Dünyada kaydedilen
en büyük deprem hangisidir?
-----------------------------------------------------------------
1900 den bu
yana kaydedilen en büyük deprem, 22 Mayıs 1960'ta Şilide olmuştur
(magnitude 9.5 Mw).
Yeryüzünde
en az sallanan kıta hangisidir?
-----------------------------------------------------------------------------------
Depremi en az olan kıta
Antartikadır.
Magnitüd
ve Şiddet arasındaki fark nedir?
-------------------------------------------------------------------------------
Magnitüd
depremin kaynağında açığa çıkan enerjinin bir ölçüsü; şiddet
ise depremin yapılar ve insanlar üzerindeki etkilerinin bir ölçüsüdür.
Depraving
Magnitüdü Nedir?
-----------------------------------------------------------
Depremin Magnitüdü, belli
bir zaman diliminde kaydedilen sismogram üzerindeki deprem dalgalarının
genliğinin logaritması olarak tanımlanır. (Richter-ML,
mb, MS, MW)
Depremin Şiddeti
Nedir?
------------------------------------------------
Depremin yer yüzeyindeki
etkileri depremin şiddeti olarak tanımlanır. Şiddetin ölçüsü,
insanların deprem sırasında uykudan uyanmaları, mobilyaların hareket
etmesi, bacaların yıkılması ve toplam hasar gibi çeşitli kıstaslar
göz önüe alınarak yapılır. Şiddeti tanımlamak için birçok ölçek
geliştirilmiştir. Bunlardan en yaygın olarak kullanılanı Değiştirilmiş
Mercalli Şiddet Ölçeğidir (Modified Mercalli (MM) Intensity
Scale). Bu ölçek, Romen rakamları ile belirlenen 12 düzeyden oluşur.
Hiçbir matematiksel temeli olmayıp bütünü ile gözlemsel bilgilere
dayanır
Richter Ölçeği
nerede satılır?
---------------------------------------------------------
Satılmaz. Richter Ölçeği bir alet değildir;
depremin magnitüdünü tanımlayan matematiksel bir formüldür.
Artçı
Deprem (Aftershock) nedir?
-----------------------------------------------------------------
Ana depremi izleyen daha küçük sarsıntılar
dizisidir.
Artçı
Depremler (Aftershocklar) ne kadar süre ile devam eder?
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Belli bir süresi yoktur, 1 ay da olabilir 2 yıl da...
Depremin süresi
ne kadardır?
-----------------------------------------------------------
Bir saniye ile Üç dakika arasındadır.
Depremler
önceden belirlenebilir mi?
-------------------------------------------------------------------------
Var olan koşullarda depremin önceden belirlenmesi
olanaksızdır.
Fay nedir?
-----------------------
Yer kabuğunu oluşturan kayaçların bir yüzey
boyunca kırılması ve oluşan iki parçanın birbirine göre göreceli
olarak yer değiştirmesidir. (Fay
Türleri)
Kuzey
Anadolu Fay Hattı nedir?
--------------------------------------------------------------
Doğuda Karlıova ile batıda Mudurnu vadisi arasında
doğu-batı doğrultusunda bir yay gibi uzanır. Dünyanın en aktif ve en
önemli kırık hatları arasında yer alan Kuzey Anadolu fay zonunun
uzunluğu yaklaşık 1200 km dir; genişliği ise 100 m ile 10 km arasında
değişir.
Deprem olan
her yerde fay varmıdır?
-----------------------------------------------------------------------
Eğer yoksa bile yeni bir tane oluşmuştur.
P ve S
dalgası nedir?
--------------------------------------
P dalgası:
Kayıtçılara ilk ulaşan deprem dalgasıdır. Hızı kabuğun yapısına
göre 1.5 ile 8 km/sn arasında değişir. Tanecik hareketleri yayılma doğrultusundadır
(boyuna dalga). Yıkım etkisi düşüktür.
S
dalgası: Kayıtçılara ikincil olarak ulaşan deprem dalgasıdır. Hızı
P dalgası hızının %60'ı ile %70'i arasında değişir. Tanecik
hareketleri yayılma doğrultusuna dik ya da çaprazdır (enine dalga). Yıkım
etkisi yüksektir.
(P
ve S dalgalarının Kabuk içerisinde ve Manto sınırında izlediği yola
göre bileşenleri)
Sıvı
Etkisi (Liquefaction) nedir?
-------------------------------------------------------------
Kum-kil gibi gevşek malzemeden oluşan katmanların
deprem sırasında sıvıların çalkalanmasına benzer bir özellik göstermesidir.
Magnitüdlerine
göre 1 yılda tüm dünyada kaç tane deprem olmaktadır? (USGS
ten)
Tanım |
Magnitüd |
Yıllık
Ortalama |
Çok
Çok Şidetli (Great) |
8
>= |
1 |
Çok
Şiddetli (Major) |
7 -
7.9 |
18 |
Şiddetli
(Strong) |
6 -
6.9 |
120 |
Orta
Şiddette (Moderate) |
5 -
5.9 |
800 |
Hafif
(Light) |
4 -
4.9 |
6,200
(tahmini) |
Çok
Hafif (Minor) |
3 -
3.9 |
49,000
(tahmini) |
Çok
Çok Hafif (Very Minor) |
<
3.0 |
Magnitüd
2 - 3: günde yaklaşık 1,000
Magnitüd 1 - 2: günde yaklaşık
8,000 |
Aletle
deprem ölçümü ilk kez ne zaman yapılmıştır?
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
İlk sismoskop M.S. 132 yılında Çinli filozof Chang Heng tarafından
icat edilmiştir. Bu aygıt ayaklı bir vazo üzerine eşit aralıklarla
yerleştirilmiş 8 tane ejderha başı ile vazonun ayağı üzerine yerleştirilmiş
8 tane kurbağadan oluşur . Kurbağların açık olan ağızları
ejderhalara doğru dönüktür. Deprem sırasında ejderlerden
bazıları ağızlarındaki bilyeyi kurbagaların ağzına düşürür.
Hangi ejderin bilyesi düşmüşse sarsıntının doğrultusu o yödedir.
Aletin kendi bulunduğu yerde hissedilemeyen yaklaşık 750 km uzaklıklardaki
depremleri algılayabildiği söylenmektedir. Aletin gövdesini oluşturan
vazonun içerisinde ne tür bir düzenek olduğu bilinmemektedir. Bu
konudaki en yaygın görüş, vazo içerisine çok duyarlı bir sarkaç'ın
yer aldığı görüşüdür.

Deprem
nerelerde oluşur?
---------------------------------------------------
Deprem herhangibir yerde ve herhangibir zamanda oluşabilir.
Genel olarak depremlerin kaboğu oluşturan levhaların sınırlarında
oluştuğu söylenebilir. Dünyanın çeşitli yerlerinde benzer nitelikte
depremlerin tekrarlandığı gözlenmiştir ve bu kesiler hep levha sınırlarıdır.
Depremlerin yoğun olarak gözlendiği bölgeler yeryüzünde üç ana kuşak
oluşturur.
1.
Kuşak (Pasifik Deprem Kuşağı): Şiliden kuzeye doğru Güney
Amerika kıyıları, Orta Amerika, Meksika, ABD nin batı kıyıları ve
Alaskanın güneyinden Aleutian Adaları, Japonya, Filipinler, Yeni Gine,
Güney Pasifik Adaları ve Yeni Zelandayı içine alan en büyük deprem
kuşağıdır. Yeryüzündeki büyük depremleri %81'i bu kuşak üzeride
gerçekleşir.
2.
Kuşak (Alpine): Endonezyadan (Java-Sumatra) başlayıp Himalayalar ve
Akdeniz üzerinden Atlantik okyanusuna ulaşan kuşaktır. Yeryüzündeki
büyük depremlerin %17'si bu kuşakta oluşur.
3.
Kuşak (Atlantik): Bu kuşak Atlantik Okyanusu ortasında yer alan
levha sınırı (Atlantik Okyanus Sırtı) boyunca uzanır.
Deprem başladı
ne yapmalıyım?
---------------------------------------------------
-
Sakin
olun.
-
İçerdeyseniz,
masa veya benzeri sağlam bir koruyucunun altına girin, başınızı
saklayın ve hareket etmeyin. Pencerelerden ve cam eşyalardan uzak
durun.
-
Dışardaysanız,
binalardan, ağaçlardan, telefon ve elektrik direklerinden uzak durun.
-
Araçtaysanız,
üst veya alt geçitlerden uzaklaşın, açık bir alanda durun ve
aracınızdan çıkmayın.
Depremden
hemen sonra yapılması gereken en önemli şeyler nelerdir?
------------------------------------------------------------------------------
-
Kendinizin
ve bulunduğunuz yerdekilrin yaralanıp yaralanmadıklarını kontrol
edin ve gereken ilk yardımı yapın.
-
Ayakkabılarınızı
giyin.
-
Bulunduğunuz
yerin emniyetli olup olmadığını kontrol edin. Gaz, su ve elktrikle
çalışan herşeyi kapatın; bulunduğunuz yapının hasarını (baca
yıkılmaları, duvar çatlakları ve temeldeki hasarları) kontrol
edin ve artçı sarsıntılardan etkilenip etkilenmeyeceği konusunda
belirlemelerde bulunun.
-
Çevreye
dağılan malzemeleri toplayın.
-
Radyonozu
açın. Yetkililerin, hayati önem taşıyan, uyarı ve açıklamalarına
aynen uyun.
-
Acil
durumlar dışında telefonunuzu kullanmayın.
Türkiyede
kaydedilen en büyük deprem hangisidir?
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Aletsel dönemde
ülkemizde kaydedilen en büyük deprem 26 Aralık 1939 Erzincanda olmuştur.
Geceyarısı olan depremde yaklaşık 33 000 kişi ölmüştür.
Deprem
riski en yüksek ve en düşük olan bölgemiz hangileridir?
Harita
|