Summits on the Air

SOTA in België

“Summits On The Air” of SOTA is van oorsprong een Brits programma met als doel radioamateurs vanop bergtoppen verbindingen te doen maken. Die bergtoppen moeten aan bepaalde voorwaarden voldoen om “erkend” te worden en een referentienummer te krijgen. SOTA bestaat intussen al in tientallen landen en de Belgische "associatie" viert in 2017 haar 10e verjaardag.
In België zijn er 18 “toppen” erkend volgens de SOTA-regels: hier vind je een kaartje. Bovendien zijn er nog een aantal net over de grens met Nederland, Duitsland, Luxemburg en Frankrijk – keuze genoeg dus. De tips op deze pagina's gelden voor het activeren van SOTA in de Belgische Ardennen en vergelijkbare regio's met toppen tot ong. 1000 m ASL; het spreekt voor zich dat voor tochten in het hooggebergte, de risico's en eisen van een heel andere orde zijn.

In het SOTA programma kan je deelnemen als “activator”, dus zelf op een top gaan zenden, of als “chaser”: proberen met zoveel mogelijk toppen een verbinding te maken. In beide categorieën zijn er puntenklassementen, en je score hangt af van onder meer de hoogte van de top. Hogere toppen zijn vaak moeilijker te bereiken, worden minder vaak geactiveerd en brengen dus meer punten op. In België hebben we het voordeel dat een aantal van onze hoogste toppen zoals Botrange of Baraque de Fraiture, zeer gemakkelijk bereikbaar zijn. Met een goed doordacht actieplan is het niet moeilijk op korte tijd veel punten te behalen.

Aan het SOTA-programma zit wel een sportieve kant: het is de bedoeling dat je op eigen mensenkracht met je materieel naar de top trekt. Voor een geldige activatie mag je dus niet met de auto tot boven rijden en daar met een mobiel station verbindingen maken: je moet minstens een eind(je) gestapt hebben en portabel werken !

In België zijn er geen SOTA-toppen waarvoor je als een alpinist moet klimmen tegen steile bergwanden. Met een goede wandeling kan je elke top bereiken, of minstens in de “activatiezone” geraken. Dat wil niet zeggen dat er geen gevaar kan zijn: in de Ardennen moet je rekening houden met slecht weer, everzwijnen, jagers en boswachters… Niets lijkt zoveel op een bos als een ander bos: zelfs in de Ardennen kan je gemakkelijk kilometers verkeerd lopen. Sommige toppen liggen ook op privé- of militair terrein of in beschermd natuurgebied waar je niet vrij in mag rondlopen. Meer bijzonderheden staan in de “ARM” of de Associatie Reference Manual, de “officiële” handleiding met tips, aanwijzingen én de lijst van alle erkende toppen. Voor elk land werd er zo'n ARM opgesteld, dus ook voor België.

De scores worden in principe via het internet bijgehouden: je laadt de lijst van je QSO’s op naar de server van SOTA en ziet meteen of ze bevestigd zijn door het tegenstation en wat je geüpdate score is.
QSL-kaarten zijn in principe niet nodig, maar worden wel uitgewisseld met stations die daar om vragen of die niet geregistreerd zijn op de SOTA-website.

Hoe pak je dat aan ?

Registreer je op de SOTA-website en download de ARM van de “associatie” ( = land ) of de “region” ( = landsdeel ) die je interesseert. Je kan ook een top kiezen die voor jou goed bereikbaar is via de kaarten op SOTA-maps.

Bekijk de mogelijkheden via Google Earth Pro: bereikbaarheid, hoogteverschillen op de route, activatiezone, open ruimte voor antennes… Ideaal is een picknickplek met een bank in de activatiezone. Voor een geldige activatie hoeft je niet echt op de top te zitten. Als dat om een of andere reden niet gaat, mag je je ook in de nabijheid opstellen, maar niet lager dan 25 m onder de top. Als de afstand vanaf je parkeerplek niet te groot is, kan je een zwaardere transceiver met accu en een kleine laptop om te loggen meenemen. Meestal is dat echter niet nodig: op een SOTA-top volstaan enkele Watts en een eenvoudige draadantenne om heel wat verbindingen te maken. Een 100 W–transceiver op vol vermogen gebruiken heeft ten andere weinig zin omdat je accu dan erg snel leeg loopt. Print eventueel een wandelkaart uit en noteer zeker de SOTA-referentie van de top.

Veruit de meeste SOTA-activaties gebeuren op 7 en 14 MHz, op VHF is er weinig activiteit, tenzij bij contests e.d. Voor een geldige "activatie" moet je immers aan het minimum van 4 QSO’s komen.
De meest gebruikte frequenties zijn:
CW : 7.032, 10.118 en 14.035 of 14.062 MHz
SSB: 7.118 en 14.285 MHz

Voor je vertrekt kan je je activatie aankondigen op de SOTA-cluster. Je kan ook jezelf spotten tijdens de activatie met een smartphone - als je GSM-bereik hebt ! - via apps’s als Droidspot, Sota Spotter… Wie met elektronisch gegenereerde CW uitkomt kan automatisch gespot worden.
Eenmaal je gespot bent volgt er meestal een pile-up gedurende een kwartier tot een halfuur. Als die uitgedoofd is werk je niet veel bijkomende stations meer en kan je je spullen best inpakken voor de volgende activatie. In de Belgische Ardennen kan je zo gemakkelijk drie activaties op één dag doen.

Materiaal

- een kleine lichte transceiver: bijv. FT-817, FT-857, KX2, KX3... met microfoon of paddle/keyer;
- accu: kleine Gel-accu of LiPo met eventueel een spanningsindicatie;
- draagbare antenne voor HF: draaddipool, end-fed, MP1, vertical ( met een resonante antenne heb je geen tuner nodig );
- bij dipolen e.d.: extra touwtjes om ze open te spannen;
- glasvezelmastje of hengel, min. 5 m, met tuidraden en piketjes, velcrostraps, spanlinten…;
- lichte voedingskabel ( bijv. RG-58, Airborne 5 … )
- logboek en pen of een kleine computer met loggingsoftware ( opgelet: bij zonnig weer zijn computerschermen in open lucht zeer moeilijk leesbaar !);
- een gedetailleerde kaart en eventueel een wandel-GPS of smartphone;
- bij langere tochten: drinken, eten en eventueel regen- en zonbescherming;
- ook nuttig: een regenzeil ( ook handig om je kleine spullen niet in het gras te moeten leggen ! ), een stuk schuimrubber o.i.d. om op te zitten en een plastic tas om de transceiver droog te houden bij regenweer.
Stop alles goed georganiseerd ( kabels samengebonden, kleine onderdelen in transparante plastic zakjes… ) in een degelijke rugzak: je wil op de top in de regen/kou geen tuidraden staan ontwarren ! Check ook dubbel of je echt àlles meegenomen hebt: connectors voor de accu, RF-adapters, een pen om te loggen (!)...

Achteraf

Beschadig niets op de activatieplek en laat zeker geen rommel achter op de activatieplek. Respecteer ook anderen die daar misschien komen om van de rust te genieten. Misschien wil je ook enkele foto’s van je activatie maken om later op je QSL-kaarten te zetten - maar in principe hoef je er geen te versturen.
Als je weer thuis bent moet je thuis je SOTA-punten claimen door je log in te voeren op de SOTA-website. Je kan dat door de QSO's één voor één in te voeren in het webformulier of door een CSV-bestandje op te laden; als je niet al te veel verbindingen hebt gemaakt is de eerste optie vaak de gemakkelijkste. Denk er om dat de SOTA-chasers op je log zitten te wachten om ook hun punten te krijgen.

Veel succes !

Teug naar de website Beginnen met een amateurstation

Deze pagina beoogt enkel een samenvatting te geven van de belangrijkste aspecten van het SOTA-programma; het is geen officiële pagina van SOTA.
De inhoud van deze website werd geregistreerd en de auteursrechten zijn beschermd door de wet van 30 juni 1994.
Het kopiëren van informatie is niet toegestaan zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming.
© 2017-2018 0N7PX - alle rechten voorbehouden ( wet van 30 juni 1994 ).