14 MHz (20 Metre) Bandında çalışan QRP Cihaz (Foto:TA1CHL tnx..)
Atila Başkoçak, TA1DX
1993 Yılında A sınıfı Amatör Telsizci Belgesini aldım. Elimde, C sınıfı iken aldığım dual band Yaesu FT 727 R cihazımdan başka bir cihaz yoktu. A sınıfı olunca herşey farklı olacak diye düşünürken, hiç birşeyin değişmediğini gördüm. Yani sertifikamızı yollarken yanına HF cihaz koymayı unutmuşlardı. İki sene böyle geçti.
1995 Yılı Nisan ayında, Amatör arkadaşım Murat Toloğlu TA1DB, artık bir şeyler yapmamın gerektiğini nazikçe hatılattı bana. Ve bir şema yolladı. Tek transistörlü kristalli bir 7 MHz vericisiydi bu. Piyasada parça araştırırken 7 MHz değil 14 MHz kristali buldum. 14.000 tam band başı.. Şemayı 14 MHz e göre modifiye edip, denemelere başladım. Ama tek transistörlü HF verici pek içime sinmemişti doğrusu. CB cihazlarından kalma 2 transistörü bu osilatörün peşine taktım ve cihazı kutuya koydum. Daha doğrusu, devreyi saç kutu içine uzay montaj diyebileceğimiz şekilde monte ettim. Alıcım iyiydi.. Sony ICF 2001 D.. Antenim fiberglas yapıda, ince tellerin bobin şeklinde sarıldığı bir yapıdaydı, dikey çalışıyordu. Kartal'da Cami tabir ettiğimiz hurdalıktan almıştım ve Küçükçekmece'ye kadar Sayın TA1AL Mustafa İlter'in arabasında getirmiştim. Reno Flash arabaya 2,15 lik anten nasıl sığdı? hatırlamıyorum. (Bu anten iki adetti ve birini de Levent Kılıç TA2GD almıştı. Bir iki sene sonra benim anten kırılınca, Levent arkadaşa rica edip onun antenini de ben almıştım, sağol Levend, hala antenin parasını sana vermedim. di mi?) Anteni aldığım hurdaların ise, o sıralarda yeni vefat eden rahmetli TA0A Hilkat Bolulu'nun olduğunu belirtmeliyim. Vericiyi çalıştırdıktan sonra, Avrupa ,Amerika ve Japonya ile QSO yaptığımı söylersem, her halde yazının devamını da okursunuz..
Her şey bir yana, kağıt üzerinde cihaz ile çok uğraştım. SWRmetrem, Wattmetrem olmadığı için, eski cihaz şemalarını inceleyip çıkış katını casus cihazları gibi dizayn ettim.
Aşağıda cihaz şemasını görüyorsunuz: (şemayı çizen Melih Kurbanoğlu, EAE Elektronik, teşekkürler)
Q1 Transistörü kristal osilatör olarak çalışıyor. Manipleyi emitere bağladım. Kristale seri C2 değişken kondansatörü ile, 13995 ile 14005 KHz arasında gezinebiliyorsunuz. Daha fazla saparsanız çıkış belirgin bir şekilde düşüyor. L1 Bobini 5 mm karkas üzerine yaklaşık 20 tur. C7 trimer kondansatörünün ayarını, çıkış maksimum olacak şekilde ayarlayıp bırakıyoruz. Q2 ve Q3 transistörleri, gereken izolatörler ile beraber saç kutunun tabanına monte edilecek. L2 Bobini 15 mm çapında ve 7 tur. Hava aralıklı ve C2- C3 ayarlı kondansatörlerinin arasından şaseye iniyor. R6 potansiyometresi de kutunun dışından ayarlanabilecek şekilde..
Vericinin Çalıştırılması:
Şemada, her ne kadar tek besleme gibi gözükse de Osilatör katına ayrı bir açma kapama anahtarı koydum. Sebebi ise ilk ayar esnasında, sadece osilatörü çalıştırayım, çıkış katı havaya QRM yapmasın diye. Önce alıcıdan 14 MHz civarında boş bir frekans bulup, sonra Osilatör katına enerji verip, (manipleyi de basılı tutup) C2 kondansatörü ile sinyali bu aralıkta duyana kadar sağa sola çeviriyorum. Daha sonra çıkış katına enerji veriyorum. M1 miliampermetresini R6 potansiyometresi ile minimum sapmaya ayarlıyorum. C7 trimeri ile sapmayı maksimum yapıp cihaz kapağını kapatıyorum. R6 ile yine sapmayı minimum yapıp C3 ve C4 ayarlı kondansatörleri ile maksimum sapmayı elde ediyorum. (miliampermetre ibresi maksimum olunca, R6 ile düşürüyorum.) Bu arada, içeride televizyon seyreden varsa, onlara da bilgi verin çünkü bu cihazın TVI (televizyona enterferans) yapma ihtimali kuvvetli.
