Ne Mutlu Türküm Diyene !...
                     M.Kemal ATATURK

Tarih:  


RİZE

 
 

Pontos kralligi döneminde Sannika, Roma Imparatorlugu döneminde Pontos Polemoniacus ve Osmanli Imparatorlugu ve Cumhuriyetin ilk dönemlerinde "Lazistan" olarak anilan Rize'nin bugünkü isminin nereden geldigi yolunda tarihçiler çesitli fikirler öne sürüyorlar. Bir görüse göre Yunanca'da pirinç anlamina gelen "Rhisos" ya da Rumca da dag etegi anlamina gelen "Rhiza" kelimelerinin degisime ugrayarak Rize oldugu seklindedir. Bir diger görüs, ise Osmanlica'da kirinti, döküntü anlamina gelen "Rize" kelimesinin aynen kullanimiyla ilin adini aldigidir.

RİZE ŞEHRİNDEN BAZI GÖRÜNTÜLER
Click to enlarge
Click to enlarge
Click to enlarge

Rize'nin yazili tarihine iliskin dolaysiz bilgiler, Ege'de yasayan Miletoslu denizcilerin yöreye yaptiklari seferlerle baslar. M.Ö. 670 yillarinda Miletoslular'in Karadeniz kiyilarinda kurduklari kolonileri Rize'ye kadar uzattiklari biliniyor. Med'lerin ve Pers'lerin de istilalarina ugrayan bölge, daha bu dönemde Iyonlular'in, dolayisiyla Grek kültürünün etkisine girdi. Ilkçaglarda da Pontos Kralliginin egemenligine giren Rize yöresi, 11. Yy'da Büyük Selçuklularin yükselme döneminde Meliksah'in (1072-1092) hakimiyeti altina girdi. Ancak 1. Haçli Seferinde tüm Karadeniz kiyilari gibi Rize'de önce Bizans, daha sonra da Trabzon Rum Imparatorluguna katildi. Bu dönemde Venedikli ve Cenovali gemicilerin ticaret amaciyla ugradiklari kent, 1461'de Fatih Sultan Mehmet tarafindan Trabzon ile birlikte Osmanli sinirlari içine alindi. Bu yillarda Rize'nin Trabzon eyaleti Batum-Gonya sancagi içinde yer aldigi biliniyor.

19. Yy'in ikinci yarisinda Trabzon eyaletinin bir sancak merkezi olan Batum, Rusya'ya birakilinca Rize sancak merkezi oldu. 1. Dünya Savasi sirasinda Ruslar tarafindan isgal edilen Rize 2 Mart 1918 tarihinde isgalden kurtuldu ve 1924'te de il merkezi oldu. Doguda Artvin, Güneyde Erzurum ve Bayburt, Batida Trabzon ve Kuzeyde Karadeniz ile sinirli olan Rize, çok engebeli bir arazi yapisina sahiptir. Deniz kenarlarindaki dar vadi agizlari hemen hemen hiç yoktur. Yüksek irmakli tepeler arasindaki en yüksek nokta olan Kaçkar Dagi (3937 m.) yaz-kis kar tutar. Kaçkar Daglarinin dogal yapisi birçok kis sporu yaninda, Trekking ve dagcilik içinde uygun topografyaya sahiptir. Dag-kayak için Kaçkar Daglari dogal bir pist görünümündedir. Rize ili topraklari Kuzey Anadolu kiyi daglarinin yüksek kesimlerinden dogarak Karadeniz'e dökülen irili ufakli bir çok akarsu ile bölünür. Bu akarsularin en önemlileri Findikli, Büyükdere, Pazar, Karadere, Iyidere ve Firtina deresidir. Rize'deki göller, daglarin yüksek kesimlerinde, buzullarin asindirmasi neticesinde olusmus küçük buzul gölleridir. Kaçkar Daglarindaki krater gölleri çamlihemsin ve Ikizdere ilçelerinin sahip oldugu doga harikalaridir.
 


Click to enlarge
Click to enlarge
Click to enlarge

Rize'de kislar ve yazlar ilik geçer. Yillik sicaklik ortalamasi +14 derecenin altina düsmez. Bölge, Türkiye'nin en çok yagis alan yeridir. Son 40 yillik ortalamaya göre Rize'de yilda metrekareye 2510 kg. yagis düsmektedir. Bu iklim özelliklerine göre yörede Akdeniz bitkileri ve çay yetismektedir. Ormanlarda en çok kayin, mese, kestane, ihlamur, ladin, kizilagaç ve orman gülü bulunmaktadir.

Rize yeralti kaynaklari bakimindan da çok zengindir. Kentin hemen hemen her ilçesinde bir ilicaya ya da kaplicaya rastlamak mümkündür. Bunlardan en meshurlari çamlihemsin ilçesine bagli ayder kaplicalari ile merkez ilçeye bagli Andon Içmeleridir. Mide ve Böbrek rahatsizliklarinin tedavisine iyi gelen suyu ile ünlü Andon Içmeleri ile ayder kaplicalari dogal güzellikleriyle de dikkat çekerler.

 
Click to enlarge

Rize ilinde yetistirilen bitkisel ürünlerden çay ana ürünün yaninda tamamlayici ürün olarak misir, fasulye, narenciye, firidi puroluk tütün, karalahana, balkabagi, salatalik, taze sogan, maydanoz gibi ürün ve sebzeler yetistirilmektedir. Sebze üretimi daha ziyade aile ihtiyacini karsilayici yöndedir. Narenciye içerisinde yer alan mandalin, satsuma cinsi olup aroma ve besin degeri yönünden.Dünyaca taninmis ve arzu edilen bir çesittir. Ciddi çalismalar yapilmasi halinde ihracata yönelindiginde çaya

alternatif olabilecektir. Ayrica ilimizde kivi yetistirme çalismalari iyi sonuç vermis olup, bölgemizde yayginlasmasiyla birlikte çiftçimize önemli oranda gelir saglayacaktir.
Kapama bahçeler olmakla birlikte çay sahalari içerisinde yada çevresinde armut, elma, erik, kiraz, visne, dut, incir bölgemize has özellikle kokulu üzüm, ceviz, poitakal ve limon gibi meyveler aile ihtiyacini karsilayacak düzeyde yetistirilmektedir. Ilimizde aricilik yapilmaktadir. Kislari fazla soguk olmadigindan kovanlarin kislatilmasina uygun olmasina karsilik, yazlari fazla yagmurlu oldugundan kovanlar yaz aylarinda çevre illere tasinmaktadir.Çamlihemsin ve Ikizdere yaylalarinin bali yüksek kalitelidir. Ikizdere Anzer Yaylasinda üretilen bal dünyaca taninmistir. Bu bal kaliteli olup, talep çoklugu ve üretim azligi nedeniyle piyasa fiyatinin çok üzerinde deger kazanmaktadir. Son yillarda kara kovan yerini fenni kovana terketmis olup, ilimizde toplam 33.160 ari kovani mevcuttur.

Ilimize Türkiye'nin her tarafindan karayolu baglantisi olup tarifeli otobüs seferleri oldugu gibi, özel turlar da düzenlenmektedir. Hava yolu ile ulasim ise Trabzon Havalimani kullanilarak yapilmaktadir. Dogu Karadeniz sahil seridi üzerinde yer alan Rize batida 76 km ile Trabzon'a Güneyde Ikizdere ilçesi üzerinde 251 km ile Erzurum'a, doguda ise 159 km. ile Artvin iline ve 109 km. ile de Sarp Sinir Kapisina kara yolu ile baglantisi mevcut olup, bu yollarin tümü asfalttir. Yil boyu ülkenin her tarafina kolayca ulasim olanagi mevcuttur. Bütün ilçe yollari asfalt olup, yilin her mevsiminde bu kara yollari ulasima açiktir. Rize'de Devlet yolu 174 km.dir. Bunun 171 km.si asfalt, 3 km.si ise stabilizedir. Il yolu 126 km. olup, bunun 114 km.si asfalt, 12 km.si stabilizedir. Ilimiz köy yollarinin toplam agi 6.057 km. olup, yolu olmayan köyümüz yoktur. Son yillarda sarp sinir kapisinin açilmasi sonucu Rize'de sinir ticaretinin gelismesi ile nüfusta büyük bir hareketlilik gözlenmektedir. Bunun neticesinde ülkenin dört bir yanindan ithalat-ihracat ve diger ticari isler için Rize'ye gelip giden yolcu sayisinin bir hayli artmasina paralel olarak daha dün yalniz Rize-Samsun, Rize-Ankara, Rize-Istanbul, Rize-Izmir arasinda otobüs seferleri düzenlenirken bugün bunlara ilave olarak Rize-Dogu Anadolu, Rize-Güneydogu, Rize-Akdeniz, Rize-Marmara, Rize-Trakya bölgelerine yolcu ve kargo seferleri düzenli bir sekilde baslamis ve sürdürülmektedir.
 
 
Hava limani ve demir yolu olmadigindan tasimacilikta agirlik karayollarindadir. Yaz aylarinda Istanbul -Samsun Trabzon baglantili feribot seferleri Rize'ye kadar uzanmaktadir. Bagimsiz Devletler Toplulugundan gelen turistler için Rize-Soçi, Rize-Batum arasi feribot seferleri, Rize-Batum, Rize-Tiflis arasi otobüs seferleri yapilmaktadir. Son yillarda Rize'de yasanan bu canlilik il içinde, mahalle ve köylerde de vardir. 1966 yilinda temeli atilan Rize limani 1985'te Bakanlar Kurulu Karari ile Türkiye Denizcilik Isletmeleri Genel Müdürlügüne devredilmis ve bu tarihten sonra yükleme-bosaltma-aktarma-sifting-hamaliye ve ambarlama hizmetleri vermeye baslamistir. Rize limani 1991 yilinda sinir kapisi ve kiyi ticareti kapsamina alinmis, bu nedenle Bagimsiz Devletler Toplulugundan çesitli mallar gelmeye baslamistir.



 
 


Click to enlarge


 

Geri

Yukarı

Ana Sayfa ▪  Hayat Hikayem ▪ Fotoğraflarım KA4UFT-TA9F ▪  Memleketim Rize Miami-Florida Hatıra Defterim   Web Linklerim

Web: www.qsl.net/ta9f   E-Mail: [email protected]  Post Adr.: Hikmet  KÖSE, 10521 NW 35TH CT MIAMI FL 33147 USA

Siteyi en iyi, MS Internet Explorer 5.0 + ve 1024 x 768 Gerçek Renk çözünürlüğünde izleyebilirsiniz

Website designed by: TA2LG