(Tekst: Etienne Stoffels PA3ERK, foto's en bijschriften: Ernest Neijenhuis PA3HCM)

Op 10 maart 1997, een mooie vroege voorjaarsmiddag met zon en uitstekende temperatuur, werd door de afdeling elektrotechniek een excursie georganiseerd. Naar "Radio Kootwijk" bij Apeldoorn wel te verstaan. Gezien de lage belangstelling in 1996 naar de radiozender "Flevo" deed ons vermoeden dat de belangstelling ook hiervoor klein was. Echter het nu al dubbele aantal enthousiaste (ex-)studenten en een evengroot aantal docenten als begeleiding waagden het erop.

Ons doel naderende, dwars door de Kootwijkse bossen, jawel, het pittoreske dorpje "Radio Kootwijk". Daadwerkelijk het is een dorpje met een aantal huizen, een tennisbaan en postbus die in het verleden bewoond werden door de medewerkers die op dit PTT complex tewerkgesteld waren. Aan het einde van de weg staat dan in de architectuur van de Amsterdamse stijl het grote betonnen gebouw, "Radiozender Kootwijk", ervoor een vijver met fontijnen die voor het koelwater gebruikt werd.

Bij de aankomst worden we begroet door een medewerker. Met allen een kop koffie vertelt hij op een zeer smeuige wijze de roemruchte geschiedenis van Radio Kootwijk. Het verhaal vervolgt dan naar de theorie, waarbij op simpele wijze de werking van de aldaar functionerende morse- en enkelzijbandzenders en de opgestelde antennes uitgelegd wordt. Jammer dat er zo weinig belangstelling is, juist dit soort uitstapjes demonstreren hoe nu theorie word toegepast.

Diverse "kippeladders" (gebalanceerde transmissielijnen) transporteren de RF-signalen van de zenders naar de antennes. De draden zijn bevestigd op keramische isolatoren op oude houten palen. In de verte is het prachtige gebouw zichtbaar waarin de zenders staan. De tuidraden op de voorgrond zijn van een gigantische draaibare logperiodische antenne.

Na een introductievideo over de PCH zender (dat is de roepnaam voor Radio Scheveningen die nu van dit zenderpark gebruik maakt) gaat het op wandeltocht over de hei. Eerst naar een overweldigend grote logaritmische periode antenne gevoed door een z.g. "kippeladder", even testen of hij nog functioneert. Verder gaat de wandeling langs een van de multibanddipolen en groundplane antennes gevoed door coaxbekabeling (doorsnede van de coaxkabel 8 cm !).

Een waar oerwoud aan draden dient als antennes. Dit zijn groepen van parallel gespannen draden van verschillende lengtes. Rechtsvoor zien we de voedingslijn omhoog gaan. Dit zijn parallel gespannen draden, zodat de impedantie anders is (aanpassing). De dipoolgroepen staan steeds haaks op elkaar.

Aanbeland bij de atoombunker kan bezichtiging hiervan niet overgeslagen worden. Wat opvalt dat het in de bunker zeer schoon is, logisch er heerst een overdruk en een constante temperatuur. In alles is voorzien zelfs de rode telefoon, want door de dreiging in het verleden van achter de muur zou maar eens een atoombom kunnen vallen. In de bunker staan in bedrijf zijnde zenders welke toch zo'n 10 Kilowatt uitgangsvermogen maken. De medewerker trekt de kasten open en begint aan de knoppen te zitten. Nu blijkt hoe duidelijk zijn uitleg was. Met name door de grofstoffelijkheid van de componenten.

Na het bunkerbezoek komt de entree van het betonnen monument gedateerd begin 1900. Op de eerste etage staan we in een enorme hal alwaar een tal van zenders staan opgesteld, vroeger werd deze ruimte gevuld door o.a. de Hilversum 1 zender. In het midden nog een aantal gerestoreerde zenders uit het begin van deze eeuw. Verder de toren in, langs een grote verzameling radiolampen tot bijna in de nok. Op het balkon aangekomen alwaar we rondom een van gigantisch uitzicht genieten. Voorts zien we een PTT'er oefenen in het beklimmen van een mast welke zo'n 212 meter hoog is (Zeker geen werk voor mensen met hoogtevrees).

Philips 10 kW zenders zorgen ervoor dat de signalen van Radio Scheveningen over de hele wereld te horen zijn. Deze staan opgesteld in de "kathedraal".

Ter herinnering krijgen we een doos met zenderbuizen mee. Ook overhandigt Paul Siepman namens de HTS als dank een klein presentje aan de medewerker.

Met zijn allen hebben we wederom een fantastische middag beleefd. De terugreis zit dan ook vol met verhalen. Zo'n excursie spreekt veel meer voor zich dan dat lessen aan de faculteit kunnen bieden, niet alleen voor de elektro maar ook voor een bouwkundige vormt dit complex een uniek uitstapje.

Tot kijks, tot de volgende excursie van de afdeling Electrotechniek.

Etienne, PA3ERK 1997.