YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN BAŞLICA ANTEN KURALLARI
Bir zaman gelmiştir ki birisi sizden kendisi için birkaç anten önerisinde bulunmanızı istemiştir.Büyük ihtimalle o kişiler ya yeni amatörlerdir, yada yanlış anten seçimi yapmaktan korkanlardır. QRP operatörlerinin anten seçimlerini çok dikkatli yapmaları gerekir.İşte burada birkaç önemli noktayı belirtmek istiyorum. Özel birkaç kural ihtiva edenleri hariç, bunlar genel kurallardır. Bu kuralların çok azı tartışmalıdır ve eminim ki bu konudaki itirazlar hemen gelecektir, isterim ki alternatif açıklamalarla gelirler. Burada yapmak istediğim; detaylı açıklamalar yerine kabaca yol göstermektir.
1. Herhangi bir anten hiç anten olmamasından daha iyidir. Anten seçiminde kendinize eziyet edeceğinize herhangi bir anteni yukarıya kurun ve kullanmaya başlayın. O anteni bir süre kullandıktan sonra bir takım alışkanlıklar edineceksiniz ve, aynı zamanda da, kurduğunuz antenin zayıf noktalarının neler olduğunu anlayacaksınız. Böylece birtakım ip uçları,ön bilgiler edineceksiniz ve bir sonraki anteninizin nasıl olacağına daha rahat karar vereceksiniz. Verimi kötü bir anten sistemi ile gücünüzün yarısını kaybedersiniz ve bir S veya daha fazla altta kalırsınız. Sinyal seviyesi S9 olan birçok QRP istasyon var. S8 bile olsalar yinede iyi QSO lar yapabileceklerdir. Ben anten verimsizliğini savunmuyorum, verimsiz antenleri bile kullanabilirsiniz demiyorum, aksine hiç anten olmamasından iyidir diyorum.
2. Yüksekteki antenlerin performansları alçaktakilerden daha iyidir. Tek katlı bir evin çatısındaki bir dikey (vertical) anten, o evin arka bahçesinde yerdeki bir dikey antenden daha yüksek performanslıdır.Evin çatısında, üç veya beş metre yukarıya bağlanmış bir dipol anten, saçaklara bile zor uzanan bir diğerinden daha iyi çalışır ve sinyaller daha uzaklara ulaşır.
3. Bazı amatörler yüksekliği az bir dipol anteni aynı yükseklikteki bir dikey antene tercih ederler. Çünkü, dikey antenler daha fazla dikkat isterler. Dikey antenlerin radyalleri , bunların dikey kısımla yaptığı açılar, topraklanmalarının iyi veya kötülüğü yeni başlayanlar için zor olabilir.
4. Antende kullandığınız bakır telin cinsi hiç de önemli değildir. İnce veya kalın,izoleli veya izolesiz ,çok damarlı veya tek damar halinde olması fark etmeyecektir, hepsinin sonucu iyi olacaktır. Bunlara bağlı olarak meydana gelebilecek değişik etkiler, ikinci dereceden önemli olacaktır. Yarım dalga anten uzunluğunu hesaplarken kullandığımız formülden çıkan sonuç değişik uygulamalar için değişik olacaktır. O formül yalnızca bir başlangıç uzunluğu verir ve uygulamadan uygulamaya değişecektir.
5. Hangi anteni seçerseniz seçin, eğer o anten koaksiyel kablo ile besleniyorsa, besleme noktasında bir balun kullanmanız gerekmektedir. Böylece koaksiyel besleme hattının antenin bir parçasıymış gibi, antenin devamıymış gibi davranmasını engellemiş olursunuz. Eğer balun kullanmaz iseniz, amatörlerin karşılaştıkları büyük problemlerin bir çoğu sizi bekliyor demektir. Balun seçiminde bir çok alternatif var. Bunlardan biri, benimde bir çok yerde kullandığım, hava çekirdekli koaksiyel balundur. Eğer bir balun yoksa ve kendiniz bir tane yapmak isterseniz bana bir e-mail gönderin, detaylı bilgi ve resim göndereyim.
SONRA:
6. Herhangi bir anten kitabını alıp okursanız çok faydalı olacaktır. Antenler için geçerli olan ana kurallar değişmeyeceğine göre,eski bir kitap bile yeterli olur.
7. Kapalı yerler dışındaki antenler (outdoor antennas) kapalı yerlerde kurulu antenlerden (indoor antennas) daima daha iyi sonuç verirler.Eğer,bazı şartlar gereği anteninizi içeride bir yerlerde kurmak zorunda kalıyorsanız, size şansınıza küsün demekten başka çare yok.Fakat, yinede anteninizi dışarılarda bir yerlerde kurmanın yolunu daima aramalısınız. Binanın 10-15 cm. dışından geçen ince bir tel bile içerideki antenden daha iyidir.Eğer, ikinci kat penceresinden topraklı olarak veya karşı denge uzantılı olarak bir tel atarsanız, bu oldukça iyi bir anten olacaktır.
8. Besleme kablosu seçiminde cimri davranmayın. İyi, az kayıplı bir kablo, beslediği antenden daha pahalı değildir.
9. Dengeli besleme hatları ve anten uygunlaştırıcı (tuner) kullanarak, bir çok tek bantlı anten, window anteni örneğinde olduğu gibi, çok bantlı antenlere dönüştürülebilir. Bu durum loop ve dipol antenler içinde geçerlidir.
10. Eğer anten kurarken kısıtlamalarla karşılaşıyorsanız küçük, çabuk ve ince tellerle kurulabilen, görülmesi zor geçici anten planları hazırlayın. Bahçede, radyalleri bahçe telleri, dikey kısmı ince tellerden oluşan vertikal antenler kurabilirsiniz.
11. Anten seçiminde istasyonunuzun çalışma şartlarını değerlendirin. Eğer istasyonunuzu yalnızca geceleri kullanıyorsanız yükseğe koyduğunuz 10 m anteni pek faydalı olmayacaktır, kullanma zamanınızda çok az olacaktır. Güneş battıktan sonra bu band kapanır. Diğer taraftan, bir 40 m dipolu gece geç saatlere kadar birçok görüşme yapmanızı sağlayacaktır. Bu, aynı zamanda, 15 m bandında gündüz saatlerinde de kullanabileceğiniz oldukça verimli bir anten olacaktır.
12. “Olunca hepsi olsun” düşüncesinden kesinlikle vazgeçin. Çok bantlı (multi band) antenler yeni başlayanlar için çekici gelebilir. Bu antenlerin boyutları elektriksel olarak “küçük” antenlerdir. Bir takım zorunluluklar gereği ( yer darlığı, destek bulamama, komşulardan gizleme) yapılan fedakarlıklar sonucunda meydana gelen küçülmelerde eklenince, bu antenler tek bandlı antenler gibi iyi çalışamazlar. Ben tek bantlı bir anten kurmanızı ve bir süre kullanmanızı öneririm. Kısa sürede bu anten ile kaynaşacak, diğer bantları kullanmak gibi bir isteğiniz olduğunda da bir anten daha kuracaksınız veya, anteniniz bir dipol ise,merdiven besleme kablosuyla besleyip( 300 ohm. veya daha yüksek) çok bandlı hale dönüştürebilirsiniz. Bir
R-7000 fiyatına onlarca tek bandlı dipoller yapar ve beslersiniz.
Ve şundan son derecede eminim ki ev yapımı antenler ticari antenlerden çok daha iyidirler. Emin olmak için bu antenlerden yapanlara sormanız yeterli olacaktır.
Ümit ederim ki bu yazdıklarımı birileri faydalı bulur. Havada görüşmek üzere.
TA2IB Ömer Kavas Üsküdar