ANA SAYFAYA DÖNÜŞ
FİNANSAL KİRALAMA KANUNU
Kanun Numarası : 3226
Kabul Tarihi : 10/6/1985
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 28/6/1985 Sayı: 18795
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 24 Sayfa: 510
*
* *
Bu Kanun ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren
yönetmelik için, "Yönetmelikler Külliyatı" nın kanunlara göre
düzenlenen nümerik fihristine bakınız.
*
* *
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1 - Bu Kanunun amacı, finansman sağlamaya yönelik finansal kilamayı
düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Kanun, sözleşmenin hukuki yapısını, tarafların karşılıklı hak
ve yükümlülüklerini düzenleyen hükümleri kapsar.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanunda geçen;
Sözleşme; finansal kiralama sözleşmesini,
Kiralayan; finansal kiralama şirketini,
Kiracı; finansal kiralamayı kabul edeni,
Mal; finansal kiralamaya konu malı,
Kira bedeli; finansal kira bedelini,
İfade eder.
Sözleşme
Madde 4 - Sözleşme; kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü
kişiden satın aldığı veya başka suretle temin ettiği bir malın zilyetliğini, her
türlü faydayı sağlamak üzere ve belli bir süre feshedilmemek şartı ile kira be-
deli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören bir sözleşmedir.
Sözleşmenin konusu
Madde 5 - Sözleşmeye taşınır veya taşınmaz mallar konu olabilir. Patent gibi
fikri ve sınai haklar bu sözleşmeye konu olamazlar.
*
Finansal kiralama bedeli
Madde 6 - Finansal kiralama bedeli ve ödeme dönemleri taraflarca belirlenir.
Bu bedeller sabit veya değişken olabilir. Türk Lirası veya Merkez Bankasınca
alım satımı yapılan döviz cinsinden belirlenebilir.
Yurt dışından yapılacak finansal kiralamalarda kiralama bedeli yıllık 25 000
Amerikan Doları karşılığı Türk Lirasından az olamaz.
Bu miktarı artırmaya ve eski değerine indirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Sözleşmenin feshinin mümkün olmadığı süre
Madde 7 - Sözleşmeler enaz dört yıl süre ile feshedilemez. Hangi kiralama
hallerinde bu sürenin kısalacağı, Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikte
belirlenir.
Sözleşmenin şekli ve tescili
Madde 8 - Sözleşme düzenleme şeklinde noterlikçe yapılır. Taşınır mala dair
sözleşme, kiracının ikametgahı noterliğinde özel sicile tescil edilir. Taşınmaz
mala dair sözleşme ise taşınmazın bulunduğu tapu kütüğünün beyanlar hanesine,
gemilere dair sözleşmeler ise gemi siciline şerh edilir.
Tescil veya şerhden sonra, üçüncü kişilerin finansal kiralama konusu mal
üzerindeki ayni hak iktisapları kiralayana karşı ileri sürülemez.
Yurt dışında yerleşik kiralayan şirketin Türkiye'de şubesi yoksa sözleşmeler
Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça tescil edilir.
Finansal kiralama konusu malın satın alınması
Madde 9 - Finansal kiralama konusu malın mülkiyeti kiralayan şirkete aittir.
Ancak taraflar sözleşmede, sözleşme süresi sonunda kiracının, malın mülkiyetini
satın alma hakkını haiz olacağını kararlaştırabilirler.
Kiralayan Şirketin hukuki yapısı
Madde 10 - Kiralayan şirketler, yalnızca anonim ortaklık şeklinde kurulabi-
lir.
Kiralayan şirketlerin kuruluşu ve şube açmaları ile yabancı şirketlerin
Türkiye de şube açması Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı bulunduğu
Bakanlığın ön iznine bağlıdır. 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu hü-
kümleri saklıdır.
Kiralayan şirketler ile yabancı kiralayan şirketlerin Türkiye'deki şubeleri
Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığın denetimine ta-
bidir.
Ön iznin verilme şekil ve şartları ile kiralayan şirketlerin denetimine dair
hükümler çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
Bu Kanun hükümlerine göre izin almadan kiralama faaliyetinde bulunanlar beş-
yüzbin liradan beşmilyon liraya kadar para ve 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası
ile cezalandırılırlar. Bu eylemi ika edenler tüzelkişi ise ceza bizzat faaliyet-
te bulunanlar ve kararı vermiş olanlar hakkında uygulanır.
Bu Kanunda yazılı yükümlülük ve zorunluluklara uymayan kiralama şirketleri-
nin ilgili görevlileri hakkında fiile katılma derecelerine göre ikiyüzbin lira-
dan bir milyon liraya kadar para cezasına hükmolunur.
En az sermaye
Madde 11 - Kiralayan şirketlerin ödenmiş sermayeleri bir milyar Türk Lira-
sından az olamaz. Yabancı kiralayan şirketlerin Türkiye'de şube açmalarında ise
ödenmiş sermayeleri asgari iki milyon Amerika Birleşik Devletleri Doları karşı-
lığı Türk Lirasıdır.
Bakanlar Kurulu bu miktarları beş katına kadar artırmaya yetkilidir.
*
Kiralama işlemlerinde sınır
Madde 12 - Kiralayan şirketin finansal kiralama işlemlerinin tutarının sını-
rı ile, ortaklarına veya şirketler grubu ile yapacağı kiralama işlemleri esas ve
usulleri ile tutarlarını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
İKİNCİ BÖLÜM
Sözleşmenin Hüküm ve Sonuçları
Kiracının hak ve borçları
Madde 13 - Kiracı, sözleşme süresince finansal kiralama konusu malın zilyedi
olup, sözleşmenin amacına uygun olarak her türlü faydayı elde etmek hakkına
sahiptir.
Kiracı, finansal kiralama konusu malı sözleşmede öngorülen şart ve hükümlere
göre itinayla kullanmak zorundadır.
Sözleşmede aksine hüküm yok ise kiracı, malın her türlü bakımından ve korun-
masından sorumlu olup, bakım ve onarım masrafları kiracıya aittir.
Malın hasar ve ziyaı
Madde 14 - Malın sözleşme süresi içinde hasar ve ziyaı sorumluluğu kiracıya
aittir. Bu sorumluluk ödenen sigorta miktarının karşılanmayan kısmı ile sınırlı-
dır.
Ancak bu farkı, kiracı finansal kiralama bedelleri ile ödemek zorundadır.
Devir yasağı
Madde 15 - Kiracı, finansal kiralama konusu maldaki zilyedliğini bir başka-
sına devredemez.
Malın kiracıya teslim edilmemesi
Madde 16 - Finansal kiralama konusu malın, kiralayanın malın imalatcısı veya
satıcısı ile zamanında sözleşme yapmaması veya gerekli ödemeyi zamanında yerine
getirmemesi veya diğer sebepler ile kiracıya teslim edilmemesi halinde Borçlar
Kanununun 106 ncı maddesi hükmü uygulanır.
Kiralayan şirketin hak ve borçları
Madde 17 - Finansal kiralama konusu mal kiralayan şirketin mülkiyetindedir.
Kiralayan şirket, mülkiyeti kendisine ait olan finansal kiralama konusu malı
sözleşme süresince sigorta ettirmek zorundadır. Sigorta primlerinin ödenmesi ki-
racıya aittir.
Mülkiyetin üçüncü kişiye devri
Madde 18 - Sözleşmede aksi öngörülmemişse kiralayan, malın mülkiyetini bir
üçüncü kişiye devredemez.
Sözleşmede bu yetkinin tanınması halinde, devir, ancak başka bir kiralayana
yapılabilir. Devralan, sözleşme hükümlerine uymak zorundadır.
Devrin kiracıya karşı geçerli olması onun haberdar edilmesine bağlıdır.
Kiracının iflası veya icra takibine uğraması
Madde 19 - Kiracının iflası halinde, iflas memuru, İcra ve İflas Kanununun
221 inci maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre büro teşkilinden önce, finansal
kiralama konusu malların tefrikine karar verir. İflas memurunun bu kararına
karşı yedi gün içinde itiraz edilebilir.
Kiracı aleyhine icra yoluyla takip yapılması halinde, icra memuru, finansal
kiralama konusu malların takibin dışında tutulmasına karar verir. İcra memurunun
kararına karşı yedi gün içinde itiraz edilebilir.
Bu itirazlar, tetkik merciince en geç bir ay içinde karara bağlanır.
Kiralayanın iflası veya icra takibine uğraması
Madde 20 - Kiralayanın iflası halinde, sözleşme, kararlaştırılan sürenin
sonuna kadar iflas masasına karşı geçerliliğini sürdürür.
Kiralayan aleyihine icra yoluyla takip yapılması halinde, finansal kiralama
konusu mallar, sözleşme süresi içinde haczedilemez.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sözleşmenin Sona Ermesi
Sözleşmenin süresinin dolması sebebiyle sona ermesi
Madde 21 - Sözleşme kararlaştırılan sürenin dolmasıyla son bulur. Ancak,
taraflardan her biri sürenin bitiminden en az üç ay önce bildirmek kaydıyla,
mevcut veya yeni şartlarla sözleşmenin uzatılmasını talep edebilir. Sözleşmenin
uzatılması tarafların anlaşmasına bağlıdır.
Sözleşmenin diğer sebeplerle sona ermesi
Madde 22 - Sözleşme; şirketin sona ermesi, tüzelkişiliğinin hitamı, kiracı-
nın iflası veya aleyhine yapılan bir icra takibinin semeresiz kalması, kiracının
ölümü veya fiil ehliyetini kaybetmesi veya işletmesini tasfiye etmesi hallerin-
de, sözleşmede aksine bir hüküm yoksa, sona erer.
Sözleşmenin ihlali
Madde 23 - Kiralayan, finansal kiralama bedelini ödemede temerrüde düşen ki-
racıya verdiği otuz günlük süre içinde de ödenmemesi halinde, sözleşmeyi feshe-
debilir. Ancak, sözleşmede, süre sonunda mülkiyetin kiracıya geçeceği kararlaş-
tırılmış ise, bu süre altmış günden az olamaz.
Taraflardan birinin sözleşmeye aykırı harekette bulunduğu hallerde, bu aykı-
rılık nedeniyle diğer tarafın sözleşmeyi devam ettirmesinin beklenemeyeceği du-
rumlarda, sözleşme feshedilebilir.
Sözleşmenin sona ermesinin sonuçları
Madde 24 - Sözleşme sona erdiğinde, sözleşmeden doğan satın alma hakkını
kullanmayan veya bu hakkı bulunmayan kiracı, finansal kiralama konusu malı der-
hal geri vermekle mükelleftir.
Sözleşmenin feshinin sonuçları
Madde 25 - Sözleşmenin kiralayan tarafından feshi halinde kiracı malı iade
ile birlikte vadesi gelmemiş finansal kiralama bedellerini ödemek yükümlülüğü
altında olduğu gibi kiralayanın bunu aşan zararından da sorumludur.
Sözleşme kiracı tarafından feshedilirse kiracı malı geri vermekle beraber
uğradığı zararın tazminini kiralayandan talep edebilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Sözleşmenin Tabi Olduğu Hükümler
Uygulanacak hükümler
Madde 26 - Sözleşmeye, bu Kanunda hüküm olmayan hallerde Borçlar Kanununun
genel hükümleri, sözleşmenin niteliğine uygun düştükleri oranda ise özel hüküm-
leri uygulanır.
Uygulanmayacak hükümler
Madde 27 - Sözleşme hakkında, Medeni Kanunun 688, 689, 690 ıncı maddeleri ve
Borçlar Kanununun 222, 223, 224, 254 üncü maddeleri ile 6570 sayılı Gayrimenkul
Kiraları Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Teşvik ve Vergiye Dair Hükümler
Teşvik
Madde 28 - Teşvik belgesine bağlanmış bulunan yatırımların tamamının veya
bir bölümünün finansal kiralama yoluyla gerçekleştirilmesi halinde kiralayan,
kiracının teşvik belgesinde belirtilen ve satın alma halinde onun tarafından
kullanılmasına hak kazanılan teşviklerden Devlet Planlama Teşkilatınca teşvik
mevzuatına göre belirlenecek esaslar çerçevesinde yararlanır.
Sözleşme süresi içinde teşvik mevzuatı uyarınca kazanılmış haklar saklıdır.
Gümrüğe dair hükümler
Madde 29 - Yabancı şirket ile kiracı arasında akdedilen sözleşmeye göre ge-
tirilen mallara, gümrük vergileri bakımından aşağıdaki hükümler uygulanır.
a) Satın alma hakkı bulunmayan bir sözleşmeye dayanarak veya bu hak bulunsa
dahi teşvik belgesinde gümrük muafiyetinden yararlanması öngörülmemiş malların
Türkiye'ye girişinde, gümrük mevzuatının süre kısıtlaması hariç, sözleşme süre-
sine bağlı olarak, geçici muafiyet rejimine dair hükümler uygulanır.
Bu şekilde Türkiye'ye getirilen mallar için ileride doğabilecek vergileri
karşılayacak miktarda teminat alınır. Şu kadar ki, sözleşme süresi sonunda kesin
ithalatın yapılmaması ve finansal kiralama konusu malların kiralayana iade edil-
mek üzere yurt dışına çıkarılmak istenmesi halinde daha önce yapılan teminata
bağlama işlemi genel hükümlere göre çözülür.
Teminata bağlama usul ve esasları bir yönetmelikle belirlenir.
b) Sözleşme süresi sonunda finansal kiralama konusu malların kesin ithalatı-
nın yapılması halinde, vergi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki cari kur
ve normal fiyat üzerinden hesaplanacak gümrük vergileri tahsil olunur.
İstisnalar ve vergi nisbetinin tesbiti
Madde 30 - Sözleşme her türlü vergi, resim ve harçtan istisnadır.
Bakanlar Kurulu, dar mükellefiyete tabi kurumların bu Kanunun uygulamasından
doğacak kazanç ve ücretlerinden yapılacak vergi tevkifat nisbetlerini sıfıra ka-
dar indirmeye veya kurumlar vergisindeki nisbete kadar yükseltmeye yetkilidir.
Davanın niteliği
Madde 31 - Sözleşmelerden doğan davalar ticari dava niteliğindedir.
Yönetmelik
Madde 32 - Bu Kanunun;
a) 7 nci maddesinde belirtilen yönetmelik Bakanlar Kurulunca,
b) 10 uncu maddesinde belirtilen yönetmelik, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşar-
lığının bağlı olduğu Bakanlıkça,
c) 30 uncu maddesinde öngörülen yönetmelik Maliye ve Gümrük Bakanlığınca,
Yayımından itibaren üç ay içinde çıkarılır.
Yürürlük
Madde 33 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 34 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.