MERA KANUNU Kanun Numarası: 4342 Kabul Tarihi : 25/2/1998 Yayımlandığı R.Gazete: Tarih: 28/2/1998 Sayı: 23272 Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 37 Sayfa: BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç Madde 1 - Bu Kanunun amacı; daha önce çeşitli kanunlarla tahsis edilmiş veyakadimden beri kullanılmakta olan mera, yaylak, kışlak ve kamuya ait otlak ve çayırların tespiti, tahdidi ile köy veya belediye tüzel kişilikleri adına tah- sislerinin yapılmasını, belirlenecek kurallara uygun bir şekilde kullandırılma- sını, bakım ve ıslahının yapılarak verimliliklerinin artırılmasını ve sürdürül- mesini, kullanımlarının sürekli olarak denetlenmesini, korunmasını ve gerekti- ğinde kullanım amacının değiştirilmesini sağlamaktır. Kapsam Madde 2 - Bu Kanun, mera, yaylak ve kışlak alanları ile umuma ait çayır ve otlak alanları kapsar. Tanımlar Madde 3 - Bu Kanunda geçen; a) Mera Vasıf ve Kapasitesi: Meraların verimliliklerine göre sınıflandırıl- masını, b) Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını, c) Çayır: Taban suyunun yüksek bulunduğu veya sulanabilen yerlerde biçilmeyeelverişli, yem üretilen ve genellikle kuru ot üretimi için kullanılan yeri, d) Mera: Hayvanların otlatılması ve otundan yararlanılması için tahsis edi- len veya kadimden beri bu amaçla kullanılan yeri, e) Yaylak: Çiftçilerin hayvanları ile birlikte yaz mevsimini geçirmeleri, hayvanlarını otlatmaları ve otundan yararlanmaları için tahsis edilen veya ka- dimden beri bu amaçla kullanılan yeri, f) Kışlak: Hayvanların kış mevsiminde barındırılması ve otundan yararlanıl- ması için tahsis edilen veya kadimden beri bu amaçla kullanılan yeri, g) Otlatma Hakkı: Bir veya birden fazla köy veya belediyeye tahsis edilmiş olan mera, yaylak ve kışlaklarda, çiftçilerin her birinin müşterek otlatabile- ceği büyükbaş hayvan birimi sayısını, h) Otlatma Kapasitesi: Belli bir alanda ve eşit zaman aralıkları ile uzun yıllar bitki örtüsüne, toprak, su ve diğer tabii kaynaklara zarar vermeden ot- latılabilecek büyükbaş hayvan birimi miktarını, ı) Tahsis: Çayır, mera, yaylak ve kışlakların kullanımlarının verimlilik ve sosyal adalet ilkelerine uygun şekilde düzenlenerek, münferiden ya da müşterekenyararlanılmak üzere bir veya birkaç köy ya da belediyeye bırakılmasını, i) Tahdit: Çayır, mera, yaylak ve kışlak arazisi olduğuna karar verilen yer-lerin sınırlarının usulüne uygun olarak ülke nirengi sistemine dayalı 1/5000 ölçekli haritalar üzerinde belirtilmesini ve bu sınırların arazi üzerinde kalıcıişaretlerle işaretlenmesini, j) Tespit: Bir yerin mera, yaylak ve kışlak arasizi olup olmadığının resmi evrakla ve bilirkişi ifadeleri ile belgelendirilmesini, k) Komisyon: Mera komisyonunu, l) Teknik Ekip: Komisyonuna bağlı olarak görev yapacak ekipleri, m) Otlak: Mera ile aynı niteliklere sahip yeri, n) Büyükbaş Hayvan Birimi: Hayvan sayısının, bir büyükbaş hayvan birimi olan500 kg canlı ağırlığa çevrilerek ifade edilen şeklini, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Uygulama Mera, Yaylak ve Kışlakların Hukuki Durumu Madde 4 - Mera, yaylak ve kışlakların kullanma hakkı bir veya birden çok köyveya belediyeye aittir. Bu yerler Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Komisyonun henüz görevine başlamadığı yerlerde, evvelce çeşitli kanunlar uyarınca yapılmış olan tahsislere ve teessüs etmiş teamüllere göre; mera, yaylakve kışlakların köy veya belediye halkı tarafından kullanılmasına devam olunur. Mera, yaylak ve kışlaklar; özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kulla- nılamaz, zaman aşımı uygulanamaz, sınırları daraltılamaz. Ancak, kullanım hakkı kiralanabilir. Kiralama ilkeleri yönetmelikle belirlenir. Amaç dışı kullanılmak suretiyle vasıfları bozulan mera, yaylak ve kışlaklarıtekrar eski konumuna getirmek amacı ile yapılan masraflar sebebiyet verenlerden tahsil edilir. Umuma ait çayır ve otlak yerlerinin kullanılmasında ve bunlardan faydanıl- masında mera yaylak ve kışlaklara ilişkin hükümler uygulanır. Mera, Yaylak ve Kışlak Olarak Tahsis Edilecek Yerler Madde 5 - Komisyonca tespit edilecek ihtiyaca göre aşağıda belirtilen yerlermera, yaylak ve kışlak olarak, köylere veya belediyelere tahsis edilir. a) Kadimden beri mera, yaylak ve kışlak olarak kullanılan yerler ile aynı amaçla kullanılmak üzere köy veya belediyelere tahsis ya da terk edilen yerler, b) Devletin hüküm ve tasarrufunda veya Hazinenin mülkiyetinde bulunan ara- zilerden etüt sonucu mera, yaylak ve kışlak olarak yararlanılabileceği anlaşı- lan yerler, c) Mera, yaylak ve kışlak olarak kullanılmak amacıyla kamulaştırılacak yerler, d) Tapu kayıtlarında mera, yaylak ve kışlak olarak görülen ve halen işgal edilen yerler. Komisyon ve Teknik Ekipler Madde 6- Mera, yaylak ve kışlakların tespit, tahdit ve tahsisi Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yapılır. Bu amaçla valinin görevlendireceği bir vali yar-dımcısı başkanlığında; Bakanlık il müdürü, Bakanlık il müdürlüğünden konu uzmanıbir ziraat mühendisi, Köy Hizmetleri il müdürlüğünden bir ziraat mühendisi, defterdarlıktan veya bulunamaması halinde vali tarafından görevlendirilecek bir hukukçu, Milli Emlak Müdürlüğünden bir temsilci, Kadastro Müdürlüğünden bir tek-nik eleman, Ziraat Odası Başkanlığından bir temsilci olmak üzere sekiz kişiden oluşan bir komisyon kurulur. Ayrıca orman içi, orman kenarı ve orman üst sını- rında bulunan mera, yaylak ve kışlakların tespit, tahdit ve tahsisi çalışmala- rında, ilgili orman teşkilatından bir orman mühendisi, 3083 sayılı Sulama Alan- larında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu uyarınca reform bölgesi ilan edilen alanlarda bulunan mera, yaylak ve kışlakların tespit, tahdit ve tah-sisi çalışmalarında Tarım Reformu Teşkilatından bir ziraat mühendisi bu komis- yonlarda üye olarak görevlendirilir. Komisyonlar valilik onayı ile oluşturulur. Vali yardımcısının bulunmadığı durumlarda komisyona Bakanlık il müdürü veya görevlendireceği konu uzmanı bir ziraat mühendisi başkanlık eder. Mera, yaylak ve kışlak varlığı ile hayvancılık potansiyeli dikkate alınarak ihtiyaç duyulan il merkezi ve ilçelerde komisyona bağlı olarak çalışacak ve tespit, ölçme, harita yapma ve yer gösterme çalışmalarını yapmak üzere "Teknik Ekipler" oluşturulur. Bu ekipler; Bakanlık il veya ilçe müdürlüğünden bir ziraat mühendisi, Köy Hizmetleri il müdürlüğünden bir ziraat mühendisi veya teknik eleman, Kadastro Müdürlüğünden bir teknik eleman, Milli Emlak Müdürlüğünden bir temsilci, Ziraat Odası Başkanlığından bir temsilci, orman içi, orman kenarı ve orman üst sınırı meraları ile ilgili olarak bir orman mühendisi, 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanununun uygulama alanlarında Tarım Reformu Teşkilatından bir ziraat mühendisi ile meradan yararlanan köy ve ma- halle muhtarları ve o yerin en yüksek mülki amiri tarafından seçilen iki ma- halli bilirkişiden oluşur. Teknik ekipler ilçelerde kaymakamın, illerde komisyonun teklifi ve valinin onayı ile oluşturulur. Komisyon ve teknik ekiplerin çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirle- nir. Duyuru Madde 7- Komisyon çalışma alanına giren köy ve belediyeler ile inceleme gün ve yerini, 9 uncu maddeye göre yapılacak tespit çalışmalarından en az otuz gün önce bu köy ve belediyelerde, ayrıca bunların bağlı oldukları ilçelerde, alışılmış araçlarla duyurulur. Ayrıca, durum ilgili orman teşkilatı müdürlük- lerine, köy muhtarlıklarına ve belediye başkanlıklarına tebliğ edilir. 3402 sayılı Kadastro Kanunu uyarınca programa alınan yerler, çalışmaların başlamasından en az 4 ay önce, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce, Bakanlığa bildirilir. Bu süre içinde ilgili komisyonlar tarafından mera, yaylak ve kış- lakların tespit ve tahdidi yapılarak, durum Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü- ne intikal ettirilir. Komisyonlar, yukarıda belirlenen süre içinde mera tespit ve tahdit işlem- lerini yapmadığı takdirde, bu işlemler, 3402 sayılı Kadastro Kanunu hükümle- rine göre kadastro komisyonlarınca gerçekleştirilir. Tespit ve Tahsisten Önce Yapılacak İşler Madde 8- İlgili köylerin muhtarları veya belediyelerin başkanları, yapılan tebliğden itibaren otuz gün içinde mera, yaylak ve kışlakların tamamen veya kısmen kendi köy veya belediyelerine ait olduğunu ispata yarayan bütün bilgi- leri ve varsa belge örneklerini komisyona vermeye mecburdurlar. Muhtarlar veya belediye başkanları, köy veya belediye sınırları içindeki ailelerin sayısını ve bunlara ait hayvanların cins ve miktarları ile mera, yaylak ve kışlaklardan kimlerin ne şekilde ve ne miktarda yararlandıklarını da, aynı süre içinde yazılıolarak komisyona bildirmekle yükümlüdürler. İlgili orman teşkilatı müdürlükleri, yapılan tebliğden itibaren otuz gün içinde kendi bölgelerinde orman sınırları içinde bulunan mera, yaylak ve kışlak-larla ilgili bilgileri ve belgeleri komisyona vermekle yükümlüdür. Tapu sicil müdürlüğü ve ilgili diğer kuruluşlar mera, yaylak ve kışlak ola- rak tespit edilecek yerlerin 5 inci maddede belirtilen şartları taşıdığını gös- teren bilgi ve belge örneklerini, en kısa sürede komisyona vermekle yükümlüdür- ler. Tespit ve Tahdit Çalışmaları Madde 9- Komisyonca görevlendirilen teknik ekipler mevcut mera, yaylak ve kışlaklar ile bu Kanun gereğince mera, yaylak ve kışlak kapsamına alınacak alan-ları tespit ederek bu alanların sınırlarının belirlenmesi ve işaret konulması işlemlerini yapar, 1/5000 ölçekli haritalarını tanzim ederek bu yerleri sınır- landırır. Mera, yaylak ve kışlak olarak tespit edilen yerlerin, bu Kanunda gösterildi-ği şekilde sınırlandırılmasına esas olmak üzere, yapılması gereken arazide sınırbelirlemesi ve işaret konulması işlemleri, ilgili köy muhtarları ile belediye başkanlarının veya görevlendirecekleri temsilcilerinin de hazır bulunması kay- dıyla gerçekleştirilir. Teknik ekiplerce, bu Kanunun uygulandığı köy veya belediyelerin ekolojik, tarımsal ve ekonomik özellikleriyle mevcut hayvan varlıkları ve bunların ge- lecekteki muhtemel gelişmeleri dikkate alınarak, Bakanlıkça çıkarılacak yö- netmelikteki normlara göre mera, yaylak ve kışlak ihtiyaçları tespit edilir. Bu işlemlerin sonunda bir tutanak düzenlenir ve hazır bulunanlarca imza- lanır. Çalışma alanları içinde orman tahdidi yapılmamış ormanlık sahalardaki mera, yaylak ve kışlaklar, Bakanlıkça Orman Bakanlığının uygun görüşü alınarak tes- pit edilir. Mahkeme kararı ile kesin hükme bağlanan, orman tahdidi kesinleşen ve ka- dastrosu yapılan yerlerde mera, yaylak ve kışlakların kesinleşmiş sınırları esas alınır. Bu Kanun uygulamalarında kullanılacak haritalar, Bakanlıkça gerektiğinde gerçek veya tüzel kişilere ihale yolu ile yaptırılabilir. Özel Sicile Kayıt Madde 10- Mera, yaylak ve kışlak olarak tespit ve tahdit edilen yerlerin haritalarının birer örneği, ilgili Tapu Sicil Müdürlüğüne gönderilir. Kadastro gören yerler, 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinin (B) bendine göre düzenlenen özel siciline kaydedilir. Birden fazla il veya ilçenin sınırları içinde kalan mera, yaylak ve kışlak- lar, idari sınırlar içerisinde kaldığı yerin Tapu Sicil Müdürlüğündeki özel sicile kaydedilir. Komisyonlarca, kadastro görmeyen yerlerde tespit, tahdit ve tahsisi yapılan mera, yaylak ve kışlaklar Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce özel sicile kay- dedilmek üzere Tapu Sicil Müdürlüklerine bildirilir. Komisyon ve Kadastroca tespit, tahdit ve tahsisi yapılan mera, yaylak ve kışlakların ayrıca Bakanlık il müdürlüğünce envanteri tutulur. Tahsis İçin İhtiyaç Tespiti Madde 11- Komisyon; bölgenin ekonomik durumunu, iklim özelliklerini, toprak işleme esaslarını, arazi kullanma şekillerini ve kullanma kabiliyet sınıflarını dikkate alarak mevcut mera, yaylak ve kışlaklar ile bu amaçla kullanılabilecek diğer alanları, sulama ve geçit yerlerini tespit eder ve haritaları üzerinde belirler. Köy veya belediyenin münferiden veya müştereken yararlanacağı mera, yaylak ve kışlak ihtiyacının belirlenmesinde, bu alanların karakter ve otlatma kapa- sitesi, bitkisel ve hayvansal gelişme ve otlatılacak hayvan miktarı dikkate alınır. Hesaplamada, bir büyükbaş hayvan birimi için verilmesi gerekli olan mera, yaylak ve kışlak alanı üzerinden o yerlerdeki çiftçi ailelerinin otlatma hakkı bulunur. Tahsis Kararı Madde 12- Komisyon, 11 inci maddeye göre belirlenen ihtiyacı karşılayacak miktarda mera, yaylak ve kışlaklar ile bunlarla ilgili sulama ve geçit yeri olarak tespit edilen alanları halkın ortak olarak yararlanmaları amacıyla, o köy veya belediye tüzel kişiliğine tahsis eder ve tahsis kararı valiliğin onayına sunulur. Bu kararda, tahsis edilen yerin niteliği, miktarı, sınırları, hayvan sulama ve geçit yerleri, tahsis amacı, otlatma kapasitesi, aile işlet- melerinin büyükbaş hayvan birimi üzerinden otlatma hakkı ve otlatabilecekleri hayvan sayısı da belirtilir. İhtiyaçtan fazla çıkan kısım ise, ihtiyaç içinde bulunan çevre köy veya belediyelerle hayvancılık yapan özel veya tüzel kişilere kiralanabilir. Ancak kiralama durumu tahsis edilen köy ve belediyelerin hayvan sayısına göre her 5 yılda yeniden değerlendirilir. Ayrıca bu Kanun kapsamına alınmakla birlikte, ancak ıslah edilmek suretiyle mera olarak kullanılabilecek alanlar, gerekli ıslah işlemlerini taahhüt eden özel ve tüzel kişilere kiralanabilir. Kiralama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir. Tahsis Kararının Tebliği, İlanı, İtirazı ve Kütüğe Kayıt Madde 13- Teknik ekiplerce yapılan çalışmaların sonuçları komisyonca ilgili köy ve belediyelerin ilan yerlerinde 30 gün süre ile askıda kalır. Teknik ekiplerin tespit ve tahdit sonuçlarına karşı askı ilanı süresi için- de komisyona itiraz edilebilir. Komisyon yapılan itirazları 60 gün içinde karara bağlar. Komisyonun itirazları inceleyerek aldığı kararlar ile tahsis kararları, o yerin köy muhtarlığı ile belediye başkanlığına, defterdarlık veya mal müdürlü- ğüne, ilgili orman müdürlüğüne ve Tarım Reformu Teşkilatına tebliğ edilir. Ayrıca köy ve belediyelerde ve bunların bağlı olduğu ilçelerde alışılmış araç- larla ilan edilir ve bu konuda tutanaklar ve haritalar eklenecek 30 gün süre ile askıya çıkartılır. Komisyon kararlarına karşı 30 günlük askı ilan süresi ve tebligatı gerekti- ren hallerde tebliğden itibaren 30 günlük süre içinde asliye hukuk mahkemesine, kadastro yapılan yerlerde ise kadastro mahkemesine dava açılabilir. Dava konusu mera, yaylak ve kışlakların kadastro çalışma alanı dışında kal- ması halinde kadastro mahkemelerinin yetkisi bu alanlarla ilgili davaları da kapsar. 30 günlük ilan süresi içinde haklarında dava açılmayan kararlar kesinleşir ve tapu sicil müdürlüğüne gönderilerek özel sicile kaydedilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Tahsis Amacının Değiştirilmesi Tahsis Amacının Değiştirilmesi Madde 14- Tahsis amacı değiştirilmedikçe mera, yaylak ve kışlaktan bu Ka- nunda gösterilenden başka şekilde yararlanılamaz. Ancak, bu Kanuna veya daha önceki kanunlara göre mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilmiş olan veya kadimden beri bu amaçla kullanılan arazilerden; a) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının talebi üzerine; 3213 sayılı Ma- den Kanunu ve 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre verimliliği kesin- likle saptanan maden ve petrol arama, ön işletme ve işletme faaliyeti için zaruri olan, b) Turizm Bakanlığının talebi üzerine, turizm yatırımları için zaruri olan, c) Kamu yatırımları yapılması için gerekli bulunan, d) İmar planlarının hazırlanması, toprak muhafazası, gen kaynaklarının ko- runması, milli park ve muhafaza ormanı kurulması, doğal, tarihi ve kültürel varlıkların korunması, sel kontrolü, akarsular ve kaynakların düzenlenmesi için ihtiyaç duyulan, Yerler, ilgili Bakanlığın Bakanlığa talebi, Maliye Bakanlığının ve valili- ğin uygun görüşü üzerine Bakanlıkça tahsis amacı değiştirilebilir ve söz ko- nusu yerlerin Hazine adına tescili yapılır. Bu maddenin (a) bendi kapsamında başvuruda bulunan işletmeciler, faaliyet- lerini çevre mera alanlarına zarar vermeyecek şekilde yürütmekle ve kendileri- ne tahsis edilen yerleri tahsis süresi bitiminde eski vasfına getirmekle yü- kümlüdürler. Bu yerler tahsis süresi bitiminde özel sicile kaydedilir. Komisyon gerektiğinde 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanununun uygulanmasını Bakanlıktan talep edebilir. Tahsis Kararında Değişiklik Madde 15- Köy veya belediyelerin mera, yaylak ve kışlak ihtiyaçlarındaki değişme ve gelişmeler göz önünde tutularak, tahsis kararının değiştirilmesi komisyonun teklifi üzerine valiliğin onayı ile yapılır. Ancak bu değişikliğin yapılabilmesi için, son tahsis kararından itibaren beş yıl geçmiş olması ge- rekir. Bu süre, 14 üncü maddede öngörülen tahsis amacının değiştirilmesi ba- kımından uygulanmaz. Tahsis kararındaki değişiklikler mera, yaylak ve kışlaklarla ilgili özel sicile işlenir. Zilyedlik Yoluyla Yapılmış Olan Tesciller Madde 16- Komisyonlar, köy ve belediyelere tahsisli veya kadimden beri bu amaçla kullanılan mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde zilyedlik yoluyla hasım gösterilmeksizin yapılmış bulunan tescillerin iptalini sağlamak üzere, durumu Hazineye ihbar etmekle yükümlüdürler. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Mera, Yaylak ve Kışlakların Korunma, Bakım ve Islahı Sınırların İşaretlenmesi Madde 17- Tespit, tahdit ve tahsis edilen mera, yaylak ve kışlakların çev- releri, teknik esaslara uygun olarak sınır işaretleriyle belirlenir. Mera Araştırma Bölümlerinin Kurulması Madde 18- Mera, yaylak ve kışlakların bakım, ıslah, koruma, kontrol ve uy- gun kullanımını sağlamak için, araştırma, planlama, ıslah projeleri, otlatma zamanı, kullanma sistemi, koruma ve kontrol tedbirlerini tespit etmek üzere; Bakanlıkça uygun görülen yerlerde, mevcut zirai araştırma enstitüleri ve üni- versiteler bünyesinde mevzuat çerçevesinde mera araştırma bölümleri kurulur ve mevcut bulunanlar yukarıdaki amaca hizmet edebilecek şekilde yeniden düzenle- nebilir. Mera, Yaylak ve Kışlakların Korunması Madde 19- Muhtarlar ve belediye başkanları; mera, yaylak ve kışlakların ve sınır işaretlerinin korunmasından ve ayrıca tahsis amacına göre en iyi şekilde kullanılmasının sağlanmasından sorumludur. Muhtarlar ve belediye başkanları ayrıca, geliştirme projelerinde öngörülen hususların yerine getirilmesinde, kamu görevlilerine yardımcı olmakla görevli ve sorumludurlar. Bu amaçla ilgili köy ve belediyelerde "Mera Yönetim Birlikleri" kurulur. Mera Yönetim Birliklerinin kuruluş ve çalışma esas ve usulleri yönetmelikle belirlenir. Muhtarlar ve belediye başkanları, mera, yaylak ve kışlaklara tecavüz oldu- ğu takdirde durumu derhal Bakanlık il veya ilçe müdürlüğüne, il ve ilçe mü- dürlükleri de valilik veya kaymakamlığa bildirmekle yükümlüdürler. Bu makam- larca 3091 sayılı Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun veya 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi uya- rınca gerekli işlemler yapılır. İnşaat Yasağı Madde 20 - Yaylak ve kışlaklarda, 442 sayılı Köy Kanununda öngörülen inşaat-lar ile valiliklerden izin alınmak suretiyle imar mevzuatına göre yapılacak kul-lanma amacına uygun mandıra, suluk, sundurma ve süreklilik göstermeyen barınak ve ağıllar ile Turizm Bakanlığının talebi üzerine turizme açılması uygun görülenbölgelerde ahşap yapılar dışında, ev, ahır ve benzeri inşaatlar yapılamaz. BEŞİNCİ BÖLÜM Çeşitli Hükümler Mera, Yaylak ve Kışlak İddiasının İspatı Madde 21 - Bu Kanuna göre tahsis yapılmış olan köy veya belediyelerde, mera,yaylak ve kışlak alanları ile ilgili iddialar, ilgili tapu sicil müdürlüğünde tutulan özel sicillerin tanziminden sonra, ancak bu sicildeki kayda dayanılarak ispat edilir. Tahsis kararlarında belirtilen haklara tahsislerin kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl geçtikten sonra tespitlerden önceki hukuki sebeplere dayanılarak itiraz edilemez ve bunlara karşı dava açılamaz. Yararlanma Hakkı ve Kapsamı Madde 22 - Çiftçi ailelerinin bir mera, yaylak ve kışlaktan yararlanabilme- leri için, bu yerin bulunduğu köy veya belediye sınırları içinde, tahsisin ya- pıldığı tarihte en az altı aydan beri ikamet ediyor olmaları gerekir. Ancak, Devletçe naklen yerleştirilenler için bu şart aranmaz. Köy ve belediye sınırları içinde arazisi olmakla birlikte tahsis kararı kapsamına girmeyen çiftçi aileleri, o köy veya belediyeye tahsis edilen mera, yaylak ve kışlaktan yararlanamazlar. Başka yere yerleşme amacı ile bulundukları yeri terkeden çiftçi aileleri, yararlanma hakkını kaybeder. Ancak, bunların sürekli ikamet amacıyla geri dön- meleri halinde, bu hak komisyon kararı ile tanınabilir. Göçerlerin mera, yaylak ve kışlaklardan yararlandırılmalarında bu Kanun hü- kümleri uygulanır. Göçerlerle ilgili uygulama usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir. Aşırı Otlatmanın Önlenmesi Madde 23 - Mera, yaylak ve kışlağa, komisyonun tahsis kararında belirtilen miktardan fazla hayvan sokulamaz. Ancak, daha sonra bakım, koruma ve ıslah sonucu mera, yaylak ve kışlağın otlatma ve barındırma kapasitesinde bir artışın olması halinde, köy veya bele- diyelerin teklifi üzerine veya doğrudan doğruya komisyonca yeniden tespit yapı- larak otlatılacak hayvan miktarı artırılabilir. Sonradan Yerleşenlerle Yeni Ailelerin Yararlanma Hakkı Madde 24 - Köy veya belediye sınırları içinde çiftçilikle geçinmek üzere yerleşenlerle bu yerleşim yerinde oturup yeni aile kuranlara; mera, yaylak ve kışlağın o tarihteki yeterlilik durumu dikkate alınarak, komisyon tarafından yararlanma hakkı tanınabilir. İhtiyaç Fazlası Ürünlerin Satılması Madde 25 - Mera, yaylak ve kışlaklardan elde edilen ürünlerin ihtiyaç faz- lası, Mera Yönetim Birlikleri kararı ile satılabilir. Bu satıştan elde edilen gelir, mera alanlarının geliştirilmesi amacı ile köy sandığına veya belediye bütçesinde ayrı bir hesaba gelir kaydedilir ve amacı dışında kullanılamaz. Mera, Yaylak ve Kışlaklardan Yararlananların Yükümlülükleri Madde 26 - Mera, yaylak ve kışlaklardan yararlanan çiftçi aileleri, yapıla- cak bakım ve ıslah çalışmalarına ait giderlere, komisyonca gerekli görülmesi halinde, valiliğin onayı ile belirlenecek süre ve miktarlarda katılmakla yüküm- lüdürler. Bu katılma şekli nakdi olabileceği gibi, işçilik, araç, makina veya bunların işletme giderleri şeklinde de olabilir. Mera, yaylak ve kışlaklardan komisyonca tespit edilecek otlatma haklarına göre yararlanacak hak sahipleri bölgenin ekonomik durumu, otlatma kapasitesi ve otlatma süresi dikkate alınarak, komisyonca her yıl tespit edilecek belli bir ücreti ödemekle yükümlüdürler. Bu alanlarda otlatma hakkının üstünde hayvan otlatılamaz, otlatma haklarından fazla hayvan otlatanlardan bu ücret, fazla her hayvan sayısı için üç katı olarak tahsil edilir. Muhtarlık veya belediye- ler tarafından bu amaçla yapılacak tahsilat, o yerin mera alanlarının ıslah ve geliştirilmesi amacı ile köy sandığına veya belediye bütçeinde ayrı bir hesaba gelir kaydedilir ve amacı dışında kullanılamaz. Komisyonca tespit edilen ücret ve para cezalarının takip ve tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Yükümlülükleri Yerine Getirmeyenler Madde 27 - 26 ncı maddede öngörülen hususlara riayet etmeyen ve yükümlülük- lerini yerine getirmeyenlerin mera, yaylak ve kışlaklardan yararlanma hakları, Bakanlık taşra teşkilatının teklifi ve valilik onayı ile en az 7 gün, en çok 30 gün süre ile geçici olarak, aynı fiilin tekrarı halinde ise yararlanma hakkı birotlatma dönemi için iptal edilir. Yasaklanmış yerlerde hayvanlarını otlatmaya devam edenlerle mera, yaylak ve kışlak arazisini sürmek sureti ile tahrip edenler ve izinsiz inşaat yapan- lar hakkında, valilik tarafından 3091 sayılı Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun ile Türk Ceza Kanununun 513 üncü ve deva- mı maddelerine göre gerekli kanuni işlem yapılır. Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen fiilleri işleyenleri zamanında duyurmayan muhtar, belediye başkanı gibi bu Kanunun uygulanmasında görev ve sorumluluk verilen kişiler hakkında, genel hükümlere göre işlem yapılır. Orman Bölgelerinden Yararlanma Madde 28 - Orman bölgelerindeki köy ve belediyelere tahsis edilen mera, yaylak ve kışlaklardan o köy veya belediye halkı, bu Kanun ve 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince konulan kayıtlara uymak şartı ile yararlanırlar. Orman Bakanlığı, orman içi, orman kenarı ve orman üst sınırı mera, yaylak, kışlak ve otlakların koruma, bakım ve ıslahı konusunda kanunlar ile verilen görevi yapmaya devam eder. Sınır Değişikliği Madde 29 - Özel kanunları gereğince köy ve belediye veya diğer mülki idare sınırlarında yapılacak değişiklikler, mera, yaylak ve kışlaklara ilişkin tahsis kararlarını etkilemez. Fon Kurulması Madde 30 - Bu Kanunda verilen görevlerin gerçekleşmesi ile ilgili olarak Bakanlığın yönetiminde "Mera Fonu" adı ile bir fon kurulur. Fonun gelirleri T.C. Ziraat Bankası Genel Müdürlüğünde açılacak bir hesapta toplanır. Fonun gelirleri, tahsilatın yapıldığı tarihi takip eden ayın en geç 15'ine kadar Mera Fonunun gider hesabına yatırılır. Fonun işletilmesiyle ilgili hususlar yönetme- likle belirlenir. a) Fonun gelirleri şunlardır: 1. Bakanlık bütçesinden en az binde bir oranında fona aktarılacak ödenek, 2. Bu Kanuna göre otlatma amacıyla kiraya verilen mera, yaylak ve kışlak- lardan yönetmelikte belirtilen usule göre alınacak ücretler, 3. Yurt dışından ithal edilen, canlı hayvanların CIF bedelinin yüzde beşi ile hayvansal ürünlerin CIF bedelinin yüzde sekizi, 4. Süt işleyen kuruluşlarca; üreticiden satın alınan sütün satınalma bedelinden kesilecek binde biri, 5. Yurt içinde yetiştirilen ve satışı yapılan büyükbaş ve küçükbaş canlı hayvanların satış bedelinin satıcıdan alınacak binde biri, 6. Tahsis amacının değiştirilmesi için başvuruda bulunan gerçek ve tüzel kişilerden, tahsis amacı değiştirilen meradan elde olunacak yirmi yıllık gelir esas alınarak, komisyonca tespit edilecek miktarda alınacak ücret, 7. Yayla turizmi amacıyla 20 nci madde çerçevesinde verilecek yapı izinle- rinden valiliklerce tespit edilecek miktarda alınan yapı ruhsat ücretleri ile bu yerlerin yıllık kira bedelleri, 8. Yurt dışından ithal edilen alkollu içki, tütün ve tütün mamullerinin ithal bedelinin yüzde üçü, 9. Çevre Koruma Fonundan, yüzde bir oranından az olmamak üzere Bakanlar Kurulunca aktarılacak miktar, 10 . Her türlü bağış ve yardımlar. b) Fonun giderleri şunlardır: 1. Uygulamanın gereği olarak yapılacak yatırım ve harcamalarla gerekli araç, gereç ve malzeme alımları, 2. Mera, yaylak ve kışlakların ıslahı, bakımı ve geliştirilmesi ile ilgili giderler, 3. Yem bitkileri ekilişlerinin geliştirilmesi amacıyla uygulanacak proje giderleri, 4. Uygulama gereği olarak yapılacak eğitim giderleri, 5. Uygulamanın gerektirdiği cari giderler, 6. Bu Kanunun uygulanmasında gerekli olan diğer giderler. Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin 1 numaralı alt bendinde be- lirtilen pay, ilgili kurum tarafından yıllık bütçesinin hazırlanması sırasında hesaplanarak, bütçesinin transfer tertibine ödenek olarak konur. Transfer tertibine konan bu ödenek, bütçenin başlangıcını takip eden 1 ay içinde Mera Fonu gider hesabına aktarılır. Yukarıda belirtilen gelirler, kurumlar vergisinden, yapılacak bağışlar ve yardımlar ise veraset ve intikal vergisinden muaftır. Yönetmelik Madde 31- Bu Kanunun uygulanması ile ilgili hususlar; ilgili bakanlıklar ve kuruluşların da görüşleri alınarak Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir. ALTINCI BÖLÜM Değiştirilen ve Yürürlükten Kaldırılan Hükümler Madde 32 - (9/5/1985 tarih ve 3202 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin (f) ben- dinin değiştirilmesi ile ilgili olup, yerine işlenmiştir.) Madde 33 - (3/4/1930 tarih ve 1580 sayılı Kanunun 159 uncu maddesinin değiştirilmesi ile ilgili olup,yerine işlenmiştir.) Madde 34 - (18/3/1924 tarih ve 442 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin de- ğiştirilmesi ile ilgili olup, yerine işlenmiştir.) Madde 35 - (3/5/1985 tarih ve 3194 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin dördün-cü fıkrasının değiştirilmesi ile ilgili olup, yerine işlenmiştir.) Yürürlükten Kaldırılan Hükümler Madde 36- 1) 17.10.1983 tarih ve 2924 sayılı Orman Köylülerinin Kalkın- malarının Desteklenmesi Hakkında Kanunun 10 uncu maddesi, 2) 22.11.1984 tarih ve 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanununun 15 inci maddesi, 3) 26.2.1985 tarih ve 3155 sayılı Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 8 inci maddesinin (d) bendi ve 10 uncu maddesinin (c) bendi, 4) 9.5.1985 tarih ve 3202 sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 9 uncu maddesinin (d) bendi, 5) 7 Ramazan 1274 tarihli Kanunname-i Arazinin 97, 98, 99, 100, 101, 102 ve 105 inci maddeleri, Yürürlükten kaldırılmıştır.(1) YEDİNCİ BÖLÜM Geçici ve Son Hükümler Geçici Madde 1- Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce mera, yaylak ve kış- laklarla ilgili olarak adli yargıda görülmekte olan davalara devam olunur. Ko- misyonlar, bu davaların sonuçlanmasını bekler. Yürürlük Madde 37- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 38- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. ------------------ (1) Kanunname-i Arazi'nin Türk Medeni Kanunu ve 11/5/1929 tarih ve 501 numaralı Büyük Millet Meclisi Kararı ile 27/1/1943 tarih ve E.5,K.7 sayılı Temyiz Mahkemesi Tevhidi İçtihad kararı karşısında yürürlükte olmadığı kanaatine varıldığından sözkonusu Kanun, Mevzuat Külliyatına alınmamıştır. Yürürlükte olup olmadığı tartışmalı olan ve bu madde ile kaldırılan hüküm- lerden sonra Kanunname-i Arazi'nin yürürlükte olan hükümlerinin kalmadığı düşünülmektedir.