birinci bendinde
kabahatler için gösterilen asgari hadde göre hesap edilerek mahsup edilir.
KANUNLAR, ŞUBAT 1991 (Ek - 7)
4) 19/4/1989 tarihli ve 3538 sayılı Kanunun geçici Maddeleri:
Geçici Madde 1.- 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununun yürürlüğe girdiği
tarihten önce edinilmiş ve çeşitli sebeplerle tescili yapılmamış olan tarımda
kullanılan lastik tekerlekli traktörler ile varsa bunlara ait römork ve yarı
römorkların tescil işlemleri bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir
yıl içinde tamalanır. Bu süre, gerektiğinde İçişleri Bakanlığınca bir yıla
kadar uzatılabilir.
Geçici Madde 2.- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun yürürlüğe gir-
diği tarihten önce satışı yapılmış olan araçların trafikte ve vergi kaydında
maliki olarak görünen eski sahipleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren iki yıl içinde, noterlikçe düzenlenen satış belgesi ile trafik bürosu-
na başvurduklarında, yeni maliki adına,beraber başvurusu veya muvafkatı aranmak-
sızın trafik kaydı ve trafiğin duyurusu ile de vergi kaydı devir edilir.
Satışlar,zincirleme devam etmiş ise bu işlemler de aynen zincirleme devam eder.
Bu şekilde yapılan tescillerde taşıt alım vergisinin alıcı tarafından öden-
memiş olması halinde işlemi yapan tescil memurları 1318 sayılı Finansman Kanu-
nunun 9 uncu maddesine göre sorumlu tutulmazlar.
5) 31/10/1990 tarihli ve 3672 sayılı Kanunun Geçici Maddesi:
Geçici Madde - Bu Kanunun yürürlük tarihine kadar tescili yapılmamış olan
motorlu bisiklet ve motosikletlerin tescili, iki yıl içinde müracaat etmek ve
aracın sahibi olduğunu belgelemek şartı ile yapılır.
Bu şekilde yapılan tescillerde taşıt alım vergisinin alıcı tarafından
ödenmemiş olması halinde, işlemi yapan tescil memurları 1318 sayılı Finansman
Kanununun 10 uncu maddesine göre sorumlu tutulmazlar.
Bu maddenin uygulanmasına dair usul ve esaslar İçişleri Bakanlığınca belir
lenir.
6) 21/5/1997 tarihli ve 4262 sayılı Kanunun Geçici Maddesi
Geçici Madde 1 - 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 41 inci madde-
sinin 4199 sayılı Kanunla değişik (b) bendinde öngörülen A1, A2, B, C, D ve
E sınıfı sürücü belgesi alacak olanlarda aranan en az ortaokul veya sekiz yıl-
lık temel eğitimi bitirmiş bulunmaları şartı, 31.12.1999 tarihine kadar aran-
maz. İlkokul mezunu olmaları yeterli sayılır.
2918 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE
Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın
Yürürlükten Kaldırılan -------------------------------
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
----------------------------------------- -------- ---------- ---------
2918 Sayılı Trafik Kanunu'nun 11, 117 ve
127 nci maddeleri ile 7 nci maddesinin son
fıkrası, 13 üncü maddesinin sondan ikinci
fıkrası, 15 inci maddesinin ikinci fıkrası,
35 inci maddesinin ikinci fıkrası ve
39 uncu maddesindeki"Vize edilmemiş sürücü
belgesi ile araç kullanmak yasaktır."hükmü 28/3/1985 3176 16
2918 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin bir
ve beşinci fıkraları 25/6/1988 KHK/330 5
2918 sayılı Kanunun 113 üncü maddesi ile
116 ncı maddesinin son fıkrası 3/11/1988 3493 53
2918 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin bir
ve beşinci fıkraları 31/10/1990 3672 4
2918 sayılı Kanunundaki eylemler için
öngörülen cezalar ile 5/b-3,6/1,7/c
39/c-4 ve 42/c maddeleri 17/10/1996 4199 47
2918 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
---------- -------------------------------------------- ----------------
3058 - 18/10/1984 den
geçerli olmak üzere
19/10/1984
KHK/245 Cezalara ilişkin hükümler Kararnamenin
kanunlaştığı
tarihte:
(28/3/1985)
Diğer hükümler 18/6/1985
3176 - 18/6/1985
3321 - 22/11/1986
KHK/330 - 5/8/1988
3493 - 11/11/1988
3538 - 28/4/1989
3672 - 3/11/1990
3759 - 7/9/1991
4199 42 inci ve Ek 3 üncü maddesi 1/1/1997
Diğer maddeleri 27/10/1996
4262 ---- 25/5/1997
4358 ---- 4/4/1998