KOPTELEFOON MET HOGE IMPEDANTIE
(2019)
CLICK HERE FOR THE ENGLISH VERSION
Met behulp van het kastje rechts kun je van al die laagohmige moderne oordopjes
een hoogohmige koptelefoon maken zoals werd gebruikt voor buizenradio's!
Een koptelefoon met hoge impedantie!
Een koptelefoon met hoge impedantie! Ik moest direct denken aan mijn studenten tijd en Alex. Daar stond Alex, op zijn blote voeten en met een wel heel antieke koptelefoon met bedrading met katoenen isolatie. Hij had die koptelefoon aangesloten op een zelfbouw buizenradio. Er moest gelijkstroom lopen vanwege de benodigde voormagnetisatie. De bananen stekkers maakten slecht contact, het gekraak deed pijn in zijn oren! En de bananen stekkers hadden een schroefje dat je aan kon raken en waar hoogspanning op stond!!!
Alex liep altijd op blote voeten. Waarom zou je schoenen dragen wanneer je op blote voeten kunt lopen? Het is goedkoper, eenvoudiger en voelt ook nog beter! Zo'n minimalistische simpele levensstijl vond ik geweldig! Dat moest ik ook proberen! Student op blote voeten! Vrijheid blijheid, een minimalistisch, simpel en zorgeloos leven! Alex was helemaal gek van radio buizen! TV's en radio's met buizen, daar was hij altijd mee bezig! Hij had net een oude zwart-wit buizen TV gerepareerd. Stuk door bliksem inslag, alleen de netschakelaar was stuk, compleet weggebrand! Degelijke buizen, niet kapot te krijgen!!! Hij deed die reparatie gratis, want het was voor een arme student!
Alex was helemaal gek van radio buizen!
En... Alex liep altijd op blote voeten.
Alex was een echte verzamelaar, zijn hele huis lag vol rommel. Hij had nog zo'n antieke koptelefoon voor mij! Maar nee die wilde ik niet, ik wilde zo weinig mogelijk bezit, een heel minimalistisch leven als student op blote voeten! Ik had genoeg aan een eenvoudige kristaltelefoon! Jammer! Nu heb ik er spijt van dat ik niet zo'n oude hoogohmige koptelefoon kan uitproberen. Want er zijn veel radio schema's waar je een hoogohmige koptelefoon voor nodig bent! Het is leuk om een paar van die oude schakelingen uit te proberen, maar hoe kom ik aan een hoogohmige koptelefoon? Er ligt hier wel een hele doos vol moderne oordopjes, maar die zijn 32 of 64 ohm, die impedantie is veel te laag!
Radio schakelingen waar je een hoogohmige koptelefoon voor nodig hebt!
Hierboven zie je een aantal voorbeelden. Die UN-9 wil ik graag proberen. Die heb ik vroeger eens gemaakt, maar de terugkoppeling werkte niet soepel. Had ik misschien de 1,5 volt gloeispanning verkeerd om aangesloten? Of maakt dat niets uit? Waarom werkte die terugkoppeling niet goed? Toch leuk om eens te proberen! En ineens had ik een idee om van die moderne oordopjes een hoogohmige koptelefoon te maken!
Dit is wat nodig is om van een moderne laagohmige "headphone" een hoogohmige koptelefoon te maken!
In audio systemem voor gebouwen worden "100 volt" audio transformatoren toegepast, ze zijn niet duur en overal te koop. Deze audio systemen zijn zogenaamde 100 volt systemen. Het audio signaal op de kabel heeft een niveau van 100 volt. Een luidspreker wordt op de secundaire zijde aangesloten en kan 4, 8 of 16 ohm zijn. De primaire zijde heeft aftakkingen waarbij een vermogen is gespecificeerd. Door de juiste aftakking aan te sluiten op de 100 volt lijn kan het volume (vermogen) worden ingesteld.
En zo'n transformator kunnen we natuurlijk prima gebruiken om een hoogohmige koptelefoon te maken! We sluiten de beide oorschelpen (meestal 32 ohm, maar bij 64 ohm per schelp werkt het ook prima) parallel aan op de 16 ohm secundaire. En door de juiste aftakking te kiezen kunnen we nu meerdere impedanties instellen, niet alleen de gebruikelijke 2000 ohm die zo'n antieke koptelefoon meestal heeft!
De impedantie is als volgt te berekenen:
Z = U*U / P (P is het vermogen van de aftakking), U = 100 volt dus: Z = 10000 / P. We kunnen de volgende tabel maken:
10 watt: 1000 ohm
5 watt: 2000 ohm
2,5 watt: 4000 ohm
1,25 watt: 8000 ohm
0,625 watt: 16000 ohm
Met behulp van een draaischakelaar is de aftakking te kiezen. We hebben dus nu een hoogohmige koptelefoon die we in kunnen stellen op impedanties van 1000 ohm tot en met 16000 ohm! In de praktijk draai je aan de schakelaar totdat je het beste resultaat hebt. Dit kan de minste vervorming zijn of het meeste lawaai!
En dit is het geworden!
Over de secundaire zijde zijn nog twee diodes 1N4007 anti-parallel geschakeld, zo kan de spanning over de koptelefoon nooit groter worden dan 0,7 volt. Dit is een gehoorbescherming, zodat loszittende pluggen enzo geen pijn doen aan je oren zoals het geval was bij Alex zijn antieke hoogohmige koptelefoon! De gelijkstroom door de primaire is zo laag, dat de transformator daar niet door in verzadiging raakt. Er hoeft geen gelijkstroom te lopen voor de voormagnetisatie van de koptelefoon. En... die moderne oordopjes zitten veel comfortabeler dan zo'n oude koptelefoon! De transformator is ook een isolatie tussen de soms hoge spanningen aan de primaire zijde en de oordopjes aan de secundaire zijde. En... gebruik geen bananenstekkers met aanraakbare schroefjes waarop hoogspanning kan staan!!!
Nog even heel snel een tekening, dat zegt vaak meer dan 1000 woorden!
Index PA2OHH