Kimden : TA2MBD Kime : GSM@TUR Tur/durum : B$ Tarih/saat : 31-Ock 00:23 BID (MID) : BF0224TA2MBD Baslik : Cep telefonu surucuyu korlesti Cep telefonu sürücüyü körleştiriyor {Kaynak : NTV-MSNBC, 28 Ocak 2003} Otomobillerde kullanılan araç kitleri sürücülerin dikkatinin dağılmasını engellemiyor. Direksiyon başında cep telefonuyla konuşan sürücüler araç kiti kullansalar dahi gördükleri nesneleri algılamıyorlar. ABD'de yapılan bir araştırma "hands free" özelliği bulunan araç kitleri kullanımının sürücülerin dikkatinin dağılmasını önlemediğini ortaya çıkardı. Direksiyon başında telefonla konuşma sırasında sürücüler bir çeşit körlük yaşıyor. Bu sürücüler trafik işaretleri ve önlerindeki araçları görmelerine karşın bunları algılamıyorlar. Araştırmacılar, cep telefonu kullanıcılarının araç kullanırken "hands free" konuşma imkanı sağlayacak sistemler kullanmalarını zorunlu hale getirecek yasaların, yanlış bir güvenlik hissi uyandırdığı uyarısında bulundular. Türkiye'de araç kiti bulundurmadan cep telefonuyla konuşan sürücüler cezalandırırken, ABD'de bu zorunluluk sadece New York eyalaetinde bulunuyor. Ancak 30 eyalet benzer yasaları yürürlüğe koymaya hazırlanıyor. Bu hazırlıklar çerçevesinde Utah Üniversitesi psikoloji bölümünde gerçekleştirilen araştırmalar, araç kiti kullanımının cep telefonuyla konuşmayı daha güvenli hale getirmediğini ortaya çıkardı. BİR SİMÜLATÖR, 20 DENEK Araştırmayı yöneten psikoloji profesörü David Strayer "Bazen zaten ortada olanı görmek için aptal testler yapmanız gerekiyor" diyerek araştırma sırasında kullanılan simulatör testleri hakkında bilgi verdi. Araç kullanırken cep telefonu kullanımının etkisini görmek üzere geliştirilen simülatörde 20 gönüllü sürücü teste tabi tutuldu. Bu sürücüler bazen cep telefonu kullanırken bazen de cep telefonsuz olarak direksiyon başına geçirildi. Sürücülerin sürüş tarzarı ve reaksiyon zamanları gözlemlendi. Journal Experimental Pschology: Applied dergisininin Mart sayısında yayınlanacak araştırma sonuçları cep telefonunun sürücüleri bariz olarak etkilediği ortaya çıktı. KAZA RİSKİ DÖRT KAT ARTIYOR Bulgular, 1997 yılında New England Journal of Medicine dergisinde yayınlanan raporda yayınlanan ve araç kullanırken cep telefonuyla konuşmanın kaza riskini dört kat artırdığını ortaya koyan araştırma raporuyla paralellik taşıyor. Yeni rapora göre "İnsanlar, cep telefonuyla konuşurken bütün tepkileri yavaşlıyor. Arkadan çarpmayla meydana gelen kazalara neden olabiliyorlar. Araç kullanım tarzları çok daha umursamaz oluyor ve önlerinde aracın fren yapması, trafik ışıklarının değişmesi gibi beklenmeyen olaylara karşı tepkisiz kalyorlar." HER ŞEKİLDE KÖRLER Üstelik denekler, araç kiti kullanılsa da kullanılmasa da aynı tepkileri veriyorlar. Profesör Strayer "Her iki durumda da tepkiler kayboluyor. Bu araştırmanın sonuçları, bir şekilde cep telefonu kullanımına izin vererek diğer şekilde bunu yasaklayacak bir yasanın araç sürücülerine yanlış bir güvenlik hissi vereceğini gösteriyor." diyor. Stayer'a göre hepsinden daha rahatsız edici bir bulgu da, deneye katılan gönüllülerin kötü araç kullanıdıklarının farkında olmamaları: "Deneyden sonra sürücülere nasıl araç kullandıklarını sorduk. Genellikle dikkatlerinin dağılmadığını söylediler. Hatta bazıları cep telefonuyla konuşurken daha iyi araç kullandığını iddia etti." BAKIYOR AMA GÖRMÜYORLAR Profesor Strayer ve ekibi, cep telefonuyla konuşmanın neden bu kadar keskin bir etki yaptığını anlamak için ikinci bir deneye giriştiler. Strayer bu deneyi anlatırken "Bu sefer gözü takip eden bir sistem kurduk. Bu araç bir kimsenin tam olarak nereye baktığını saptayabiliyor. Sürücüler, bu deneyde bir grup ilan panosuna baktılar. Cep telefonuyla konuşan sürücüler panolara bakmalarına rağmen bu panoları gördüklerini hatırlayamadılar. Burada bir çeşit tünel görüntüsü var, yani beyin aldığınız çevresel görüntüyü işleme sokmuyor. Gözleriniz bir şeye odaklanmış olarak baksa bile, cep telefonuyla konuşurken, muhtemelen onu görmüyorsunuz." diyor. Sürücülerin baktığı halde görmediği nesneler arasında yol işaretleri, diğer araçlar ve trafik ışıkları da yer alıyor. Strayer bu durumun dikkatsizlik körlüğü denilen durumun bir türevi olduğuna dikkat çekiyor. Testin ilginç bulgularından biri ise, benzer bir körlüğün müzik ve sesli kitapları dinlerken, ya da bir yolcuyla konuşurken ortaya çıkmıyor olması.