TV VERİCİ VE AKTARICI CİHAZLARININ PERFORMANS STANDARTLARI VE ÖLÇME YÖNTEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK (TGM-ST-006) Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 4/4/1995 No: 95/6734 Dayandığı Kanunun Tarihi : 5/4/1983 No: 2813 Yayımlandığı R.Gazetenin Tarihi : 21/5/1995 No: 22289 Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 5 Cild: 34 S: BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı; PAL renk sisteminde çalışan analog renkli televizyon verici ve aktarıcı cihazlarının performans standartlarının ve ölçme yöntemlerinin belirlenmesi ile imalat ve ithalatta bu standartlara ülke düze- yinde uyulmasını sağlamaktır. Kapsam Madde 2 - Bu Yönetmelik 2813 sayılı Telsiz Kanunu kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından Türkiye'de imal veya yurtdışından ithal edilen televizyon verici ve aktarıcı cihazlarını kapsar. Tanımlar Madde 3 - Bu Yönetmelikte yer alan tanımlardan: a) "İdare" : Telsiz Genel Müdürlüğünü, b) "ITU/R" : Uluslararası Telekomünikasyon Birliğinin Telsiz Haberleşme- sinden Sorumlu Birimini, c) "ETSI" : Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsünü, d) "IEC" : Uluslararası Elektroteknik Komisyonunu, e) "EBU" : Avrupa Yayın Birliğini, f) "PAL" : Renk Transmisyon Sistemini, g) "Temel Band Sinyali" : Gerçek ses veya görüntü bilgisini içermek için kullanılan ancak RF taşıyıcısına bindirilmemiş sinyalleri, h) "TV Vericisi" : Ses ve görüntüden oluşan TV programlarının halkın doğru- dan alması maksadıyla iletiminde kullanılan verici cihazlarını, ı) "TV Aktarıcısı" : Bir televizyon vericisinden aldığı sinyalleri yayının yeterli düzeyde ulaşamadığı bir bölgeye başka bir kanaldan tekrar yayınlayan ve modülasyon ve demodülasyon özelliği bulunmayan alıcı/verici kombinasyonunu, ifade eder. İKİNCİ KISIM Başvuru Esasları, Çevresel ve Elektriksel Test Şartları BİRİNCİ BÖLÜM Test ve Ölçüm Başvuru Esasları Başvuru Esasları Madde 4 - Türkiye'de imal veya yurt dışından ithal edilecek, bu Yönetmelik kapsamındaki TV verici ve aktarıcı cihazlarının ilk defa imal veya ithalinden önce bir adet numunesi ile Telsiz Genel Müdürlüğüne müracaat edilerek, standart- lara uygunluk test ve ölçümlerinin yaptırılması ve uygunluk belgesi alınması zorunludur. Standartlara uygunluk belgesinin alınmasından sonra imalat ve it- halata izin verilir. Yapılan imalat ve gerçekleştirilen ithalatta cihazın tip, marka ve model değişikliği halinde de aynı işlem uygulanır. Standartlara uygunluk test ve ölçümleri için yapılacak müracaatlarda; a) Test ve ölçüm başvurularının "Test Başvuru Formu" ile yapılması, b) Test ve ölçümleri yapılacak cihaza ait her türlü teknik bilgiyi, kullanma açıklamalarını ve devre şemalarını içeren teknik dokümanların cihazla birlikte teslim edilmesi, c) Test ve ölçümler için gerekli her çeşit özel aksesuarın testi müteakip iade edilmek üzere cihazla birlikte teslim edilmesi, d) Cihazın soğutma sistemi ve ısı dağıtımı bilgileri ile akustik gürültü gibi cihazı doğrudan etkileyebilecek parametreler hakkındaki bilgilerin verilmesi, e) Türkiye'de imal edilmiş prototip cihazlar hariç tutulmak kaydı ile test ve ölçüm için teslim edilecek bu Yönetmelik kapsamındaki her çeşit TV verici ve aktarıcı cihazlarının üzerinde üretici firma tarafından verilmiş marka, model ve seri numaralarını gösteren orijinal etiketlerin bulunması, zorunludur. İKİNCİ BÖLÜM Çevresel ve Elektriksel Test Şartları Çalışma Sıcaklık Aralığı ve Bağıl Nem Madde 5 - Televizyon verici ve aktarıcı cihazlarının -10 C¼ ile + 45 C¼ sıcaklık ve % 20 ile % 75 bağıl nem şartları altında bu Yönetmelikte belirtilen standartları sağlaması zorunludur. Cihazlarda sıcaklık değişimlerinden oluşabilecek performans kayıplarını önleyici sıcaklık dengeleme ve soğutma sistemlerinin ve bu sistemin devre dışı kalması halinde aşırı ısınmaya karşı cihazı koruyacak koruma düzenek- lerinin bulunması zorunludur. Cihazların, şehir şebekesi nominal voltajının +- % 10 aralığında ve +- 1 Hz'lik şehir şebekesi frekans değişimi için bu Yönetmelikte yer alan standart değerleri sağlaması zorunludur. Test Düzenekleri Madde 6 - Bu Yönetmelikte yer alan bütün ölçümlerin, ölçme yönteminde belirtilen test düzenekleri kullanılarak yapılması ve bağlantılarda empedans uygulunluğuna dikkat edilmesi zorunludur. Ölçümlere başlamadan önce test cihaz- larının kalibrasyonu yapılmış olmalıdır. Aynı işleve sahip değişik ölçüm cihazları test düzeneklerinde kullanıla- bilir. ÜÇÜNCÜ KISIM TV Verici ve Aktarıcı Cihazlarının Genel Özellikleri, Ölçme Yöntemleri ve Performans Standartları BİRİNCİ BÖLÜM TV Verici ve Aktarıcı Cihazlarının Ortak Genel Özellikleri Genel Karakteristikler ve Renk Sistemi Madde 7 - Bu Yönetmelik kapsamındaki TV verici ve aktarıcılarının ITU/R Rapor 624-2'de yer alan B/G PAL Standardına uygun olarak dizayn edilmiş olması, frekans üretim şeklinin sentezli olması ve cihazlarda offsetleme özelliğinin bulunması zorunludur. Herhangi bir arıza anında yayının tamamen kesilmemesi bakımından yedekli çalışma (change over) veya uyarlı tepe gücü 25 W'tan büyük TV vericileri için paralel amplifikasyon tekniklerinin kullanılmasına izin verilir. TV verici ve aktarıcı cihazlarının 24 saat sürekli çalışma durumunda herhangi bir performans kaybı olmaksızın bu Yönetmelikte belirtilen standart değerleri sağlaması zorunludur. Bu husus ayrıca cihazların üreticisi tarafından da belirtilir. ITU/R Rapor 624-2'de yer alan B/G PAL standardının sağlanması zorunlu bazı önemli karakteristikleri aşağıda belirtilmiştir. a) Bir Çerçeveye Karşılık Gelen Satır Sayısı (Number of lines per frame):625 b) Satır Frekansı (Line frequency) : 15625 Hz c) Satır Uyarlama Darbe Süresi (Duration of line synchronisation pulse): 4.7 mikro S d) Satır Karartma Darbe Süresi (Duration of line blanking pulse): 12 mikro S e) Ön Giriş (Front Proch) : 1.5 mikro S f) Alan Karartma Aralığı (Field blanking interval) : 25 satır g) Yan Band Genişliği (Width of vestigial side band) : 0.75 MHz h) Görüntü Taşıyıcısının Kanalın En Yakın Kenarına Olan Uzaklığı (Spacing of vision carrier from nearest edge of channel): + 1.25 MHz ı) RF Uyarlama Seviyesi (RF synchronisation level) : % 100 j) RF Karartma Seviyesi (RF blanking level) : % 75 +- 2.5 k) RF Beyaz Seviyesi (RF white level, residual carrier) : % 10 l) Resim Giriş Seviyesi (video input level) : 1V p-p m) RF Band Genişliği (RF bandwidth) : VHF = 7 MHz, UHF = 8 MHz n) Resim Giriş/Çıkış Empedansı (Video input/output impedance) : 75 (ohm) o) Ses Giriş/Çıkış Empedansı (Audio input-output impedance): 600 (ohm) p) RF Çıkış Empedansı (RF output impedance) : 50 (ohm) r) Resim Giriş Sinyali (Video input signal form) : ITU/R rapor 624-2'ye, B/G standartlarına ve PAL renk sistemine uygun olması zorunludur. Frekans Bandı Madde 8 - Bu Yönetmelik kapsamındaki TV verici ve aktarıcı cihazlarının 1961 Stockholm planında TV yayıncılığına tahsis edilen frekans bandlarında çalışması zorunludur. Bu bandlar aşağıda belirtilmiştir. Band I : VHF 47 - 68 MHz ( 3 kanal) Band III : VHF 174 - 230 MHz ( 8 kanal) Band IV : UHF 470 - 582 MHz (14 kanal) Band V : UHF 582 - 862 MHz (35 kanal) Ara Frekanslar Madde 9 - Televizyon verici ve aktarıcı cihazlarının ara frekanslarının aşağıda belirtilen değerlerde olması zorunludur. a) Görüntü Ara Frekansı : 38.9 MHz b) Ses1 Ara Frekansı : 33.4 MHz c) Ses2 Ara Frekansı : 33.158 MHz İKİNCİ BÖLÜM TV Vericilerinin Modülasyon Tipi, Frekans Sapması İle Çift Ses, Stereo ve Teletext Uygulamaları Modülasyon Tipi ve Frekans Sapması Madde 10 - Bu Yönetmelik kapsamındaki TV verici cihazlarının görüntü (vision) katı taşıyıcısı için C3F emisyonlu negatif artık yan band modülasyo- nunun (Vestigial side band modulation) ve ses katı taşıyıcısı veya taşıyıcıları için 50 mikro S ön vurgulu frekans modülasyonunun kullanılması zorunludur. TV vericilerinin ses katı taşıyıcı veya taşıyıcılarının modülasyonunda kullanılan standart frekans sapmasının +- 50 kHz olması zorunludur. Çift Ses (dual sound), Stereo ve Teletext Yayını Madde 11 - ITU/R Rapor 795-1'de belirtilen esaslara (çift taşıyıcılı FM-FM sistemi) uygun olmak kaydı ile çift ses veya stereo ses yayını uygulama- larına ve ITU/R rapor 957'de belirtilen uluslararası adaptasyonlu teletext sistemi kararteristiklerine uygun olmak kaydı ile teletext yayını uygulamasına izin verilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TV Vericilerinin Görüntü Katı Performans Parametreleri, Ölçme Yöntemleri ve Standart Değerleri Uyarlı Tepe Gücü ve Görüntü ile Ses Taşıyıcıları Arasındaki Güç Oranları (Sync Peak power and vision/sound power ratio) Ölçme Yöntemi ve Standart Değeri Madde 12 - Uyarlı tepe gücü, görüntü katı vericisinin uyarlama darbesinin bir radyo frekans periyodu süresince antene aktardığı anlık tepe güçtür. a) Ölçme Yöntemi : Uyarlı tepe gücü ölçümü aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Şekil - 1'de yer alan test düzeneği hazırlanır. -------------- | SA | | | ------------- --------------------- | | | CDC | ----------------------| TV VERİCİSİ |------------ | | | | | | | --------------------- ---- | | | | | |--------- | | CDC |--------- ---------- | | | | | --------------- ------------ | | | | TSG | | | | |----- ------- | ---------- | OSC |-----| TV DM | | DL | | | | | | ------- | --------------- ------------ | ------------- | | | WM | | | ------------- TSG : Test Sinyal Jeneratörü OSC : Osiloskop TV DM : TV Demodülatörü SA : Spektrum Analizör WM : Güçmetre CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör DL : Test Yükü (Calibrated Directional Coupler) Şekil 1 : Uyarlı Tepe Gücü ve Görüntü Katı ile Ses Katı Taşıyıcıları Arasındaki Güç Oranları ÖLçümünde Kullanılacak Test Düzeneği 2 - TV vericisinin görüntü katı taşıyıcısı uyarlama seviyesi % 100 ve karartma seviyesi (blanking level) % 73 olan test modülasyon sinyali ile modüle edilir. Bu sinyalin dalga formu Şekil-2'de gösterilmiştir. Şekil 2 : Test Modülasyon Sinyali NOT: (Şekil 2: Test Modülasyon Sinyali için 21.5.1995 tarih ve 22289 sayılı Resmi Gazete'ye bakınız.) 3 - TV vericisi bir wattmetreye bağlanır ve RF çıkış gücünün rms değeri ölçülür. Grafik-1'de yer alan lineer dönüştürme grafiği aracılığı ile dönüştürme faktörü bulunur ve uyarlı tepe gücü; Prms Puyarlı = ------------ formülü kullanılarak hesaplanır. k 4 - Görüntü ve ses katı taşıyıcı veya taşıyıcıları arasındaki güç oranları- nın tespiti maksadıyla TV vericisinin çıkışı uygun bir zayıflatıcı ve suni yük üzerinden spektrum analizöre bağlanır ve ses taşıyıcı veya taşıyıcılarının RF çıkış güçleri ölçülür. Grafik 1 : Lineer Dönüştürme Grafiği (NOT: Grafik 1: Lineer Dönüştürme Grafiği için 21.5.1995 tarih ve 22289 sayılı Resmi Gazete'ye bakınız.) b) Standart Değer: TV Vericisinin RF çıkış gücü (uyarlı tepe gücü), cihazın üreticisi tarafından belirtilen ve bu Yönetmelikte yer alan performans standart- larını karşılayan maksimum çıkış gücünden fazla olamaz. Tek sesli (mono) TV vericileri için ses katı taşıyıcısının RF çıkış gücünün uyarlı tepe gücünün 10 dB altında olması zorunludur. Çift sesli vericiler için; birinci ses katı taşıyıcısının (sesl) RF çıkış gücünün, uyarlı tepe gücünün 13 dB altında ve ikinci ses katı taşıyıcısının (ses2) RF çıkış gücünün, uyarlı tepe gücünün 20 dB altında olması zorunludur. Seviye Kararlılığı (level stability), Ölçme Yöntemi ve Standart Değer- leri Madde 13 - Seviye kararlılığı; beyaz ve siyah seviye modülasyon geçişlerine bağlı olarak görüntü taşıyıcısının genliğindeki değişimin ölçüsüdür. a) Ölçme Yöntemi: Seviye kararlılığı ölçümü aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Şekil-3'te yer alan test düzeneği hazırlanır. ------------------- | | CDC -------------------| TV VERİCİSİ |----------------------- | | | | | ------------------- ------ | --------- | | -------- | TSG | | | | DL | | | | | | --------- | -------- | ---------- ------------ | | | | | | | OSM |-------| TV DM |--------- | | | | ---------- ------------ TSG : Test Sinyal Jeneratörü OSC : Osiloskop TV DM : TV Demodülatörü DL : Test Yükü CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör (Calibrated Directional Coupler) Şekil 3 : Seviye Kararlılığı Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği 2 - Görüntü katı vericisi uyarlama seviyesi % 100, karartma seviyesi % 73 ve resim içeriği (picture content) % 73 seviyesinde olacak şekilde modüle edilir. Bu sinyal siyah seviye modülasyon sinyalidir. Bu şartlar altında 12 nci maddede belirtilen yöntemle uyarlı tepe gücü ölçümü yapılır ve ölçüm sonucu kaydedilir. 3 - Görüntü katı vericisi uyarlama seviyesi % 100, karartma seviyesi % 73 ve resim içeriği % 11 seviyesinde olacak şekilde modüle edilir. Bu sinyal beyaz seviye modülasyon sinyalidir. Bu şartlar altında 12 nci maddede belirtilen yöntemle uyarlı tepe gücü ölçümü yapılır ve kaydedilir. 4 - Görüntü katı vericisinin siyah ve beyaz seviye modülasyon sinyalleri için ölçülen uyarlı tepe gücü değerleri arasındaki fark dB olarak hesaplanır. 5 - Ölçümler, TV vericisinin ses katı vericisi kapalı ve açık olmak üzere her iki durumunda da yapılır. b) Standart Değer: Beyaz ve siyah seviye modülasyon sinyalleri için uyarlı tepe gücündeki değişim +- 0.5 dB'den fazla olamaz. RF Yan Band Karakteristiği (RF sideband characteristic), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri. Madde 14 - Genlik frekans cevabı olarak da bilinen RF yan band karakteris- tiği; belli modülasyon şartları için modülasyon frekansına bağlı olarak RF çıkış sinyalinin seviyesindeki değişimin ölçüsüdür. a) Ölçme Yöntemi; RF yan band karakteristiği ölçümü ses katı vericisi kapalı durumda iken aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Şekil - 4'te yer alan test düzeneği hazırlanır. ---------------- | | CDC ----------------------------| TV VERİCİSİ |------------------------ | | | ---- --- | | ---------------- | | | | | ----------- | | ---------- | | | | | | | TSG | | | | DL | | | | | | | ---------- | | ---------- | | | | ------------ --------- | | | | | | | | | | | OSC |--------| TV DM |-------- | | | | | | | | ------------ --------- | | | | | | ---------- | | | | | ------------------------| VOSC |------------------------ | | ---------- TSG : Test Sinyal Jeneratörü OSC : Osiloskop DL : Test Yükü TV DM : TV Demodülatörü CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör VOSC : Videoskop (Calibrated Directional Coupler) Şekil 4 : RF Yanband Karakteristiği Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği 2 - Görüntü katı vericisi RF sinyali % 10 superimpose edilmiş (video bandı içerisindeki bütün frekanslar için video seviyesinin aynı değerde olması) siyah seviye modülasyon sinyali ile modüle edilir ve görüntü taşıyıcı frekansına göre + 0.2 MHz offsetli frekansdaki RF seviyesi ölçülerek 0 dB referans seviyesi olarak kaydedilir. 3 - Tablo 1'de belirtilen offset frekanslarına karşılık gelen RF seviyeleri TV vericisinin çıkışına bağlanan videoskop veya bir spektrum analizör aracılığı ile ölçülür ve kaydedilir. 4 - Ölçümler görüntü katı vericisi RF sinyali % 10 superimpose edilmiş beyaz seviye modülasyon sinyali ile modüle edilerek de tekrar edilir. 5 - Ölçüm sonuçları + 0.2 MHz offsetli frekansdaki RF seviyesine dB bağıl olarak offset frekansı ile birlikte kaydedilir. b) Standart Değer: TV vericilerinin RF yan band karakteristiğinin Tablo-1'de belirtilen frekanslara karşılık gelen alt ve üst limit seviye değerleri arasında olması zorunludur. --------------------------------------------------------------------------- | Offset Frekansları (MHz) | Üst Limit (dBr) | Alt Limit (dBr) | |---------------------------|----------------------|----------------------| | -4.43 +- 0.2 | -36 | -- | |---------------------------|----------------------|----------------------| | < -1.25 | -20 | -- | |---------------------------|----------------------|----------------------| | -1.25 ile-0.75 arası | +0.5 | -- | |---------------------------|----------------------|----------------------| | -0.75 | +0.5 | -4 | |---------------------------|----------------------|----------------------| | -0.5 | +0.5 | -1 | |---------------------------|----------------------|----------------------| | -0.25 | +0.5 | -0.5 | |---------------------------|----------------------|----------------------| | 0 | +0.5 | -0.5 | |---------------------------|----------------------|----------------------| | +0.2 | Referans Değer | |---------------------------|----------------------|----------------------| | +3 ile +4.5 arası | +0.5 | -1 | |---------------------------|----------------------|----------------------| | +5 | +0.5 | -2.5 | |---------------------------|----------------------|----------------------| | +5 ile +5.5 arası | +0.5 | --- | |---------------------------|----------------------|----------------------| | +5.5 | -20 | --- | |-------------------------------------------------------------------------| Tablo-1: RF Yan Band Karakteristiği Standart Değerleri Video Genlik Karakteristiği (Video amplitude characteristic), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 15 - Video genlik karakteristiği, görüntü katı vericisinin frekansına bağlı olarak video sinyalinin genliğinde oluşan değişimin ölçüsüdür. (Demodüla- tör çıkışındaki video sinyalinin genliğinin görüntü taşıyıcısının frekansına bağlı olarak değişmesidir.) a) Ölçme Yöntemi: Video genlik karakteristiği ölçümü aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Şekil -5'te yer alan test düzeneği hazırlanır. 2 - Görüntü katı vericisi RF sinyali % 10 superimpose edilmiş olarak siyah seviye modülasyon sinyali ile modüle edilir ve verici çıkışı demodülatör ara- cılığıyla demodüle edilerek video sinyali elde edilir. 3 - Görüntü katı taşıyıcısına göre +0.2 MHz'e karşılık gelen frekansdaki video seviyesi ölçülür ve 0 dB referans seviyesi olarak kaydedilir. 4 - Tablo-2'de belirtilen görüntü taşıyıcısına göre offset frekanslarına karşılık gelen seviyeler referans seviyeye dB bağıl olarak ölçülür ve kaydedi- lir. 5- Ölçüm demodülatörün ses kapanı devresi (sound trap) aktif duruma alınarak da tekrar edilir. --------------------- | | CDC -----------------| TV VERİCİSİ |------------------- | | | | | --------------------- --- | --------- | | ----------- | TSG | | | | | | | | DL | --------- --------- --------- | | | | | OSC |--------| TV DM |------ ----------- | --------- --------- | | | --------- | ---------------| VOSC |---------- --------- TSG : Test Sinyal Jeneratörü OSC : Osiloskop TV DM : TV Demodülatör VOSC : Videoskop DL : Test Yükü CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör (Calibrated Directional Coupler) Şekil 5 : Video Genlik Karakteristiği Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği b) Standart Değer: Video genlik karakteristiğinin Tablo-2'de belirtilen limitler arasında olması zorunludur. ---------------------------------------------------------------------------- | Görüntü Taşıyıcısına | Ses Kapanlı | Ses Kapansız | | Göre Offset Frekans- |------------------------|--------------------------| | ları (MHz) | Üst Limit | Alt Limit | Üst Limit | Alt Limit | | | (dBr) | (dBr) | (dBr) | (dBr) | |-----------------------|------------|-----------|-----------|--------------| | + 0 ile + 0.2 arası | +1 | -1 | +1 | -1 | |---------------------------------------------------------------------------| | + 0.2 | Referans Değer | |---------------------------------------------------------------------------| | + 3 | +1 | -1.5 | -- | -- | |---------------------------------------------------------------------------| | + 3 ile +4.5 arası | -- | -- | +1 | -1.5 | |---------------------------------------------------------------------------| | + 4.43 | +1 | -1.5 | -- | -- | |---------------------------------------------------------------------------| | + 5 | +1 | -28.5 | +1 | -3 | |---------------------------------------------------------------------------| | +5.5 | -30 | -- | -20 | -- | |---------------------------------------------------------------------------| Tablo - 2 : Video Genlik Karakteristiği Standart Değerleri. Video Gürültüsü (Video noise), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 16 - Video gürültüsü; video sinyali üzerinde tespit edilen ve görüntü katı vericisinden, ses taşıyıcı veya taşıyıcılarından veya herhangi bir sebepten kaynaklanan gürültü etkisidir. a) Ölçme Yöntemi : Video gürültüsü ölçümü TV vericisinin ses katı veri- cisi açık durumda iken aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Şekil-6'da yer alan test düzeneği hazırlanır. ------------------ | | CDC -------------------| TV VERİCİSİ |---------------------- | | | ---- | | ------------------ | | | --------- | | | TSG | ---------- --------- | ------- --------- | OSC |-----|TV DM |------------ | DL | ---------- --------- ------- | -------- | | NM |------------ -------- TSG : Test Sinyal Jeneratörü OSC : OSİLOSKOP TV DM : TV Demodülatörü NM : Gürültümetre CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör DL : Test Yükü (Calibrated Dircetional Coupler) Şekil 6 : Video Gürültüsü Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği 2- Görüntü katı vericisi siyah seviye modülasyon sinyali ile modüle edi- lir ve demodülatör çıkışındaki video sinyalinin efektif gürültü seviyesi vi- deo gürültümetre aracılığı ile ölçülür ve kaydedilir. 3- Görüntü katı vericisi beyaz seviye modülasyon sinyali ile modüle edilir ve demodülatör çıkışındaki video sinyalinin efektif gürültü seviyesi video gürültümetre aracılığı ile ölçülür ve kaydedilir. 4- 2 nci ve 3 üncü alt bendlerde belirtilen ölçümler ITU/R tavsiye kararı 567'de belirtilen ağırlıklı filtre devrede iken ve ses katı taşıyıcı veya taşıyıcıları 1 kHz modülasyon sinyali ile +- 50 kHz'lik standart fre- kans sapması elde edilecek şekilde modüle edilerek de tekrar edilir. b) Standart Değer: Video gürültüsünün tek sesli TV vericileri için ağır- lıksız durumda min. - 53 dB eff. ve ağırlıklı durumda min. - 60 dB eff. olması zorunludur. Video gürültüsünün stereo veya çift sesli TV vericileri için ağırlık- sız durumda min. - 50 dB eff. ve ağırlıklı durumda - 55 dB eff olması zorunludur. Modülasyon Frekanslarının Kanal Dışı Harmonikleri (Harmonics of the modulation frequencies outside the operating channel), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri. Madde 17- Bu ölçüm, siyah ve beyaz seviye arasındaki belirli modülasyon frekanslarının, görüntü taşıyıcısına göre + 5 MHz offsetli frekansdan iti- baren tespit edilen harmoniklerinin ölçülmesi maksadıyla yapılır. a) Ölçme Yöntemi: Modülasyon frekanslarının kanal dışı harmonikleri ölçümü aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Şekil-7'de yer alan test düzeneği hazırlanır. 2 - Görüntü katı vericisi siyah seviye modülasyon sinyali ile modüle edilir ve + 1.5 MHz offsetli frekansdaki seviyesi seçmeli seviyemetre ara- cılığı ile ölçülerek kaydedilir. 3 - Tablo 3'de belirtilen modülasyon frekanslarının görüntü taşıyıcısına göre + 5 MHz offsetli frekansdan itibaren tespit edilen harmonik seviyeleri ölçülerek 2 numaralı alt bendde tespit edilen seviyeye dB bağıl olarak kayde- dilir. ----------------- | | CDC ----------------| TV VERİCİSİ |------------------------- | | | --- --- | | ----------------- | | | | | ------- | | | | TSG | | | ---------- ------ ---------- ---------- | | | DL | | | OSC |--| TV DM |--------- | ---------- ------- ---------- ---------- | | OSC | --------- ------ | SLM | --------- TSG : Test Sinyal Jeneratörü OSC : Osiloskop TV DM : TV Demodülatörü NM : Gürültümetre DC : Kalibreli Yönlü Kuplör DL : Test Yükü (Calibrated Directional Coupler) SLM : Seçmeli Seviyemetre Şekil 7 : Modülasyon Frekanslarının Kanal Dışı Harmonikleri Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği b) Standart Değer: Modülasyon ferkanslarının kanal dışı harmoniklerinin seviyesi, görüntü taşıyıcısına + 1.5 MHz offsetli frekansdaki seviyeye dB bağıl olarak Tablo-3'de belirtilen standart değerlerden fazla olamaz. ---------------------------------------------- | Mod.Frekansı | + 1.5 MHz'deki Yan Band | | (MHz) | Seviyesinin Altında, | |------------------|-------------------------| | 1.5 | | |------------------| | | 2 | Min.30 dB | |------------------| | | 3 | | |--------------------------------------------| | 4.43 | Min.36 dB | |--------------------------------------------| | 5 | Min.30 dB | |--------------------------------------------| Tablo - 3: Modülasyon Frekanslarının Kanal Dışı Harmonikleri Standart Değerleri İstenmeyen Yayınlar (Unwanted emissions), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 18 - İstenmeyen yayınlar, görüntü ve ses katı taşıyıcı veya taşıyıcı- larının herhangi bir kombinasyonundan kaynaklanan istenmeyen yayınlar veya osilasyonlardır. ------------------ | | CDC -----------------| TV VERİCİSİ |------------------- | | | --- | | ------------------ | | | --------- | -------- | TSG | | | DL | --------- | -------- | ---------- | | SA |------- ---------- TSG : Test Sinyal Jeneratörü SA : Spektrum Analizör CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör DL : Test Yükü (Calibrated Directional Compler) Şekil 8 : İstenmeyen Yayınlar Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği 2 - TV vericisinin çıkışı yönlü kuplör ve suni yük üzerinden spektrum analizöre bağlanır ve ses ve görüntü katı taşıyıcıları modülasyonsuz durumda çalıştırılır. Bu şartlar altında, 9 kHz - 4 GHz aralığında TV vericisinden kaynaklanan her çeşit istenmeyen yayın bileşenlerinin frekansı (Tablo-5'te yer alan offset frekansları hariç tutulmak kaydı ile) ve gücü spektrum analizör aracılığı ile ölçülerek kaydedilir. b) Standart Değer: Ses ve Görüntü katı taşıyıcılarından kaynaklanan her çeşit harmonik ve istenmeyen yayın bileşenlerinin gücü Tablo-4'te belirtilen standart değerlerden fazla olamaz. ------------------------------------------------------------------------- | | İstenmeyen Yayınlar | | Frekans |----------------------------------------------------------| | Bandı | Uyarlı Tepe Gücü 25 W'dan | Uyarlı Tepe Gücü 25 W'dan | | | Büyük TV Vericileri İçin | Küçük TV Vericileri İçin | |--------------------------------------------|----------------------------| | BAND I,III | 1 mW | | |--------------|-----------------------------| 25 mikro W | | BAND IV, V | 20 mW | | |-------------------------------------------------------------------------| Tablo - 4: İstenmeyen Yayınlar Standart Değerleri. Modülasyon Etkileşimi Ürünleri (Crossmodulation Products between the picture an the soun carrier), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 19 - Bu Ölçüm görüntü ve ses katı taşıyıcıları arasındaki modülasyon etkileşimi ürünlerinin tespiti maksadıyla yapılır. a) Ölçme Yöntemi: Modülasyon etkileşimi ölçümü ses katı taşıyıcı veya taşıyıcıları açık durumda iken aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Şekil - 9'da yer alan test düzeneği hazırlanır. 2 - 12 nci maddede belirtilen yöntemle uyarlı tepe gücü ölçümü yapılır ve kaydedilir. 3 - Öncelikle ses katı taşıyıcı veya taşıyıcıları modülasyonsuz durumda iken görüntü katı vericisi siyah seviye modülasyon sinyali ile modüle edilir. 4 - Bu şartlar altında görüntü ve ses katı vericileri çalıştırılır ve görüntü katı taşıyıcı frekansına göre Tablo-5'te belirtilen offset frekans- larındaki seviyeler ölçüler ve uyarlı tepe gücüne dB bağıl olarak kaydedilir. --------------- | | CDC ----------------| TV VERİCİSİ |-------------------- | | | --- | | --------------- | | | -------- | ----------- | TSG | ----------- | | DL | -------- | SA |------- ----------- ----------- TSG : Test Sinyal Jeneratörü SA : Spektrum Analizör CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör DL : Test Yükü (Calibrated Directional Coupler) Şekil 9 : Modülasyon Etkileşimi Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği b) Standart Değer: TV verici cihazlarının Tablo-5'te belirtilen modülasyon etkileşimi standart değerlerini sağlaması zorunludur. -------------------------------------------------- | Offset Frekansları (MHz) | Standart Değer | |---------------------------|--------------------| | -5.5 | | |---------------------------|Uyarlı Tepe Gücünün | | -11 | Minimum 60 dB | |---------------------------| Altında | | +11 | | |---------------------------| | | +16.5 | | -------------------------------------------------- Tablo - 5: Modülasyon Etkileşimi Standart Değerleri Kanal İçi İç Modülasyon Ürünleri (Intermodulation products inside the opera- ting channel), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 20 - Kanal içi iç modülasyon ürünleri; TV vericilerinde bir veya iki adet ses katı taşıyıcısı, görüntü katı taşıyıcısı, renk alt taşıyıcısı (choro- minance subcarrier) ve yanband sinyali gibi birden fazla frekansın aynı anda iletilmesi nedeniyle bu frekansların girişimi sonucunda görüntü taşıyıcısı ile görüntü taşıyıcısına göre + 5 MHz offsetli frekans aralığı içerisinde tespit edilen istenmeyen yayın etkileridir. a) Ölçme Yöntemi: Kanal içi iç modülasyon ürünleri ölçümü sadece ortak amplifikasyon (görüntü ve ses katı taşıyıcılarının aynı yükselteç ile yükseltilmesi) özelliğine sahip TV vericilerine uygulanır ve aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Şekil-10'da yer alan test düzeneği hazırlanır. --------- | TSG | --------- | | | ----------------- |--------------| | CDC | TV VERİCİSİ |---------------------- --------------| | ---- | | ---------------- | | | | | --------- | | | DL | | | --------- ---------- ---------- | | TSG | | SA |---------- |Yan Band| ---------- ---------- TSG : Test Sinyal Jeneratörü SA : Spektrum Analizör CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör DL : Test Yükü (Calibrated Directional Coupler) Şekil 10 : Band İçi İç Modülasyon Ürünleri Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği 2- 12 nci maddede belirtilen yöntemle uyarlı tepe gücü ölçümü yapılır ve kaydedilir. 3- Ses katı taşıyıcı veya taşıyıcıları modülasyonsuz durumda iken gö- rüntü katı taşıyıcısı siyah seviye modülasyon sinyali ile modüle edilir. 4- Uyarlı tepe gücüne dB bağıl olarak; görüntü katı taşıyıcısının se- viyesi -8 dBr, yan band sinyallerini üretmek için kullanılan sinyal jene- ratörünün (band genişliği içerisinde iç modülasyon ürünleri oluşturmak için kullanılan tarama jeneratörü) seviyesi -16 dBr ve tek sesli TV veri- cileri için ses katı taşıyıcısı -10 dBr değerlerine ayarlanır. TV verici- sinin çift sesli veya stereo olması halinde birinci ses taşıyıcısının seviyesi -13 dBr ve ikinci ses taşıyıcısının seviyesi de -20 dBr değer- lerine ayarlanır. 5- Yan band sinyal jeneratörünün frekansı Tablo-6'da belirtilen offsetleme frekans aralıklarında taranır ve tespit edilen iç modülasyon ürünlerinin seviyeleri yönlü kuplör üzerinden TV vericisinin çıkışına bağlanan bir spektrum analizör aracılığı ile ölçülür. Ölçüm sonuçları 4 üncü alt bendde belirtilen yan band sinyal jeneratörünün seviyesine dB bağıl olarak kaydedilir. b) Standart Değer: TV verici cihazlarının kanal içi iç modülasyon ürünlerinin Tablo-6'da belirtilen standart değerlerden fazla olmaması zorunludur. ---------------------------------------------------------- | Offset Frekansları | İç Modülasyon (Yan Band | | (MHz) | Sin.Jen. Seviyesine dB Bağıl) | |----------------------|---------------------------------| | 0 ile +1 arası | -46 dBr | |----------------------|---------------------------------| | +3 | -30 dBr | |----------------------|---------------------------------| | +3.6 ile +4.9 arası | -40 dBr | |----------------------|---------------------------------| | +5 | -30 dBr | ---------------------------------------------------------- Tablo-6: Kanal İçi İç Modülasyon Ürünleri Standart Değerleri Frekans Hatası (Frequency error), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 21- Frekans hatası, TV vericisinin görüntü katı taşıyıcısının nominal çalışma frekansı ile ölçülen değeri arasındaki farktır. a) Ölçme Yöntemi: Frekans hatası ölçümü görüntü taşıyıcısı modülas- yonsuz durumda iken aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Şekil-11'de yer alan test düzeneği hazırlanır. ----------------- | | CDC | TV VERİCİSİ |-------------------------- | | ---- | ----------------- | | | | --------- | | DL | | --------- -------- | | FC |---------------- -------- TSG: Test Sinyal Jeneratörü CDC: Kalibreli Yönlü Kuplör DL : Test Yükü (Calibrated Directional Coupler) FC : Frekans Sayıcı Şekil 11 : Frekans Hatası Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği 2- TV vericisinin frekans kararlılığını iyileştirmek makdasıyla kullanı- lan bütün yardımcı üniteler devreye alındıktan sonra cihazın üreticisi tara- fından belirtilen ve osilatörlerinin kararlı hale gelmesi için gerekli olan ısıl kararlılık zamanı (Warming up time) kadar beklenilir ve götüntü katı taşıyıcısının frekansı bir frekans sayıcı ile ölçülerek kaydedilir. 3- 2 numaralı alt bendde ölçülen frekans değeri ile cihazın üreticisi tarafından belirtilen nominal frekans değeri arasındaki fark hesaplanır ve frekans hatası olarak kaydedilir. b) Standart Değer: Bu Yönetmelik kapsamındaki TV vericilerinin görüntü taşıyıcısındaki frekans hatası +- 500 Hz'den fazla olamaz. Farksal Kazanç (Differential gain), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 22- Farksal kazanç, modülasyonun fonksiyonu olarak renk alt taşıyıcısının kazancındaki değişimdir. a) Ölçme Yöntemi: Farksal kazanç ölçümü aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Şekil-12'de yer alan test düzeneği hazırlanır. 2- TV vericisine TV test jeneratörü aracılığı ile ITU/R tavsiye kararı 473-5'te belirtilen D2 test sinyali (ITU/R insertion test signals) uygula- nır ve ölçüm farksal kazançmetre kullanılarak yapılır. ----------------- | | CDC ------------------| TV VERİCİSİ |--------------------- | | | ---- | | ----------------- | | | --------- | --------- | TSG | ---------- --------- | | DL | --------- | OSC |------|TV DM |-------- --------- ---------- | --------- | | | | | ------------ ----| DGM | ------------ TSG : Test Sinyal Jeneratörü TV DM :TV Demodülatörü OSC : Osiloskop DPM :Farksal Fazmetre CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör DL :Test Yükü (Calibrated Directional Coupler) DGM :Farksal Kazançmetre Şekil 12: Farksal Kazanç Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği b) Standart Değer: Renk alt taşıyıcısının kazancındaki değişim +- %5'ten fazla olamaz. Farksal Faz (Differential Phase); Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 23- Farksal faz, modülasyonun fonksiyonu olarak renk alt taşıyıcı- sının fazındaki değişimdir. a) Ölçme Yöntemi: Farksal faz ölçümü aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Şekil-13'te yer alan test düzeneği hazırlanır. ---------------- | | CDC ----------------| TV VERİCİSİ |-------------------- | | | ---- | | ---------------- | | | --------- | --------- | TSG | | | DL | --------- | --------- ------------ ----------- | | OSC |------| TV DM |----- ------------ | ----------- | | | | | --------- ------| DPM | --------- TSG :Test Sinyal Jeneratörü TV DM :TV Demodülatörü OSC :Osiloskop DPM :Farksal Fazmetre CDC :Kalibreli Yönlü Kuplör DL :Test Yükü (Calibrated Directional Coupler) Şekil 13: Farksal Faz Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği 2- TV vericisine TV test jeneratörü aracılığı ile ITU/R tavsiye kararı 473-5'te belirtilen D2 ve E test sinyalleri (ITU/R insertion test signals) uygulanır ve ölçüm farksal fazmetre kullanılarak yapılır. b) Standart Değer: Renk alt tayıcısının fazındaki değişim +- 3¼ ten fazla olamaz. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TV Vericilerinin Ses Katı Performans Parametreleri, Ölçme Yöntemleri ve Standart Değerleri Maksimum Frekans Sapması (Maximum permissible frequency deviation), ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 24- Frekans Sapması: TV ses katı vericisinin modülasyonlu RF sinya- linin anlık frekansı ile modülasyonsuz taşıyıcı frekansı arasındaki maksimum farktır. a) Ölçme Yöntemi: Maksimum frekans sapması ölçümü aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Şekil-14'te yer alan test düzeneği hazırlanır. ---------------- | | CDC -----------------| TV VERİCİSİ |---------------------- | | | ---- | | ---------------- | | | --------- | --------- | TSG | -------- | | DL | --------- | MA |----------- --------- -------- TSG :Test Sinyal Jeneratörü MA :Modülasyon Analizörü CDC :Kalibreli Yönlü Kuplör DL :Test Yükü (Calibrated Directional Coupler) Şekil 14 :Maksimum Frekans Sapması Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği 2- TV vericisinin ses katı vericisi 1 kHz'lik modülasyon sinyali ile çıkış terminaline bağlanan sapmametrede +- 50 kHz'lik sapma elde edilecek şekilde modüle edilir. Modülasyon sinyalinin +- 50 kHz 'lik frekans sapmasını oluşturan seviyesi ölçülür ve kaydedilir. 3- Modülasyon sinyalinin seviyesi 20 dB arttırılır ve modülasyon frekan- sı 100 Hz-15 kHz aralığında değişik kademelerle taranarak ses katı taşıyıcı- sındaki maksimum frekans sapması ölçülür ve kaydedilir. 4- Aynı işlemler varsa ikinci ses taşıyıcısı içinde de tekrar edilir. b) Standart Değer: TV vericilerinin ses katı vericilerindeki maksimum frekans sapması +- 75 kHz'den fazla olamaz. Ses Frekans Harmonik Distorsiyonu (Audio frequency harmonic distortion), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 25- Yüzde (%) veya dB olarak ifade edilebilen harmonik distorsiyon faktörü; 7.5.kHz'e kadar olan sinüsoidal modülasyon sinyalleri için, ikinci dereceli iç modülasyon ürünü ve bütün yüksek seviyeli harmoniklerin toplamının rms değeri ile demodülatör veya kod çözücü çıkışındaki bütün harmonikler ve temel bileşenin toplamının rms değeri arasındaki orandır. a) Ölçme Yöntemi: Ses Frekans harmonik distorsiyonu ölçümü aşağıda be- lirtilen yöntemle yapılır. 1- Tek sesli TV vericileri için, demodülatördeki ard vurgu filtresi devreye alınarak Şekil-15'te yer alan test düzeneği hazırlanır. |-----------| CDC |----------|TV VERİCİSİ| ------------------------| |---| |-----------| ---- |----| |TSG| | | DL | |---| |----| |-----| |--| | |----| |THDM|----|FM DM|----|MA|-- |----| |-----| |--| TSG : Test Sinyal Jeneratörü THDM : Distorsiyonmetre FM DM : FM Demodülatörü MA : Modülasyon Analizörü CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör DL : Test Yükü (Calibradet Rirectional Coupler) Şekil 15 : Tek Sesli TV Vericileri İçin Ses Frekans Harmonik Distorsiyonu Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği 2- Stereo veya çift sesli TV vericileri için Şekil-16'da yer alan test düzeneği hazırlanır. Stereo TV vericileri için ölçümler, ses katı taşıyıcılarının herhangi biri için önce stereo kodlayıcının A girişi ve stereo kod çözücünün A çı- kışı kullanılarak yapılır daha sona stereo kodlayıcının B girişi ve stereo kod çözücünün B çıkışı kullanılarak tekrar edilir. Demodülatördeki ard vurgu filtresi devreye alınır. 3- TV vericisinin ses giriş terminaline ses frekans jeneratörü kul- lanılarak 1 kHz'lik modülasyon giriş sinyali uygulanır. 4- Modülasyon giriş sinyalinin seviyesi TV ses katı taşıyıcısındaki frekans sapması +- 50 kHz olacak şekilde ayarlanır. Frekans sapması sabit tutulmak koşuluyla giriş modülasyon sinyalinin frekansı 40 Hz'den 15 kHz'e kadar 500 Hz'lik adımlarla taranarak distorsiyon metre aracılığı ile her modülasyon frekansı için ses frekans harmonik distorsiyonu ölçü- mü yapılır ve ölçüm sonuçları modülasyon frekansının fonksiyonu olarak bir tablo halinde belirtilir. 5- Ölçümler uygun test düzeneği kullanılarak her ses katı taşıyıcısı için ayrı ayrı yapılır. ----------------- | | CDC ---------------| TV VERİCİSİ |------------------------- | | | ---- | | ----------------- | | | --------- | --------- | TSG | | | DL | --------- -------- -------- --------- | --------- | THDM |-----| SD |-----| FM DM |----- -------- -------- --------- TSG : Test Sinyal Jeneratörü THDM :Distorsiyonmetre FM DM : FM Demodülatörü SD :Stereo Kod Çözücü CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör DL : Test Yükü (Calibrated Directional Coupler) Şekil 16: Stereo Veya Çift Sesli TV Vericileri İçin Ses Frekans Harmonik Distorsiyonu Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği b) Standart Değer: TV vericilerindeki ses frekans harmonik distorsi- yonu % 1'den fazla olamaz. FM Gürültüsü (FM Noise), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 26- FM gürültüsü aslında ses sinyal/gürültü oranı olup; modü- lasyon sinyali yok iken demodülatör çıkışındaki a.c. bileşenlerinin yaklaşık tepe (quasi-peak) değerinin belli bir referans seviyeye oranının dB olarak ifadesidir. a) Ölçme Yöntemi:FM gürültüsü ölçümü, üzerinde ITU/R tavsiye kararı 468-4'te belirtilen ağırlıksız ölçümler için düz filtre (flat filter) ve ağırlıklı ölçümler için ağırlıklı (weighting) filtre olmak üzere iki adet seçilebilir filtre bulunduran ve ayrıca ITU/R tavsiye kararı 468-4'de be- lirtilen esaslara uygun olarak yaklaşık tepe değerini ölçebilen bir gürül- tümetre kullanılarak aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Şekil-17'de yer alan test düzeneği hazırlanır. 2- TV vericisinin görüntü katı vericisi çalışır durumda iken ses katı vericisi, çıkışında +- 50 kHz'lik frekans sapması oluşturulacak şekilde 1 kHz'lik modülasyon sinyali ile modüle edilir. Modülasyon analizörü (veya demodülatör ) çıkışındaki rms ses seviyesi ölçülür ve 0 dB referans seviyesi kabul edilerek kaydedilir. 3- Modülasyon kaynağı (1 kHz'lik ses frekans jeneratörü) kapatılır ve modülasyon analizörü çıkışındaki rms ses seviyesi yeniden ölçülür ve kayde- dilir. 4- FM gürültüsü 2 nci alt bendde ölçülen referans seviye ile 3 üncü alt bendde ölçülen seviye arasındaki dB olarak farktır. 5- Aynı işlemler (a) bendinde belirtilen filtreler devreye alınarak da tekrar edilir. 6- Yukarıda yer alan ölçümler stereo TV vericileri için stereo kod çözücü kullanılarak ve çift sesli TV vericileri için de her iki ses taşıyıcı- sında ayrı ayrı yapılır. ---------------- -------- | | CDC | TSG |----------------| TV VERİCİSİ |--------------------- -------- | | ---- | ---------------- | | | | ------- | | DL | | ------- --------- --------- ---------- -------- | | AF LM |----| F |.....| SD |...|FM DM |---- --------- --------- ---------- -------- TSG :Test Sinyal Jeneratörü FM DM : FM Demodülatör AF LM : AF Seviyemetre DL :Test Yükü CDC : Kalibreli Yönlü Kuplör F :Filtre (Calibrated Directional Coupler) SD :Stereo Kod Çözücü Şekil 17: FM Gürültüsü Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği b) Standart Değer: FM gürültüsünün ağırlıksız ölçümde minimum -60 dBr ve ağırlıklı ölçümde minimum -70 dBr olması zorunludur. Kanal Etkileşimi Zayıflaması (Cross talk attenuation), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 27- Kanal etkileşimi zayıflaması, modülasyonlu stereo kanalının çıkışındaki rms voltajın dB değeri ile, modülasyonsuz durumda stereo kanalı- nın çıkışındaki gürültü ve lineer ve lineer olmayan kanal etkileşimi bile- şenlerinin rms toplamının dB değeri arasındaki farktır. a) Ölçme Yöntemi: Kanal etkileşimi zayıflaması ölçümü sadece stereo yayın yapabilme özelliğine sahip TV vericilerine uygulanır ve aşağıda be- lirtilen yöntemle yapılır. 1- Ses katı vericisine modülasyon sağlamak maksadıyla stereo kodlayı- cısının A veya B girişlerinden herhangi birine ses frekans jeneratörü bağlanır. Stereo kod çözücünün A ve B çıkışlarına birer rms voltmetre bağlanır. Bu şartlar altında Şekil-18'de yer alan test düzeneği hazırlanır. Ard vurgu filtresi devreye alınır. 2- Stereo kodlayıcının A girişindeki modülasyon giriş sinyali 40 Hz'e ve seviyesi, TV ses katı taşıyıcısındaki frekans sapması +- 50 kHz olacak şekilde ayarlanır. 3- Verici çıkışındaki frekans sapması sabit tutulmak kaydı ile giriş sinyalinin frekansı 40 Hz - 15 kHz aralığında taranır. Her modülasyon frekansı için stereo kod çözücünün A çıkışındaki voltaj istenen çıkış sin- yali ve B çıkışındaki voltaj da kanal etkileşimi çıkış sinyali olarak ölçülür. 4-Aynı işlem B kanalına modülasyon giriş sinyali uygulayarak ve A kana- lındaki kanal etkileşimini ölçerek de tekrar edilir. 5- Kanal etkileşimi değerleri istenen kanalın çıkış seviyesine dB bağıl olarak ifade edilir ve ölçüm sonuçları tablo veya grafik halinde giriş modü- lasyon frekansının fonksiyonu olarak gösterilir. NOT: (Şekil 18: Kanal Etkileşimi Zayıflaması Ölçümünde Kullunalıcak Test Düzeneği için, 21.5.1995 tarih ve 22289 sayılı Resmi Gazete'ye bakınız.) TSG :Test Sinyal Jeneratörü DL :Test Yükü FM DM :FM Demodülatörü AM DM :AM Demodülatörü AF LM :AF Seviyemetre CDC :Kalibreli Yönlü Kuplör (Calibrated Directional Coupler) Şekil 18: Kanal Etkileşimi Zayıflaması Ölçümünde Kullanılacak Test Düzeneği b) Standart Değer: Bu Yönetmelik kapsamındaki TV vericilerinin aşağıda yer alan kanal etkileşimi zayıflaması standart değerlerini (A ve B giriş kanalları için) sağlaması zorunludur. 40 Hz- 100 Hz arasında min -35 dBr 300 Hz - 15 kHz arasında min -40 dBr Frekans Hatası (Frequency error); Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 28- Frekans hatası, TV vericisinin ses katı taşıyıcı veya taşıyıcıla- rının nominal çalışma frekansı ile ölçülen değeri arasındaki farktır. a) Ölçme Yöntemi: Frekans hatası ölçümü ses taşıyıcısı veya taşıyıcıları modülasyonsuz durumda iken aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Şekil-11'de yer alan test düzeneği hazırlanır. 2- TV vericisinin frekans kararlılığını iyileştirmek maksadıyla kullanılan bütün yardımcı üniteler devreye alındıktan sonra cihazın üreticisi tarafından belirtilen ve osilatörlerinin kararlı hale gelmesi için gerekli olan ısıl ka- rarlılık zamanı kadar beklenir ve ses katı taşıyıcısı veya taşıyıcılarının frekansı bir frekans sayıcı ile ölçülerek kaydedilir. 3- 2 numaralı alt bendde ölçülen frekans değeri veya değerleri ile ciha- zın üreticisi tarafından belirtilen nominal frekans değeri arasındaki fark he- saplanır ve frekans hatası olarak kaydedilir. b) Standart Değer: Bu Yönetmelik kapsamındaki TV vericilerinin ses taşıyı- cı veya taşıyıcılarındaki frekans hatası +- 500 Hz'den fazla olamaz. İstenmeyen Genlik Modülasyonu (Unwanted amplitude modulation), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 29 - İstenmeyen Genlik Modülasyonu ölçümü, ses tayışıcı veya taşıyıcıları üzerinde oluşan istenmeyen genlik modülasyonu etkilerinin tespiti maksadıyla yapılır. a) İstenmeyen genlik modülasyonu ölçümü aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - TV vericisinin çıkışı uygun bir zayıflatıcı üzerinden genlik modülasyo- nundaki modülasyon derinliğini ölçebilme kabiliyetine sahip bir modülasyon analizörüne (lineer zarf dedektörü) bağlanır. 2 - Görüntü katı vericisi açık durumda çalıştırılır ve modülasyonsuz durumdaki ses taşıyıcısı veya taşıyıcılarındaki genlik modülasyonu derinliği ölçülerek kaydedilir. b) Standart Değer: TV vericilerinin ses katı taşıyıcılarındaki istenmeyen genlik modülasyonu % 0.5'ten fazla olamaz. DÖRDÜNCÜ KISIM TV Aktarıcı Cihazlarının Genel Özellikleri Ölçme Yöntemleri ve Performans Standartları BİRİNCİ BÖLÜM TV Aktarıcı Cihazlarının Genel Özellikleri ve Test Şartları Çıkış Gücü, Referans Çıkış Seviyesi, Giriş Voltajı ve Referans Giriş Sevi- yesi Madde 30 - TV aktarıcıları için çıkış gücü, görüntü katı taşıyıcısının uyar- lı tepe gücü olarak ifade edilir. Referans çıkış seviyesi çıkış gücünün voltaj bileşenidir. Giriş voltajı, aktarıcı girişindeki negatif modülasyonlu görüntü taşıyıcı sinyalinin uyarlı tepe gücünün voltaj bileşeninin rms değeridir ve dBmV veya dB mikro V olarak ifade edilir. Referans giriş seviyesi (% 100 veya 0 dB), aktarıcının uygun kazanç kontrol ayarı yapıldıktan sonra elde edilen çıkış gücünü üreten, aktarıcı girişindeki görüntü taşıyıcı sinyalinin uyarlı tepe gücünün voltaj bileşenidir. Genel Test Şartları Madde 31 - TV aktarıcı cihazlarının testlerine başlanmadan önce aşağıda belirtilen hususlar yerine getirilir. a) Cihazın istenmeyen sinyalleri bastırmak üzere kullanılan dahili veya harici herhangi bir yardımcı cihazı veya modülü var ise testler süresince dev- rede olması zorunludur. b) Ölçümler; aktarıcı, üreticisi tarafından belirtilen maksimum RF çıkış gücünde çalıştırılarak normal test şartları altında yapılır. Test Düzenekleri Madde 32- Aşağıda belirtilen üç adet test düzeneğinden herhangi biri bu Yönetmelik kapsamındaki TV aktarıcılarının verici ve alıcı perfonmans karakteristiklerinin testlerinde kullanılabilir. a) Test Düzeneği A: Ölçümler yapılırken aktarıcı girişine uygulanması gereken sinyalleri (ses1, ses2, görüntü ve yan band) üretmek üzere kullanılan ve birbirlerine pasif uyumlama (passive matching) ve birleştirici (combining network) ile bağlanmış dört adet sinyal jeneratöründen ibarettir. Kombine edilmiş çıkış ayarlanabilir bir zayıflatıcı üzerinden aktarıcı girişine bağ- lanır. Test düzeneği A, Şekil 19'da gösterilmiştir. Şekil 19:Test Düzeneği A NOT: (Şekil 19: Test Düzeneği A için, 21.5.1995 tarih ve 22289 sayılı Resmi Gazete'ye bakınız.) b) Test Düzeneği B: Aktarıcı girişinde sistemin gereklerine uygun olarak ses1, ses2 ve görüntü sinyallerini üretmek üzere üç adet sinyal jeneratörü ve alıcı grup gecikmesi ön düzeltme filtresi bulunan bir yan band sinyal jenera- törü kullanılır. Yan band sinyal jeneratörü ve ses taşıyıcı jeneratörlerinin çıkışları pasif uyumlama devresi üzerinden birleştiriciye bağlanır. Kombine edilmiş çıkış bir ayarlanabilir zayıflatıcı üzerinden aktarıcı girişine bağ- lanır Test düzeneği B, Şekil 20'de gösterilmiştir. Şekil 20: Test Düzeneği B NOT: (Şekil 20 : Test Düzeneği B için, 21.5.1995 tarih ve 22289 sayılı Resmi Gazete'ye bakınız.) c) Test Düzeneği C: aktarıcı girişinde sistemin gereklerine uygun olarak modülasyonlu görüntü, ses ve data sinyallerini üretebilme kabiliyetine sahip bir test vericisi kullanılır. Test düzeneği C, Şekil 21'de gösterilmiştir. Şekil 21 : Test Düzeneği C NOT: (Şekil 21: Test Düzeneği için, 21.5.1995 tarih ve 22289 sayılı Resmi Gazete'ye bakınız.) d) Aksi belirtilmedikçe B ve C test düzeneklerindeki artık yan band demo- dülatörleri ses kapanı devrede iken uyarlamalı algılama (Synchronous detection) modunda kullanılmalıdır. Giriş Sinyal Kaynağı Empedansı ve Test Yükü Madde 33- Aktarıcının giriş konnektöründe ölçülen sinyal kaynağı çıkış empedansı, aktarıcının nominal giriş empedansına bağıl olarak dönüş yansıma kaybı (return loss) şeklinde ifade edilir. Dönüş yansıma kaybının aktarıcının giriş kanalı band genişliği içerisindeki frekanslarda minimum 26 dB ve band genişliği dışında ölçümün yapıldığı herhangi bir frekans için minimum l6 dB olması zorunludur. Ölçümler süresince TV aktarıcısı bir test yükünde sonlandırılır. TV akta- rıcısı ölçümün gereklerine uygun olarak bir yönlü kuplör veya kablolar aracı- lığı ile test yüküne bağlanır. Bu kombinasyon sonucunda aktarıcıya gösterilen empedans, aktarıcı çıkışına bağlantı noktasında ölçülür ve aktarıcının nomi- nal yük empedansına bağıl olarak dönüş yansıma kaybı şeklinde ifade edilir. Bu değerin çıkış kanal band genişliği içerisindeki frekanslarda minimum 30 dB ve kanal band genişliğinin dışında ölçümün yapıldığı herhangi bir frekans için mi- mum 16 dB olması zorunludur. Aktarıcı, ses ve görüntü taşıyıcılarının tepe zarf güçlerinin toplamı kadar bir güçte sürekli olarak çalıştırılsa bile test yükünün yukarıda be- lirtilen şartları sağlaması zorunludur. Aktarıcı çıkışında kullanılacak herhangi bir RF test cihazı aktarıcı- nın çıkışına bir yönlü kuplör üzerinden bağlanır. Aktarıcının girişinde kullanılan herhangi bir ölçüm cihazı aktarıcının girişine kalibreli bir yönlü kuplör üzerinden bağlanır. TV Aktarıcısının Test Öncesi Ayarlanma Prosedürleri Madde 34- TV aktarıcısının test ve ölçümlerine başlanmadan önce aşağı- da belirtilen hususların yerine getirilmesi zorunludur. a) Giriş Empedansı: Aktarıcının giriş empedansı, giriş frekans ve vol- taj aralığı için dönüş yansıma kaybı şeklinde ifade edilir. Giriş empedan- sı, empedansın büyüklüğünü ve faz açısını aynı anda gösterebilen bir empedans ölçüm cihazı kullanılarak ölçülebilir. Belirtilen giriş kanalı için giriş empedansının 50 Ohm olması zorunludur. Empedansa bağlı olarak dönüş yansıma kaybı (RL); -- -- | Ölçülen Empedans + Nominal Empedans (50 ohm) | -- -- RL = 20 Log| -------------------------------------------- | | dB | | Ölçülen Empedans - Nominal Empedans | -- -- -- -- formülü kullanılarak hesaplanır. b) Giriş Seviyeleri ve Çıkış Gücünün Ayarlanması ve Ölçülmesi Prosedür- leri: Aşağıda açıklanan ayarlama ve ölçme prosedürlerinde giriş sinyal kaynağı tarafından üretilen voltajlar kalibreli yönlü kuplör üzerinden ölçülür. Çıkış gücü, görüntü taşıyıcı sinyalinin uyarlı tepe gücünün ölçülmesi ile ifade edilir. TV aktarıcısının çıkış gücü manuel veya otomatik kazanç kontrol şartları altında ayarlanabilir. c) Ayarlama Prosedürüne Bağlı Olarak Test Düzeneği Seçimi: 1) Aktarıcı, manuel kazanç kontrolü ile çıkış gücüne ayarlanmış ise test düzeneği A kullanılır. 2) Otomatik kazanç kontrolü devrede iken gerçek çıkış gücünün elde edilmesi maksadıyla TV aktarıcısının "çıkış seviye kontrol" ayarı test düzeneği B veya C kullanılarak yapılabilir. 3) Aktarıcının giriş ve çıkışındaki seviyeleri ölçmek için kalibre edilmiş bir spektrum analizör veya uygun bir seviyemetre kullanılabilir. 4 - Test düzeneği B veya C'de spektrum analizör kullanıldığında hatalara neden olmamak için uygun tarama hızı ve band genişliği seçilir. Spektrum ana- lizör girişindeki sinyal seviyesinin çok yüksek olmamasına dikkat edilmelidir. d) Test Düzeneği A Kullanılarak TV Aktarıcısı Testi Yapabilmek İçin Ayar- lama Prosedürleri: Ayarlama Prosedürleri aşağıda belirtilmiştir. 1 - TV aktarıcısının otomatik kazanç kontrolü kapalı (off) konumuna alınır. 2 - Ses tayışıcı veya taşıyıcıları ve görüntü yan band sinyallerini üretmek için kullanılan yan band sinyal jeneratörü bastırılmış durumda iken, görüntü taşıyıcı jeneratörünün çıkışındaki zayıflatıcı, aktarıcının üreticisi tarafın- dan belirtilen giriş voltaj aralığı içerisinde bir giriş seviyesi elde edilecek şekilde ayarlanır. 3 - TV aktarıcısının girişine kalibreli yönlü kuplör üzerinden bir spektrum analizör bağlanır ve spektrum analizörün kazancı, 2 numaralı alt bendde belir- tilen seviye analizör ekranındaki 0 dB noktasına karşılık gelecek şekilde ayarlanır. Bu seviye referans giriş seviyesi olarak kaydedilir. 4 - TV aktarıcısının manuel kazanç kontrol ayarı, üreticisinin belirttiği maksimum RF çıkış gücü elde edilecek şekilde yapılır. 5 - TV aktarıcısının çıkışına yönlü kuplör üzerinden bir spektrum analizör bağlanır ve bu spektrum analizörün kazancı 4 numaralı alt bendde belirtilen maksimum çıkış gücü spektrum analizör ekranındaki 0 dB noktasına karşılık gelecek şekilde ayarlanır. Bu seviye referans çıkış seviyesi olarak kaydedilir. 6 - Aktarıcı girişinde kullanılan sinyal jeneratörlerinin seviyeleri çıkış- larına bağlanan zayıflatıcılar aracılığı ile referans giriş seviyesine dB bağıl olarak ölçme yönteminde belirtilen değerlere ayarlanır. Bu ayarlamada aksi belirtilmedikçe 12 nci maddenin (b) bendinde standart değer olarak belirtilen görüntü/ses seviye oranları esas alınır. 7 - Gerekli olması halinde aktarıcının manuel kazanç kontrol ayarı analizör ekranında gözlenen seviye referans çıkış seviyesine getirilecek şekilde yeniden yapılır. 8 - Görüntü ve ses katı taşıyıcı veya taşıyıcılarının yükselticileri ayrı olan TV aktarıcı cihazları için ses kanalının kazanç ayarı, aktarıcı çıkışın- daki spektrum analizörde 12 nci maddenin (b) bendinde standart değer olarak belirtilen görüntü/ses seviye oranları elde edilecek şekilde yapılır. 9 - Görüntü ve ses taşıyıcı veya taşıyıcıları için ortak yükseltici kulla- nılan TV aktarıcıları için referans çıkış seviyesi ile ses taşıyıcı veya taşı- yıcılarının seviyeleri arasındaki fark dB olarak hesaplanır ve kaydedilir. e) B ve C test düzenekleri kullanılarak TV aktarıcı testi yapmak için ayarlama prosedürleri: Ayarlama Prosedürü aşağıda belirtilmiştir. 1 - Test düzeneği A kullanılarak TV aktarıcısının manuel kazanç kontrolü ayarlanır ve (d) bendinin 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7 numaralı alt bendlerinde belirtilen yöntemlerle referans çıkış seviyesi tespit edilir. 2 - Test düzeneği A kaldırılarak test düzeneği B veya C hazırlanır. Görüntü taşıyıcısının negatif modülasyonu için siyah seviye modülasyon sinyalı kullanı- lır. 3 - Aktarıcı girişindeki modülatörün görüntü sinyalinin seviye kontrolü aktarıcı çıkışına bağlanan spektrum analizör ekranında görülen dalga formunun tepe değeri referans çıkış seviyesine karşılık gelecek şekilde ayarlanır. 4 - Aktarıcı girişindeki ses taşıyıcı veya taşıyıcılarının seviyesi, referans giriş seviyesine dB bağıl olarak 12 nci maddenin (b) bendinde standart değer olarak belirtilen görüntü /ses taşıyıcı seviye oranları esas alınacak şekilde ayarlanır. 5 - Otomatik kazanç kontrol anahtarı açık (on) konumuna alınır ve TV aktarıcısının çıkış seviye kontrolü 3 numaralı alt bendde spektrum analizör ile tespit edilen seviye elde edilecek şekilde ayarlanır. İKİNCİ BÖLÜM TV Aktarıcılarının Performans Parametreleri, Ölçme Yöntemleri ve Standart Değerleri Otomatik Kazanç Kontrol Aralığı (Automatic gain control range), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 35 - Otomatik kazanç kontrolü, girişteki sinyal seviye değişimlerine karşılık aktarıcının çıkışındaki görüntü katı taşıyıcı sinyalinin veya görün- tü + ses taşıyıcı sinyallerinin tepe zarf seviyesini sabit tutabilmek maksa- dıyla kullanılır. TV aktarıcısının otomatik kazanç kontrol aralığı, aktarıcının çıkış sevi- yesinin belirtilen limit değerler arasında kaldığı minimum ve maksimum giriş seviyeleri arasındaki dB olarak farktır. a) Ölçme Yöntemi: Otomatik kazanç kontrol aralığı ölçümü aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Aktarıcı çıkışına bir spektrum analizör bağlamak kaydı ile test düze- neği B hazırlanır. 2- Aktarıcı, üreticisi tarafından belirtilen minimum ve maksimum giriş seviyeleri ile (genellikle dBmV olarak ifade edilir) 34 üncü maddenin (e) ben dinde belirtilen esaslar çerçevesinde ayarlanır. 3- Aktarıcının girişindeki görüntü taşıyıcı sinyal jeneratörünün seviyesi, bu jeneratör ile aktarıcı girişi arasına bağlanan zayıflatıcı aracılığı ile ak tarıcı çıkışına bağlanan spektrum analizördeki çıkış seviyesi +- 0.5 dB değişe cek şekilde artırılır ve jeneratörün bu andaki çıkış seviyesi kaydedilir. 4- Aktarıcının girişindeki görüntü taşıyıcı sinyal jeneratörünün seviyesi, bu jeneratör ile aktarıcı girişi arasına bağlanan zayıflatıcı aracılığı ile aktarıcı çıkışına bağlanan spektrum analizördeki çıkış seviyesi +-0.5 dB deği şecek şekilde azaltılır ve jeneratörün bu andaki çıkış seviyesi kaydedilir. 5- Aktarıcı çıkış seviyesinde +- 0.5 dB'lik değişime neden olan 3 ve 4 nu maralı alt bendlerde tespit edilen giriş seviyeleri arasındaki fark aktarıcının otomatik kazanç kontrol aralığıdır. Bu değer kaydedilir. b) Standart Değer: 0.2 mV ile 10 mV aralığındaki giriş sinyal değişimine karşılık TV aktarıcısının çıkışındaki değişim +- 0.5 dB'den fazla olamaz. Frekans Dönüşüm Hatası (Frequency Transposition Error), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 36- Frekans dönüşümü,aktarıcısının giriş ve çıkış frekansları arasın daki farktır. a) Ölçme Yöntemi: Frekans dönüşüm hatası ölçümü TV aktarıcısının üreticisi tarafından belirtilen ısıl kararlılık zamanı kadar beklenildikten sonra test düzeneği A kullanılarak aşağıda belirtilen iki yöntemden biri uygulanarak yapı- labilir. Ancak, cihazın lokal osilatör frekansını ölçmek mümkün ise (c) bendinde belirtilen ölçme yöntemi tercih edilir. b) Giriş Frekansına Bağlı Olarak Frekans Dönüşüm Hatası Ölçme Yöntemi: Giriş frekansına bağlı olarak frekans dönüşüm hatası ölçümü aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- TV aktarıcısının giriş ve çıkışındaki görüntü tayıcısının frekansı aynı anda ölüçülür veya çok kısa süreli anahtarlama ile sıralı bir şekilde de ölçüle bilir. İki Ölçüm değeri arasındaki fark hesaplanır ve kaydedilir. 2- Cihazın üreticisi tarafından belirtilen nominal giriş ve çıkış frekans ları arasındaki fark hesaplanır ve kaydedilir. 3- 1 ve 2 numaralı alt bendlerde hesaplanan frekans değerleri arasındaki fark TV aktarıcısının frekans dönüşüm hatası olarak kaydedilir. c) Lokal Osilatör Frekansına Bağlı Olarak Frekans Dönüşüm Hatası Ölçme Yöntemi: TV aktarıcısı tek veya çift frekans dönüştürme tekniği ile çalışıyor olabilir. Her iki durum için de ölçümler aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Eş zamanlı veya kısa süreli anahtarlama ile sıralı şekilde aktarıcının giriş ve çıkışındaki görüntü taşıyıcı sinyalleri ile ilgili lokal osilatörlerin frekansları ölçülür. Bu frekanslardan yararlanılarak TV aktarıcısı girişindeki ve çıkışındaki görüntü taşıyıcı frekansları arasındaki fark hesaplanır ve kayde- dilir. 2 - Cihazın üreticisi tarafından belirtilen nominal giriş ve çıkış frekans- ları arasındaki fark hesaplanır ve kaydedilir. 3 - Frekans dönüşüm hatası 1 ve 2 numaralı alt bendlerde hesaplanan frekans değerleri arasındaki farktır. d) Standart Değer: TV aktarıcıları için frekans dönüşüm hatası +- 500 Hz'den fazla olamaz. TV Aktarıcısı Girişinde Dahili Olarak Üretilen İstenmeyen Sinyaller (Inter- nally generated unwanted signals at the transposer input), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 37 - TV aktarıcısı girişinde dahili olarak üretilen istenmeyen sin- yaller, aktarıcının giriş kanalında istenen sinyal var iken veya yok iken de ortaya çıkabilen istenmeyen sinyallerdir. A) Ölçme Yöntemi: Bu Ölçüm için test düzeneği A kullanılır. Giriş sinyal kaynağı ile aktarıcı girişi arasına uygun yönde yerleştirilmiş bağlama faktörü (coupling factor) bilinen bir yönlü kuplörün ölçüm çıkışına bir spektrum ana- lizör bağlanır. Bu şartlar altında ölçüm aşağıda belirtilen yöntemlerle yapılır. a) Giriş Sinyali Yok İken İstenmeyen Sinyaller Ölçümü: Aktarıcı girişine bağlanan test sinyal jeneratörü kapalı durumda iken, aktarıcının giriş kanal band genişliği içerisinde (d) bendinde standart değer olarak belirtilen seviye- lerden yüksek bütün istenmeyen yayın seviyeleri spektrum analizör aracılığı ile tespit edilir ve frekansları ile birlikte kaydedilir. b) Giriş Sinyali Var İken İstenmeyen Sinyaller Ölçümü: Ölçüm aşağıda belir- tilen yöntemle yapılır. 1 - TV aktarıcısı girişindeki ses sinyal jeneratörleri kapalı durumda iken görüntü taşıyıcı jeneratörü ve aktarıcı girişindeki istenmeyen sinyalleri üret- mek için kullanılacak olan yan band sinyal jeneratörünün seviyeleri, referans giriş seviyesine dB bağıl olarak aşağıda belirtilen değerlere ayarlanır. Görüntü taşıyıcı jeneratörü : - 5 dBr Yan band sinyal jeneratörü : -16 dBr 2 - Yan band sinyal jeneratörünün frekansı aktarıcının giriş kanal band genişliği içerisinde taranır ve (d) bendinde standart değer olarak belirtilen seviyelerden yüksek bütün istenmeyen yayın seviyeleri spektrum analizör ile tespit edilerek frekansları ile birlikte kaydedilir. B) Standart Değer: TV aktarıcısı girişinde dahili olarak üretilen istenmeyen sinyallerin seviyesi her iki durum için de VHF bandında (Bant I, Bant III) 15 mikro V ve UHF bandında (Band IV, Band V) 75 mikro V'dan fazla olamaz. Genlik/Radyo Frekans Karakteristikleri (Amplitude radio frequency characteristics), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 38 - Genlik/radyo frekans karakteristiği yan band sinyal frekansının fonksiyonu olarak genliğin değişiminin ölçüsüdür. a) Ölçme Yöntemi: Bu ölçüm için test düzeneği A kullanılır. Yan band sin- yallerini üretmek için kullanıalacak sinyal jeneratörünün frekansı alt ve üst giriş yan kanallarına kadar ulaşan bir frekans aralığında manuel olarak ayarlanabilir veya taranabilir kabiliyette olmalıdır. Bu şartlar altında ölçüm aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Aktarıcı girişindeki sinyal jeneratörlerinin seviyesi referans giriş seviyesine dB bağıl olarak aşağıda belirtilen değerlere ayarlanır. Görüntü taşıyıcı jeneratörü: -3 dBr Ses taşıyıcı jeneratörleri: Tek sesli TV aktarıcıları için -13 dBr, çift sesli veya stereo TV aktarıcıları için - 13 dBr ve - 20 dBr Yan band sinyal jeneratörü: - 16 dBr 2 - Yan band sinyal jeneratörünün frekansı, genliği sabit tutulmak kaydı ile adımlar halinde veya otomatik tarama imkanı bulunan bir jeneratör kullanı- lıyor ise, sürekli halde aktarıcının çalışma kanalı band genişliğine bağlı ola- rak Tablo-7 veya Tablo-8'de belirtilen offset frekansları için taranır. 3 - Her ölçüm için aktarıcının çıkışına bağlanan spektrum analizörde tespit edilen yan band bileşenlerinin seviyesi ve frekansı ölçülerek kaydedilir. 4 - Aynı ölçümler aktarıcı girişindeki görüntü taşıyıcı jeneratörünün sevi- yesi referans giriş seviyesine bağıl olarak - 10 dBr değerine ayarlanarak da tekrar edilir. 5 - Ölçüm sonuçları, aktarıcının çalışma kanalı band genişliğine bağlı olarak, Tablo-7 veya Tablo-8'de referans değer olarak belirtilen aktarıcı çıkışındaki görüntü taşıyıcı sinyalinin seviyesine dB bağıl olarak ifade edilir. Ölçüm sonuçları ayrıca tablo veya grafik halinde veya ekran kopyası şeklinde olabilir. Her durum için referans giriş seviyesine bağıl olarak seçilen giriş sinyallerinin seviyesi belirtilmelidir. b) Standart Değer: TV aktarıcılarının, çalışma kanalı band genişliklerine bağlı olarak Tablo-7 ve Tablo-8'de belirtilen genlik/radyo frekans karakteris- tikleri standart değerlerini sağlaması zorunludur. ------------------------------------------------------------------------- | Offset Frekansları (MHz) | Üst Limit (dBr) | Alt Limit (dBr) | |-----------------------------------------------------------------------| | <-7 | -60 | -- | |-----------------------------------------------------------------------| | -7 ile - 2.5 arası | -26 | -- | |-----------------------------------------------------------------------| | -2.5 ile -1.6 arası | -20 | -- | |-----------------------------------------------------------------------| | -1.6 ile -1.4 arası | -26 | -- | |-----------------------------------------------------------------------| | -1.4 ile -1.15 arası | -20 | -- | |-----------------------------------------------------------------------| | -1.15 ile -0.75 arası | +1 | -- | |-----------------------------------------------------------------------| | -0.75 | +1 | -3 | |-----------------------------------------------------------------------| | -0.25 | +1 | -1 | |-----------------------------------------------------------------------| | 0 | Referans Değer | |-----------------------------------------------------------------------| | +0.25 ile +5.25 arası | +1 | -1 | |-----------------------------------------------------------------------| | +6 | +1 | -3 | |-----------------------------------------------------------------------| | +6 ile + 6.9 arası | +1 | -- | |-----------------------------------------------------------------------| | +6.9 ile +7.1 arası | -36 | -- | |-----------------------------------------------------------------------| | +7.1 ile +12.5 arası | -26 | -- | |-----------------------------------------------------------------------| | >12.5 | -60 | -- | ------------------------------------------------------------------------- Tablo - 7: VHF Bandında (Band I ve BandIII) Çalışan TV Aktarıcıları İçin Genlik/Radyo Frekans Karakteristikleri Standart Değerleri ------------------------------------------------------------------ |Offset Frekansları (MHz) | Üst Limit (dBr) | Alt Limit (dBr) | |--------------------------|-----------------|--------------------| |- 7 | -60 | -- | |--------------------------|-----------------|--------------------| |+ 7 ile -2.6 arası | -26 | -- | |--------------------------|-----------------|--------------------| |-2.6 ile -2.2 arası | -36 | -- | |--------------------------|-----------------|--------------------| |-2.2 ile -0.75 arası | +1 | -- | |--------------------------|-----------------|--------------------| |-0.75 | +1 | -3 | |--------------------------|-----------------|--------------------| |-0.25 | +1 | -1 | |--------------------------|--------------------------------------| | 0 | Referans Değer | |--------------------------|--------------------------------------| | +0.25 ile +5.25 arası | +1 | -1 | |--------------------------|-----------------|--------------------| | +6 | +1 | -3 | ---------------------------|-----------------|--------------------| | +6 ile +7.9 arası | +1 | -- | |--------------------------|-----------------|--------------------| | +7.9 ile +8.1 arası | -36 | -- | |--------------------------|-----------------|--------------------| | +8.1 ile +12.5 arası | -26 | -- | |--------------------------|-----------------|--------------------| | > 12.5 | -60 | -- | ------------------------------------------------------------------- Tablo-8: UHF Bandında (Band IV ve Band V) Çalışan TV Aktarıcıları İçin Genlik/Radyo Frekans Karakteristikleri Standart Değerleri Grup Gecikmesi Radyo Frekans Karakteristiği (Group delay radio frequency characteristic), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 39- Grup gecikmesi radyo frekans karakteristiği; grup gecik- menin, yan band sinyalinin frekansının fonksiyonu olarak değişiminin ölçüsüdür. a) Ölçüm, aşağıdaki düzenlemeler yapıldıktan sonra test düzeneği B kullanılarak yapılır. Aktarıcı girişindeki görüntü taşıyıcısını üretmek için kullanılan sinyal jeneratörünün yerine, aktarıcının giriş band genişliği aralığında tarama yapabilen veya manuel olarak ayarlanabilen ve frekansı başlangıçta Fr olan bir sinyal jeneratörü bağlanır. Aktarıcının girişindeki video test sinyal jeneratörünün yerine, grup gecikme ölçüm cihazının başlangıçta sabit bir Fg frekansını (bu frekans split frekansı olarak bilinir ve satır frekansından daha düşük olmamak kaydı ile yeterince düşük seçilmelidir) üretebilen sinyal jeneratörü kısmı bağlanır. TV aktarıcısının çıkışı çift yan band (DSB) demodülatörüne bağlanır. Demodü- latörün faz karşılaştırıcı ve faz kaydırıcı modülleri ile techiz edilmiş olması zorunludur. Fr frekanslı sinyali üretmek için otomatik, tarama özellikli sinyal jenera- törü kullanılması durumunda,faz karşılaştırıcının çıkışı jeneratör frekansı ile uyarlı zaman düzenlemesine sahip bir osiloskoba bağlanır. Bu şartlar altında ölçüm aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Ses taşıyıcı veya taşıyıcılarını üretmek için kullanılan jeneratörler ka- patılır ve aktarıcı girişindeki frekansı Fr olan sinyal jeneratörünün çıkış se- viyesi (modülasyonsuz durumda) referans giriş seviyesine dB bağıl olarak -8 dBr değerine ayarlanır. 2- Fg frekansını üretmek için kullanılan jeneratörün çıkış seviyesi grup gecikmesi ölçüm cihazının dokümanlarında belirtilen uygun genlik modülasyon fak- törü elde edilecek şekilde ayarlanır. 3- Faz kaydırıcı, Fr frekansı görüntü taşıyıcı frekansına ayarlandığında Fg'nin giriş ve çıkış frekansları arasındaki faz farkı 0 olacak şekilde ayarlanır. 4- Genliği sabit tutulmak kaydı ile Fr frekanslı sinyali üretmek için kulla- nılan sinyal jeneratörünün frekansı aktarıcının giriş band genişliği boyunca taranır. Otomatik olarak tarama yapabilme özelliğine sahip sinyal jeneratörü kullanılması durumunda osiloskop üzerindeki ekran grup gecikmesi/frekans karak- teristiğini gösterecektir. İnterpolasyon hatalarından kaçınabilmek için frekans tarama tekrar hızı yeterince düşük olmalıdır. 5- Fr frekansı manuel olarak ayarlanıyorsa her ölçüm durumu için nanosaniye cinsinden grup gecikmesi kaydedilir. 6- Grup gecikmedeki değişim Fr frekansının fonksiyonu olarak tablo veya grafik halinde gösterilebilir veya osiloskop ekran kopyası şeklinde belirtilebi- lir. b- Standart Değer: Görüntü taşıyıcısına göre -0.75 MHz ile +5 MHz aralığında ki offsetli frekanslar için grup gecikmesi +- 50nS'den fazla olamaz. Farksal Kazanç (Differential gain), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 40- Farksal kazanç, modülasyonun fonksiyonu olarak renk alt taşıyıcı- sının kazancındaki değişimin ölçüsüdür. a) Ölçme Yöntemi: Farksal kazanç ölçümü, aktarıcı girişinde yan band sinyal- lerini üretmek için kullanılan yan band sinyal jeneraötürünün frekansı görüntü taşıyıcı frekansına göre + 4.43 MHz offsetli frekansa ayarlanmak kaydı ile test düzeneği A kullanılarak aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Aktarıcı girişindeki sinyal jeneratörlerinin seviyeleri referans giriş seviyesine dB bağıl olarak aşağıda belirtilen değerlere ayarlanır. Görüntü taşıyıcı jeneratörü: -3 dBr Ses taşıyıcı jeneratörleri: Tek sesli TV aktarıcıları için -13 dBr, çift sesli veya stereo TV aktarıcıları için -13 dBr ve -20 dBr Yan band sinyal jeneratörü: -32 dBr 2- TV aktarıcısı çıkışına bağlanan spektrum analizör lineer ekran moduna anahtarlanır ve kazancı, ekranında görülen görüntü katı taşıyıcı sinyalinin tepe seviyesi yan band sinyaline göre referans alınacak şekilde ayarlanır. 3- Aktarıcı girişindeki görüntü taşıyıcı sinyal jeneratörünün seviyesi belli adımlarla (Örneğin 5 dB) referans giriş seviyesinin 20 dB altındaki değere düşürülür. Her adım için yan band sinyalinin analizördeki seviyesi Amax.Amin kaydedilir ve ---------- X 100 (%) formülü yardımı ile Amax. farksal kazanç hesaplanır. Burada Amax. yan band sinyalinin spektrum anali- zörde okunan en yüksek seviyesini ve Amin.yan band sinyalinin analizörde okunan en düşük seviyesini ifade etmektedir. Amax Farksal kazanç ayrıca 201og ------- formülü ile de dB olarak ifade Amin edilebilir. Bu ölçümü doğrudan yapabilme kabiliyetine sahip bir farksal kazançmetre de demodülator çıkışına bağlanarak ayrıca kullanılabilir. b) Standart Değer:TV aktarıcıları için renk alt taşıyıcısının kazancın- daki değişim (farksal kazanç) +- %5'ten fazla olamaz. Farksal Faz (Differential Phase), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 41-Farksal faz, modülasyonun fonksiyonu olarak renk alt taşıyı- cısının fazındaki değişimin ölçüsüdür. a) Ölçme Yöntemi: Farksal faz ölçümü, yan band sinyallerini üretmek üzere aktarıcı girişinde kullanılan yan band sinyal jeneratörünün frekansı görüntü taşıyıcı frekansına göre + 4.43 MHz offsetli frekansa ayarlanmak kaydı ile test düzeneği A kullanılarak aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- Aktarıcı girişinde kullanılan sinyal jeneratörlerinin seviyesi referans giriş seviyesine dB bağıl olarak aşağıda belirtilen değerlere ayar- lanır. Görüntü taşıyıcı jeneratörü: -3 dBr Ses taşıyıcı jeneratörleri: Tek sesli TV aktarıcıları için -13 dBr, çift sesli veya stereo TV aktarıcıları için -13 dBr ve -20 dBr Yan band sinyal jeneratörü: -32 dBr 2- Ölçüm, aktarıcı çıkışındaki TV demodülatörünün çıkışına bağlanan bir farksal fazmetre aracılığı ile yapılır. b) Standart Değer: TV aktarıcıları için renk alt taşıyıcısının fazında- ki değişim (farksal faz) +- 3 ¼ den fazla olamaz. Kanal İçi İç Modülasyon Ürünleri (In band intermodulation products), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 42 - Kanal içi iç modülasyon ürünleri, görüntü, ses ve yan band sinyallerinin girişimi sonucunda aktarıcının çıkış kanal band genişliği içerisinde oluşan iç modülasyon ürünleridir. a) Ölçme Yöntemi: TV aktarıcılarının kanal içi iç modülasyon ürünleri ölçümü, aktarıcı girişindeki yan band sinyal jeneratörünün frekansı başlan- gıçta görüntü taşıyıcı frekansına göre + 4.43 MHz offsetli frekansa ayarlanmak kaydı ile test düzeneği A kullanılarak aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - TV aktarıcısı girişinde kullanılan sinyal jeneratörlerinin seviyeleri referans giriş seviyesine dB bağıl olarak aşağıda belirtilen değerlere ayar- lanır. Görüntü taşıyıcı Jeneratörü: - 5 dBr Ses taşıyıcı jeneratörleri: Tek sesli TV aktarıcıları için -10 dBr, çift sesli veya stereo TV aktarıcıları için -13 dBr ve -20 dBr Yan band sinyal jeneratörü : -16 dBr 2 - Aktarıcının çıkışına bağlanan spektrum analizörün ekran düzenlemesi aktarıcının çıkış kanal band genişliğini gösterecek şekilde ayarlanır. Kanal band genişliği içerisinde tespit edilen bütün iç modülasyon ürünleri ve diğer istenmeyen bileşenlerin seviyeleri yan band sinyal jeneratörünün çıkış seviye- sine dB bağıl olarak tespit edilir ve frekansları ile birlikte kaydedilir. 3 - Ölçüm, yan band sinyal jeneratörünün frekansı aktarıcının kanal band genişliği içerisinde taranarak ve ayrıca aktarıcının üreticisi tarafından belirtilen giriş voltaj aralığının minimum ve maksimum değerleri için de tekrar edilir. Ölçüm sonucunda tespit edilen iç modülasyon ürünlerinin seviye ve frekansları yan band sinyalininin seçilen değişik frekansları için tablo halin- de belirtilir. b) Standart Değer: Kanal içi iç modülasyon ürünlerinin yan band sinyal seviyesinin minimum 40 dB altında olması zorunludur. İstenmeyen Yayınlar (Unwanted emissions), Ölçme Yöntemi ve Standart Değer- leri Madde 43 - TV aktarıcısından kaynaklanan ve çıkış kanalı band genişliğinin dışında tespit edilen her çeşit (parazit, harmonik, iç modülasyon ürünü vs.) istenmeyen yayınlardır. A) Ölçme Yöntemi: Ölçüm, girişte istenmeyen sinyaller var ve yok iken olmak üzere iki şekilde aşağıda belirtilen yöntemlerle yapılır. a) TV aktarıcısı girişinde istenmeyen sinyaller yok iken istenmeyen yayın- lar ölçümü test düzeneği A kullanılarak aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Aktarıcı girişinde kullanılan sinyal jeneratörlerinin seviyeleri referans giriş seviyesine dB bağıl olarak aşağıda belirtilen değerlere ayarla- nır. Görüntü taşıyıcı jeneratörü: 0 dBr Ses Taşıyıcı jeneratörleri: Tek sesli TV aktarıcıları için -13 dBr, çift sesli veya stereo TV aktarıcıları için -13 dBr ve -20 dBr Yan band sinyal jeneratörü: Bastırılmış durumda 2- Aktarıcının çıkışına bir spektrum analizör bağlanır. Spektrum ana- lizörü aktarıcı çıkışına bağlamak için kullanılan yönlü kuplörün bağlama faktörü bütün frekanslar için bilinmeli ve ölçümlerde dikkate alınmalıdır. 3- 9 kHz ile 4 GHz frekans aralığında tespit edilen bütün istenmeyen yayınların gücü ve frekansları görüntü ve ses taşıyıcılarının girişimi so- nucunda ortaya çıkan band dışı iç modülasyon ürünlerini de içerecek şekilde ölçülür ve kaydedilir. 4- Aktarıcı girişindeki sinyal jeneratörlerinin seviyeleri referans giriş seviyesine dB bağıl olarak aşağıda belirtilen değerlere ayarlanır. Görüntü taşıyıcı jeneratörü: -5 dBr Ses taşıyıcı jeneratörleri: Tek sesli TV aktarıcıları için -10 dBr, stereo veya çift sesli TV aktarıcıları için -13 dBr ve -20 dBr Yan band sinyal jeneratörü: -16 dBr 5- Yan band sinyal jeneratörünün frekansı başlangıçta götüntü taşıyıcı frekansına göre + 4.43 MHz offsetli frekansa ayarlanır. Bu şartlar altında aktarıcının çıkış kanal bandı dışında tespit edilen bütün iç modülasyon ürün- lerinin güç ve frekansları ölçülür ve kaydedilir. 6- Aynı işlemler cihazın üreticisi tarafından belirtilen giriş voltaj aralığının minimum ve maksimum değerleri için de tekrar edilir. 7- Tespit edilen bütün istenmeyen yayın ve intermodülasyon ürünlerinin mutlak güç değerleri bir tablo halinde belirtilir. b) Girişte istenmeyen sinyaller var iken istenmeyen yayınlar ölçümü test düzeneği A kullanılarak aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1- (b) bendinin 1 numaralı alt bendinde belirtilen hususlar yerine getirilir. Yan band sinyalini üretmek için kullanılacak sinyal jeneratorü, giriş kanal band limitlerinin 25 MHz altında ve üstündeki 8 MHz'lik frekans aralığını, giriş kanalı görüntü ve ses taşıyıcılarının hayal frekanslarını ve aktarıcının ara frekanslarını üretebilecek kabiliyette olmalıdır. 2- Spektrum analizörü aktarıcının çıkışına bağlamak için kullanılan yönlü kuplörün bağlama faktörü bütün frekanslar için bilinmeli ve ölçümler- de dikkate alınmalıdır. 3- Aktarıcı girişindeki görüntü taşıyıcı jeneratörünün genliği referans giriş seviyesine ve ses taşıyıcı jeneratörlerinin genliği de referans giriş seviyesine dB bağıl olarak tek sesli TV aktarıcıları için -10 dBr ve çift sesli veya stereo TV aktarıcıları için -13 dBr ve -20 dBr değerlerine ayar- lanır. 4- Yan band sinyal jeneratörü giriş kanal band limitlerinin 25 MHz altındaki herhangi bir frekans değerine ayarlanır. Bu sinyal aktarıcı girişindeki istenmeyen sinyaldir. 5- Aktarıcı girişindeki istenmeyen sinyalin seviyesi aktarıcının çıkış kanal band genişliği içerisindeki veya dışındaki herhangi bir frekansta se- viyesi referans çıkış gücünün (aktarıcının uyarlı tepe gücü) 60 dB altında herhangi bir istenmeyen yayın bileşeni oluşturacak şekilde arttırılır. 6- Bu şartlar altında istenmeyen sinyalin seviyesi referans giriş seviyesi- ne dB bağıl olarak ölçülür. Frekansı 8 MHz'lik bir band içerisinde taranarak ak- tarıcı çıkışında oluşan bütün istenmeyen yayınların güçleri spektrum analizör aracılığı ile tespit edilerek kaydedilir. 7- Aynı işlemler istenmeyen sinyal frekansı aktarıcının giriş kanal band limitlerinin 25 MHz üzerindeki 8 MHz'lik frekans aralığında taranarak da tekrar edilir. 8- Ölçüm, aktarıcı girişinde istenmeyen sinyalleri üretmek için kullanılan yan band sinyal jeneratörünün frekansı, aktarıcının giriş kanalı görüntü ve ses taşıyıcılarının hayal frekanslarına ve aktarıcının ara frekanslarına ayarlana- rak da tekrar edilir. 9- Ölçümler aktarıcının üreticisi tarafından belirtilen giriş voltaj aralığının en düşük ve en yüksek limit değerleri için de tekrar edilir. B) Standart Değer: Girişte istenmeyen sinyaller var iken veya yok iken TV aktarıcısından kaynaklandığı tespit edilen bütün istenmeyen yayınların gücü Tablo-9'da belirtilen değerlerden fazla olamaz. --------------------------------------------------------------------------- | Frekans | İstenmeyen Yayınlar | | Bandı |-----------------------------------------------------------| | | Uyarlı Tepe Gücü 25 W'dan | Uyarlı Tepe Gücü 25 W'dan | | | Büyük TV Aktarıcıları İçin | Küçük TV Aktarıcıları İçin | |-------------------------------------------------------------------------| |BAND I,III | 1 mW | | |--------------------------------------------| 25 mikro W | |BAND IV, V | 20 mW | | |-------------------------------------------------------------------------| Tablo - 9:TV Aktarıcıları İçin İstenmeyen Yayınlar Standart Değerleri. Çıkış ve Giriş Arasındaki Etkileşimden Kaynaklanan Performans Kaybı (impairments of the Performance caused by coupling between output and input), Ölçme Yöntemi ve Standart Değerleri Madde 44- Çıkış ve giriş arasındaki etkileşimden kaynaklanan performans kaybı ölçümü, TV aktarıcısının gönderme ve alma antenleri arasındaki çeşitli etkileşimler sonucunda aktarıcı çıkışında oluşan istenmeyen yayınların ve per- formans kaybının tespiti maksadıyla yapılır. Bu ölçümde aktarıcının gönderme ve alma antenleri arasındaki etkileşim, bir kuplör aracılığı ile aktarıcının çıkışının girişe bağlanması (geri bes- leme) şeklinde simule edilir. a) Ölçme Yöntemi: TV aktarıcılarının gönderme ve alma antenleri arasındaki etkileşim sonucunda oluşan istenmeyen yayınlar ölçümü test Düzeneği A kullanı- larak aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Aktarıcı girişinde kullanılan sinyal jeneratörlerinin seviyeleri refe- rans giriş seviyesine dB bağıl olarak aşağıda belirtilen değerlere ayarlanır. Görüntü taşıyıcı jeneratörü: Cihazın üreticisi tarafından belirtilen giriş voltaj aralığının minimum değerine ayarlanır. Ses Taşıyıcı Jeneratörleri : Tek sesli TV aktarıcıları için -13 dBr, çift sesli veya stereo TV aktarıcıları için - 13 dBr ve -20 dBr Yan band sinyal jeneratörü: Bastırılmış durumda 2 - Aktarıcının çıkışı, ayarlanabilir bir zayıflatıcı üzerinden girişe bağlanır. Bağlantılar, giriş ve çıkışta kullanılan yönlü kuplörler ile yapılır. Çıkış ve giriş arasındaki kuplaj, her iki yönlü kuplörün kuplaj faktörü ile ayarlı zayıflatıcının zayıflatma değerinin toplamıdır. 3 - Zayıflatıcı aracılığı ile kuplaj değeri 70 dB'ye ayarlanır. 4 - Geri besleme kuplajından kaynaklanan herhangi bir istenmeyen sinyal seviyesi veya çıkış sinyallerinin seviyesindeki değişim spektrum analizör aracılığı ile tespit edilerek kaydedilir. Eğer görülebilir bir etki yok ise veya tespit edilen seviye istenmeyen yayınlar için belirtilen standart seviye- nin altında ise; ölçüm, zayıflatıcının zayıflatma değeri 10 dB'lik adımlarla azaltılarak da tekrar edilir. 5 - Geri besleme kuplaj değerlerine karşılık, tespit edilen istenmeyen yayın seviye ve frekansları bir tablo halinde belirtilir. b) Standart Değer: Gönderme ve alma antenleri arasındaki etkileşim sonucunda oluşan istenmeyen yayınların seviyesinin giriş ve çıkış frekansları arasındaki fark en az 3 kanal olmak kaydı ile aktarıcının uyarlı tepe gücünün minimum 60 dB altında olması zorunludur. Uyarlı Tepe Gücü (sync peak power), Ölçme Yöntemi ve Standard Değerleri Madde 45 - Uyarlı tepe gücü, aktarıcının çıkışındaki görüntü taşıyıcısının uyarlama darbesinin bir radyo frekans periyodu süresince antene aktardığı anlık tepe güçtür. a) Ölçme Yöntemi : Uyarlı tepe gücü ölçümü test düzeneği A kullanılarak aşağıda belirtilen yöntemle yapılır. 1 - Aktarıcı girişindeki ses taşıyıcı jeneratörleri ve yan band jeneratörü kapalı durumda iken görüntü taşıyıcı jeneratörü aracılığı ile aktarıcının girişine Şekil - 2'de belirtilen modülasyon sinyali ile modüle edilmiş RF sinyali uygulanır. 2- TV aktarıcısı bir wattmetreye bağlanır ve RF çıkış gücünün rms de- ğeri ölçülür. Şekil-1'de yer alan lineer dönüştürme grafiği aracılığı ile dönüştürme faktörü bulunur ve uyarlı tepe gücü, Prms Puyarlı = --------------- formülü kullanılarak hesaplanır. k b) Standart Değer: TV aktarıcılarının çıkış gücü (uyarlı tepe gücü), cihazın üreticisi tarafından belirtilen ve bu Yönetmelikte yer alan perfor- mans standartlarını karşılayan maksimum çıkış gücünden fazla olamaz. BEŞİNCİ KISIM Çeşitli Hükümler Yönetmelikte Yer Almayan Hususlar Madde 46- Bu Yönetmelikte yer almayan test ve ölçüm yöntemleri ile diğer ek yayın hizmetlerine ve diğer televizyon yayın teknikleri ile üretilen tele- vizyon verici ve aktarıcı cihazlarına ilişkin test, ölçüm ve standartların değerlendirilmesinde ITU/R tarafından yayınlanan raporlar veya tavsiye kararla- rı esas alınır. ITU/R'da bulunmayan hususlar için IEC veya ITSI standartları esas alınır. Hukuki Dayanak Madde 47- Bu Yönetmelik 2813 sayılı Telsiz Kanununun 4 üncü maddesinin (e) bendi ile 29 uncu maddesinin birinci fıkrası hükmüne dayanılarak hazırlan- mıştır. Yürürlük Madde 48- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 49- Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.