SENDİKALAR KANUNU (1)

ANA SAYFAYA DÖNÜŞ

                                 SENDİKALAR KANUNU   (1)

    Kanun Numarası        :2821

    Kabul Tarihi          :5/5/1983

    Yayımlandığı R. Gazete:Tarih : 7/5/1983 Sayı:18O40

    Yayımlandığı Düstur   :Tertip: 5 Cilt: 22 Sayfa: 316

* *

    Bu Kanun ile ilgili tüzükler için, "Tüzükler Külliyatı" nın kanunlara

                göre düzenlenen nümerik fihristine bakınız.

* *

                         BİRİNCİ KISIM

                        Amaç ve Tanımlar

    Amaç:

    Madde 1 - Bu Kanunun amacı, çalışma ilişkilerinde ekonomik ve sosyal hak

ve menfaatlerin korunması ve geliştirilmesi için işçiler ve işverenler tarafın-

dan meydana getirilen sendikalar ile konfederasyonların kuruluşu, teşkilatı,

faaliyeti ve denetlenmesi esaslarını düzenlemektir.

    Tanımlar:

    Madde 2 - İşçi: Hizmet akdine dayanarak çalışanlara denilir.

    Bu Kanun bakımından araç sahibi hariç nakliye mukavelesine göre esas itiba-

riyle bedeni hizmet arzı suretiyle çalışmayı veya neşir mukavelesine göre ese-

rini naşire terketmeyi meslek edinmiş bulunanlar ve adi şirket mukavalesine

göre ortaklık payı olarak esas itibariyle fiziki veya fikri emek arzı suretiy-

le - bu mukavelenin aynı durumdaki herkese fiilen açık olması kaydıyla - bir

işyerinde çalışanlar da işçi sayılırlar.

    Hizmet akdine dayanarak çalışan bir kimsenin T.C. Emekli Sandığı Kanununa

tabi olması işçi sayılmasına engel teşkil etmez.

    İşveren:  İşçi sayılan kimseleri çalıştıran gerçek veya tüzelkişiye ve tü-

zelkişiliği olmayan kamu kuruluşlarına denilir.

    Bir adi şirkette fiziki veya fikri emek arzı suretiyle ortak olanların dı-

şındaki ortaklar da bu Kanun bakımından işveren sayılırlar.

    (Değişik:4/4/1995 - 4101/1 md.) İşveren vekili: İşveren sayılan gerçek ve

tüzelkişiler ve tüzelkişiliği olmayan kamu kuruluşları adına işletmenin bütününü

sevk ve idareye yetkili olanlara denilir.

    İşveren vekilleri bu Kanun bakımından işveren sayılırlar.

    İşyeri: İşin yapıldığı yere denilir.

-----------------------

(1) Bu Kanuna ;4/4/1995 tarih ve 4101 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi ile eklenen

    Ek 2 nci uyarınca:Kanun metninde geçen "Çalışma Bakanlığı" adı "Çalışma ve

    Sosyal Güvenlik Bakanlığı","Bölge Çalışma Müdürlüğü" ise "Çalışma ve Sosyal

    Güvenlik Bakanlığı Bölge müdürlüğü" olarak değiştirilmiş ve metindeki yer-

    lerine işlenmiştir.

    İşin niteliği ve yürütümü bakımından işyerine bağlı bulunan yerlerle,

dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya

mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi sair eklentiler ve araçlar da işyerinden

sayılır.

    Sendika: İşçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik

ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için meydana getirdikleri

tüzelkişiliğe sahip kuruluşlara denilir.

    Konfederasyon: Değişik işkollarında en az beş sendikanın bir araya gelmesi

suretiyle meydana getirdikleri tüzelkişiliğe sahip üst kuruluşlara denilir.

                             BİRİNCİ BÖLÜM

                            Kuruluş Esasları

    İşçi ve işveren sendikaları:

    Madde 3 - İşçi sendikaları, işkolu esasına göre bir işkolunda ve Türkiye

çapında faaliyette bulunmak amacı ile bu işkolundaki işyerlerinde çalışan işçi-

ler tarafından kurulur.

    İşveren sendikaları, işkolu esasına göre bir işkolunda ve Türkiye çapında

faaliyette bulunmak amacı ile bu işkolundaki işverenler tarafından kurulur.

Kamu işveren sendikalarının, aynı işkolundaki kamu işverenleri tarafından ku-

rulması ve aynı işkolunda faaliyette bulunması şartı aranmaz.

    Bir işkolunda birden fazla sendika kurulabilir. Meslek veya işyeri esasına

göre işçi sendikası kurulamaz.

    Sendikalar, tüzüklerinde belirtmek şartıyla ve genel kurul kararıyla şube

açabilirler. (1)

    İşkolunun belirlenmesi:

    Madde 4 - Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Çalışma ve Sosyal Güvenlik

Bakanlığınca yapılır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tespit ile ilgili

kararını Resmi Gazete'de yayımlar.Kararın yayımını müteakip bu tespite karşı

ilgililer iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemede onbeş gün içinde dava

açabilirler.Mahkeme iki ay içinde kararını verir.Kararın temyiz edilmesi halinde

Yargıtay uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.

    Kurucularda aranacak nitelikler:

    Madde 5 - (Değişik: 25/5/1988 - 3449/1 md.)

(Değişik birinci fıkra:4/4/1995 - 4101/2 md) Sendika kurucusu olabilmek için;

Türk vatandaşı, medeni hakları kullanmaya ehil ve sendikaların kurulacağı işko-

lunda fiilen çalışır olmak; kamu hizmetlerinden mahrum edilmemiş bulunmak;Türkçe

okur-yazar olmak; zimmet,ihtilas,irtikap,rüşvet,dolandırıcılık,hırsızlık,sahte-

cilik,inancı kötüye kullanma,dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal

ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçlarından biriyle veya her-

hangi bir suçtan dolayı ağır hapis veya taksirli suçlar hariç toplam bir yıl

veya daha fazla hapis cezasına hüküm giymemiş bulunmak;Türk Ceza Kanununun ikin-

ci kitabının birinci babında yazılı suçlardan veya bu suçların işlenmesini aleni

olarak tahrik etme suçlarından veya Türk Ceza Kanununun 312 nci maddesinin ikin-

ci fıkrasında yazılı halkı; sınıf,ırk,din,mezhep veya bölge farklılığı gözeterek

kin veya düşmanlığa açıkça tahrik etme suçlarından veya Türk Ceza Kanununun

536 ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı eylemlerle aynı

Kanunun 537 nci maddesinin birinci,ikinci,üçüncü,dördüncü ve beşinci fıkraların-

da yazılı eylemleri siyasi ve ideolojik amaçlarla işlemekten mahküm olmamak

şarttır.

---------------------------------

(1) Bu hükmün uygulanmasında ek 1 inci maddeye bakınız.

    İşveren sendikasının kurucusunun tüzelkişi olması halinde tüzelkişiyi tem-

sil eden gerçek kişide de işkolunda fiilen çalışma şartı hariç yukarıdaki bütün

şartlar aranır.

    Kuruluşta uyulacak usul:

    Madde 6 - Sendika ve konfederasyonlar önceden izin almaksızın kurulabilir.

    (Değişik: 25/5/1988 - 3449/2. md.) Sendika kurucuları, sendika merkezinin

bulunacağı ilin valiliğine makbuz karşılığında, dilekçelerine ekli olarak sen-

dika tüzüğünü, kurucuların nüfus cüzdanlarının suretlerini, ikametgah belgele-

rini, meslek ve sanat özgeçmişlerini, sendikanın kurulacağı işkolunda fiilen

çalışır olduklarını kanıtlayan belgeler ile sabıka kayıtlarını, ilk genel kuru-

la kadar kuruluşu sevk ve idare edecekler ile bunların eşleri ve velayetleri

altında çocuklarına ait noterden tasdikli mal bildirimlerini vermek zorundadır-

lar.

    Konfederasyon kurucuları, konfederasyon tüzüğü ile kurucu sendikaların

konfederasyon kurulmasına ilişkin genel kurul kararlarını ve ilk genel kurula

kadar sevk ve idare edeceklerin kimliklerini merkezinin bulunacağı ilin - vali-

liğine makbuz karşılığında vermek zorundadırlar. Konfederasyonu ilk genel kuru-

la kadar sevk ve idare edecekler, üye sendikaların zorunlu organlarına seçilme-

mişlerse, sendika kurucuları için istenen diğer belgeleri de eklemek zorunda-

dırlar.

    Yukarıdaki fıkralarda belirtilen belgeler ve tüzüklerin ilgili valiliğe

tevdii ile birlikte sendika veya konfederasyon tüzelkişilik kazanır.

    Vali, tüzük ve belgelerin birer örneğini derhal Çalışma ve Sosyal Güvenlik,

İçişleri ve Maliye bakanlıkları ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik

Bakanlığı Bölge müdürlüğüne gönderir.

    Belgelerin şekli ile başvuru usul ve esasları Çalışma ve Sosyal Güvenlik,

İçişleri ve Maliye bakanlıklarınca müştereken çıkartılacak bir yönet-

melikle belirlenir.Sendika ve konfederasyonların tüzükleri Anayasada belirlenen

Cumhuriyetin niteliklerine ve demokratik esaslara aykırı olamaz.

    Tüzük ve bu maddede sayılan belgeler ile içerdikleri bilgilerin kanuna ay-

kırılığının tespiti veya bu Kanunda öngorülen kuruluş şartlarının gerçekleşme-

diğinin anlaşılması halinde, vali veya ilgili bakanlıkların her biri sendika

veya konfederasyonun faaliyetinin durdurulması veya kapatılması için iş davala-

rına bakmakla görevli mahalli mahkemeye başvurur.

    Tüzükte suç teşkil eden hususların tespit halinde durum gereği için Cumhu-

riyet savcılığına ayrıca bildirilir.

    Sendika veya konfederasyonun tüzüğü:

    Madde 7 - Sendika ve konfederasyonların tüzüklerinde aşağıdaki hususların

belirtilmesi zorunludur.

    1. Sendika veya konfederasyonun adı, merkezi ve adresi,

    2. Sendika veya konfederasyonun amacı ve bu amacı gerçekleştirmek üzere

sürdürülecek çalışma konuları ve çalışma biçimleri,

    3. Sendikanın faaliyet göstereceği işkolu,

    4. Sendika kurucularının ad ve soyadları, meslek veya sanatları ve ikamet-

gahları; konfederasyonu kuran sendikaların işkolları ile ad ve adresleri,

    5. Sendika veya konfederasyona üye olma, üyelikten çıkma ve çıkarılmanın

şart ve şekilleri,

    6. Sendika veya konfederasyon genel kurulunun kuruluş şekli ve toplanma

zamanı,

    7. Genel kurulun görevleri, yetkileri, oy kullanma ve karar alma usul ve

yeter sayıları,

    8. Sendika veya konfederasyon yöneticilerinde aranacak nitelikler,

    9. Sendikanın veya konfederasyonun organlarına üyelerin ne suretle seçile-

ceği, asıl ve yedek üye sayısı, görev ve yetkileri,

    10. Sendika şubelerinin nasıl kurulacağı, görev ve yetkileri, genel kurul-

larının toplantılarına ve kararlarına ilişkin usul va esaslar ile sendika

genel kurulunda şubelerin nasıl temsil edileceği,

    11. Üye aidatlarının tespit şekil ve usulü,

    12. Sendikanın veya konfederasyonun iç denetim usulleri,

    13. Harcamaların nasıl yapılacağı, yetkilerin nasıl verileceği ve yetki

sınırları,

    14. Tüzüğün ne şekilde değiştirileceği,

    15. Sendika veya konfederasyonun feshi halinde mallarının tasfiye şekli,

    16. Sendika veya konfederasyonun organlarının oluşumuna kadar kuruluşun

işlerini yürütmeye ve temsile yetkili geçici yönetim kurulu üyelerinin ad ve

soyadları ile ikametgahları.

    Tüzelkişiliğin kazanılmasından sonra yapılacak işlemler:

    Madde 8 - Sendika veya konfederasyonun tüzelkişilik kazanmasından sonra

kurucular, tüzüğü ve ilk genel kurul toplantısına kadar sendika veya konfede-

rasyonu sevk ve idare ile görevli kişilerin ad ve soyadlarını, meslek ve sanat-

larını ve ikametgahlarını Ankara, İstanbul ve İzmir'de yayımlanan ve ülke ça-

pında dağıtılan günlük birer gazetede onbeş gün içinde ilan ederler. Kurucular,

gazete ilanını, sadece sendika veya konfederasyonun adına ve merkezine inhisar

ettirebilirler. Bu takdirde, sözü geçen belgelerin birer örneği aynı süre için-

de o ilin valiliğinin ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğünün

ilan tabelasında bir ay süre ile asılır ve basılmış nüshaları,masrafı karşılı-

ğında, ilgililere dağıtılır. Bu dağıtım vergi, resim ve harca tabi değildir.

    Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge müdürlükleri,sendika veya konfe-

derasyonlar için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilecek esaslar

çerçevesinde birer sicil tutarlar.Bu sicillerin birer örneği Çalışma ve Sosyal

Güvenlik Bakanlığına gönderilir.

                             İKİNCİ BÖLÜM

                               Organlar

    Ortak hükümler:

    Madde 9 - Sendikaların, sendikaların şubelerinin ve konfederasyonların zo-

runlu organları; genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin

kuruludur.

    Sendika ve konferedasyonlar ihtiyaca göre başka organlar da kurabilirler.

Ancak bu organlara zorunlu organların görev, yetki ve sorumlulukları devredi-

lemez.

    Genel kurul dışındaki zorunlu organlara seçilen asıl üye sayısı kadar yedek

üye seçilir.

    Genel kurul tarafından seçilen organların üyelerinin ad ve soyadları,meslek

ve sanatları, ikametgahları ile tüzük değişiklikleri ve tüzüğe göre şubelerin

açılması, sendikanın ve şubesinin bulunduğu illerin valilikleri ile Çalışma ve

Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge müdürlüklerine onbeş gün içinde gönderilir ve

8 inci maddeye göre ilan edilir.Ancak şube genel kurulu tarafından yapılan seçim

sonuçları,şubenin bulunduğu mahalde ilan edilir.

    (Beşinci ve altıncı fıkralar - Mülga: 4/4/1995/15 md.)

    Bu Kanunun uygulamasında yönetim ve denetim kurulu üyeleri yönetici sıfatı-

nı taşırlar.

    Genel kurul dışındaki organlara seçilenlerin 5 inci maddede sayılan suçlar-

dan biri ile mahküm olmaları halinde görevleri kendiliğinden sona erer.

    (Ek: 25/5/1988 - 3449/3 md.)İşveren sendikalarında üyelerin genel kurulda ve

diğer zorunlu organlarda kaç kişi ile temsil edilebilecekleri tüzüklerinde be-

lirtilir.

    Genel kurulların oluşması:

    Madde 10 - İşçi sendika şubesi genel kurulu, üyelerden oluşur.

    (Değişik: 4/4/1995 - 4101/3 md.) İşçi Sendikası şubesinin faaliyet saha-

sındaki işyerlerinde çalışan sendikalı işçi sayısı beşyüzü aştığı takdirde şube

genel kurulu delege esasına göre yapılır.Genel kurula katılacak delegeler,üye-

ler tarafından serbest,eşit,gizli oy,açık sayım ve döküm esasına göre ve sendika

tüzüğündeki hükümlere göre seçilir. Şube genel kuruluna katılacak delege sayısı

yüzden az ikiyüzelliden çok olmamak üzere sendika tüzüğünde belirlenir.

    İşçi sendikası genel kurulu, üyelerden, üye sayısı bini aştığı takdirde de-

legelerden oluşur. Şubesi bulunan sendikalarda delegeler şube genel kurulların-

ca, şubeleri bulunmayan sendikalarda delegeler ikinci fıkradaki usul uyarınca

seçilir. Sendika genel kurulunun delege sayısı ikiyüzden az beşyüzden çok olma-

mak üzere tüzüğünde belirlenir.

    İşveren sendikası genel kurulu üyelerden, üyenin tüzelkişi olması halinde

temsilcisinden,üye ve temsilci sayısı bini aştığı takdirde delegelerden oluşur.

Delegeler ikinci fıkradaki usul uyarınca üye ve temsilcilerce kendi aralarından

seçilir. Sendika genel kurulunun delege sayısı beşyüzden çok olmamak üzere tü-

züğünde belirlenir.

    İşçi ve işveren konfederasyonu genel kurulu,üye sendikalarca seçilen en çok

beşyüz delegeden oluşur. Üye sendikaların genel kurulda kaç delegeyle temsil

edileceği konfederasyon tüzüğünde belirlenir.

    Konfederasyon,sendika ve sendika şubesi yönetim ve denetleme kurulu üyeleri

bu sıfatla kendi genel kurullarına delege olarak katılırlar.

    Delege sıfatı, müteakip olağan genel kurul için yapılacak delege seçimi ta-

rihine kadar devam eder.

    Sendika tüzüklerine delege seçilebilmeyi engelleyici hükümler konamaz.

    Genel kurulların görevleri:

    Madde 11 - Genel kurulların başlıca görev ve yetkileri şunlardır:

    1. Organların seçimi,

    2. Tüzük değişikliği,

    3. Yönetim ve denetleme kurulları raporlarının görüşülmesi,

    4. Yönetim ve denetleme kurulunun ibrası,

    5. Yönetim kurulunca hazırlanan bütçenin görüşülüp aynen veya değiştirile-

rek kabulü,

    6. Gerekli taşınmaz malların satın alınması veya mevcut taşınmaz malların

satılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesi,

    7. Konfederasyonlara üye olma veya üyelikten çekilme,

    8. (Değişik: 25/5/1988 - 3449/4. md.) Şube açma veya bu konuda yönetim ku-

ruluna yetki verme, şubeleri birleştirme veya kapatma,

    9. Aynı türden olmak şartıyla bir başka sendika veya konfederasyonla bir-

leşme ve katılma,

    10. Sendika ve konfederasyonun uluslararası işçi veya işveren kuruluşlarına

üye olması veya üyelikten çekilmesi,

    11. Feshetme,

    12. Mevzuatta veya tüzüklerinde genel kurulca yapılması belirtilen diğer

işlemlerin yerine getirilmesi, başka bir organa bırakılmamış konuların karara

bağlanması.

    13. (Ek:4/4/1995 - 4101/4 md.) Delege seçiminde uyulacak esasların,kanuna

aykırı olmamak üzere düzenlenmesi.

    Şube genel kurulları sadece yukarıdaki 1, 3, 4 ve 12 nci bendlerde belirti-

len görevleri yerine getirirler. Şube genel kurullarının mali ibra yetkisi

yoktur.

    Genel kurulların toplantı zamanı:

    Madde 12 - Sendika veya konfederasyonun ilk genel kurulu, tüzelkişilik ka-

zanmasından başlayarak altı ay içinde yapılır.

    (Değişik:4/4/1995 - 4101/5 md.) Olağan genel kurul dört yılda bir toplanır.

Tüzüklerde daha kısa bir sürede toplanma öngörülebilir.

    Olağan genel kurul üç yılda bir toplanır. Tüzükler de daha kısa bir sürede

toplanma öngörülebilir.

    İki genel kurul toplantısı arasındaki döneme ait faaliyet ve hesap raporu

ile denetleme kurulu veya denetçi raporunun ve gelecek döneme ait bütçe tekli-

finin, genel kurula katılacaklara toplantı tarihinden onbeş gün önce gönderil-

mesi zorunludur.

    Olağanüstü genel kurul, yönetim kurulu veya denetleme kurulunun gerekli

gördüğü hallerde yahut genel kurul üye veya delegelerinin beşte birinin yazılı

isteği üzerine toplanır.

    Genel kurula çağrı yönetim kurulu tarafından yapılır.

    Genel kurul toplantı ve karar nisabı:

    Madde 13 - Toplantı nisabı üye veya delege tamsayısının salt çoğunluğudur.

Tüzükte daha yüksek bir nisap tespit edilebilir. İlk toplantıda yeter sayı sağ-

lanamazsa ikinci toplantı en çok onbeş gün sonraya bırakılır. Bu toplantıya

katılanların sayısı, üye veya delege tamsayısınn üçte birinden az olamaz.

    Delegelerle toplanan genel kurullarda delege olmayanlar, üyelerle toplanan

genel kurullarda ise üye olmayanlar nisapta nazara alınmazlar ve oy kullanamaz-

lar.

    Delegelerin veya üyelerin genel kurula katılmaları ve oy kullanmaları en-

gellenemez.

    Karar nisabı toplantıya katılan üye veya delege sayısının salt çoğunluğu-

dur. Ancak bu sayı üye veya delege tamsayısının dörte birinden az olamaz.

    Genel kurul tutanakları başkanlık divanınca kanuna uygun bir şekilde tutu-

lur ve imzalanır.

    Seçimlerde uyulacak esaslar:

    Madde 14 - Genel kurulların toplanması ve yürütülmesini gözetmek üzere va-

linin görevlendireceği hükümet komiserinin genel kurulun başlayacağı gün ve sa-

atte genel kurulun yapılacağı mahalde bulundurulması zorunludur. Bulunmaması

halinde, genel kurulun çalışmalarına komiser olmadan da başlanabilir ve durum

derhal valiliğe bildirilir.

    Genel kurullarda zorunlu organlara delege veya üye seçimleri yargı gözetimi

altında serbest, eşit, gizli oy, açık sayım ve döküm esasına göre aşağıdaki şe-

kilde yapılır.

    (Değişik: 28/8/1983 - 2882/2 md.) Seçim yapılacak genel kurul toplantıla-

rından enaz onbeş gün önce genel kurula katılacak üye veya delegeleri belirle-

yen listeler ile toplantının gündemi, yeri, günü, saati ve çoğunluk olmadığı

takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ile

birlikte, iki nüsha olarak o yer seçim kurulu başkanı olan hakime ve mahalli

mülki amire tevdi edilir. O yerde birden fazla seçim kurulu varsa, görevli se-

çim kurulunu il seçim kurulu tespit eder. Toplantı tarihleri gündemde yer alan

diğer konular göz önünde bulundurularak,görüşmelerin bir Cumartesi günü akşamı-

na kadar sonuçlanmasını ve seçimlerin ertesi gün olan Pazar gününün dokuz - on-

yedi saatleri arasında yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenmesi zorunludur.

Şube genel kurullarında görüşmeler ve seçimler, yukarıdaki günlerden birisi

içinde de tamamlanabilir.

    Hakim gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip incelemek suretiy-

le varsa noksanları tamamlattıktan sonra seçime katılacak üye veya delegeleri

belirleyen liste ile yukarıdaki fıkrada belirtilen diğer hususları onaylar.

Onaylanan liste ile toplantıya ilişkin diğer hususlar genel kurulun toplantı

tarihinden yedi gün önce sendika şubesi, sendika veya konfederasyon binasında

asılmak suretiyle ilan edilir. İlan süresi üç gündür.

    İlan süresi içinde listeye yapılacak itirazlar hakim tarafından incelenir

ve en geç iki gün içinde kesin olarak karara bağlanır. Bu suretle kesinleşen

listeler ile toplantıya ilişkin diğer hususlar hakim tarafından onaylanarak il-

gili sendika şubesi, sendika veya konfederasyona gönderilir.

    Hakim, bir başkan ve iki üyeden oluşan seçim sandık kurulu oluşturur. San-

dık kurulu başkanı en az on yıllık hizmeti bulunan Devlet memurları, diğer üye-

leri ise aday olmayan üye veya delegeler arasından seçilir. Ayrıca,aynı şekilde

bir yedek başkan ve iki yedek üye de belirlenir.

    Seçim sandık kurulu, seçimlerin kanunun ve sendika veya konfederasyon tüzü-

ğünün öngördüğü esaslara göre yürütülmesi, yönetimi ve oyların tasnifi ile gö-

revli olup, bu görevleri seçim ve tasnif işlemleri bitinceye kadar aralıksız

olarak devam eder.

    Genel kurullarca yapılacak seçimlerde aday olanların listeleri birlikte

veya organlara göre ayrı ayrı olmak üzere başkanlık divanınca yeteri kadar dü-

zenlenerek ilgili seçim kurulu başkanına mühürlenmek üzere verilir.

    Listede adı yazılı bulunmayanlar oy kullanamazlar. Oylar, oy verenin nüfus

hüviyet cüzdanı ve resimli üyelik veya delegelik kimlik kartı ile ispat edilme-

sinden ve listedeki isminin karşısındaki yerin imzalanmasından sonra kullanı-

lır. Oylar, oy verme sırasında sandık kurulu başkanı tarafından verilen, aday-

ları gösterir seçim kurulu başkanınca mühürlenmiş listedeki isimlerin işaret-

lenmesi suretiyle kullanılır. Seçilecek organı oluşturan üye sayısından fazla

adayın işaretlendiği oy pusulaları ile diğer kağıtlara yazılan oylar geçersiz

sayılır.

KANUNLAR, HAZİRAN 1988 (EK - 2)

    Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit edilip, seçim san-

dık kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanakların bir örneği se-

çim yerinde asılmak suretiyle ilan edilir. Kullanılan oylar ve diğer belgeler

tutanağın bir örneği ile birlikte üç ay süre ile saklanmak üzere seçim kurulu

başkanlığına verilir.

    (Değişik: 25/5/1988 - 3449/5. md.) Seçimin devamı sırasında yapılan işlem-

ler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim sonuçlarına

yapılacak itirazlar hakim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara

bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen

sonra hakim, yukarıdaki hükümlere göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili sen-

dika, sendika şubesi veya konfederasyona bildirir. Ancak,ilgililerin bu Kanunun

52 nci maddesine göre başvuru hakkı saklıdır.

    Seçim kurulu başkanı ve seçim sandık kurulu başkanı ile üyelerine, "Seçim-

lerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun" da belirtilen esasla-

ra göre ilgili sendika, sendika şubesi veya konfederasyonca ücret ödenir.

    Seçimler sırasında sandık kurulu başkanı ve üyelerine karşı işlenen suçlar,

Devlet memurlarına karşı işlenmiş gibi cezalandırılır.

    (Değişik: 25/5/1988 - 3449/5. md.) İşçi sendikası ve konfederasyonların ge-

nel kurul dışındaki zorunlu organlarına seçilebilmek için 5 inci maddede aranan

şartlara ilaveten en az on yıl bilfiil çalışmış olmak, şube zorunlu organlarına

seçilebilmek için ise 5 inci maddede aranan şartları haiz olmak gerekir.Çalışma

sürelerinin tespitinde Sosyal Güvenlik Kurumlarındaki kayıtlara göre prim öde-

nen günlerin toplamı esas alınır.On yıl bilfiil çalışmış olmanın hesabında yurt

dışında işçi olarak çalışılan sürenin en çok beş yılı nazara alınır.

    Onaltı yaşını doldurmamış olan üyeler genel kurullarda oy kullanamazlar ve

delege olamazlar.

    Yönetim kurullarının oluşması:

    Madde 15 - Sendika ve sendika şubeleri yönetim kurulları en az üç en çok

dokuz üyeden, konfederasyonların yönetim kurulları ise en az beş en çok yirmi-

dokuz üyeden oluşur.

    Yönetim kurullarının görevleri:

    Madde 16 - Yönetim kurullarının başlıca görev ve yetkileri şunlardır:

    1. Konfederasyon, sendika veya sendika şubesinin temsil edilmesi veya ge-

rekli gördüğü hal ve konularda üyelerinden bir veya bir kaçına yetki vermesi

veya ilgilileri görevlendirmesi,

    2. Konfederasyon, sendika veya sendika şubesinin kanunların ve tüzüğünün

verdiği yetki çerçevesinde yönetilmesi, gelir ve gider hesaplarına ilişkin iş-

lemlerin yapılması ve gelecek döneme ait bütçenin hazırlanarak genel kurula

sunulması,

    3. Genel kurulca verilecek diğer görevlerin yapılması.

    Yönetim kurulu toplantıları:

    Madde 17 - Toplantı zamanı ve nisabı sendika veya konfederasyonun tüzüğünde

belirtilir. Ancak toplantı nisabı üye tamsayısının salt çoğunluğunun altında

tespit edilemez.

    Karar nisabı mevcut üyelerin salt çoğunluğudur. Oyların eşitliği halinde

başkanın katıldığı taraf bu çoğunluğu sağlamış sayılır.

    Sendika ve konfederasyon yönetim kurullarının üye sayısı, ayrılmalar sebe-

biyle yedeklerin de getirilmesinden sonra, üye tamsayısının yarısından aşağı

düşerse, genel kurul, mevcut yönetim kurulu üyeleri veya denetleme kurulu tara-

fından bir ay içinde toplantıya çağrılır. Çağrının yapılmaması halinde üyeler-

den birinin başvurması üzerine iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkeme,

üyeler arasından seçeceği üç kişiyi bir ay içinde genel kurulu toplamakla gö-

revlendirir.

    Şube yönetim kurulundaki ayrılmalar halinde yeni yönetim kurulunun seçile-

bilmesi için gerekli işlemler sendika yönetim kurulunca yapılır.

    Yönetim kurulu kararları, defterine yazılarak hazır üyelerce imzalanır.

    Disiplin kurulu:

    Madde 18 - Disiplin kurulu en az üç en çok beş üyeden oluşur.

    Disiplin kurulu, sendika veya konfederasyonun tüzüğüne, amaç ve ilkelerine

aykırı hareket ettiği ileri sürülen üyeleri hakkında soruşturma yapar,üyelikten

çıkarma dışındaki tüzüğünde gösterilen disiplin cezalarını verir ve sonucunu

genel kurula ve diğer ilgililere bildirir.

    Disiplin kurulu toplantıları hakkında yönetim kuruluna ilişkin 17 nci madde

hükmü uygulanır.

    Denetleme kurulları ve denetçiler:

    Madde 19 - Denetleme kurulu genel kurulca seçilecek üç denetçiden oluşur.

Ancak şubelerde denetleme kurulu yerine bir denetçi ile yetinilebilir.

    Denetleme kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:

    1. Yönetim kurulu faaliyetlerinin genel kurul kararlarına uygun olarak ya-

pılıp yapılmadığının denetlenmesi,

    2. Sendika veya konfederasyonun tüzüğüne uygun olarak idari ve mali denet-

lemede bulunulması,

    3. Yönetim kurulundan genel kurulun olağanüstü toplantıya çağrılmasının is-

tenmesi,

    4. Sendika veya konfederasyonun tüzüğünde gösterilen diğer denetleme görev-

lerinin yapılması,

    5. Denetleme raporunun hazırlanarak genel kurula sunulması.

    Denetleme kurulu veya denetçinin çalışma esasları yönetim kurulu toplantı-

larına ilişkin 17 nci madde hükmü gözönünde bulundurularak sendika veya konfe-

derasyonun tüzüğünde tespit edilir.

                                 İKİNCİ KISIM

                                    Üyelik

                                 BİRİNCİ BÖLÜM

                                Sendika Üyeliği

    Sendika üyeliği şartları:

    Madde 20 - Onaltı yaşını doldurmuş olup da bu Kanuna göre işçi sayılanlar,

işçi sendikalarına üye olabilirler. Onaltı yaşını doldurmamış olanların üyeliği

kanuni temsilcilerinin yazılı iznine bağlıdır.

    Bu Kanun anlamında işveren sayılanlar işveren sendikalarına üye olabilir-

ler.

    Sendika üyesi olamayacaklar:

    Madde 21 - İşçi veya işveren sendikalarına;

    1. Askeri şahıslar (Milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı

ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı işyerlerinde bu Kanun anlamında işçi ola-

rak çalışanlar hariç),

    2. (Mülga: 4/4/1995 - 4101/15 md.)

    3. (Mülga: 25/5/1988 - 3449/17. md.)

    4. (Mülga: 25/5/1988 - 3449/17. md.)

    5. (Mülga:4/4/1995 - 4101/15 md.)

    Üye olamazlar ve sendika kuramazlar.

    Üyeliğin kazanılması:

    Madde 22 - (Değişik birinci fıkra: 25/5/1988 - 3449/6. md.) Sendikaya üye

olmak serbesttir. Hiç kimse sendikaya üye olmaya veya olmamaya zorlanamaz. İşçi

veya işverenler aynı zamanda ve aynı işkolunda birden çok sendikaya üye olamaz-

lar. Birden çok sendikaya üye olunması halinde, sonraki üyelikler geçersizdir.

    Bir işyerindeki işçiler yardımcı işte çalışsalar bile ancak işyerinin bağlı

olduğu işkolunda kurulu sendikaya üye olabilirler.

    İşçi sendikasına üyelik, işçinin beş nüsha olarak doldurup imzaladığı ve

notere tasdik ettirdiği üye kayıt fişini sendikaya vermesi ve sendika tüzüğünde

belirlenen yetkili organın kabulü ile kazanılır. Üyelik başvurusu,sendika tara-

fından en çok otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik istemi kabul edil-

miş sayılır. Haklı bir sebep gösterilmeden üyeliği kabul edilmeyen işçinin, bu

kararın kendisine tebliğinden itibaren otuz gün içinde iş davalarına bakmakla

görevli mahalli mahkemede dava açmak hakkı vardır. Mahkemenin kararı kesindir.

    (Değişik: 25/5/1988 - 3449/6. md.) Üyeliği kesinleşen işçinin üye kayıt fi-

şinin birer nüshasının sendikaca onbeş gün içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik

Bakanlığına ve işçinin çalıştığı işyerinin bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğüne

gönderilmesi zorunludur. Üye kayıt fişinin bir nüshası da işçinin kendisine ve-

rilir.

    İşveren sendikası üyeliği,üç nüsha üye kayıt fişinin doldurulup imzalanması

ve sendikaya verilmesi ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü

ile kazanılır. Üyelik başvurusu sendika tarafından en çok otuz gün içinde red-

dedilmeyen işverenin üyelik istemi kabul edilmiş sayılır. Haklı bir sebep gös-

terilmeksizin üyeliği kabul edilmeyen işverenin üçüncü fıkradaki usule göre

dava açmak hakkı vardır. Üye kayıt fişinin birer nüshası, sendikaca onbeş gün

içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ve işverenin işyerinin bağlı bu-

lunduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge müdürlüğüne gönderilmesi

zorunludur.

    Üyelik aidatı:

    Madde 23 - Faaliyeti durdurulmayan sendika ve konfederasyonlara üyelerince

ödenecek aidatın miktarı tüzüklerinde belirtilir.

    İşçi sendikasına işçinin ödeyeceği aylık üyelik aidatı tutarı, bir günlük

çıplak ücretini geçemez.

    İşveren sendikasına işverenin ödeyeceği aylık üyelik aidatı tutarı,işyerin-

de işçilere ödediği bir günlük çıplak ücretleri toplamını geçemez.

    Sendika tüzüklerine, üyelik aidatı dışında, üyelerden başka bir aidat alı-

nacağına ilişkin hükümler konamaz.

    Üyeliğin devamı ve askıya alınması halleri:

    Madde 24 - İşçi sendika veya konfederasyonlarının yönetim, denetleme ve di-

siplin kurullarında görev almalarından dolayı işyerinden ayrılan işçilerin bu

göreve getirildikleri anda üyesi bulundukları sendikalardaki üyelik sıfatları

devam eder.

    Sendikalara üye olmak hakkına sahip olanlardan mevzuat gereğince bir işlet-

me veya kurumun yönetim kurullarında veya benzeri kurullarında işveren, işveren

vekili ve işçi temsilcisi sıfatıyla bulunanların da sendika üyeliği devam eder.

    Askerliği meslek edinmemiş bulunan askeri şahısların bu Kanuna göre sahip

bulundukları hak ve yükümlülükler silah altında bulundukları süre için askıda

kalır.

    İşçi sendikası üyesi işçinin geçici olarak işsiz kalması veya sendikanın

faaliyet alanı içinde kalmak şartı ile başka bir işe geçmesi sendika üyeliğini

etkilemez.

    Üyeliğin sona ermesi:

    Madde 25 - İşçi veya işveren,sendikada üye kalmaya veya üyelikten ayrılmaya

zorlanamaz.

    (Değişik: 4/4/1995 - 4101/6 md.) Her üye önceden bildirimde bulunmak su-

retiyle üyelikten çekilebilir. Çekilme bildirimi noter huzurunda münferiden

kimliğin tespiti ve istifa edecek kişinin imzasının tasdiki ile olur. Çekilme

bildiriminin birer örneği noterlikçe en geç üç işgünü içinde ilgili işverene,

sendikaya, işyerinin bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğüne ve Çalışma ve Sosyal

Güvenlik Bakanlığına gönderilir. Çekilme notere başvurma tarihinden itibaren üç

ay sonra geçerlidir. Çekilenin bu üç aylık süre içerisinde başka bir sendikaya

üye olması halinde yeni sendika üyeliği bu sürenin bitimi tarihinde kazanılmış

sayılır.

    Üyenin sendika veya konfederasyondan çıkarılma kararı genel kurulca veri-

lir. Çıkarma kararı çıkarılanlara ve ikinci fıkrada gösterilen yerlere yazı ile

tebliğ edilir. Çıkarma kararına karşı üye veya işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma

ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge müdürlüğü kararın tebliğinden itibaren otuz

gün içinde iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemeye itiraz edebilir.

Mahkeme iki ay içinde kesin olarak karar verir.Üyelik çıkarılma kararı kesinle-

şinceye kadar devam eder.

    İşveren veya işveren vekili sıfatını kaybedenlerin işveren sendika veya

konfederasyonlarındaki üyelikleri ve görevleri,bu sıfatı kayıp ettikleri tarih-

te kendiliğinden sona erer. Ancak, tüzelkişiliği temsilen işveren vekili sıfatı

ile işveren sendikalarına üye olanların bu sıfatı kaybetmeleri halinde tüzel-

kişiliğin üyeliği düşmez, işveren vekilinin sendika veya konfederasyon organla-

rındaki görevleri sona erer.

    (Değişik: 4/4/1995 - 4101/6  md.) Bağlı bulundukları,kanunla kurulu kurum

ve sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı veya toptan ödeme

alarak,işten ayrılan işçilerle,işkolunu değiştiren işçilerin sendika üyeliği

sona erer.Çalışmaya devam edenler hakkında bu hüküm uygulanmaz.Ancak,sendika

şubesi,sendika veya konfederasyonların yönetim ve denetim kurullarındaki görev-

leri sırasında yaşlılık,emeklilik veya malullük aylığı ya da toptan ödeme alan

yöneticilerin sendika üyeliği,görevleri süresince ve yeniden seçildikleri sürece

devam eder.

                                 İKİNCİ BÖLÜM

                 Konfederasyon ve Uluslararası Kuruluş Üyeliği

    Konfederasyonlara üye olma ve çekilme:

    Madde 26 - Bir konfederasyona üye olmak sendikanın genel kurulu kararına

bağlıdır. Bu karar, sendikanın genel kurul üye veya delege tamsayısının salt

çoğunluğu ile alınır.Sendika tüzüğünde daha yüksek bir nisap tespit edilebilir.

    Sendikalar aynı zamanda birden fazla konfederasyona üye olamazlar. Birden

fazla konfederasyona üye olunması halinde tüm üyelikler geçersizdir.

    Konfederasyonların kurulmasında ve konfederasyonlardan çekilmede de birinci

fıkra hükmü uygulanır.

    Konfederasyonlara üye olma ve üyelikten çekilme kararları 8 inci madde hük-

müne göre ilan edilir ve resmi makamlara bildirilir.

    Sendika ve konfederasyonların katılması veya birleşmesi:

    Madde 27 - Sendikaların bir başka sendikaya veya konfederasyonların bir

başka konfederasyona katılması halinde katılan sendika veya konfederasyonun bü-

tün hak, borç,yetki ve menfaatleri katıldığı sendika veya konfederasyona kendi-

liğinden geçer.

    Birleşen sendika veya konfederasyonların bütün hak, borç, yetki ve menfaat-

leri birleşme sonucu meydana getirdikleri yeni tüzelkişiliğe kendiliğinden ge-

çer.

    Bu madde hükümleri gereğince katılan veya birleşen sendika ve konfederas-

yonların üyeleri, ayrıca bir işleme tabi tutulmaksızın katılınılan veya yeni

meydana getirilen sendika veya konfederasyonun üyesi olurlar.

    Katılma veya birleşme ile ilgili usul ve işlemler konusunda da 26 ncı madde

hükmü uygulanır.

    Uluslararası işçi ve işveren kuruluşlarına üyelik:

    Madde 28 - (Değişik:4/4/1995 - 4101/7 md.) Sendika ve konfederasyonlar

Türkiye Devletinin şekline,insan haklarına saygılı,milli,demokratik,laik ve

sosyal hukuk devleti niteliklerine;Devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez

bütünlüğüne; Türk Ulusuna ait egemenliğin kullanılmasının hiç bir suretle belli

bir kişiye,zümreye veya sınıfa bırakılamayacağı ilkelerine; vicdan ve din özgür-

lüğüne; aykırı faaliyet göstermeyen uluslararası işçi ve işveren kuruluşlarına

serbestçe üye olabilirler ve üyelikten çekilebilirler.

    İlgili kuruluş,üye olduğu uluslararası kuruluşun tüzüğünü üye olduğu tarihi

izleyen onbeş gün içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderir.Üyelik-

ten ayrılma halinde de,durumu,ayrılma tarihini izleyen onbeş gün içinde aynı

Bakanlığa bildirir.

    Üye olunan uluslararası kuruluş tüzüğü birinci fıkradaki esaslara aykırı

bulunduğu veya uluslararası kuruluş bu ilkelere aykırı faaliyet göstediği veya

nitelik kazandığı takdirde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,üyeliğin iptali

için sendika veya konfederasyon merkezinin bulunduğu iş mahkemesinde dava açar.

    Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde faaliyet gösteren işçi ve işveren kuruluş-

ları Türkiye'de kurulu konfederasyonlara üye olabilirler.

                                 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

                                  Teminatlar

    İşçi sendikası ve konfederasyonu yöneticiliğinin teminatı:

    Madde 29 - Sendika ve konfederasyonların yönetim kurullarında veya başkan-

lığında görev aldığı için kendi isteği ile çalıştığı işyerlerinden ayrılan iş-

çiler, bu görevlerinin seçime girmemek, yeniden seçilmemek veya kendi istekle-

riyle çekilmek suretiyle son bulması halinde, ayrıldıkları işyerinde işe yeni-

den alınmalarını istedikleri takdirde, işveren,talep tarihinden itibaren en geç

bir ay içinde bu işçileri o andaki şartlarla eski işlerine veya eski işlerine

uygun bir diğer işe,diğer isteklilere nazaran öncelik vererek almak zorundadır.

Bu takdirde, işçinin eski kıdem hakları ve ücreti saklıdır. Bu hak,sendika veya

konfederasyonlardaki yöneticilik görevinin sona ermesinden başlayarak üç ay

içinde kullanılabilir.

    Yönetim kurulundaki ve başkanlıktaki görevleri ile ilgili fiilerinden dola-

yı hüküm giymiş olanlar bu haktan yararlanamazlar.

    İşverene düşen pay dahil olmak üzere sosyal güvenlik kurumlarının prim ve

aidatlarını ödemeye devam etmek suretiyle ayrıldıkları işyerlerindeki sigorta-

lılık haklarını da devam ettirebilirler.

    Yukarıda gösterilen haklardan sendika şube yönetim kurulu üyeleri ile baş-

kanları da yararlanırlar.

    İşyeri sendika temsilcilerinin teminatı:

    Madde 30 - İşveren, işleri sendika temsilcilerinin hizmet akitlerini haklı

bir sebep olmadıkça ve sebebini açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemez.

Fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde temsilcinin veya

üyesi bulunduğu sendikanın iş mahkemesinde dava açma hakkı vardır. Dava seri

muhakeme usulüne göre iki ay içinde sonuçlandırılır.Mahkemenin kararı kesindir.

Mahkeme temsilcinin işine iade edilmesine karar verirse, fesih geçersiz sayıla-

rak iş gördürülmemiş olsa bile, temsilcinin işinden çıkarıldığı tarihten başla-

mak üzere temsilcilik süresinin devamınca ücreti ve diğer bütün hakları işveren

tarafından ödenir. Bu hüküm yeniden temsilciliğe atanma halinde de uygulanır.

İşine iade kararı verilen işçi altı işgücü içinde işe başlamak zorundadır. Bu

süre içinde işe başlamayan işçiye mahkemece öngörülen tazminat ödenemez.

    Mahkemenin kararı kesin olmakla beraber işçinin kanundan ve toplu iş söz-

leşmesinden doğan hakları saklıdır.

    Sendikaya üye olup olmama hürriyetinin teminatı:

    Madde 31 - İşçilerin işe alınmaları,belli bir sendikaya girmeleri veya gir-

memeleri veya belli bir sendikadaki üyeliği muhafaza veya üyelikten istifa et-

meleri veya sendikaya girmeleri veya girmemeleri şartına bağlı tutulamaz.

    Toplu iş sözleşmelerine ve hizmet akitlerine bu hükme aykırı kayıtlar konu-

lamaz.

    İşveren,bir sendikaya üye olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya

ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, işin sevk ve dağıtımında, işçinin

mesleki ilerlemesinde, işçinin ücret, ikramiye ve primlerinde, sosyal yardım ve

disiplin hükümlerinde ve diğer hususlara ilişkin hükümlerin uygulanması veya

çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayırım yapamaz.

    Ücret, ikramiye, prim ve paraya ilişkin sosyal yardım konularında toplu iş

sözleşmesi hükümleri saklıdır.

    (Değişik: 25/5/1988 - 3449/8. md.) İşçiler, sendikaya üye olmaları veya ol-

mamaları, iş saatleri dışında veya işverenin rızası ile iş saatleri içinde,işçi

sendika veya konfederasyonlarının faaliyetlerine katılmalarından dolayı işten

çıkarılamaz veya herhangi bir nedenle farklı muameleye tabi tutulamazlar.

    İşverenin, üçüncü ve beşinci fıkra hükümlerine aykırı hareket etmesi halin-

de, işçinin ücretinin bir yıllık tutarındın az olmamak üzere bir tazminata hük-

medilir. İşçinin iş kanunları ve diğer kanunlara göre haiz olduğu bütün hakları

saklıdır. Ancak, bu fıkraya göre tazminata hükmedilmesi halinde, iş kanunların-

daki kötü niyet tazminatı uygulanmaz.

                                 ÜÇÜNCÜ KISIM

                                 Faaliyetler

                                 BİRİNCİ BÖLÜM

                 Sendika ve ve Konfederasyonların Faaliyetleri

    Sendikaların çalışma hayatına ilişkin faaliyetleri:

    Madde 32 - Sendikalar aşağıdaki faaliyetlerde bulunabilirler:

    1. Toplu iş sözleşmesi akdetmek,

KANUNLAR, HAZİRAN 1988 (EK - 2)

    2. Toplu iş uyuşmazlıklarında,ilgili makama,arabulucuya,hakem kurullarına,

iş mahkemelerine ve diğer yargı organlarına başvurmak.

    3. Çalışma hayatından, mevzuattan, toplu iş sözleşmesinden, örf ve adetten

doğan hususlarda işçileri ve işverenleri temsilen veya yazılı başvuruları üze-

rine, nakliye, neşir veya adi şirket mukaveleleri ile hizmet akdinden doğan

hakları ve sigorta haklarında üyelerini ve mirasçılarını temsilen davaya ve bu

münasebetle açtığı davadan ötürü husumete ehil olmak,

    4. Grev veya lokavta karar vermek ve idare etmek.

    Sendika ve konfederasyonların sosyal faaliyetleri:

    Madde 33 - Sendika ve konfederasyonlar tüzelkişi olarak genel hükümlere gö-

re sahip oldukları yetkilerden başka, aşağıda belirtilen faaliyetlerde de bulu-

nabilirler:

    1. Çalıştırmayı doğuran hukuki ilişkilerde sosyal sigortalar, emeklilik ve

benzeri hakların kullanılması ile ilgili olarak üyelerine ve mirasçılarına adli

yardımda bulunmak,

    2. Kanun ve uluslararası andlaşma hükümlerine göre toplanan kurullara tem-

silci göndermek,

    3. İşçilerin veya işverenlerin mesleki bilgilerini artıracak,milli tasarruf

ve yatırımın gelişmesine,reel verimliliğin artmasına hizmet edecek kurs ve kon-

feranslar tertiplemek; sağlık ve spor tesisleri, kütüphane, basım işleri için

gerekli tesisleri kurmak, işçilerin boş zamanlarını iyi ve nezih şekilde geçir-

meleri için imkanlar sağlamak,

    4. Herhangi bir bağışta bulunmamak kaydı ile evlenme, doğum, hastalık,ihti-

yarlık, ölüm, işsizlik gibi hallerde yardım ve eğitim amacıyla sandıklar kurul-

masına yardımcı olmak ve nakit mevcudunun yüzde beşinden fazla olmamak kaydıyla

bu sandıklara kredi vermek,

    5. Herhangi bir bağışta bulunmamak kaydı ile üyeleri için kooperatifler ku-

rulmasına yardım etmek ve nakit mevcudunun yüzde onundan fazla olmamak kaydıyla

bu kooperatiflere kredi vermek,

    6. (Değişik: 26/6/1997-4277/1 md.) Üyelerinin mesleki eğitim, bilgi ve tec-

rübelerini yükseltmek için çalışmak; teknik ve mesleki eğitim tesisleri kurmak,

    7. (Değişik:4/4/1995 - 4101/8 md.) Nakit mevcudunun yüzde kırkından fazla

olmamak kaydı ile sınai ve iktisadi teşebbüslere yatırımlar yapmak.

    Sendika ve konfederasyonlar faaliyetlerinden yararlandırmada, üyeleri ara-

sında eşitliğe uymak zorundadırlar.

    İşyeri sendika temsilcisinin tayini ve nitelikleri:

    Madde 34 - (Değişik birinci fıkra:4/4/1995 - 4101/9 md.) Toplu iş sözleşme-

si yapmak üzere yetkisi kesinleşen sendika,işyerinde işçi sayısı elliye kadar

ise bir, ellibir ile yüz arasında ise en çok iki,yüzbir ile beşyüz arasında ise

en çok üç,beşyüzbir ile bin arasında ise en çok dört,binbir ile ikibin arasında,

ise en çok altı,ikibinden fazla ise en çok sekiz olmak üzere işyerinde çalışan

üyeleri arasından işyeri sendika temsilcisi tayin ederek onbeş gün içinde kim-

liklerini işverene bildirir.Bunlardan biri baş temsilci olarak görevlendirile-

bilir.

    İşyeri sendika temsilcisi olabilmek için kurucu olabilmek hususunda 5 inci

maddede belirtilen şartları haiz olmak gerekir.

    İşyeri sendika temsilcisinin görevleri:

    Madde 35 - (Değişik: 25/5/1988 - 3449/9. md.)

    İşyeri sendika temsilcileri ve baş temsilcisi,işyerine münhasır kalmak kay-

dı ile işçilerin dileklerini dinlemek ve şikayetlerini çözümlemek,işçi ve işve-

ren arasındaki işbirliği ve çalışma

ahengi ile çalışma barışını devam ettirmek, işçilerin hak ve menfaatlerini gö-

zetmek, iş kanunları ve toplu iş sözleşmelerinde öngörülen çalışma şartlarının

uygulanmasına yardımcı olmakla görevlidir. Temsilcilerin görevi,sendikanın yet-

kisi süresince devam eder. İşyeri sendika temsilcileri bu görevlerini, işyerin-

deki işlerini aksatmamak ve iş disiplinine aykırı olmamak şartı ile yerine ge-

tirirler.

    Sendika veya konfederasyonların faaliyetlerinden yararlanma:

    Madde 36 - İşçi ve işveren sendika veya konfederasyonlarının kendi faali-

yetleri ile üyelerine sağladıkları hak ve menfaatlerin üyesi olmayanlara uygu-

lanması, Toplu İş Sözleşmesi,Grev ve Lokavt Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydı

ile sözkonusu sendika veya konfederasyonun yazılı muvafakatına bağlıdır.

                                 İKİNCİ BÖLÜM

                               Yasak Faaliyetler

    Temel yasaklar: (1)

    Madde 37 - Sendika ve konfederasyonlar T.C. Anayasasının 14 üncü maddesin-

deki yasaklara aykırı hareket edemeyecekleri gibi yönetim ve işleyişleri Ana-

yasada belirlenen Cumhuriyetin niteliklerine ve demokratik esaslara aykırı ola-

maz.

    (Değişik: 26/6/1997-4277/2 md.) Sendika ve konfederasyonlar, amaçları dı-

şında faaliyette bulunamazlar. Siyasi partilerin ad, amblem, rumuz veya işaret-

lerini kullanamazlar.

    (Değişik:26/6/1997-4277/2 md.) Mahalli idareler ve milletvekili seçimlerinde

aday olan sendika ve konfederasyon yöneticilerinin sendika ve konfederesyon or-

ganlarındaki görevleri, adaylık süresince askıda kalır. Seçilmeleri halinde

görevleri son bulur.)

    İşçi ve işveren ilişkilerindeki yasaklar:

    Madde 38 - İşçiler ve işçi sendika ve konfederasyonları bu Kanun veya diğer

kanunlara göre kurulu işveren kuruluşlarına; işverenler ve işveren kuruluşları

da işçi sendika ve konfederasyonlarına üye olamazlar; gerek doğrudan doğruya,

gerek temsilcileri veya mensupları veya araya koyacakları diğer kimseler vası-

tasıyla biri diğerinin kurulmasına, idare ve faaliyetine müdahalede bulunamaz-

lar.

    Bir işçi sendika veya konfederasyonunu bir işverenin veya bu Kanun veya

diğer kanunlar gereğince kurulu bir işveren kuruluşunun kontrolüne tabi tutmak

veya bunların nüfuzu altında işçi sendika veya konfederasyonu kurulmasını teş-

vik ve tahrik etmek yasaktır.

-------------------------

(1) Bu maddenin üçüncü fıkrası 26/6/1997 tarih ve 4277 sayılı Kanunun 2 nci

    maddesi ile yürürlükten kaldırılmış, ikinci ve dördüncü fıkralar ise

    ikinci ve üçüncü fıkra olarak metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

    Bu Kanuna göre işçi veya işveren olmak Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanununa

göre kurulan kuruluşlara aynı zamanda üye olmayı önlemez.

    Diğer yasak faaliyetler:

    Madde 39 -Birinci fıkra mülga: 26/6/1997-4277/8 md.)

    Sendika ve konfederasyonlar ticaretle uğraşamazlar.

    Sendika ve konfederasyonlar elde ettikleri gelirleri üyeleri ve mensupları

arasında dağıtamazlar. Ancak grev ve lokavt süresince tüzüklerine göre üyeleri-

ne yapacakları yardımlar bu hükmün dışındadır.

    (Dördüncü fıkra Mülga:4/4/1995 - 4101/15 md.)

                                 DÖRDÜNCÜ KISIM

                 Sendika ve Konfederasyonların Gelir ve Giderleri

                                 BİRİNCİ BÖLÜM

                                    Gelirler

    Sendika ve konfederasyonların gelirleri:

    Madde 40 - Sendika ve konfederasyonların gelirleri;

    1. Üyelerinden alacakları üyelik aidatı ile Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve

Lokavt Kanununda belirtilen dayanışma aidatı,

    2. Bu Kanuna göre yapabilecekleri faaliyetler ile eğlence, konser gibi faa-

liyetlerden sağlanacak gelirler,

    3. Bağışlar,

    4. Mal varlığı gelirleri, mal varlığı değerlerinin devir,temlik ve satışla-

rından doğan kazançlardan,

    İbarettir.

    Genel ve katma bütçeli idarelerle mahalli idareler ve bunlara bağlı sabit

ve döner sermayeli kurumlar, sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek su-

retiyle kurulan iktisadi kuruluş ve kurumlarla sermayelerinde Devletin iştiraki

bulunan bankalar, sigorta şirketleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluş-

ları dahil olmak üzere özel kanunlarla kurulan bankalar ve kuruluşlar bu fıkra-

da sözü geçen idare, kuruluş ve bankalar tarafından ödenmiş sermayesinin en az

yarısına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda katılması

ile kurulan kurumlar, (Ek ibareler: 26/6/1997-4277/3 md.) ve siyasi partiler

sendika ve konfederasyonlara mali yardım ve bağışta bulunamazlar. Sendika ve

konfederasyonlar da bu gibi yardım ve bağışları kabul edemezler. (1)

    Sendika ve konfederasyonlar, kendilerinin veya Türkiye Cumhuriyetinin üyesi

bulunduğu uluslararası kuruluşlardan başka dış kaynaklardan Bakanlar Kurulundan

izin almadıkça yardım ve bağış kabul edemezler.

    İşçi sendika ve konfederasyonları,işverenlerden,bu Kanun ve diğer kanunlara

göre kurulu işveren kuruluşlarından,esnaf ve küçük sanatkarlar kuruluşlarından,

derneklerden, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ve vakıflardan

yardım ve bağış alamazlar.

    İşveren sendika veya konfederasyonları da işçi sendika veya konfederasyon-

larından, işçilerden, esnaf ve küçük sanatkarlar kuruluşlarından, derneklerden

kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ve vakıflardan yardım ve bağış

alamazlar.

--------------

(1) Bu fıkraya 26/6/1997 tarih ve 4277 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle "ve si-

    yasi partiler" ibareleri eklenmiş ve metne işlenmiştir.

    Mal iktisabı:

    Madde 41 - Sendika ve konfederasyonlar, amaç ve görevlerinin gerektirdiği

taşınır ve taşınmaz mal iktisap edebilirler.

    Mal bildirimi:

    Madde 42 - Konfederasyon, sendika ve sendika şubelerinin başkanları ve yö-

neticileri göreve seçildikten sonra üç ay içinde, kendilerinin, eşlerinin,vela-

yetleri altındaki çocuklarının 6 ncı maddedeki yönetmelik esaslarına göre dol-

durulacak mal varlığı bildirimini notere vermek zorundadırlar. Bu bildirimin

verildiğini gösteren noterlikten alınacak belgeler konfederasyon, sendika veya

sendika şubesi denetçilerine verilir. Bu belgeler yönetim kurullarının karar

defterlerinin özel bir sayfasına yazılır. Bu sayfa denetçiler tarafından imza

edilir.

    Bu zorunluluğa uymayanların konfederasyon, sendika veya sendika şubesindeki

yöneticilik sıfatları bildirim süresinin bitiminden itibaren bir ay geçmekle

sona erer.

    Mal bildiriminde bulunan kişiler görev süreleri sonunda tekrar seçilseler

bile yukarıdaki esaslara göre yeniden bildirimde bulunmak zorundadırlar.

    Aynı görev süresi için mal bildirimleri bir defaya mahsus olarak verilir ve

yöneticilerin görevinin sona ermesinden itibaren beş yıl süreyle noterde sakla-

nır.

    Mal bildiriminde yazılı olanlar açıklanamaz, ancak, yargı mercilerince ve

denetleme veya inceleme yetkisine sahip diğer makam, organ ve mercilerce iade

edilmek üzere alınabilir.

    Gelirlerin bankalara yatırılması:

    Madde 43 - (Değişik birinci fıkra: 26/6/1997-4277/4 md.) Sendika ve kon-

federasyonlar tüm nakdi gelirlerini bankalara yatırmak zorundadırlar.

    Zorunlu giderler için sendika ve konfederasyonların kasalarında tutacak-

ları nakit mevcudu sendika veya konfederasyonun tüzüğünde gösterilir.

                                 İKİNCİ BÖLÜM

                                   Giderler

    Sendika ve konfederasyonların giderleri:

    Madde 44 - (Değişik: 25/5/1988 - 3449/11 md.)

(Değişik birinci fıkra:4/4/1995 - 4101/10 md.) Sendika ve konfederasyonlar,

gelirlerini bu Kanunda ve tüzüklerinde gösterilen faaliyetleri dışında kulla-

namazlar veya bağışlayamazlar.

    (Mülga ikinci cümle: 26/6/1997-4277/8 md.)

    (Değişik:4/4/1995 - 4101/10 md.) İşçi Sendika ve konfederasyonları,birinci

fıkradaki harcamaların dışında ayrıca gelirlerinin en az yüzde onunu üyelerinin

eğitimi ile mesleki bilgi ve tecrübelerini artırmak için kullanmak zorundadır-

lar.

    Vergi Usul Kanununa göre demirbaş sınıfına giren her türlü eşya veya malze-

me demirbaş defterine kaydedilir ve bunlar hiç bir şekilde gider olarak işlem

göremez. Demirbaşların satış ve terkininde uygulanacak usul ve esaslar sendika

ve konfederasyon tüzüklerinde belirtilir.

    Sendika ve konfederasyonlar, üyeleriyle çalıştırdıkları işçiler dahil hiç

kimseye borç veremezler. Ancak, nakit gelirlerinin yüzde beşini aşmamak kaydıy-

la sosyal amaçlı harcamaya, genel kurul kararıyla yönetim kurullarını yetkilen-

direbilirler.

    Görevlilerin ücretleri:

    Madde 45 - Konfederasyonlar ile sendikaların ve şubelerinin yönetim kurulu

üyeleri ile başkanlarına verilecek ücretler, her türlü ödenek, yolluk ve tazmi-

natlar genel kurul tarafından tespit olunur.

    Sendika veya konfederasyon adına veya sendika veya konfederasyon hizmetleri

için geçici olarak görevlendirileceklere verilecek ücret, gündelik ve yollukla-

rın tavanı da genel kurul tarafından tespit olunur.

    Bu kişilerin sendika üyesi olmak sıfatıyla esasen hakları olan ödemeler bu

madde hükmünün dışındadır.

    Kişilere ödenen her türlü ücret, gündelik ve yolluklar yönetim kurulunca

genel kurula sunulan faaliyet raporunda gösterilir.

    Fesih, infisah ve kapatma halinde malların devri:

    Madde 46 - (Değişik: 25/5/1988 - 3449/12. md.)

    Feshedilen veya infisah eden sendikaların mal varlığı tüzükle veya feshe

karar veren genel kurul kararı ile bu Kanuna göre kurulmuş aynı nitelikteki bir

kuruluşa bırakılmış olmadıkça varsa üyesi bulunduğu konfederasyona devredilir.

    a) Devir, konfederasyonca kabul edilmediği takdirde,

    b) Feshedilen veya infisah eden sendika konfederasyon üyesi değilse,

    c) Feshedilen veya infisah eden konfederesyon ise ve birinci fıkrada zikre-

dilen tüzük hükmü veya genel kurul kararı yoksa,

    d) Sendika ve konfederasyonlar mahkeme kararıyla kapatılmış ise,

    Tasfiye neticesinde kalacak paralar,İş ve İşçi Bulma Kurumunca belirlenecek

milli bankalardan birine yatırılır ve mallar bu Kuruma maledilir. Bu para ve

mallar, işçileri mesleğe yöneltmek, işçilerin mesleki eğitimi ve rehabilitas-

yonu hizmetleri dışında kullanılamaz.

    Para, mal ve bunların gelirlerinin kullanımı,en çok üyeye sahip işçi ve iş-

veren konfederasyonu temsilcilerinin de katılacağı bir kurul tarafından karara

bağlanır.

    Para ve mallar, bu maddede belirtilen kuruluşlar dışında gerçek veya tüzel

bir kişiye, kuruluşa, kuruma devredilemez. Feshedilen, infisah eden ve kapatı-

lan sendika ve konfederasyon üyeleri arasında paylaştırılamaz.

                                 BEŞİNCİ KISIM

                             Denetim ve MÜeyyideler

                                 BİRİNCİ BÖLÜM

                                    Denetim

    İdari ve mali denetim

    Madde 47 - (Değişik: 26/6/1997-4277/5 md.) Sendika ve konfederasyonlarda

denetleme kurulları veya denetçiler tarafından yapılacak idari ve mali dene-

timde yönetim ve işleyişin, gelir ve giderlerin, bunlarla ilgili işlemlerin

kanun, tüzük ve genel kurul kararlarına uygun olup olmadığı incelenir.

    Denetim esasları, işçi ve işveren konfederasyonlarının yazılı görüşleri

alınarak hazırlanacak bir tüzükte gösterilir.

    Konfederasyonun sendikayı denetimi:

    Madde 48 - (Mülga:4/4/1995 - 4101/15 md.)

    Tutulacak defter, dosya ve kayıtlar:

    Madde 49 - Sendika ve konfederasyonlar, aşağıda yazılı defter, dosya ve ka-

yıtları tutmak ve fişleri düzenlemek zorundadırlar.

    1. Üye kayıt fişleri ve defteri ile çıkış bildirimi, (Bu fiş ve defterlerin

şekli,ihtiva edeceği bilgiler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarıla-

cak bir yönetmelikle belirlenir.)

    2. Genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu karar-

larının numara ve tarih sırası ile yazılmasına mahsus karar defterleri,

    3. Gelen ve giden evrakın tarih ve numara sırasıyla kayıt edileceği gelen

ve giden evrak kayıt defterleri ile zimmet defteri,

    4. Gelen evrakın aslı,giden evrakın suretlerinin saklanacağı gelen ve giden

evrak dosyaları,

    5. Aidat, yevmiye, envanter defterleri ile defteri kebir,

    6. Gelir makbuzları ve bunların zimmet kayıt defteri ile gider evrakı ve

bunların saklanmasına mahsus dosyalar.

    Defter ve kayıtlar için uygulanacak kurallar:

    Madde 50 - 49 uncu maddede sayılan defterlerin her olağan genel kurulu iz-

leyen onbeş gün içinde notere tasdik ettirilmesi zorunludur.

    Yönetim, denetleme ve disiplin kurullarının karar defterlerine yazılacak

kararların bu kurulların üyeleri, genel kurul karar defterine yazılacak karar-

ların da genel kurul divan üyeleri tarafından imzalanması zorunludur.

    Gelir makbuzları ile gider evrakının düzenlenmesi, kayıt edilme süresi,sen-

dika ve konfederasyonların muhasebe hesap planları ve bu konuda uymak zorunda

oldukları hususlar 47 nci madde uyarınca çıkarılacak tüzükte belirlenir.

    Sendika ve konfederasyonlar tutmakla yükümlü oldukları defter ve kayıtlar

dışında yardımcı defter de tutabilirler.

    Sendika ve konfederasyonlar defter ve belgeleri ilgili bulundukları yılı

takibeden takvim yılından başlayarak on yıl süre ile saklamak zorundadırlar.

    Sendika ve konfederasyonların hesap dönemi takvim yılıdır.

    Bilanço ve çalışma raporu gönderme zorunluluğu:

    Madde 51 - (Değişik birinci fıkra: 26/6/1997-4277/6 md.) Sendikalar ve kon-

federasyonlar, her hesap veya bütçe devresine ait bilanço ve hesaplarıyla çalış-

ma ve denetleme raporlarını ait oldukları dönemi izleyen üç ay içinde Çalışma

ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, sendikalar ayrıca bağlı bulundukları konfede-

rasyona gönderirler.

    Bu bilanço ve hesaplar ile çalışma raporunda, sendika ve konfederasyonun o

devre içindeki;

    1. Gelirleri ve bunların kaynakları,

    2. Giderleri ve bunların sarf yerleri,

    3. Yönetim kurulu üyeleriyle başkanlarına ve geçici olarak görevlendirilen-

lere verilen ücretlerle, yolluk, gündelik ve ödenekler,

    4. Sendika veya konfederasyonda çalışan personele ödenen meblağ,

    5. Para ve menkul kıymetler mevcudu,

    6. Demirbaş mevcudu,

    7. Taşınmaz mevcudu,

    8. Üyelerin sayısı,

    9. 47 nci madde uyarınca çıkarılacak tüzükte belirtilen diğer bilgiler gös-

terilir.

                                 İKİNCİ BÖLÜM

                                  Müeyyideler

    Seçimlerin iptali:

    Madde 52 - Hakim, 14 üncü madde hükmüne aykırı olarak seçim yapılması veya

seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük veya kanuna aykırı uygula-

ma nedeniyle seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde iki günden az ve yedi

günden fazla bir süre içinde olmamak üzere seçimlerin yenileneceği tarihi tes-

pit ederek ilgili sendika, sendika şubesi veya konfederasyona bildirir. Belir-

lenen günde yalnız seçim yapılır ve seçim işlemleri 14 üncü madde ile kanunun

öngördüğü diğer hükümlere uygun olarak yürütülür.

    Yönetim kuruluna işten el çektirme:

    Madde 53 - (Değişik: 25/5/1988 - 3449/14. md.)

    12 nci madde hükmüne aykırı hareket eden konfederasyon, sendika ve sendika

şubesi yönetim kuruluna; kuruluşun üyelerinden birinin veya durumu tespit eden

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının başvurusu üzerine iş davalarına bakmak-

la görevli mahkeme kararı ile işten el çektirilir. Bu takdirde görevli mahkeme

genel kurulu kanun ve tüzük hükümleri gereğince en kısa zamanda toplamak ve

yeni yönetim kurulu seçilinceye kadar cari işleri yürütmekle görevli olmak üze-

re Medeni Kanun hükümleri gereğince bir veya üç kayyım tayin eder.

    Tüzük ve belgelerde kanuna aykırılık:

    Madde 54 - Kuruluş sırasında kanuna aykırılık veya eksiklik sebebiyle 6 ncı

maddenin yedinci fıkrası uyarınca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,İçişleri

Bakanlığı veya ilgili valilikçe başvurulması halinde görevli mahalli mahkeme

gerekli gördüğü takdirde kurucuları da dinleyerek üç işgünü içinde sendika veya

konfederasyonun faaliyetlerinin durdurulmasına karar verebilir.Mahkeme kanuna

aykırılığın veya eksikliğin giderilmesi için altmış günü aşmayan bir mehil

verir.

    Tüzük ve belgelerin kanuna uygun hale getirilmesi üzerine mahkeme durdurma

kararını kaldırır.

    Verilen mehil sonunda tüzük ve belgeler kanuna uygun hale getirilmemişse,

mahkeme sendika veya konfederasyonun kapatılmasına karar verir. Bu karar kesin-

dir.

    Tüzük değişikliğinde kanuna aykırılık:

    Madde 55 - Tüzük değişikliğinde, işlemlerde eksiklik veya kanuna aykırı di-

ğer hallerde de 6 ncı ve 54 üncü madde hükümleri uygulanır.

    Diğer sebeplerle faaliyetin durdurulması:

    Madde 56 - 40 ıncı maddenin üçüncü fıkrası hükmüne aykırı olarak yardım

alınması halinde iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkeme,üyelerden biri-

nin veya valinin veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının başvurması üzerine,

sendika veya konfederasyonun faaliyetini üç aydan altı aya kadar durdurur ve

alınan yardım Hazineye intikal ettirilir.

    5 inci maddede sayılan suçlardan biriyle mahküm olanlardan birine, sendika,

sendika şubesi veya konfederasyon organlarında görev verildiğinin valilik veya

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespiti halinde,bu makamlarca görevlen-

dirilen kişinin görevine son verilmesi ilgili sendika veya konfederasyona bil-

dirilir.Bildirimi takip eden beş işgünü içinde sendika veya konfederasyonca il-

gilinin görevine son verilmediği takdirde birinci fıkradaki usule uygun olarak

sendika veya konfederasyonun faaliyeti altı aydan bir yıla kadar durdurulur ve

yöneticilerin görevlerine son verilir.Tekrar faaliyete geçebilme kanun hükümle-

rine uygun olarak görev verilmesi veya seçim yapılmasına bağlıdır.

    Faaliyetin durdurulmasında kayyım tayini:

    Madde 57 - Faaliyeti durdurulan sendika veya konfederasyonun mallarının

idaresi ve menfaatlerinin korunması ve durdurma süresi sonunda yeniden faali-

yete

geçebilmesi için genel kurul yapılması Medeni Kanun hükümleri gereğince tayin

olunacak bir veya üç kayyım tarafından sağlanır.

    Kapatma:

    Madde 58 - (Değişik:4/4/1995 - 4101/11 md.) Devletin ülkesi ve milletiyle

bölünmez bütünlüğünü bozmak,Türk Devletinin ve Cumhuriyetin varlığını tehlikeye

düşürmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek,Devletin bir kişi veya zümre tara-

fından yönetilmesini veya sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde ege-

menliğini sağlamak veya dil,ırk,din ve mezhep ayrımı yaratmak amaçları güden

veya bu yolda faaliyette bulunan sendika ve konfederasyonlar Cumhuriyet savcı-

sının istemi üzerine iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkeme kararı ile

kapatılır.

    Yukarıdaki fıkra uyarınca açılan davalar sebebiyle görevli mahkemeler

yargılamanın her safhasında talep üzerine veya re'sen sendika veya konfede-

rasyonların faaliyetlerinin durdurulmasına ve yöneticilerinin görevlerine son

verilmesine karar verebilir.

    Ceza hükümleri:

    Madde 59 -  1. (Değişik: 4/4/1995 - 4101/12 md.) 8 inci madde,9 uncu madde-

nin dördüncü fıkrası,22 nci maddenin dördüncü fıkrası,26 ncı maddenin dördüncü

fıkrasında belirtilen ilan ve bildirimleri yapmayanlara sanayi kesiminde çalışan

16 yaşından büyük işçiler için belirlenen asgari ücretin aylık brüt tutarının

beşte birinden az olmamak üzere:62 nci maddede belirtilen bildirim yükümlülüğüne

uymayan işverenler hakkında ise,bildirilmeyen her işçi için sanayi kesiminde

çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen asgari ücretin aylık brüt

tutarının beşte biri kadar ağır para cezasına hükmedilir.

    2. (Değişik:4/4/1995 - 4101/12 md.) 2 nci maddenin birinci ve ikinci fıkrası

kapsamında olmayanlar ile 20 nci maddede belirtilen izni almadan veya 29 uncu

maddenin birinci fıkrası ile dördüncü fıkrasına aykırı hareket eden işverenlere,

sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen asgari ücre-

tin aylık brüt tutarından az olmamak üzere ağır para cezasına hükmedilir.

liraya kadar ağır para cezasına  hükmedilir.

    3. (Değişik: 4/4/1995 - 4101/12 md.) 31 inci maddenin birinci fıkrasına

aykırı hareket eden işverene, 44 üncü maddenin bir ve dördüncü fıkraları hüküm-

lerine, 51 inci maddenin birinci fıkrası hükümlerine aykırı hareket eden sendi-

ka veya konfederasyonun sorumlu görevlilerine sanayi kesiminde çalışan 16 yaşın-

dan büyük işçiler için belirlenen asgari ücretin aylık brüt tutarının yarısından

az olmamak üzere ağır para cezasına  hükmedilir.

    4. (Değişik:4/4/1995 - 4101/12 md.) 39,49 ve 50 nci madde hükümlerine aykırı

hareket eden sendika veya konfederasyonun,tüzüğüne göre sorumlu kişileri hakkın-

da sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen asgari üc-

retin aylık brüt tutarından az olmamak üzere ağır para cezasına hükmedilir.

    5. 38 inci maddenin birinci ve ikinci fıkrasına aykırı davranışta bulunan

işçiler ile işverenler veya işveren vekilleri veya bu konuda karar veren işçi

veya işveren kuruluşunun yetkili organlarının başkan ve üyelerine, (....) (1)

bir aydan altı aya kadar hapis cezası hükmedilir.

    6. (Değişik:4/4/1995 - 4101/12 md.) 37 nci maddenin ikinci fıkrasına

aykırı hareket eden sendika veya konfederasyonların sorumlu yetkililerine altı

aydan bir yıla kadar hapis cezası hükmedilir.

-----------------

(1) Bu bentteki "47 nci maddenin beşinci fıkrasına aykırı davranışta bulunan-

    lara" ibaresi, 26/6/1997 tarih ve 4277 sayılı Kanunun 7 nci maddesi ile

    Metinden çıkarılmıştır.

    7. 40 ıncı maddenin ikinci fıkrasına aykırı hareket eden kurum ve kuruluş-

ların yetkili sorumlularına fiilleri daha ağır cezayı gerektiren bir suçu oluş-

turmadığı takdirde bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Ayrıca,

yapılan mali yardım veya bağış kendilerine ödetilir. Bu yardım veya bağışı ka-

bul eden sendika veya konfederasyonların yetkili sorumlularına da altı aydan

bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

    40 ıncı maddenin üçüncü fıkrasına aykırı hareket eden sendika veya konfede-

rasyon sorumlu yetkilileri hakkında altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına ve

mali yardım veya bağışın bir mislinden aşağı olmamak üzere ağır para cezasına

hükmolunur.

    40 ıncı maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarına aykırı hareket eden işçi

ve işverenlerle kuruluş, dernek ve vakıfların yetkili sorumlularına, alınan

yardım veya bağışın beş misli ağır para cezası hükmolunur.Bu yardım veya bağış,

bir işçi sendikası veya konfederasyonunca, bir işveren, işveren sendikası veya

konfederasyonunu; bir işveren sendikası veya konfederasyonunca da işçi sendika-

sı veya konfederasyonunu mali yollarla desteklemek amacıyla yapıldığı takdirde

ayrıca üç aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

    8. Bu Kanun hükümlerine göre yapılan seçimlerin düzen içerisinde ve sağlık-

lı biçimde yürütülmesi amacıyla hakimin ve sandık kurulunun aldığı tedbirlere

uymayanlara eylem daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, üç aydan altı

aya kadar hafif hapis cezası verilir.

    14 üncü maddeye göre yapılacak seçimlerle ilgili oylamalara ve bu oylamala-

rın sayım ve dökümüne hile karıştıranlar, bir yıldan üç yıla kadar hapis ceza-

sıyla cezalandırılır.

                                 ALTINCI KISIM

                        Çeşitli, Geçici ve Son Hükümler

                                 BİRİNCİ BÖLÜM

                                Çeşitli Hükümler

    İşkolları:

    Madde 60 - (Değişik: 28/8/1983 - 2882/3 md.)

    İşçi ve işveren sendikalarının kurulabilecekleri işkolları aşağıda belir-

tilmiştir.

    1. Tarım ve ormancılık, avcılık ve balıkçılık,

    2. Madencilik,

    3. Petrol, kimya ve lastik,

    4. Gıda sanayii,

    5. Şeker,

    6. Dokuma,

    7. Deri,

    8. Ağaç,

    9. Kağıt,

   10. Basın ve yayın,

   11. Banka ve sigorta,

   12. Çimento, toprak ve cam,

   13. Metal,

   14. Gemi,

   15. İnşaat,

   16. Enerji,

   17. Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar.

                                     5763 - 5765

    18. Kara taşımacılığı,

    19. Demiryolu taşımacılığı,

    20. Deniz taşımacılığı,

    21. Hava taşımacılığı,

    22. Ardiye ve antrepoculuk,

    23. Haberleşme,

    24. Sağlık,

    25. Konaklama ve eğlence yerleri,

    26. Milli savunma,

    27. Gazetecilik,

    28. Genel işler.

    Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin dahil olduğu

işkolundan sayılır.

    Bir işkoluna giren işlerin neler olacağı,işçi ve işveren konfederasyonları-

nın görüşü de alınarak ve uluslararası normlar da göz önünde bulundurularak bir

tüzükle düzenlenir.

    Her işkolunda çalışan, sendikalara üye olan ve olmayan işçilerin sayıları

ile bunların sendikalara dağılımı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca her

yıl Ocak ve Temmuz aylarında çıkartılacak istatistiklerde gösterilir.

    İşçi sendikalarına aidat kesilmesi:

    Madde 61 - (Değişik birinci fıkra: 25/5/1988 - 3449/16. md.) İşyerinde uy-

gulanan toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasının,toplu iş sözleşme-

si yapılmamışsa veya sona ermişse yetki belgesi alan işçi sendikasının yazılı

talebi ve aidatı kesilecek sendika üyesi işçilerin listesini vermesi üzerine,

işveren sendika tüzüğü uyarınca üyelerin sendikaya ödemeyi kabul ettikleri üye-

lik aidatını ve Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu gereğince sendikaya

ödenmesi gerekli dayanışma aidatını, işçilere yapacağı ücret ödemesinden kesme-

ye ve kestiği aidatın nevini belirterek tutarını ilgili sendikaya vermeye ve

kesinti listesini sendikaya göndermeye mecburdur. Bu aidat dışında sendikaya

ödenmek üzere bir kesintinin yapılması toplu iş sözleşmesi ile kararlaştırıla-

maz.

    Yukarıdaki fıkra gereğince sendika tüzüğüne uygun olarak kesilmesi isteni-

len aidatı kesmeyen işveren ilgili sendikaya karşı kesmediği veya kesmesine

rağmen bir ay içinde ilgili kuruluşa göndermediği miktar tutarınca genel hüküm-

lere göre sorumlu olduktan başka aidatı sendikaya verinceye kadar bankalarca

işletme kredilerine uygulanan en yüksek faizi ödemek zorundadır.

    İşe alınan ve ayrılan işçilerin bildirilmesi:

    Madde 62 - (Değişik:4/4/1995 - 4101/13 md.) İşveren ,işe aldığı veya

herhangi bir nedenle hizmet akti sona eren işçileri,izleyen ayın 15 ine kadar

aylık bildirimlerle işyerinin bağlı bulunduğu bölge müdürlüğüne ve Çalışma

ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirmek zorundadır.

    Diğer kanunların uygulanması:

    Madde 63 - İşçi ve işveren sendikaları ve konfederasyonları hakkında, bu

Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Medeni Kanun ve Dernekler Kanununun bu Kanuna

aykırı olmayan hükümleri uygulanır.

    Bu Kanunun uygulanmasından doğan bütün uyuşmazlıklar iş davalarına bakmakla

görevli mahkemelerde çözümlenir.

    Muaflıklar:

    Madde 64 - Bu Kanunla noterlere tevcih edilmiş görevler dolayısıyla yapılan

işlemler her çeşit vergi, resim ve harçtan muaftır. Noter ücretleri bu hükmün

dışında olup, yüzde elli indirim yapılır.

    Sendika ve konfederasyonların kütüphane ve spor tesisleri ile mesleki eği-

timleri ve toplantıları için lüzumlu taşınır ve taşınmaz malları, bu mallarla

ilgili alacaklar hariç haciz edilemez.

-----------------------

(1) Madde başlığı,4101 Sayılı Kanunun 13 üncü maddesi ile metne işlendiği

    şekilde değiştirilmiştir.

    Tüzük ve yönetmelikler:

    Madde 65 - 4 üncü maddede öngörülen İşkolları Tüzüğü, Kanunun yayımı tari-

hinden itibaren bir ay içerisinde, diğer maddelerde öngörülen tüzük ve yönetme-

likler ise dört ay içerisinde hazırlanarak yürürlüğe konulur.

    Yürürlükten kaldırılan kanunlar:

    Madde 66 - 15 Temmuz 1963 tarihli ve 274 sayılı Sendikalar Kanunu ile deği-

şiklikleri bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükten kalkar.

    Ek Madde 1 - (28/8/1983 - 2882/5 md. ile gelen Ek Md. hükmü olup teselsül

için numaralandırılmıştır.)

    Sendikalar, tüzüklerinde belirtmek kaydıyla bölge şubeleri de kurabilirler.

Bölge şubelerinin genel kurulları, bağlı şubelerin genel kurullarından, sendika

genel kurulları ise bölge şubelerinin genel kurullarından ve varsa bölge şube-

lerine bağlı olmayan şubelerin genel kurullarından seçilecek delegelerden olu-

şur. Bu Kanunda şubeler için öngörülmüş olan hükümler, bölge şubeleri için de

geçerlidir.

     Ek Madde 2 - (Ek:4/4/1995 - 4101/14 md.) Bu Kanunun tüm maddelerinde geçen

Çalışma Bakanlığı adı,"Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı";Bölge Çalışma

Müdürlüğü ise,"Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğü" olarak

değiştirilmiştir.

                                 İKİNCİ BÖLÜM

                                Geçici Hükümler

    Tüzüklerin ve teşekküllerin bu Kanuna uydurulması:

    Geçici Madde 1 ila 7 - (Mülga:4/4/1995 - 4101/15 md.)

                                 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

                                 Son Hükümler

    Yürürlük:

    Madde 67 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

    Yürütme:

    Madde 68 - Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.

* *

    5/5/1983 TARİHLİ VE 2821 SAYILI ANA KANUNA İŞLENEMEYEN GEÇİCİ MADDELER:

    I) 4/4/1995 tarihli ve 4101 sayılı Kanunun geçici maddesi:

    Geçici Madde - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette olan sendi-

kalar altı ay içinde,kanunun yürürlük tarihi itibari ile üyelerini;sendika üye

kayıt fişindeki bilgileri;noter adı ile kayıt tarih ve numarasını ve üyelerinin

çalıştıkları işyerlerinin unvan ve sicil sayısını da içeren listelerle,Çalışma

ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na bildirirler.

    İşverenler de,işyerlerinde Kanunun yürürlük tarihinde çalışan işçileri,işçi

bildirim listeleriyle,Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na aynı süre içinde

bildirmekle yükümlüdürler.

    Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,bu bildirimlerdeki bilgileri,kendi

kayıtları ile karşılaştırır;kayıtlarda bulunmayan üyeliklerle ilgili belgeler

üzerinde değerlendirme yaparak,taraflara bildirir.

    Kanunun 25 inci maddesinin ve 9 uncu maddesinin beşinci fıkraları ile geçici

4 üncü maddesinin yürürlükten kaldırıldığı tarihten önce toplanmış bulunan Genel

Kurullarda Sendika ve Şube organlarına yeniden seçilenler hakkında da sözkonusu

maddelerin bu Kanunla değişik yeni hükümleri uygulanır.

             2821 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN

                    YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE

 Kanun                                                              Yürürlüğe

  No.            Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler           giriş tarihi

---------   -------------------------------------------------   ---------------

  2882                             --                                29/8/1983

  2966                             --                           7/11/1983 tari-

                                                             hinden geçerli ol-

                                                             mak üzere  yayımı

                                                                   tarihi olan

                                                          30/11/1983 tarihinde

  3449                                                                2/6/1988

  3587                             --                               23/11/1989

  4101                             --                                 8/4/1995

  4277                             --                               28/6/1997

             2821 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN

           YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE

                                                 Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın

         Yürürlükten Kaldırılan                  ------------------------------

       Kanun veya Kanun Hükümleri                   Tarihi    Sayısı    Maddesi

----------------------------------------------   ----------  --------  --------

2821 sayılı Kanunun 21 inci Maddesinin

3 ve 4 üncü bentleri                              25/5/1988    3449       17

2821 sayılı Sendikalar Kanununun 9 uncu

maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları,

21 inci maddesinin ikinci ve beşinci

bentleri,39 uncu maddesinin dördüncü

fıkrası,48 inci maddesi ile Kanunun

ikinci bölümünde "Geçici Hükümler"

başlığı altında yer alan Geçici 1,2,3,

4,5,6,7 nci maddeleri                             4/4/1995     4401      15