KLEINE PORTABELE REGENERATIEVE ONTVANGER
(2003)

CLICK HERE FOR THE ENGLISH VERSION


Kleine portable regeneratieve ontvanger

Eenvoudige "ultra portable" versie voor 20, 30 en 40 meter"
Wanneer er niet zoveel knoppen op zouden zitten, zou het een bijzonder geschikte schakeling zijn voor het maken van een mini ontvanger met een klein batterijtje. Om een kleine versie te bouwen moeten er dus een flink aantal knoppen worden weggelaten. Na enig experimenteren met de "grote" ontvanger bleek dat je voor SSB en CW nog net voldoende hebt aan een afstemming en terugkoppeling. Volume regeling gebeurt door het regelen van de terugkoppeling. Voor AM ontvangst is dit niet het geval, dan kun je echt niet zonder de LF volume regelaar. De HF regelaar is niet beslist nodig, deze wordt door mij weinig gebruikt en je kunt altijd nog de telescoopantenne inkorten bij oversturing.
Wat overblijft zijn:

Schema


Schema van de kleine ultra portabele versie van de regeneratieve ontvanger

De toonregeling, HF en LF volume regelaar zijn dus weggelaten, de condensator van 0,1 uF wordt direkt met de 1k weerstand verbonden. De 4k7 ohm weerstanden worden gewijzigd in 6k8 vanwege de wat hogere voedingsspanning van het 9 volt batterijtje.
T1 is de HF voorversterker en buffer tussen de regeneratieve schakeling en de antenne van 30 cm lengte. Hij versterkt het zwakke signaal van de korte sprietantenne en voorkomt verstemming van de ontvanger door objekten in de buurt van de antenne Ook blokkeert hij het signaal van de oscillerende ontvanger richting antenne, storingen zoals mijn oude buizen ontvanger bij andere amateurs veroorzaakte zijn niet mogelijk.
T2 doet wel erg veel voor zijn geld. Eerst werkt hij als HF versterker. Dit versterkte signaal wordt door twee dioden gelijkgericht en ook het gedetecteerde audio signaal wordt door T2 versterkt, T2 is dus niet alleen een HF maar ook een LF versterker. Zo een circuit wordt een reflex circuit genoemd en werd veel gebruikt in de tijd dat transistoren nog erg duur waren.
Door de terugkoppeling worden de versterking en selectiviteit enorm verhoogd. Voor SSB en CW signalen oscilleert hij op de ontvangstfrequentie waardoor de HF signalen omlaag worden gemengd naar audio frequenties. Door de negatieve spanning van de detector bij het oscilleren, vermindert de versterking van T2 en werkt de terugkoppeling heel soepel.
De audio versterker bestaat uit T3 en T4, twee transistoren BC547C. Gebruik het C type daar deze meer versterking geeft.


De binnenkant van het ontvangertje.

De T50-6 kern bleek later defect te zijn. Als nieuwe spoelvorm pakte ik wat ik als eerste zag liggen: de afgezaagde 6 mm plastic as van de potentiometer. L1 is ongeveer 20 a 30 windingen, L2a vervalt, L2b is 6 windingen en L3 is 3 windingen, alles met 0,3mm draad gewikkeld. De loper van de potentiometer wordt verbonden met L2a, waarop ook de HF voorversterker wordt aangesloten. De onderkant van de potentiometer wordt niet meer met massa verbonden en zweeft dus.


De gele toroide is later vervangen door een spoel die op een
stukje afgezaagde plastic as van de potentiometer is gewikkeld.

De condensatoren Cs en Cp zijn weer parallelschakelingen van condensatoren en trimmers.
Aan / uit schakelen gebeurt door het inpluggen van het plugje van de oorschelpen. Hiervoor is de min van de batterij met een van de aansluitingen van het 3mm chassisdeeltje verbonden en zit er in de 3mm plug een doorverbinding. Behalve dat er zo geen extra ruimte voor een aan/uit schakelaar nodig is, is hét grote voordeel hiervan dat de ontvanger niet per ongeluk ingeschakeld kan worden tijdens transport.
De oorschelpen worden weer in serie geschakeld voor wat meer audio niveau. De twee weerstanden van 470 ohm worden vervangen door één van 220 ohm. Als telefoon gebruik ik dus twee oordopjes maar met een goede koptelefoon is de geluidskwaliteit veel beter.

Antenne
De ontvanger is erg gevoelig en je zou verwachten dat er veel DX stations mee te ontvangen zijn. Maar dat is helaas niet zo. Je kunt de ontvanger namelijk alleen met korte telescoop antenne's gebruiken. Signalen van full size antenne's zullen de ontvanger ernstig oversturen.


De ontvanger tijdens een warme vakantie

Storing door sterke FM omroepzenders
Op enkele vakantie bestemmingen werd veel storing veroorzaakt door sterke locale FM omroepzenders. Dit kon worden opgelost door een 10 pF condensator tussen basis en emitter en nog een 10 pF condensator tussen de emitter en collector van T1 te plaatsen (de transistor in de HF versterker). En de 100 ohm weerstand aan de basis van T1 werd verhoogd naar 330 ohm.

Slot
Het lijkt allemaal een beetje op kleuterschooltechniek, maar bedenk wel dat dit type ontvanger honderd jaar geleden nog toekomstmuziek was en in 1914 als het "neusje van de zalm" beschouwd werd. Vele jaren lang hebben oceaanstomers over de wereldzeeen gevaren die voor hun kontakten volkomen afhankelijk waren van zo’n eenvoudige regeneratieve ontvanger.

Index PA2OHH